krant van FORMAAT Geld vooru: f1000," f2500,- f4000,- Kerk mag niet vluchten in het verticalisme „,r4 Jinlun Rus: concilie is gevaarlijk NO?Wt Nieuwe bezinning op huwelijksontbinding STADSPLANOLOGEN REKENEN NIET MET KERKBOUW AMROLENING Gelden Biafra- a nu grotendeels besteed Een woord voor vandaag DS. J. H. VELEMA TOT OUDERLINGEN KLANKEN Elf vliegtuigen zoeken vermiste zendelingen Volksideologie in de Bijbel en Zuid-Afrika f 62,07 p.m. (18 mnd.) f 118,37 p.m. (24 mnd.) f 189,39 p.m. (24 mnd.) CONSUL VRIJDAG 1 NOVEMBER 1968 Waarom moest mij dit nu overkomen? Dat is misschien wel de meest zelfzuchtige uitspraak die ik ken. Het doet er kennelijk niet toe dat het een ander overkomt, als wij er maar vrij van blijven. Er zit ook iets in van: Ik ben toch immers anders dan anderen. Er zijn ook mensen die alles wat ze overkomt geneigd zijn op God te schuiven. Dan maken ze van God onbewust een soort tiran, of ze gaan zeggen: Zie je wel dat God niet bestaat. Deze mensen vergeten dat we in een vijandige wereld leven, een wereld die God de rug heeft toegekeerd, een wereld waar in Gods orde is doorbroken. Zijn wetten worden overtreden en de duisternis heerst. In zo'n wereld kan van alles gebeuren. Maar als kinderen van God zijn we wel niet van deze wereld, maar wel geplaatst in deze wereld. Dat wil zeggen dat wij de gevolgen van deze vijandigheid ook moeten dragen. God belooft ons niet tegen alles te beschermen. Hij roept ons wel op om sterk te zijn. En daarom moeten we geestelijk groeien. Maar om geestelijk te kunnen groeien, moeten we geestelijk gevoed worden. De bijbel zegt: „Niet alleen bij brood zal de mens leven." Wie zich op een dieet plaatst om geestelijk slank te blijven, zal nimmer de kracht opbrengen om Gods taak te vervullen. We lezen vandaag: Psalm 119 57-72. (Van onze kerkredactie) kerk. Nadat men jaren gesproken had over „zwaar of licht" en kerk. Na jaren gesproken te hebben over zwaar of licht" en ,voorwerpelijke of onderwerpelijkeprediking", duikt nu de te genstelling verticalisme-horizontalisme op. Dr. Visser 't Hooft sprak al over deze tegenstelling in zijn belangrijke rede tijdens de vierde assemblee van de Wereldraad van Kerken. De overle den dr. J. M. de Jong had dit als onderwerp gekozen voor de dies van Kerk en Wereld. En gisteren koos ds. J. H. Velema dit als onderwerp voor de christelijk-gereformeerde ouderlingenconfe rentie, die in Amersfoort werd gehouden. BEROEPINGSWERK Beroepen door de generale synode tot zendingspredikant (docent theolo gische school Evang. Chr. Kerk van West-Iirian), kand. H. J. van der Steeg te Oegstgeest. Aangenomen naar Apeldoorn (bijz. werkz. vrijz. herv.vac. G. W. B. A. Thoden van Velzen), J. van der Werff, laatstelijk pred. te Paramaribo, thans woonachtig te Assen; naar Arnhem (wijkgem. Oost, vac. T. A. Vos; toez.), H. de Noo te Meppel. GEREF. KERKEN Beroepen te West-Terschelling - Midsland, kand. G. Mulder te Amster dam. GEREF. KERKEN (VRIJG.) Beroepen te Monster, D. Zemel te Enschede-Zuidwest; te Onnen (Gr.), C. van Kalkeren te Holwerd. CHR. GEREF. KERKEN Bedankt voor Eemdljk, P. op den Velde te Zierlkzee. GEREF. GEMEENTEN Beroepen te Hoofddorp, A. Kok te Poortvliet. Hlnieuwe Elektronisch instrument te bespelen als orgel, piano, spinet en klavecimbel. Demonstratie iedere dag van 9 -12 en van 2-6 uur behalve donderdags. NEONVOX Wilp Old. Tel. 0 5706 - 415 b.g.g. 0 5761 57t QAIJ ZENOEN AAN Dwn NEONVOX, Wilp, Gld. Naam Adres Plaats Verzoekt toezending uitgebreid» gegeven» PARELS voor frisse adem 95 ct. H. TEN HERKEL N.V. HILVERSUM Het gevaar van het verticalisme, vertelde ds. Velema me na afloop, is dat men het evangelie zo tijdloos en zo abstract maakt, dat het niet over komt. Het gevaar van het horizonta lisme is dat men het evangelie op een verschrikkelijke wijze vervormt en dat de kern en de pit van het evan gelie er uit gaat en dat is juist het verlossende werk van de Here Jezus Christus. Dan blijft alleen mede menselijkheid over. Toch wilde ds. Velema geen keuze doen tussen de twee. De kerk moet niet of verticaal, of horizontaal zijn, maar op het snijpunt staan van ver ticaal en horizontaal. In dit verband sloot hij zich aan bij de uitspraak van dr. W. A. Visser 't Hooft, ere president van de Wereldraad van Kerken, die zei dat er geen horizon tale vooruitgang kan zijn zonder ver ticale oriëntering. Alleen vond ds. Velema dat woord „oriëntering" te zwak. „Het gaat om de bron en de God ivil het lijden nietn (Van onze kerkredactie) HEEMSTEDE „Wanneer een huwelijk breekt, wanneer het tot een hel geworden is, dan is dit tegen Gods wil, niet per se in de zin van schuld, maar evenzeer in de zin van verdriet en lijden: God wil het lijden niet." Aldus de conciliecommissie „Huwe lijk en gezin", die zich in haar van daag verschenen rapport ook diep gaand bezonnen heeft op de huwe lijksontbinding. Zij vraagt een op lossing, die méér is dan een com promis of noodoplossing op pasto raal niveau. Zij wil Een reëel antwoord voor de theo logische en praktische problemen omtrent de onontbindbaarheid van het christelijk huwelijk; Correctie en vereenvoudiging van de bestaande kerkorde; Correctie van het Nederlandse echtscheidingsrecht in verband met kwesties als „de grote leugen" en het formalisme van de verzoeningspo ging. De kerk gelooft en leert, dat de huwelijksband krachtens Gods wil onverbreekbaar is. „Wat God verbon den heeft mag een mens niet schei den." Maar voor de commissie is het de grote vraag, of we die onontbind baarheid nu moeten opvatten als feit of als opdracht. De commissie meent, dat het voor de - kerk noodzakelijk is, hierop nu een antwoord te zoeken, juist vanwe ge de gestalte die het huwelijksideaal AMSTERDAM Aan ir. L. Heijdenrijk uit Amersfoort is de eerste prijs toegekend van de „Ideeënprijsvraag kerk bouw", die was uitgeschreven door de interdiocesane com missie kerkenbouw van de Rooms-Katholieke Kerk en de redactie van het tijdschrift voor architectuur en beeldende kunsten. Aan deze prijsvraag over de kerk bouw van heden namen vijftig archi tecten deel. Hun ontwerpen worden geëxposeerd op een tentoonstelling in de rijksacademie van beeldende kunsten in Amsterdam, die tot 30 no vember duurt. Gevraagd werd in een woonwijk van het uitbreidingsplan Overvecht van de gemeente Utrecht een kerk ruimte voor de roms-katholieke bevolking met zeshonderd zit plaatsen. De hervormden en de gere formeerden moesten elk een gebouw hebben met een gelijk aantal zit plaatsen. Uit de ingezonden plannen bleek, dat het kerkbeeld van nu en de na bije toekomst volledig verschilt van dat van het verre en nabije verleden. Er waren ontwerpers, die een „kerk" wilden maken en ontwerpers, die uit gesproken „geen kerk" wilden ma ken. De ontwerpers zochten naar aansluiting en inplanting van de kerk in de woonwereld, het maken van een gebouw met een of meer ruimten voor verschillende confessies, naar gebouwen met meervoudig gebruik, waarbij opviel, dat de combinatie kerk-sporthal geen voorstanders had gevonden. Het oecumenisch samenleven van de drie of meer kerkgenootschappen bleek voor vele inzenders geen enkel probleem meer te zijn. Verscheidene inzenders zagen in de nieuwe samen leving geen enkel onderscheid meer. Onbehagen Volgens het juryrapport bleek de visie op de nieuwe kerk dood te lo pen op de huidige stedebouw, waarin vooronderstellingen voor de nieuwe kerk niet aanwezig blijken te zijn. Het onbehagen over de kerk liep pa rallel met het onbehagen over de ste debouw. De tweede prijs werd toegekend aan Mare Dessauvage (Antwerpen). De derde prijs werd gedeeld door Coen Bekink (Groningen) en M. Bier man (Amsterdam). en de huwelijkspraktijk in onze cul tuur hebben aangenomen. De huwelijksband zelf is niet op rechtskundige wijze te constateren of te betwisten. Zij is een werkelijkheid van zedelijke en godsdienstige aard, die gevormd wordt door de betrek kingen van man en vrouw onderling en met de geloofsgemeenschap. Sacrament In de rooms-katholieke leer wordt de volstrekte onontbindbaarheid van het huwelijk (slechts aanwezig bij een huwelijk tussen twee gedoopten dat geslachtelijk is voltrokken) ver bonden aan het sacramenteel karak ter ervan. Indien echter het gehuwd-zjjn in geen enkel opzicht meer functioneert, dan moet men wellicht zeggen, dat het huwelijk zichzelf heeft ontbon den, zodat er nog slechts een juri dische vorm is, geen menselijke band en dus ook geen sacrament. Het is derhalve niet een onderlinge afspraak en evenmin een uitspraak van een derde die het huwelijk dan ontbindt De band is verloren gegaan wanneer het menselijk onmogelijk is om in vrede samen te leven. Het oordeel dat vaststelt of een bepaalde verbintenis zodanig is ont wricht, dat van een huwelijksband niet meer kan worden gesproken, zou dan volgens de commissie niet alleen aan de gehuwden toekomen, maar ook aan de publieke samenleving en aan de geloofsgemeenschap, die bij het huwelijk betrokken zijn en waar in het functioneren moet. Kerkorde De kerkorde betreffende het huwe lijk zou duidelijk en uitdrukkelijk het karakter moeten hebben van een werkelijke kerkorde. Dit betekent allereerst dat zij zoveel mogelijk ontdaan zou moeten worden van strakke juridische bepalingen en pro cesformaliteiten. Verder zou de burgerlijke regeling in haar rechtmatige eigenheid moe ten worden erkend. „Duidt het niet op een te geringe waardering voor het huwelijk als aardse werkelijk heid, wanneer de kerk een zodanig juridisch systeem handhaaft, dat de burgerlijke regeling in feite buiten spel komt te staan?" De commissie wijst speciaal op de vele bepalingen in de tegenwoordige kerkelijke huwelijkswetgeving, die niet op de religieuze, maar op de maatschappelijke dimensie van het huwelijk betrekking hebben. De kerk zou zich hier van eigen regelingen moeten onthouden. De grote waarde van een kerke lijke viering van het huwelijk wil de commissie ten volle erkennen, maar zij betwijfelt of het nog zinvol is, een eigen kerkelijke vorm van huwe lijkssluiting te hanteren als geldig- heidseis. stuwkracht, de inspiratie en de norm van boven." „We moeten," zei ds. Velema, „noch het verticale, noch het horizontale loslaten, maar de volgorde juist stel len. We zullen verticaal geladen moe ten worden om horizontaal te kunnen leven. Alleen wie de binnenkamer kent, kan op het brede front van de wereld staan." En hij vervolgde: Een kerk zonder verticale achtergrond wordt door de wereld niet serieus genomen. Een kerk zonder horizontale kracht maakt de boodschap van het evange lie niet geloofwaardig. Toch schonk hij in zijn referaat nauwelijks aandacht aan de verlei ding om te vluchten in het vertica lisme al waarschuwde hij daar duidelijk voor en al zei hij wel dat daarin één van de oorzaken lag dat de kerk in onze tijd zo vervalt in het horizontalisme. Uitvoerig ging hij echter in op de achtergronden van het horizontalisme. De wortels van het horizontalisme noemde hij de secularisatie en de theologie van Karl Barth. Deze laatste heeft naar zijn mening zo'n sterke tegenstelling gemaakt lussen hemel en aarde, God en mens en die mens zo sterk laten leven bij de blikseminslag Gods, dat hij in de overige momenten van zijn leven zich aangewezen voelt op wat op de ze aarde en in deze wereld te koop is. Verzoening Een andere wortel van het horizon talisme noemde hij de nieuwe opvat ting over verzoening, de gedachte dat iedereen met God verzoend is. Ds. Velema zag in de oproep van het Vredesberaad naar aanleiding van de gebeurtenissen in Tsjechoslowakije een duidelijke trek van horizonta lisme. Terecht, zei hij, heeft het mo- deramen van de gereformeerde syno de zich niet akkoord verklaard. Maar deze broeders hebben het geweten, hoe horizontaal er in de Gerefor meerde Kerken reeds gedacht en ge loofd wordt. Nog een ander bekend onderwerp van de laatste tijd kwam ter sprake: de verontrusting. Vaak wordt gesug gereerd dat verontrusting gelijk staat met het verticalisme. Maar terwijl ds. Velema beslist niet wilde vluch ten in het verticalisme, wilde hij toch wel „verontrust" heten. Maar dat wilde niet zeggen dat hij zich met iedere verontruste in de kerk wilde identificeren. Er zijn drie verschillende soorten verontrusten, zei hij nog. Drie soorten In de eerste plaats is er de perma nente verontruste, de querulant, die anders niet kan leven of hij moet verontrust zijn. In de tweede plaats zijn er de incidenteel verontrusten, die zich vaak op een bepaald punt persoonlijk verongelijkt voelen. Met die verontrusten wilde ds. Ve lema niets te maken hebben, maar wel wilde hij een profetisch veront ruste zijn. „Ik roep u op," zei hij tot de ouderlingen, „tot profetische ver- KINSJASA Elf vliegtuigen zijn op zoek naar de drie Amerikaanse zendingsarbeiders, die vermist wor den in de binnenlanden van Kongo. Hun vliegtuig was op weg van Mbandaka naar Boende, maar is daar niet aangekomen. Het gebied, waar de Cessna 185 is verdwenen, is zeer dicht bebost. Het vliegtuig werd bestuurd door Max Myers, zendeling van de Disci pelen van Christus. Aan boord waren twee vrouwen van zendingsartsen in Boende, mevrouw Harrison Goodall, eveneens van de discipelen, en me vrouw Birney Hoyt, die met haar man was uitgezonden door de Ameri kaanse katholieke medische missie raad. (Van onze kerkredactie) NEW YORK Metropoliet Filaret heeft gisteren bij patriarch Athenagoras van Konstantinopel geprotesteerd tegen diens plan voor een pan-orthodox concilie, dat de vernieuwing van de kerk en de eenheid van alle christenen ^Fnaret^eidt de Russisch Orthodoxe Kerk in Ballingschap, waartoe de Or thodoxe Kerk in Nederland (bisschop Jacob in Den Haag) behoort. De metropoliet ziet in het stre ven ivaar een pan-orthodox concilie het gevaar van een reformatie. Ook het Tweede Vaticaans concilie be gon vanuit een streven naar ver nieuwing en naar aanpassing aan de moderne samenleving en wat heeft het de Rooms-Katholieke Kerk uit eindelijk gebracht? Innerlijke ver zwakking, nieuwe dwalingen en gees telijke anarchie. „God behoede ons er voor, zulk een beproeving in het leven van de orthodoxie in te dragen", aldus metropoliet Filaret in zijn brief aan Athenagoras. ontrusting, want er is inderdaad re den toe nu de spanning tussen hori- zontalisime en verticalisme er af gaat." Een profetisch verontruste is volgens hem iemand die bedroefd is, omdat hij ziet dat de eer van God wordt aangetast en er wezenlijke geestelijke gevaren dreigen. Maar dat is een verontrusting die hem dwingt naar anderen te luisteren en die hem blij maakt als er tekenen zijn die op verbetering wijzen. In zijn openingswoord klaagde ou derling K. Geleijnse dat in de Christelijke Gereformeerde Kerken de ouderling zo weinig betrokken wordt in het kerkelijk werk. In de deputaatschappen nemen zij een klei ne minderheid in en dan bezetten zij meestal nog administratieve of finan ciële posten. Ouderlingen moesten veel vaker classls-vergaderingen lei den. Ze moeten ook meer ingescha keld worden bij het werk van de kerkvisitatie, meende hij, dan zou het ouderlingenambt meer inhoud krij gen. (Van onxe kerkredactie) GRONINGEN Met een openbare les over Schriftprofetie en volksideologie heeft dr. C. J. Labuschagne zijn ambt aan vaard als gewoon lector in de Israëlische letterkunde en de uit legging van het Oude Testament aan de Groningse universiteit. Dr. Labuschagne was predikant in Zuid-Afrika. Verleden jaar legde hij zijn ambt in de Nederduitse Gerefor meerde Kerk neer. De geesteshouding, in het oude Israël, waartegen de schriftprofeten voor de ballingschap in opstand kwa men, typeerde dr. Labuschagne als „volksideologie". Zij wordt gekenmerkt door een particularistische, anti-oecumenische en etnocentrische nationaal-politleke religiositeit, waarbij de geesteljke leider enkel een uitvoerende functio naris was van de volkswil en de god heid het symbool was van 's volks roemrijk verleden en heldhaftig stre ven. Typerehd voor de volksideologie is verder de pretentie van soliditeit, waarbij men bepaalde waarheden met grote zekerheid als slogans han teerde. Een derde kenmerk is het collecti visme als collectief denken en hande len, dat gepaard ging met een ver dringing van het besef der indivi duele verantwoordelijkheid. Ten slotte kenmerkt de volksideolo gie zich door het vermogen om te plooien, om tegenstrijdigheden te harmoniseren en om de feiten naar de theorie te schikken door met de werkelijkheid te schipperen en te verzwijgen, wat voor de zaak schade lijk, en uit te bazuinen wat in het belang daarvan wordt geacht. Tegen deze achtergrond, tegenover de volksprofeten, gaf dr. Labuschag ne nieuw relief aan de schriftprofe ten met hun theocentrische predi king. De AMRO Bank leent u graag het geld voor die nieuwe meubelen, die wasautomaat, die verhui zingen noemt u maar op. In die 18 mnd betaalt u: 18xf 62,07=f 1117,26. Dat is slechts f 117,26 aan financieringskosten, inch rente, vergoeding administratiekosteh en overlijdensrisico. Dus slechts ca. f 6,50 p. m. In die 24 mnd betaalt u:24xf 118,37=f 2840,88. Dat is slechts f 340,88 aan financieringskosten, incl. rente, vergoeding administratiekosten en overlijdensrisico. Dus slechts ca. f 14,20 p. m. In die 24 mnd betaalt u:24xf 189,39=f4545,36. Dat is slechts f 545,36 aan financieringskosten, incl. rente, vergoeding administratiekosten en overlijdensrisico. Dus slechts ca. f 22,70 p. m. Komt u eens langs bij de Amsterdam-Rotterdam Bank in uw buurt. (Bellen of schrijven mag ook!) Wij vertellen u graag alles over de bedragen die u kunt lenen, over het aantal terugbetalingstermijnen, over de kwijtschelding bij overlijden. Een uitgebreide fol der met alle inlichtingen en tarieven ligt voor u klaar. Als u daar de voorkeur aan geeft kunt u deze folder ook opvragen bij Postbus 342, Amsterdam. EEN SERVICE VAN DE AMSTERDAM-ROTTERDAM BANK (Van een onzer verslaggeefsters) DEN HAAG Welke bestem ming heeft het geld dat het Nederlandse volk deze zomer zo spontaan bijeen heeft ge bracht voor de Stichting Vluch telingenhulp Biafra-Conflict precies gekregen? Daar heb ben gistermiddag in een bijeen komst in het gebouw van het hoofdbestuur van het Neder- landsche Roode Kruis de vier organisaties, die daarbij be trokken zijn een antwoord op gegeven. De voorzitter van de stichting, mr. G. E. van Walsum, oud-burgemeester van Rotterdam deelde eerst mee, dat van de dertien miljoen gulden, die tot nu toe is opgebracht 12,4 miljoen is gegaan naar de vier organisaties. Dat zijn, zoals bekend, het Neder- landsche Roode Kruis, de Stichting Mensen in Nood, de Stichting Oecu menische Hulp, en het Nederlandse Comité Unicef. Verder is er een ton beschikbaar gesteld voor de actie van prinses Ire- \LU/ f66.80 Imp. N.V. ALVANA Oen Heag tel.070-63 09 43 ne, een ton voor Terre des Hommes en tot slot wordt in verband met nog lopende aanvragen om financiële hulp de rest van het geld in reserve gehouden. De kosten van de actie zijn beslist niet groot geweest, 42.000. Dat be tekent, dat op iedere gulden er een-derde cent aan onkosten moest worden afgeschreven. Als oorzaak noemde mr. Van Walsum onder an dere, het feit dat de actie ineens moest worden begonnen. Er konden niet veel (kostbare) voorbereidingen worden gemaakt. Het Nederlandsohe Roode Kruis heeft van de 3,1 miljoen voor de hulpverlening met een Nederlands vliegtuig 1,8 miljoen uitgetrokken. Dit vliegtuig heeft nu vijftig vluch ten op Biafra uitgevoerd. Voor een half miljoen gulden is kinder- en ba byvoeding voor Biafra gekocht, ter wijl ruim twee ton aan het internati onale comité van het Rode Kruis is overgemaakt. Nog 575.000 moet worden besteed, ondermeer voor re habilitatie afs het conflict Nigeria-Bi- afra ten einde zal zijn. Het Nederlandse comité Unicef heeft de 3,1 miljoen van de opbrengst van de Nederlandse Biafra-actie in zijn geheel ter beschikking gesteld aan de internationale organisatie Unicef, omdat het zelf geen uitvoe rende taak heeft. Unicef heeft sinds het begin van het conflict Nigeria-Bi- afra ongeveer 7,2 miljoen gulden aan hulpverlening besteed. Luchtbrug De Stichting Mensen in Nood, de Nederlandse afdeling van de rooms-katholieke Caritas Internatio- nalis, heeft van haar bedrag van 3,1 miljoen gulden ruim 50.000 besteed onder meer voor bijdragen aan de Luchtbrug Sao Tomé-Biafra, aan voedselcentra, aan de verzorging van zeshonderd Biafraanse kinderen in Gabon, aan medicamenten en aan drie medische teams. De Stichting Oecumenische Hulp, een afdeling van Interkerkelijke Hulp van de Wereldraad van Kerken, heeft bijna twee miljoen besteed voor voedsel, medicijnen en het werk van dokter Middelkoop, dokter Rey- nierse en dokter Voorhoeve en voor reiskosten enz. van uitgezonden team leden. Oecumenische Hulp overweegt de mogelijkheid nog een team te zenden, dat bestaat uit een dokter, twee ver pleegsters en een chauffeur-monteur naar Itigidi, in een gebied in Oost-Nigeria, dat nu onder controle staat van de federale troepen. Ook studeert men op een project om kin deren over te brengen en te verple gen en verzorgen in Kameroen. Reserve Oecumenische Hulp houdt nog wat geld in reserve óm zodra de rust in het land enigszins zal zijn terugge keerd, steun te geven aan de zoge naamde rehabilitatie-projecten. Dat is onder andere het opbouwen van vernielde scholen en ziekenhuizen. Verder betekent het feit dat een team onder leiding van dokter Mid delkoop zich in Biafra bevindt dat er voor salaris, onderhouds- en werk- kosten van dat team nog vaker een beroep op het Biafra-fonds van de Stichting zal worden gedaan. Inmiddels beraadt de Stichting Vluchtelingenhulp Biafra-Conflict zich of in de toekomst niet weer geld bijeengebracht moet worden vnor hulp tijdens de oorlog, maar ook voor de tijd na de oorlog. Er zal veel moe ten worden hersteld en opgebouwd en er zullen dan nog mensen in nood zijn, die geholpen moeten worden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1968 | | pagina 2