Samenwerking
zijsprong van
in 70
18
Geen demonstratieve
breuk met partij
Het eenzame leven van pater Arthur
VOORZITTER DR. A. VEERMAN
Van Eibergen
achter NKV
Verhoor van
grafschenner
duurt voort
CERNIK: |- RADICAAL MR. J. N. SCHOLTEN:
CRISIS IN
ECONOMIE
anders
dan andere
PROCES TEGEN
NEDERLANDER
IN BREMEN
Dochter voor
Ethel Ken necly
ENIGE LUTHERSE MONNIK IN VS
Peilstations voor
signalering van
ziekten
Drie vermiste
zendelingen
omgekomen
Houtwarenindustrie
akkoord met
Koe en varken in
toekomst wellicht
niet meer nodig
Melania terug:
naar Rotterdam
na mislukte
proeftocht
13
VRIJDAG 13 DECEMBER 1968
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG „Als de radi
calen in onze partij er niets van
geweten zouden hebben, dan kan
ik me voorstielen dat deze brief
hen overrompeld heeft. Wat dat
betreft is de ontijdige publikatie
een storend element geweest."
Voorzitter dr. A. Veerman van de
Anti-Revolutionaire Partij wil zijn
standpunt en de achtergronden van
de inmiddels al beroemd geworden
brief over samenwerking tussen
KVP. ARP en OHU graag verduide
lijken.
„Wat is er eigenlijk aan de hand?
Begin oktober kwamen er al vragen
uit de partij hoe het nu verder bij de
verkiezingen zou gaan. Dat werd ur
gent, vooral op provinciaal niveau.
(De Eerste Kamer wordt door Pro
vinciale Staten gekozen, redactie).
Men zei: we hebben tijd nodig, jullie
kunnen niet te lang wachten met het
geven van een advies en we willen
niet op dat advies vooruitlopen.
Over deze zaak is in het Centraal
Comité gesproken, in het vorige be
raad van „de 18". Het moderamen
(waarvan ook de radicaal Kuiperlid
is, redactie) van de partij heeft verle
den week vrijdag zijn goedkeuring
aan de concept-brief gehecht en de
brief stonüo ok op de agenda van het
Centraal Comité van aanstaande za
terdag. Het CC zou de brief moeten
goedkeuren. De zaak speelt dus al
vanaf begin oktober en na de vorige
vergadering van „de 18" is bekendge
maakt dat de drie partijsecretarissen
een brief zouden opstellen".
En het verwijt van de radicalen
dat u in strijd gehandeld hebt met de
besluiten van het Partijconvent van
25 mei?
,,18" landelijk
Veerman: „Daar ben ik het niet
mee eens. Deze brief is niet in strijd
met de resolutie van 25 mei. Er zijn
toen verschillende voorwaarden
gesteld voor het doorgaan van het
gesprek met „de 18": program, beleid,
elan. Dat gesprek gaat ook gewoon
door; de resolutie voeren we uit. Je
moet dit meer zien als een zijsprong.
5
UTRECHT CNV-voorzitter J. van
Eibergen kan in grote lynen instem
men met de beleidsconclusies die het
Nederlands Katholiek Vakverbond
heeft getrokken na langdurig beraad
over de confessionaliteit van de vak
beweging en de toekomstige samen
werking met anderen.
Er moet een gesprek over een
nauwer samengaan worden gevoerd
op basis van wederzijds vertrouwen;
daarbij moet worden uitgegaan van
de erkende eigen zelfstandigheid.
Het NKV suggereert, dat overleg
partners die principiële bezwaren
hebben tegen een bepaald voorstel,
verplicht moeten worden deze be
waren te motiveren en in discussie
te stellen, en mee te werken aan het
zoeken naar een alternatief. De heer
Van Eibergen zet daar echter een
groot vraagteken bij.
Volgens hem gaat het bij princi
piële bezwaren namelijk vaak om za
ken die het geloof betreffen en die
anderen niet aanspreken. Tot het mee
helpen zoeken naar voor iedereen aan
vaardbare alternatieven, is hij echter
graag bereid.
De heer Van Eibergen gaf toe dat
de omstandigheden in de toekomst in
derdaad kunnen dwingen tot een nau
wer samengaan van de drie vakcen
trales en dat zij bij de huidige orga
nisatorische structuur eigenlijk niet
in staat zijn, al hun taken goed te
vervullen.
Creatieve
efficiency
DR. A. VEERMAN
Een incidentele aangelegenheid waar
we advies over moesten geven en dat
vonden we erg nuttig. „De 18" staat
daar los van, die is landelijk".
„Die brief moet goed gelezen wor
den. Dat is niet gebeurd. Alle reacties
totnutoe zijn van eerste persberich
ten. Wij schrijven niets voor. Iemand
vroeg me: hoe haalt het moderamen
het in zijn hoofd ons iets voor te
schrijven? Wij zeggen alleen: wan
neer u tot samenwerking besluit,
gaan wij akkoord. En we wilden er
nog eens de nadruk op leggen dat het
een goede zaak is als de drie met
elkaar spreken".
Hoe nu verder? Als er bij regionale
samenwerking een conflict zou ko
men tussen de drie partijen, kunt u
dan de klok weer terugdraaien en
zou dat geen invloed hebben op het
gesprek in „de 18"?
Veerman: „Dat geloof ik niet. We
hebben heel duidelijk tegen elkaar
gezegd daar waren de drie delega
ties het over eens dat „de 18" als
het ware een eigen historie leidt. De
ontwikkeling en omstandigheden op
regionaal niveau mogen geen invloed
hebben op wat landelijk aan de gang
is.
En dan nog eens wat. In ongeveer
de helft van de gemeenten werken
ARP en CHU samen. Hebben ooit
ontwikkelingen en gebeurtenissen
hun invloed gehad op de verhouding
tussen de christelijke partijen?"
Bent u niet bang dat u door dit
alles de radicalen zult verliezen? Zij
beroepen zich op hun loyaliteit en so-
lidariteit met de partij en beschou
wen de brief als een veifkapte vorm
van institutionalisering van het over
leg tussen de drie partijen.
CC beslist
Veerman: „Ik hoop dat ze niet
weglopen. Zij zijn een onderdeel van
de partij, dat hebben we straks hard
nodig. Hun medewerking wordt zeer
op prijs gesteld. Dat is, dunkt me,
voldoende gebleken".
Wat kam er zaterdag op het Cen
traal Comité gebeuren?
Veerman: „Wel, ik moet ervan uit
gaan dat het Centraal Comité be
voegd is beslissingen te nemen. Ik
hoop dat we er na een redelijke
discussie uitkomen. Maar hoe dan
ook, ik zal over die beslissing van het
Centraal Comité maandag in „de 18"
moeten rapporteren".
In een radiotoespraak ontkende dr.
Veerman gisteravond dat een overeen
stemming tussen de voorzitters van
de drie partijen bedoeld zou zijn voor
de Kamerverkiezingen van 1971.
Hij betreurde het dat deze kwestie
in de publiciteit Is gekomen op een
ontijdige en tendentieuze manier,
waardoor een onjuist beeld is ont
staan van een concept-brief, die de
partijvoorzitters aan de Achttien wil
len voorleggen.
Afgezien van de resolutie van het
Centraal Comité van de ARP van 25
mei over samenwerking, zei de heer
Veerman, dat deze concept-brief een
aparte zaak is, die los staat van de
kamerverkiezingen, Tnaar die wel ten
denties bevat, zoals die ook in de
Achttien leven. Er is dus, concludeer
de de ARP-voorzitter geen sprake
van „een plan-Veerman" om de partij
besturen te overrompelen.
Niet alleen uit architectonisch oog
punt is deze nieuwe verkeersbrug-
in-aanbouw, over de Rijn in Dus-
reldorp, een lust voor het oog. ook
de praktische automobilist, meer
op efficiency dan op esthetica uit,
begroet deze brug met gejuich. De
2cs rijbanen garanderen een ma
ximale verkeersdoorstroming en
dat mag dan wel voor de 150 mil
joen (harde) marken
MAASTRICHT De Maastrichte
naar Pierre S. die ongeveer twee
maanden geleden in het Belgische
Hasselt werd gearresteerd als de be
ruchte grafschenner, wordt nog
steeds verhoord door de Belgische
politie.
Bij vehoren is o.m. gebleken dat
hij zich reeds in 1957 aan grafschen
ding schuldig maakte. Hij ging er
mee door in 1959, 1963 en 1966, maar
op zo kleine en bescheiden schaal dat
het niet in de publiciteit kwam. Zijn
grote grafschendingen begonnen in ju
ni 1966 op het kerkhof in Eijsden.
Daarna volgden nog 136 gevallen in
ons land. In België kwam men op een
totaal van 74 en in Duitsland van 17.
Naast deze grafschendingen maakte
hij zich nog schuldig aan 105 inbra
ken in België waarvan 35 in Belgisch
Limburg. Ove- de beweegredenen
van zijn handelingen wil de politie
nog niet veel meedelen.
Het onderzoek wordt voortgezet.
Alvorens dit afgesloten wordt zal nog
een psychiatrisch rapport over S.
worden uitgebracht.
Vriendin doodgeschoten
BREMEN In Bremen is gisteren i
de 44-jarige Wierd K. voor een recht- j
bank verschenen in verband met de
dood van zijn 15-jarige vriendin In-
grid Radtke. Volgens de tenlasteleg
ging had de verdachte op 23 maart jl.
in zijn woning te Bremen op haar
verzoek het meisje doodgeschoten.
Daarna zou hii zelfmoord hebben
willen plegen, doch het wapen ketste.
Het tweetal zou tot de wan
hoopsdaad hebben besloten, omdat de
ouders van het meisje een einde aan
hun relatie wilden maken.
Getuige van het doodschieten van
het meisje was een politieman die
via een balkon het huis van de ver
dachte wilde binnenkomen. Op de
eerste procesdag gaf K. een geheel
andere lezing van het gebeurde. Vol
gens hem had hij slechts de zelf
moordscène willen voorspelen in de
overtuiging dat het wapen niet gela
den was. Hij sprak dan ook van een
ongeluk.
Het proces zal drie dagen duren.
Men verwacht de uitspraak binnen
een week.
PRAAG Op een vergadering van
het centrale comité van de Tsjecho-
slowaakse communistische party heeft
premier Cernik toegegeven dat de
economie in zyn land zich in een
ernstige crisis bevindt. Alle geruch
ten over een herwaardering van de
munteenheid sprak hy evenwel tegen.
Cernik beloofde een nieuwe poli
tiek op sociaal gebied en op de ter
reinen van woningbouw en onder
wijs. Voorts kondigde hij een wet aan
over de competentie van arbeiders
raden. Ook pleitte hij voor meer
samenweraking met de Sowjetunie
en de economische organisatie van
het Oostblok, de Comecon.
Er is intussen een economische
commissie benoemd, waarin verschei
dene „midden-figuren" zitting heb
ben, onder wie vice-premier Strougal,
die het vertrouwen van de Russen
geniet.
De voormalige Tsjechische vice-
premier. dr. Ota Sik, die van plan was
de vergadering van het partijcomité
bij te wonen, zal niet naar Praag
terugkeren. Sik kwam tot dit besluit
nadat hij van de ambassade bericht
had gekregen dat tegen hem een ver
volging zou worden ingesteld.
WASHINGTON Mevrouw Ethel
Kennedy, weduwe van de vermoorde
senator Robert Kennedy, heeft giste
ren in Washington het leven
geschonken aan een dochter. Het is
haar elfde kind.
Naar mededeling van de medische
staf van het Georgetown ziekenhuis
werd de baby met de keizersnede ter
wereld gebracht. Moeder en kind ma
ken het goed. Ethel Kennedy heeft
nu vier meisjes en zeven jongens. De
oudste is 17 jaar.
(Van onze parlementsredactie)
ANDEL „Wy waren bereid tot veel concessies, maar dan moet
de andere kant geen honderd procent willen." Het wekt geen ver
wondering dat a.r. radicaal mr. J. N. Scholten, burgemeester van
Andel, vol zit met kritiek op de brief van de partijvoorzitters van
KVP, CHU en ARP.
De wrevel en het gevoel van over
rompeling richten zich vooral tegen
het niet-raadplegen van de lagere
partij-organen. „In het Centraal Co
mité was afgesproken deze zaak mor
gen intern te bespreken. Als de par
tijleiding hierop vooruitloopt, maak
ik als lid van het Centraal Comité
daar ernstig bezwaar tegen. Enkele
leidinggevende mensen willen de
CDU erdoor jagen, terwijl de ARP
dat zelf niet wil. Dat blijkt wel uit
de telefonische reacties, ook van
niet-radicale leden.
Wie de christelijke politiek de
nekslag wil geven, moet streven naar
een CDU, naar een opdeling in twee
polen: een christelijke en een pro
gressieve. Ik geloof niet dat dat het
geloof ten goede komt en ook niet de
regeerbaarheid.
Als onze partijleiding wil bruske-
ren, dat er een grote groep is die
bezield is van de radicaliteit van het
Evangelie, die kritisch is ingesteld,
dan verliest de ARP haar geloof
waardigheid en dan moet men goed
weten wat men doet. Men zou er
later veel spijt van kunnen krijgen".
AFVLOEIEN
Stappen de radicalen dan uit de
partij?
Schol ten: „Ik zie geen demonstra
tieve uittocht, wel een langzaam af
vloeien van mensen die het bijltje er
bij neergooien, en dat niet de
slechtsten. Wat mijzelf betreft, ver-
caballero
constante kwaliteit
Toneelspeelster en TV-actrice Petra Laseur
moedelijk stap ik er nooit uit. Dat zal
ook afhankelijk zijn van wat er mor
gen op het Centraal Comité gezegd
wordt. Maar één ding weet ik zeker,
als er een christen-democratische
unie komt die zich nu al aftekent,
dan komt er een proces in beweging
dat kritische mensen, die hard voor
de partij willen werken, doet beslui
ten ermee op te houden. Het Centraal
Comité zal remmend moeten optre
den".
Hoe groot schat hij eigenlijk de
aanhang van de radicale beweging?
Schol ten: „Ach. wanneer de partij
leiding iets voorstelt, heeft de grote
middenmoot de neiging mee te gaan.
Er bestaan uitgesproken vleugels. Als
er een conservatieve CDU komt, zou
vijf tot tien procent niet meedoen.
Aan de andere kant is het percentage
ongeveer gelijk, misschien iets ho
ger".
VERTROUWEN?
Hebben de radicalen nog vertrou
wen in de leiding van de partij?
Scholten: „Wij hebben de KVP-si-
tuatie willen vermijden, die geken
merkt werd door wantrouwen waar
door een breuk onvermijdelijk was.
Dat hebben wij willen vermijden
door solidair te zijn en loyaal mee te
werken. Dat vragen wij ook van de
leiding van de ARP. En dat is niet
zomaar een geïsoleerde mening van
radicalen, je hebt nog meer groepen:
Arjos, groep van 50. Er is aanhang
sinds we bereid waren de scherpe
kantjes er af te halen".
Wat is het alternatief dat de radi
calen voorstellen?
Scholten: „Een zelfstandige koers
Dat impliceert openheid, ook naar de
kant van niet-christelijke partijen.
We hebben alle energie nodig om
onszelf op te kalefateren. En er is
veel potentieel in de ARP. Binnen
het half jaar zouden er resultaten
kunnen zijn.
Maar de lijn zou dan moeten zijn:
praten met de KVP en CHU, best,
maar eerst komt de eigen partij. En
verder moet je bereid zijn ook met
de PvdA te praten. Ik ben allesbehal
ve socialist, maar ik ben ervan over
tuigd dat een groepering die 25 pro
cent van ons volk uitmaakt een
gesprek waard is. Zoals het nu ge
gaan is, dreigt het een spelletje pa
niekvoetbal te worden.
Staatsmanschap vraagt geduld om
door te gaan eigen identiteit op te
bouwen".
GESPREKSGROEP
Verandert er dan wezenlijk iets in
vergelijking met de situatie van dit
moment?
Scholten: „Daar ben ik van over
tuigd. Voor de verkiezingen kunnen
we tot een uitspraak komen. In dat
geval kunnen we nog samenwerken
met wie we willen. Ik zie niet in dat
wij nu niet met de PvdA kunnen
praten. Ik geloof dat Den Uyls uitno
diging aan ons adres een correctie
was van Vondeling, die zei het een
goede zaak te vinden als de christe
lijke partijen zich aaneensloten. De
„18" moet een gespreksgroep blijven,
geen gespreksorgaan. Dat christelijke
partijen willen samenwerken, moeten
ze zelf weten. Ik ben er voor als de
situatie daartoe aanleiding geeft. Dat
is nu niet het geval".
Maar het gaat toch nog maar om
een advies?
Schol ten: „Het gaat om verkiezin
gen voor Provinciale Staten. De in
vloed daarvan is veel groter. De in
vloed van zo'n brief, ook al is het een
advies, op de kiezers is ook groter
dan men denkt. Ik wil nu geen CDU
en ik wil niets doen om die CDU
dichterbij te brengen.
„Wij hoorden begin deze week van
de brief. Hoe? Laat ik dat maar in
2S STUKS 1.50- EEN LAURENS PRODUKT
(Van onze kcrkredactie)
QRAND RAPIDS Op een eenzame heuvel hij
Oxford in Michigan woont sinds elf jaar in
het „Sint-Augustinus-huis" de eerste en enige lu-
19-jarige novice uit Chicago bij hem, die monnik wil
worden.
Het was bij pater Arthur een late roeping. Hij was
zakenman. In 1949 bezocht hij Taizé. Dat maakte zo'n
indruk op hem. dat hij in Amerika iets soortgelijks wilde
stichten. Het lukte hem eenmaal een losse groep van
therse monnik in Amerika. Het is de 63'jarige driehonderd protestanten te verplichten tot een dagelijks
Arthur Kreinheder.
Naar zijn eigen versie van de regels der benedictijners
staat pater Arthur elke morgen om zes uur op. Hij houdt
zijn morgenofficium, leest de mis in zijn zelfgebouwde
kapel en brengt de rest van de dag afwisselend door met
gebeden en handenarbeid.
Toen hij elf jaar geleden zijn eenzaam toevluchtsoord
op de heuvel stichtte, hoopte hij een gemeenschap van
lutherse monniken in het leven te kunnen roepen. Sedert
dien zijn zeven mannen gekomen om zich bij hem aan te
sluiten, maar allen keerden na korter of langer tijd tot
het wereldlijke leven terug. Op het ogenblik is er een
ritueel gebed in hun woningen, maar ook daar kwam
nooit een werkelijke gemeenschap uit. Daar komt nog bij,
dat geen lutherse kerk zijn Sint-Augustinushuis erkend
heeft.
BRANDPUNT
Rooms-katholieken steunen de lutherse monnik echter.
De dominicanessen van Oxford voorzien hem van brood
en de benedictijnen van een klooster in de buurt zijn zeer
met hem bevriend. Een jezuiet, die het orgel in de kapel
van de lutherse monnik repareerde, zei: „Arthur is een
oecumenisch brandpunt in deze streek."
Pater Arthur zelf gelooft, rooms-katholieken en pro
testanten te kunnen verenigen door een terugkeer tot een
gemeenschappelijk monnikenleven.
DEN HAAG Ruim vijftig
Nederlandse huisartsen gaan mee
werken aan de opbouw van een
j landelijk net van peilstations voor
het signaleren van ziekten. Voor
juni volgend jaar zal dit net gereed
zijn.
Het initiatief hiertoe is uitgegaan
van staatssecretaris Kruisinga
(sociale zaken en volksgezondheid),
die voor het plan nauw overleg I
pleegde met de Nederlandse Stich
ting ting tot bevordering van de
huisartsen-geneeskunde in Am- i
sterdam.
Doel van de peilstations is een in- j
zicht te verkrijgen in verschuivingen J
in het ziektepatroon. Hierdoor zou
een slagvaardiger gezondheidsbeleid
mogelijk zijn.
KINSJASA Het wrak is gevon
den van het zendingsvliegtuig, dat zes
weken geleden in Noord-Kongo ver
mist werd. De inzittenden, een zende
ling en twee vrouwen van zendings
artsen, moeten op slag dood geweest
zijn.
MR. J. N. SCHOLTEN
het midden laten. Enkele mensen zijn
in Amsterdam bijeengekomen. Kooij-
mans en Albe da waren daar in te
genstelling tot sommige berichten,
niet bij. En we houden vast aan de
besluiten van het Partijconvent van
25 mei: aan de voorwaarden voor
nauwere samenwerking is (nog) niet
voldaan. Samenwerking nu gaat ten
koste van het elan, ten koste van de
kritische houding ten opzichte van
„de 18", die Berghuis al vertolkte".
(Van onze soc.-econ. redactie)
UTRECHT Voor de 4.000 werk
nemers in de houtwarenindustrie, het
borstel- en kwastenbedrijf en het
groot-kuipwerk is met de werkgevers
overeenstemming bereikt over een
nieuw 2-jarig arbeidscontract.
Deze bedrijfstak is waarschijnlijk
de eerste die met een contract ge
reed is gekomen. Per 1 januari gaan
de lonen met resp. 18, 19 en 20 cent
per uur in de verschillende toon
groepen omhoog en wordt de inde
ling in gemeenteklasse afgeschaft.
Dit betekent een verbetering met
ongeveer 6Vi procent.
De minimumuurlonen gaan nog
met 4 cent extra omhoog. De vakan
ties zijn verlengd tot 16 dagen en bij
25-jarig of 40-jarig dienstverband
gelden extra vakantiedagen.
In 1970 gaan de uurlonen nog eens
met 5V« procent omhoog en komen er
zeventien vakantiedagen. Per 1 juli
1970 wordt de werkweek verkort van
43V» tot 42Vi uur. In beide jaren heeft
een optrekking plaats van de
pensioenpremie.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Op de openbare
vergadering van het Algemeen or
gaan voedselvoorziening heeft ir. J.
A. P. Franke, directeur-generaal van
de voedselvoorziening, als zijn toe
komstverwachtingen uitgesproken, dat
het wel eens mogelijk zou zijn dat de
technologie binnen enkele jaren er in
slaagt eiwitten te produceren, die
even goed en smakelijk zijn als de
dierlijke eiwitten, die wij thans nog
in de vorm van zuivelprodukten en
vlees eten.
„Het geringe succes van het kunst
vlees moet u beslist geen zand in de
ogen strooien. De margarine was in
zijn beginjaren ook geen produkt dat
men graag at. Niets staat de toe
komst in de weg, waarin wij de koe
en het varken wellicht helemaal niet
meer nodig hebben. Veel zal in de
toekomst op technologisch gebied nog
kunnen gebeuren, wat we nu nog
niet kunnen overzien", zo zei ir.
Franke onder meer.
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM De proeftocht van
de bij de NDSM in Amsterdam ge
bouwde Melania, die na knap ma
noeuvreren juist het Noordzeckanaal
uit kon komen, mag als mislukt wor
den beschouwd. Het schip komt terug
naar Rotterdam.
Dit besluit is in de loop van don
derdag genomen toen de 210.000 ton
ner ter hoogte van de Schotse kust
voer. De al eerder opgetreden moei
lijkheden met de ketel openbaarden
zich opnieuw. Het gevolg was dat
slechts 60 procent van het vermogen
kon worden opgewekt.
Daardoor had het geen zin verdere
beproevingen uit te voeren. Het ziet
er dan ook niet naar uit dat de voor
volgende week geplande overdracht
van de tanker kan doorgaan. De ketel
zal moeten worden hersteld en een
nieuwe proeftocht moet worden ge
organiseerd.
De Melania zal zaterdag of zondag
bü de Verolmewerf in de Botlek aan
komen.
