TV
Beperking geweld
dupeert stunters
RADIO
AMADEUS
en
Zwarte Panter
Protest tegen protest
Woensdagochtend
weer reportages
op televisie
Hallozegt
Heieen
Serie ethische
vragen op tv
VPRO VERGEVENSGEZIND
Jan Blokker volgt
pater Jelsma op
VANAVOND TE ZIEN
VANAVOND TE HOREN
Loppie Loep en de oude toren
Smidje Verholen en de Knap-Mutator
VRIJDAG 1 NOVEMBER 1968
BRANDPUNT liet gisteravond
laat in een extra uitzending een
reportage zien over de hartstochte
lijke wijze waarop de Amerikaanse
negergroepering Zwarte Panter in
een massabijeenkomst de verjaardag
van haar jonge. in de gevan
genis verblijvende leider Huey New
ton vierde.
Andere leidens, onder wie de uit
Engeland gezette Carmichael,
zweepten hun duizenden toehoorders
op tot het dragen van wapenen en
gewelddadig optreden tegen vijand
nummer één, de blanken. Er ging een
beklemmende dreiging uit van deze
enorme demonstratie, waarin leuzen
als „de blanken willen ons uitmoor
den zoals zij het de Indianen deden"
als wimpel werden gebruikt. De vre
desleer van dr. King heeft bij deze
steeds in kracht toenemende orga
nisatie nooit aangeslagen. Amerika
nen die deze reportage zien, moeten
toch wel een onbehaaglijk gevoel
krijgen.
Deze ingelaste uitzending had toch
raakpunten met het spel „School der
dapperen", waarin het Amerikaanse
rassenvraagstuk een dominerende rol
speelde. Het hevig emotionele stuk
werd uitstekend ten tonele gevoerd,
zelfs het stukje oerwoud, op enkele
vierkante meters in de studio ge
bouwd, deed overtuigend aan.
Naar Amerikaanse trant werd er
nogal wat met sentiment gewerkt,
maar de bedoeling van de schrijver
kwam heel best over.
Het spel van de jonge acteur Hans
Dagelet, die de geestelijk geschokte
Conny vertolkte, maakte veel indruk.
Kruiswoord-puzzel
Horizontaal: 1. broedplaats v. vo
gels, 5. vast deel van een boom, 9.
onbep. voornaamw., 10. eikenschors,
11. plaats in Gelderl. 12. ploegbaas,
14. ongeschonden, 15. plaats in België,
19. meisjesnaam, 21. verheffing van
de ziel tot God, 22. kleur, 23.
voorschrift, 26. plaats in Limb., 29.
wandeldreef, 31. ongaarne, 33. vogel,
84. gewicht, 35. voorzetsel, 36.
graafschap in Engeland, 37. zijde.
Verticaal: 1. niets (spreektaal), 2.
achting, 3. plaats v. dieren, 4. stellig,
6. twijf, 7. vaarwel, 8. zuivelprodukt,
13. plaats in N. Brab., 14. als 26 hor.,
16. flinke kerel (ZN), 17. de hoofdster
van Orion, 18. boom, 20. vreemde
munt, 24. scheidingslijn, 25. kruipend
dier, 26. hoenderachtige vogel, 27. re
kening, 28. stad in België, 30. vlak
temaat, 32. boom.
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
1. markies, 2. makreel, 3. stiepel.
Dominee speelt
HILVERSUM In een van de ko
mende afleveringen van het ver-
volgspel „Ritmeester Buat" kan men
een dominee zien, die in de kerk de
lijst van doden, gevallen in de strijd
tegen Engeland, afleest
Deze rol wordt gespeeld door een
amateur-acteur en wel ds. N. ter Lin
den uit Stompetoren, die daarbij in
de kerk van Medemblik staat,
Ds. Ter Linden was in zijn studen
tentijd lid van de toneelgroep Zolder-
theater en toen hij daar eens, onder
regie van Albert van Dalsum, een
grote rol speelde in „De droom van
een gevangene", liet een van de dra
maturgen van de NCRV goedkeurend
het oog op hem vallen. Mocht er eens
een predikant nodig zijn...!
Vandaar nu de dominee, die de
(weliswaar kleine) rol van de domi
nee speelt.
HILVERSUM 't Is nooit
goed of 't deugt nietdat on
dervindt de Amerikaanse com
missie FCC, belast met het toe
zicht op de omroep. Juist heeft
zij van harte ingestemd met de
talloze protesten tegen het over
dadige geweld op de televisie,
of daar komt een officieel protest
tegen dit protest binnen van
The Stuntman's Association, de
vakbond van stunters, die zich
beklaagt over het feit dat zijn
leden in hun bestaan worden
bedreigd.
Tja, wie heeft er ooit aan gedacht,
dat al dat vechten, draven, boksen, al
die doodslag de dagelijkse boterham
betekent voor talloze brave huisva
ders, die als stuntman optreden?
Natuurlijk, zeggen we achteraf, we
wéten toch, dat geen filmacteur (en
tegenwoordig ook -actrice) het op
zich behoeft te nemen een flinke rob
ber te knokken bij repetitie en opna
men, uit een trein of een auto te
springen, in het water of van een dak
te vallen, laat staan gemolesteerd te
worden?
Acteurs en actrices vormen een
kostbaar bezit: zij mogen niet de
kans lopen dat zij zich bezeren. In
hachelijke situaties treedt de
stand-in op en bij echt gevaarlijke
momenten is daar de stuntman of
-vrouw.
Zo Is het wel waar, dat de mooie
Emma Peel in De Wrekers direct de
handen uitsteekt en haar belagers in
judogreep neemt, maar in werkelijk
heid heeft zij dat nooit vertoond. Dit
doet haar stand-in-stuntwerkster, die
veel op haar lijkt en voor de rest
wordt bijgeschminkt, gekapt en ge
kleed juist als Emma. Geen kijker,
die hiervan iets ziet.
Veilig plekje
Ook de acteurs in Bonanza, Rawhi
de, in politieseries e.d. behoeven zich
nooit zelf uit te sloven. Zij maken
niet eens de dolle paardenritten en
als zij op gevaarlijke rotspunten
staan of zo, doen dat de stand-ins of
stuntwerkers en wordt van hen al
leen maar een close-up genomen op
een veilig plekje. Ook dat ontgaat
geheel aan het kijkersoog. Deze tru
cage is zo oud als de film, want juist
het dolle gedoe met rennen, elkaar
slaan en vallen was de formule voor
de stomme amusementsfilms.
Er zijn bovendien nog andere trucs
die vroeger en ook nu nog worden
toegepast, namelijk het langzaam
spelen van riskante scènes, die dan
in versneld tempo worden afge
draaid. Dan gaat er een heel stuk
van het zgn. gevaar verloren.
Weer andere bedotterij kan men
uitstekend uithalen door het beklim
men van een muur of steilte eenvou
dig kruipend over de grond te doen
en daarbij de camera zo op te stellen,
dat het beeld dwars wordt opgeno
men. Het lijkt dan alsof er uitermate
gevaarlijk wordt geklommen, terwijl
het in werkelijkheid niets voorstelt.
Toch nodig
Niettemin blijven er tal van situa
ties over, vooral in geweldfilms,
waarbij stuntwerkers nodig zijn.
In Amerika zijn honderden be-
roeps-stunters in vaste dienst bij de
tv-produktiemaatschappijen en de
filmbedrijven. Zij hebben zeer goede
salarissen en hun beroep is volkomen
eerbaar. Zij zijn dikwijls voormalige
sportlieden, die uitblinken in hardlo
pen en springen, in klimmen of judo
enz. Zij mogen geen hoogtevrees ken
nen, moeten goed evenwicht hebben
en hoe meer van deze kundigheden
zij bezitten, hoe beter zij worden be
taald.
Een goede stuntman moet altijd
blijven oefenen om zich lenig te hou
den. Menige stand-in voor
western-acteurs neemt speciaal les
sen in paardrijden, schermen, boksen,
judo enz. om zoveel mogelijk kwali
teiten te kunnen aanbieden en zo is
het stunten een gewoon beroep ge
worden.
Is het wonder, dat deze mensen
met schrik de actie voor minder ge
weld op tv volgen? Zij zien zich in
derdaad bedreigd in hun bestaan en
daarover maken zij zich bezorgd.
Brodeloos zijn zij echter voorlopig
heus niet, want het is voor de com
merciële tv-maatschappijen in Ame
rika onmogelijk, ineens van geweld
naar hartelust over te schakelen op
„alles rustig en lief met mekaar".
Maar toch is het, hoe graag ook wij
moord en doodslag van het scherm
zouden zien verdwijnen, wel iets om
over na te denken.
Eén ding is gelukkig: de meeste
sterren van witte doek en scherm
zijn zo bang om zich pijn te doen of
buiten adem te raken dan wel op
griezelige plaatsen te staan, dat de
stand-in ook zonder geweld haar of
zijn brood kan verdienen.
En voor de stunter zal er altijd wel
enig werk blijven, al dient het te
worden toegegeven, dat met de door
de maatschappijen beloofde geweld-
beperking voor hen de tijd bepaald
slapper zal worden... indien die be
perking althans doorgaat.
Intussen zal de FFC ook op dit
protest een redelijk antwoord moeten
vinden.
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM Het nachtelijke
NTS-programma, gewijd aan de
Amerikaanse verkiezingen kan, zoals
wij meldden, tot 5 uur in de
woensdagochtend uitlopen, maar ook
een of anderhalf uur eerder worden
besloten: dat ligt aan het moment
waarop de uitslag rond is.
In elk geval komt de NTS
woensdagsochtends om 6.45 uur weer
via Ned. 1 op het scherm, voor het
overnemen van rechtstreekse repor
tages via Early Bird, die de Ameri
kaanse berichtgeving zullen afsluiten.
Deze uitzending zal vermoedelijk tot
9 uur duren.
Zo'n nieuwe presentatrice van
Twien wil je als fan van NCRV's
jongerenprogramma (vanavond
op Ned. 1) wel eens goed bekij
ken. Hier is ze dan en „Hallo!"
zegt ze alvast tegen iedereen
(naar ze vertelde bij het foto
maken): Heieen van Schuttevaer.
Ze neemt de plaats in van Janine
van Elzakker en praat straks met een
rotsvaste Peter Blom de programma-on
derdelen aan elkaar.
Het gaat dan over schouwburgbezoek,
over wat je leest, en de Melkmeisjes
mode. Wat de muziek betreft: Fleetwood
Mac en The Hollies uit Engeland, David
Ackles en Harry Nilsson uit Amerika,
Peter Tettero van eigen bodem en nog
een paar anderen, je ziet eri hoort het
wel tussen 7 en 8 op Ned. 1.
Maar Heieenze mag er wezen,
dachten we.
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM CVK/IKOR gaan
zich in een maandelijkse serie Via
Humana bezighouden met gesprek
ken over ethische vragen, die voort
komen uit botsingen van verant
woordelijkheden.
Op zondag 10 november a.s. zal
(Ned. 1) tussen 7 en 7.30 uur worden
gesproken over proefverlof voor
geestelijk gestoorden, met name van
degenen, die moesten worden opge
nomen wegens zedelijke misdrijven.
Over de consequenties, welke het
terugzenden van deze mensen in de
maatschappij meebrengl, spreken een
jurist, een psychiater en een
maatschappelijk werkster met elkaar.
Henk Biersteker leidt de discussie.
Het is goed, dat men van tevoren
weet yyat de inhoud is van dit
gesprek dat op de zondag-vooravond
wordt gevoerd, aangezien het voor
volwassenen is bedoeld. Naar ons
idee hebben CVK/IKOR een nogal
moeilijk uur hiervoor uitgekozen.
Ned. 1 NCRV
7.06 uur Twien. jongerenprogramma.
8.20 uur actualiteiten.
8.45 uur Joop Doderer-show.
9.20 uur serie „Buerau Bristol": De Sleutel.
10.10 uur licht' satire in Farce Majeure.
10.30 uur 'kleur) zending onder de Indianen in Nieuw-
Mexico.
Ned. 2 AVRO
7.03 uur (NTS) Scala.
8.20 uur serie Run for your life.
9.05 uur actualiteiten.
9.50 uur Peyton Place.
10.35 uur jazz-zangeres Sarah Vaughan treedt op.
Hilversum II VPRO en VAR
7.45 - 8.55 uur bekende lichte muziek.
8.55 uur hoorspel „Van gisteren op morgen", een dorp moet
verdwijnen.
10.00 uur gesprek met een Nederlander die in 't nieuws is.
10.30 uur gevarieerd amusementsprogramma met nieuws,
strip en spotternijen op het heden.
Hilversum I NCRV en TROS
7.35 uur Kriterium, kunst nader beschouwd.
8.00 uur jazz en popmuziek.
9.00 uur Radio Filharmonisch orkest concerteert (opera
muziek).
10.55 uur lichte muziek in Prettig Weekend.
HILVERSUM Direct na de
rumoerige VPRO-vergadering in
juni jl. schreef Jan Blokker in
Vrij Nederland „De VPRO moet
nodig weg". Hij kreet de kleinste
omroep uit voor „niet ter zake
kundig" en wat al meer, maar nu
is hij toch bij diezelfde VPRO,
die blijkbaar voldoende verge
vensgezind is, in dienst getreden.
Hij volgt, zoals we gisteren al in
het kort meldden, pater Jelsma
op in diens functie van chef in
formatieve en jeugdprogramma's
alsmede kunstzaken, bij de tele-
A Gelukkig dus maar, dat de VPRO de
fors uitgesproken raadgeving in Vrij
Nederland niet heeft opgevolgd en
gebleven is. Jan Blokker was ook een
van de destijds boos weggelopen
groep die het satirische programma
voor de VPRO zou "maken. Daarmee
begon alle ellende, want dit had de
schorsing en later het ontslag van
Arie Kleywegt tengevolge.
Kleywegt is intussen weer aange
nomen, nam later zelf ontslag en trok
die aanvraag weer in en niemand
weet, of hij nu in december zal ver
trekken ja dan nee: ook de VPRO-di-
rectie kan geen uitsluitsel geven.
Inmiddels is de VPRO diverse be
langrijke programmamakers kwijtge
raakt tengevolge van interne
kwesties. Jan Blokker, die als los me
dewerker verdween, was redacteur
aan het Handelsblad en zei daar het
dienstverband op toen de Unitel werd
opgericht. Nu is hij weer onder dak...
in vaste dienst bij de VPRO.
Pater S. P. A. Jelsma raakte bij de
VPRO weg in juni, samen met Bouke
STER: 20.16 Reclame. NCRV: etherleergang. 9.35 Waterstan- fragmenten <gr.)._ 17.25 Ra6i°-
(vrijdag X november)
Hilversum I, 402 m. NCRV:
18.30 Nieuws en wecrpraatje.
18.46 Actualiteiten. 19.05 We
reldpanorama. 19.15 Stereo:
Lichte orkestmuziek met
zangsoliste. 19.35 Internationale
oriëntatie in kerk. zending en
ockumenc. 19.45 Lichte gram-
mofoonmuziek. 20.55 Van
gisteren op morgen, hoorspel.
TROS: 22.00 Pers-confrontatie:
interviews. 22.30 Nieuws, nieu
wer. nieuwst: gevarieerd pro
gramma. (22.30 Nieuws; 23.45
Actualiteiten). 23.55-24.00
Nieuws.
Hilversum II, 298 m. VPRO:
18.00 Nieuws. 18.16 Berichten.
18.20 DE VRIJE GEDACHTE:
Democratie op school, lezing.
VPRO: 18.30 Hee, voor onvol-
wassenen. 19.10 Jazz-rondo.
19.30 Nieuws. 19.35 Kunst nader
beschouwd. 20.00 Jazz en Pop
muziek. 20.45 Ruimte voor de
mens - Midden in de stad,
gesprek. VARA: 21.00 Stereo:
Radio Filharmonisch orkest en
solist 22.30 Nieuws. 22.40 Me
dedelingen. 22.45 Actualiteiten.
22.55 Stereo: Licht gevarieerd
platenprogramma. 23.55-24.00
Nieuws.
20.20 Actualiteitenrubriek. 20.45 den. 9.40 Gymnastiek voor de weekjournaal. 17.55 Mededelln-
De Joop Doderer-Show. 21.20 hulsvrouw. 9.50 Klassiek pla- gen
Bureau Bristol. TV-feuilIeton tenprogramma. Aansluitend: Hilversum
Weet u veel? luisterwedstrijd.
10.55 Kunstagenda. 11.00
Nieuws. 11.02 Denkpatronen en programma,
kleur: Ed Oppenhuizen en de praxis, beschouwing. 11.15 So- Nieuws.) NRU:
Indianen, filmreportage. NTS:
uit de Engelse serie Softly,
softly. 22.10 Farce Majeure, sa
tirisch programma. 22.30 ~j
FM-kanalen. KRO:
Nieuws. 9.02 DJinn: gevarieerd
-.00 en 11.00
12.00 Nieuws.
22.55 Journaal. 23.00-23.30 Tele-
ac: Cursus Frans voor gevor-
Nederland II. NTS: 18.50 In berichten. 12.16 Overheldsvoor-
kleur: De Fabeltjeskrant. - -
STER: 18.56 Reclame. NTS:
19.00 Journaal. 19.03 Scala.
listenkamer: muzikaal vraag- 12.03 Nieuwe langspeelplaten,
gesprek. 11.55 Mededelingen. NCRV: 13.00 Nws. 13.03 Licht
KRO: 12.00 Stereo: Lichte or- Instrumentaal ensemble,
kestmuziek (gr.). 12.14 Markt- Zuidzee-serenade.
berichten. 12.16 Overheldsvoor- -
lichting. 12.26 Mededelingen
t.b.v. land- en tuinbouw. 12.30 tenprogramma. 16.00 Nieuws.
Nieuws. 12.41 Actualiteiten. 16.03 Country en Western mu-
informatlef programma. 20.00 12.50 Zonder grenzen, over ziek. 16.30 Tienermuziek. 17.00
Journaal. STF.R: 20.16 Reclame missie en zending. NRU: 13.00 Nieuws. 17.02-18.00 Sportshow
AVRO: 20.20 In kleur: Run for platenprogramma voor de mi-
your life, TV-feullleton. 21.10 litatren. KRO: 14.00 P.M.: een
AVRO's Televizler. 21.50 Pey- weekblad met veel plaatjes,
ton Place, TV-feulUeton. 22.35 (16.00-16.02 Nieuws.) NRU: 16.3f
Jazz-O-Rama. NTS: 23.00-23.
Journaal.
België: Nederlands progr.
kan. 2 en 10 .18.25 Schooltele
visie. 18.55 Zandmannetje. 19.00
Dag In, dag uit. 19.30 Over- reiiwerk
zicht van de voornaamste
Bezig met muziek, programma
in samenwerking met centraal
Beraad Amateuristische mu
ziekbeoefening. HIRO: 17.00
Service-bureaus voor jonge-
n reportage Landdag
Stichting Anonieme
de mi- met lichte grammofoonmuzlek.
GRAMMOFOONPLATEN-
PROGRAMMA
VANAVOND
Gioacchino Rossini. I. Uit
"L'ltaliana in Algeri". 1. Ou
verture. 2. Cruda sorte! Amor
tiranno! 3. Per lui che adoro.
4. Amici in ognl evento...
Pensa alia patria. II. Uit
„Tancredi". Ouverture.
tv-programma's tot en met _8 AlCohölLtên.~KRO: Voor Uit ".La Cenerentola". MÏei
november aanstaande. 19.50 tieners. 18.19 Uitzending van rampolli femmlnlnl.
~fiÜ de PPR.
Hilversum II. 298 m. VARA:
7.00 Nieuws en ochtendgym
nastiek. 7.23 Lichte grammo-
Hier spreekt men Nederlands.
19.55 De Weerman. 20.00
Nieuws. 20.25 Marteken van
Niemweghen. 21.50 Echo. 22.20
Holbein de Jongere, begeleid
door oorspronkelijke muziek.
22.40 Nieuws.
TEIJEVTSIE
VANAVOND
Nederland I. NTS: 18.50 In
kleur: De Fabeltjeskrant.
STER: 18.56 Reclame. NTS
19.00 Journaal. STER: 19.03 Re
clame. NCRV: 19.06 Twien, tie
ners en twens. STER: 19.56
dag. VARA: 8.00 Nieuws en
van de voorpagina. 8.15 Z.O.
135: gevarieerd programma.
10.30 Voor nu en later, lezing.
10.45 Draalorgelmuziek. 10.50
Tips voor trips en vakanties.
11.00 Nieuws. 11.02 Klankbeeld
over de Amerikaanse platenin
dustrie in de verkiezingsstrijd
11.25 Amerikaanse verkie
zingskroniek. 11.45 Brassband
muziek Londen.... 12.15 Muset- voor gevorderden
te-orkest. 12.26 Mededelingen tierh.). NTS: 16.00 Journaal.
t.b.v land- en tuinbouw. 12.29 VARA: 16.02 Voor oudere kij-
Nieuws. 7.10 Het levende Orgelspel. 13.00 Nieuws. 13.11 kers. 17.00-17.35 Voor de kinde-
TELE VISIE
MORGEN
Nederland I. Teleac: 9.30
Meten en vergelijken (les 7);
10.00 Noten en tonen (les 7):
10.30 Kijk eens wat ik zeg (les
11.00-11.30 Cursus Frans
Reclame. NTS: 20.00 Journaal, hulsvrouw.
Woord. 7.15 Op het eerste ge
hoor. (7.30 Nieuws: 7.32 Actua
liteiten.) 8.00 Nieuws. 8.11 Ge
wijde muziek (gr.).
Nieuws. 8.32 Voor
VARA-Varla. 13.15 Stereo:
Popmuziek. 14.45 Radio Jazz
Magazine. NRU: 15.20
8.30 Frans-Duits-Engels: een
de luisterprogramma. (16.00-16.02
Theologische Nieuws.) VARA: 18.30 Opera-
'cn.
België. Nederlands. Kanalen
en 10: 16.00 Volksuniversiteit.
17.30 Orpheo ed Eurldice, ope
ra door Chrlstoph Willlbald
Gluek.
Poelstra, omdat beiden hun plicht
verzuimden teneinde op en neer naar
Italië te rijden waar zij ds. H. J.
Diekerhof (daar met vakantie) over
haalden tijdens een paleisrevolutie
van de oppositie op de junl-vergade-
ring mee te doen aan het wegjagen
van het bestuur, waarna hij op de
voorzittersstoel zou plaatsnemen. De
ze charge Is toen niet gelukt, maar
het kostte de heren Jelsma en
Poelstra hun betrekking.
Bouke Poelstra is intussen hoofdre
dacteur van het damesblad Eva ge
worden en pater Jelsma is, naar hij
zegt, „nog steeds zonder werk", want
zijn activiteiten voor de Sjaloom-
groep, Kerk en Vrede en NOVIB
beschouwt hij als hobby's.
Hij heeft de tijd om rustig uit te
kijken in zijn Utrechtse flat waar
zijn secretaris als Cerberus fungeert.
Hij heeft nu het plan opgevat een
cursus in vrijmoedige gesprekstech
niek te stichten onder de naam Par-
resia. Hij wil daartoe kleine groepen
van ten hoogste 25 personen vormen
en zelf de gesprekstof aandragen. Hij
hoopt met die groepen ook voor radio
en televisie te kunnen optreden.
Naar zijn mening ontstaat er veel
misverstand en onbegrip doordat de
mensen onderwerpen niet goed ge
noeg kunnen uitpraten. In zijn werk
is hem dat opgevallen: er bestaat
volgens hem behoefte aan zelfstan
digheid in kritisch denken op kerke
lijk en politiek gebied en aan mon
digheid in gedachtenformulering zo
dat men tot goed gestelde vragen en
antwoorden kan komen.
Parresia gaat in dat alles voorzien,
zegt pater Jelsma.
LABOURPARTIJ
HOUDT ZETEL
LONDEN De Britse Labourpartij
heeft donderdag bij tussentijdse ver
kiezingen in Bassetlaw haar Lagev-
huiszetel behouden. De socialistische
meerderheid bedroeg slechts 740 stem
men, bijna 10.000 minder dan bij de
algemene verkiezingen twee jaar
geleden.
(Een wereld in wording)
door
John Knittef
23
Het zou echter schandelijk zijn, je mooie boekje, dat je
aan mijn hoede hebt toevertrouwd, voor zulke dwaasheid te
misbruiken. Sta mij daarom toe, Pauline, dat ik je een ver
haal vertel.
Er was eens een kleine jongen. Hij groeide op in een kiel
huisje, dat zowel van binnen als van buiten eenvoudig was
en voor hij voor de eerste keer naar de dorpsschool ging,
meende hij, dat hij net als alle andere aardige kleine jon
gens een vader en een moeder had en bovendien nog een
zuster, die Erna en een broer, die Franz heette.
En die kleine jongen ging naar school met een appel en een
dikke boterham, dingen die voor hem belangrijker waren
dan de lei en de boeken, die hij in zijn schooltas droeg. Hij
leerde het abc schrijven en lezen en toen hij verstandiger
werd, leerde men hem de geschiedenis en de aardrijkskunde
van Zwitserland. Hij moest aardige kleine gedichtjes uit het
hoofd leren, sommen optellen, aftrekken, delen en vermenig
vuldigen en zowel thuis als op school werd hij met een groot
werk der literatuur bekend gemaakt, dat uit twee delen
bestond, het ene heette het oude testament, het andere het
nieuwe testament! Daar de vader van de jongen predikant
was, die veel tijd besteedde met het onderwijzen van gebe
den en gezangen en daar die vader 's zondags in een zwart
glinsterend ambtskleed rondliep, dat hem tot over de knieën
reikte, terwijl hij een gesteven wit slabbetje om zijn hals
had, kun je gemakkelijk begrijpen, dat zijn vrouw en kinde
ren naast hem liepen en dat de kleine jongen heel trots op
zijn vader was, op wie bij die gelegenheden zovele ogen met
de grootste eerbied gevestigd waren. Het hart van de kleine
jongen bonsde bijna hoorbaar, als zijn vader de uitgesneden
houten kansel besteeg, die zich hoog boven de gemeente
verhief en hij luisterde dan ook ademloos naar ieder woord,
dat uit de mond van zijn vader kwam. Hij hield het meest
van de zondag, die kleine jongen stelde die dag boven alle
andere dagen, ten eerste, omdat er dan geen school was en
ten tweede, omdat men dan soep met een mergpijp en een
groot stuk gekookt vlees at, waar iedereen zijn portie van
kreeg.
Op zijn zevende verjaardag kreeg de jongen een elk-
trische zaklantaarn en een treintje. Dat was voor hem een
wonderbaarlijke dag. Hij nam het treintje mee naar de tuin.
Hij bouwde tunnels, bruggen en een station en legde de rails
er door, er overheen en er in. Hij blies zelf op het fluitje en
hij speelde voor stationschef met een oude brievenbqstel-
lerspet op zijn hoofd. De zaklantaarn verspreidde spoedig
niets anders dan een mat rood schijnsel en toen kwam de
kleine jongen op het idee, om de batterij met zijn zakmes
open te snijden. Dit alles was een groot mysterie voor hem.
Hij vroeg zichzelf af, hoe het mogelijk was dat licht in een
klein zwart pakje opgeborgen kon worden. Het ene mysterie
leidde naar het andere en waar de meeste mysteries tenslot
te opgelost werden, werd de kleine jongen door een steeds
groeiend verlangen aangegrepen om meer en meer mysteries
te onderzoeken, om op die manier steeds rijker te worden.
En toen op een dag de jongen zou die nooit kunnen
vergeten kreeg hij te horen, dat Erna zijn zuster, dat
Franz zijn broer, dat moeder zijn moeder en dat vader zijn
vader niet was. Maar dat zijn vader dood was en dat zijn
moeder voor een lange, lange reis vertrokken was. Hij kreeg
te horen, dat hij niet Straub, maar Müller heette, dat hij
geen arme jongen was, maar dat hij integendeel een ver
mogen had geërfd, welk vermogen door lui in Bern werd
beheerd. Spoedig daarop ging de jongen g zijn
vroegere vader „oom" en zijn vroegere moeder „tante"
noemen. In datzelfde jaar nam zijn oom de jongen
mee op een geheimzinnige r eis naar Bern. Zij gingen
naar een groot gebouw. „Kantonnalbank" stond er op en
daar moest de jongen documenten ondertekenen, iets, wat
hij nog nooit gedaan had. Hij deed het met trots. Daarna
ging hij met zijn oom naar een prachtige banketbakkerswin
kel, waar zij chocolade dronken en de jongen een menigte
ernstige, oprechte man, die over een grote mate van overre
dingskracht beschikte. De jongen deed zijn belijdenis bij
hem en hij hield bijna meer van hem, dan van zijn eigen
zoon en hij wist in hem tal van geestelijke zaden te planten,
Wordt vervolgd)
Daar moest Lappie meer van weten. „Hoe kan dat
dan, professor, we leven toch nu en het is toch onmoge
lijk om te zien hoe Jacoba van Beyeren door haar
tuintje liep?" De professor keek ondeugend onder zijn
koperen brilletje. „En toch kan ik dat, m'n jongen en ik
leer daar veel meer mee, dan uit al die boeken!" Daar
snapte Lappie nu niets van en Jonas evenmin. Even
later ging de oude man weg met de mededeling dat hij
wat te eten klaar zou maken. „Hoor je dat ook, Jonas?"
vroeg Lappie, toen ze alleen waren. „Dat eentonige zoe
men?" Jonas luisterde aandachtig. „Hij knikte: „Ach
jongen, dat is de wind, die om de toren huilt." Lappie
schudde beslist het hoofd. „Neen, Jonas, dat geloof ik
niet"
1058: „Ik wéét het alle
maal al, jochie," zei Pjotr
Verholen. „De veldwachter
heeft me al opgebeld. Jij
hebt die twee blijkbaar
zo afgetuigd, dat ze een
aanklacht tegen je heb
ben ingediend!" „Wat!?
Nou nóg mooier!" riep
Jopie de Bietel verbolgen
uit. „Wie is er eigenlijk
begonnen? Zij toch zeker!"
„Daar heb ik niks mee
te maken, kwaje rekel!"
riep baas Verholen nijdig
„Ik zal jou eens even één
ding goed vertellen,
vriend. Jij met je provo
haren en je slobberbeat-
broe'k! Jij trekt hier in
het dorp veel te veel de
aandacht! Je weet, dat we met een belangrijke uitvinding bezig zijn en ik
heb dus helemaal geen bèhoefie aan die aandacht! Geef hier die fles, dan
gaan de schoorsteenveger en ik ook een slokje drinken. En wat jou betreft:
trek die cape uit en weer aan het werk! En vlug een beetje!"
Smidje „Pjotr" Verhalen liep naar de woonkeuken toe. opende daar de
fles dubbelgebrande en schonk voor zichzelf en Killy Klansky een flink
glaasje in. „Proost, Kille", 'lachte hij valt. „Op de eer en de glorie van Nico-
lagonië. Weg met alle hebbers en iedereen! Lang leven wij zélf!" „Daar ga
je, Pjotr," zei Klansky, en bekwaam sloeg hij de grote bel dubbelgebrande
over zijn tong naar binnen. Doch nauwelijks had de hartverwarmende vloei
stof zijn maagwand geraakt, of hy keek kameraad Pjotr verbaasd aan. Zijn
ogen puilden glazig uit hun kassen en pats daar sloeg hij achterover,
helemaal buiten westen. En omdat Pjotr Nogrottr een even grote dubbelge
brande verschalkt had. volgde deze onmiddellijk zijn voorbeeld. Men passé
dus goed op. Drink nóóit een drankje, waarin de Bijzonder Geheime Dienst
een soespoeier heeft verwerkt
