Theologie in colbert
en zonder openbaring
OPINIE
Simon Vestdijk
zeventig jaar
Keerpunten in de geschiedenis
van Karei V tot Kennedy
Helder panorama
van
Europa's historie
1
1
Vroeg oud worden
in de Kamer: D'6(
in de verdediging
Zeven dogen verder
SALUUTSCHOTEN VOOR DE BOEG
3 5
ZATERDAG 12 OKTOBER 1
Naar aanleiding van
Paul M. van Buren,
Theologisch onder
zoek, ui tg. Ambo-
boeken, Utrecht, 114
blz., ƒ7,50.
Het belangrijkste is natuur
lijk dat Paul M. van Buren, in
toga èn in colbert, bijdragen
wil leveren tot een theologie
Donderdag 17 oktober wordt de grote schri|ver Simon
Vestdijk, wiens naam nu al legendarisch is, 70 jaar. Hij
leeft teruggetrokken met zijn jonge vrouw en kind in zijn
huis in Doorn. Zijn naam staat niet in het telefoonboek
en slechts zeer weinig gasten heet hij welkom. Simon
Vestdijk heeft zijn portie roem, verguizing en kritische
begeleiding ook in ons blad al overvloedig gehad
en wil nog slechts rust. Rust ook om nog werk te kunnen
voltooien. Ondanks dat probeerden wij met hem tot een
gesprek te komen. Maar de korte tijd hij is net terug
van vakantie en de voorbereidingen voor zijn verjaardag
vergen nogal wat zorg maakte dat onmogelijk. Be
grijpelijk. Daarom volstaan wij met een bespreking van
zijn laatst verschenen boek.
Napoleon was tijdens
zjjn leven, toen hU zijn
laatste jaren sleet op
het eilandje St. Helena,
reeds een mythe. Vele
Fransen vereerden hem
nog grenzeloos. Tal van
onmogelijke verhalen
over zijn ontsnapping
deden de ronde. En
meer dan eens moesten
opstandjes met geweld
worden onderdrukt.
In deze ongewone
sfeer van vurige Bona-
partisten, die geheel
worden gefascineerd
door een nog levende
halfgod, speelt Simon
Vestdljks nieuwe roman
DE HOTELIER DOET
NIET MEER MEE. Die
hdtelier is de in Greno
ble wonende vleeskoop
man Trublet, die schat
ten aan het leger van Napoleon heeft verdiend. Maar dat ver
klaart slechts gedeeltelijk zijn diepe genegenheid voor de
verbannen keizer.
Men is geneigd Trublet een geestelijke afwijking toe te
schrijven. Want wie gelooft nu in de jaren 1820 en 1821 in
het dolle plan, dat de grote keizer met een duikboot van St.
Helena wordt gehaald? En wie is bereid de plannenmakers
hiervoor grote kapitalen te geven.
Na de geslaagde ontsnapping zou de keizer in het huis van
Trublet arriveren. De koopman heeft een verblijfplaats voor
hem in de bergen in de omgeving van Grenoble. Die huls
vesting zou dan een grot zijn, waar Napoleon wordt omringd
door zes trouwe dienaren.
De hotelier vindt het slagen van het plan vanzelfsprekend.
HIJ heeft zelfs de zes trouwe dienaren in zijn koopmanshuis
gehaald als „handelsreizigers". De heren nemen het er ge
makkelijk van in hun comfortabele omgeving.
Vervelend is, dat ze enige tijd moeten verdwijnen naar de
grot, omdat het gevaar van de geheime politie dreigt. Maar
als ze na de ontberingen in de bergen (die Napoleon ook te
wachten staat) weer terug zijn, maken ze er helemaal een
feest van.
ZIJn dochters en schoonzusters zijn zelfs niet veilig, maar
Trublet ziet alleen maar het heilig doel van keizers terug
keer.
AANNEMELIJK
Absurde omstandigheden in de sfeer van de door Heine
bezongen twee grenadieren, die terugkeren uit Rusland en
bereid zijn vrouw en kinderen in de steek te laten, wanneer
de keizer uit zijn graf opstaat.
Toestanden in het hotel. Maar het verbluffende is, dat
Vestdijk zo schrijft, dat alles aannemelijk wordt. HU laat de
kritische Duitse student Lindenhagen, die door bemiddeling
van een dubieuze oom in het „hotel" terecht is gekomen, ver
tellen. Ironisch, de gebeurtenissen op een afstand beoorde
lend.
De Duitser, de mogeiykheid overwegend of één van Tru-
blets dochters niet een goede partU voor hem zal zUn, ergert
zich aan het gedrag van de toekomstige Napoleon-dienaars.
Maar de hotelier vindt hU. ondanks de in zUn ogen Franse
slordigheid, sympathiek.
Nee, Trublet is niet gek. Alleen, wanneer het bericht van
Napoleons dood Grenoble heeft bereikt en de lastige „han
delsreizigers" het huis uit zUn getrapt, (de hotelier doet niet
meer mee) staat Trublet later op de gang op uitzinnige wUze
te lachen. „HU wilde lachen, hoog, bulderend lachen, overge
geven, door het dolle heen, wanhopig.
Dit alles is waar. Maar nee, zegt de verteller, „een teken
van waanzin heb ik er niet in kunnen ontdekken."
Met Lindenhagen als verteller stoeit VestdUk met de ab
normale omstandigheden. Dat gebeurt meesterlUk. Het is dit
spel, dat dit boek zo boeiend maakt en. naar ik meen. een
groter publiek zal trekken dan menig reeds eerder versche
nen VestdUk-boek.
zonder openbaring. Hij deed
dat in toga in zijn in 1963
verschenen boek The secular
meaning of the Gospel, d.w.z.
in de vorm van een vakwe-
tenschappelijk betoog. In ons
boek van de week, Theolo
gisch onderzoek (oorspronke
lijke titel: Theological explo
rations. New York 1968), ver
taald door J. C. Dekkers, ver
schijnt hij in colbert, schrij
vend en sprekend over een
achttal nauw met elkaar ver
band houdende onderwerpen
en wel voor een ontwikkeld
auditorium. Een inleiding
gaat aan deze stukken vooraf.
Van Buren in colbert betekent
dat hij zich bedient van een
mengstijl, inzover hij een in we
zen wetenschappelijke gedach-
tengang voordraagt op een ietwat
populariserende causerietoon.
Voor een niet-theologisch ge
vormde recensent is dat colbert
een uitnodiging tot meeluisteren,
en uitnodiging tot meeluisteren,
eventueel tot vragen stellen en
opmerkingen maken.
IRRITANT
Wat mij altijd een beetje irri
teert is dat theologie een we
tenschap is voor ingewijden, zelfs
van specialisten op deelgebieden,
terwijl het gaat over vragen die
ons leven voor en na de dood ten
diepste raken. Wanneer het zo is
dat de theologen bepalen wat en
hoeveel wij mogen geloven (wat
de theologische heren wijzen
moeten de gekken prijzen), dan
vormen zij een soort regen
tenstand met hemels mandaat
waaraan wij als theologische le
ken onderworpen zijn. Wat de
zaak nog ingewikkelder maakt is
hun onderlinge verdeeldheid, zo
als die ook in het onderhavige
boekje uitkomt in een polemiek
van Van Buren met Heinrich Ott.
Bovendien zijn er oude en nieu
we theologieën en speelt ook het
nationaal milieu (Duits of Ameri
kaans) duidelijk mee.
Van Buren schijnt daar iets
van gevoeld te hebben door zich
in deze acht stukken tot een bre
der publiek te richten. „De hier
aangeboden essays zijn theolo
gisch in die zin dat zij over de
religieuze vragen gaan zoals die
binnen onze westerse traditie in
elk geval voor een aantal En
gels-sprekende moderne mensen
leven" (12). Dit is ten aanzien
van het auditorium een duide
lijke selectie, die dat bredere pu
bliek toch weer reduceert. Een
vertaling zoals deze in het Ne
derlands richt zich uiteraard tot
niet- of gebrekkig Engels spre
kende lezers binnen de westerse
traditie, die modern kunnen he
ten inzover ze in 1968 leven en
meeleven. Een drang tot expansie
zit er dus toch wel in.
DOGMA'S VERWORPEN
Maar terzake. Men moet Van
Buren nageven dat hij, de tradi
tionele christelijke dogma's ver
werpend, toch eerlijk zijn best
doet om niet zelf in een of ander
dogmatisme te vervallen. Hierin
is hij de dankbare leerling van
de pragmatist William James
(1842-1910), aan wie hij een van
de vier langere stukken wijdt.
De acht essays zijn binnen een
tijdsverloop van vier jaar
geschreven en wel voor verschil
lende doeleinden, maar ze
draaien alle om de centrale vraag
hoe theologie, geloof en kerk
moeten worden gezien binnen de
pluriforme ervaringswereld en ten
overstaan van de christelijke tra
ditie, zonder dat de bijbel wordt
aanvaard als openbaring van een
transcendente God, Schepper van
hemel en aarde en Vader van
onze Heer Jezus Christus.
De nuchtere, Amerikaanse
geest vraagt naar de 'cash value',
de kassawaarde zoals Dekkers
vertaalt (beter Nederlands is 'de
waarde in contanten', of 'de con
tante waarde') van alle bewerin
gen van ons christelijk geloof en
trouwens van iedere metafysica
die achter de empirische werke
lijkheid teruggaat op God, op de
Onbewogen Beweger, op Het
Absolute of hoe men die oer
grond noemen wil.
De in mijn ogen belangrijkste
bijdragen zijn dan ook de twee
de getiteld, De ontbinding van
het absolute, de zesde: De para
dox van Bonhoeffer: leven met
God zonder God en de zevende:
William James en het risico van
alle metafysica. Van Buren werkt
om zo te zeggen met een tweedi
mensionale metafysica; de term
metafysica betekent bij hem
„een poging om de structuur van
ons zicht op de dingen in het
algemeen te beschrijven, dus van
ons zicht op het geheel en op
alles te zamen" (72). „Elke meta
fysica is naar haar aard een hy
pothese... daarom is een dogma
tische metafysica een innerlijke
tegenstrijdigheid" (72/73). Op de
ouderwetse jongelingsvereniging
zouden we gesproken hebben van
een wereld- en levensbeschou
wing, maar dan zonder de God
van de bijbel.
INVLOEDEN
Van Buren is na zijn boek over
de wereldlijke betekenis van het
evangelie sterk onder de indruk
gekomen van de Philosophical
Investigations van Wittgenstein
en van diens theorie over de
verschillende 'taalspelen', die elk
op eigen gebied geldigheid heb
ben maar niet op andere gebie
den. Deze twee figuren: William
James, die via John Dewey
(Uitgave NUgh en Van Ditmar 16,50)
BERT DE J
„Wie de vesting Bohemen be
heerst, beheerst Europa". Deze
uitspraak van de Duitse staats
man Otto von Bismarck is sinds
de inval van Rusland in Tsjecho-
slowakije nogal eens geciteerd.
Bohemen, Moravië en Slowakije
de belangrijkste gebieden
waaruit Tsjechoslowakije bestaat
zijn geen onbekende klanken
in de geschiedenis.
Nog niet zo lang geleden, in
1939, „schiep" Adolf Hitler het
protectoraat Bohemen en Mora
vië na Tsjechoslowakije te zijn
binnengevallen.
Wel wat langer geleden, in
1618. ontstond in Bohemen een
opstand waarbij het Huis van
Habsburg werd afgezworen en
de protestantse keurvorst Frede-
rik V van de Palts tot koning
werd gekozen. Dit was het sein
tbt de dertigjarige oorlog, die zo
rampzalig voor Duitsland werd,
dat mede daardoor voor eeuwen
de kans op een groot Duits rijk
verloren ging.
Dit had weer tot gevolg dat het
Duitse nationalisme later tot
bloei kwam dan bij andere Euro
pese volkeren. Hierdoor ook kon
het nationaal-socialisme „vrucht
baar" zijn en Hitler in 1939 Bo
hemen bezetten...
Toegegeven: het is een wat
speculatieve cirkel, die nu weer
rond is. Toch wordt door deze
inderdaad geforceerde gedach-
tengang aangetoond dat de grote
conflicten van het Europa van
onze tijd nog steeds grensconflic
ten zijn, waarvan de kiemen in
een grijs verleden liggen.
Het is de verdienste van een
boek van de Duitse journalist en
historicus Paul Sethe dit grijze
verleden wat op te klaren.
„Keerpunten in de wereld
geschiedenis van Karei V tot
Kennedy", zo heet de Neder
landse uitgave van Kruseman,
Den Haag geeft een helder
panorama van de Europese staat
kundige geschiedenis, het
ontstaan van graafschappen,
vorstendommen en naties. Wij,
mensen van deze jachtige eeuw.
gunnen ons meestal niet de tijd,
de standaardwerken van histo
rische perioden door te nemen.
Dit is een fantasie-wapenschild, voorkomend op het hier
besproken boek. Het interessante van dit blazoen hebt u
natuurlijk al ontdekt, nl. dat het is samengesteld uit be
staande rijkswapens en emblemen van bekende machten in
de wereldgeschiedenis.
(1859-1952) invloed heeft gehad
op onderwijsidealen en onder
wijsmethoden, en Ludwig Witt
genstein (1889-1951), de geniale
denker, thans door een soort mo
de-verering omgeven, worden
door Van Buren met dankbaar
heid genoemd, geciteerd en
besproken.
Ik zie geen kans om in een
kort stukje na te vertellen wat
Van Buren in zijn acht essays
plus inleiding ten beste geeft.
Het maakt op mij als belangstel
lend 'leek de indruk van een po
ging tot zingeving aan een her
komst, opleiding en ambt (theolo
gisch professor) van iemand „op
wie de lange geschiedenis van
het christendom drukt als een
last en dat voor zichzelf als mo
dem mens wil rechtvaardi-
gen"(vgl. 100).
HARDNEKKIG
Ergens vraagt de auteur
zich af of christendom en
kerk voor de geseculariseerde
christen nog wel zin hebben.
Mijn groenteman zou zeggen:
„Waarom stapt deze man er
dan niet uit en wordt wis
kundeleraar? Dan is hij van
alles af en kan hij vrij ade
men te midden van zekerhe
den en bewijzen." Of moeten
we dat hardnekkig blijven
huizen in een onbewoonbaar
verklaarde woning zien als
een niet kunnen scheiden, een
niet kunnen ontkomen aan
een goddelijke stem, een
vechten tegen de bierkaai
Gods? Men denkt dan b.v.
aan C. S. Lewis.
Dr. C. RIJNSDORP
HET KABINET rolt rede
lijk door het Kamerdebat
heen; de moties van de oppo
sitie hebben weinig kans; de
regeringspartijen krijgen eni
ge toezegging; premier De
Jong transformeert Biesheu
vels „schot voor de boeg" tot
een saluutschot; de kritiek
op het buitenlands beleid
schrompelt weg.
Zoveel is duidelijk dat de
huurverhoging van 4 procent
vermoedelijk pas later 6 pro
cent wordt, dat de sigaretten
echt duurder worden en de
benzine (door de BTW) ook.
Er komen wat mensen in de
knel deze week alsof de „har
de lijn" sinds Praag aan popula
riteit gewonnen heeft. Dubcek zit
nog. wonder boven wonder, en de
kwestie-Sch 1 llebeeckx hangt nog:
bisschop Bluyssen wordt docr
een Vaticaanse commissie geboy-
eot en bespreekt ook andere
(persoonlijke) moeilijkheden;
Frits van der Poel krijgt op
staande voet ontslag bij de KRO;
Blijdorp ontslaat administrateur
Okkerse wegens mededelingen aan
derden over allerlei dat er mis is
in de diergaarde; twee EMS-di-
recteuren, Van Lennep en Lange-
laar, lezen in een advertentie dat
zij voor ontslag worden voorge
dragen.
Verder in dit lieve land: de
organisatie van de NTS wordt
doorgelicht Wilton - Fijenoord
verbouwt de uit dienst gestelde
Karei Doorman voor Argentinië.
D'66 komt met een initiatiefwet
ter wettelijke regeling van de
rijles. De NSR kondigt een exa
menstaking aan als de numerus
fixus bij de medische faculteiten
doorgaat. Prinses Christina gaat
in Canada wonen.
Over onze bedrijvigheid: de
werkloosheid daalt verder. Wijze
mannen dokteren aan de EMS;
Zwolsman raakt er een deel van
de macht kwijt maar moet presi
dent-directeur worden (en of de
wijze mannen nog vertrouwen in
de zaak hebben...?). Olie gaat
stromen van Europoort via de
buis naar Antwerpen.
Dikkers Hengelo komt in En
gels-Amerikaanse handen. De
Curagaosche Handelmij biedt op
het Zuidafrikaansch Handelshuis
en de Nederlandse Melkunie op
de roomboterfabriek De Vooruit
gang, de Nationale-Nederlanden
wint de strijd om een Schots be
drijf. De KLM krijgt lan
dingsrechten op enkele Afri
kaanse staten.
In ruil voor concessies (meer
perscensuur, meer orthodoxen in
partij en regering) zou Rusland
90 procent van de troepen uit
Tsjechoslowakije terugtrekken.
Wilson en Smith praten weer
eens over het conflict om Rho-
desiJ. De Fin Kekkonen en de
Rus Kosygin behandelen onder
het snoeken de Finse kritiek op
de Russische inval in Tsjechoslo
wakije.
De Gaulle weigert zijn fiat
voor een fusie tussen Fiat en Ci-
troën, Nixon belooft de oorlog in
Vietnam niet te zullen uitbreiden
als hij president wordt, professor
Cassin (van de Verklaring van de
rechten van de mens) krijgt de
Nobelprijs voor de vrede, en de
Olympische Spelen In Mexico be
ginnen vandaag
DEZE WEEK GEZEGD:
Met zijn „schoten voor de
boeg" is mr. Biesheuvel in feite
de leider van 's lands zaken
geworden (Aarden).
Het kabinet lijkt op een ko
nijn, dat bij de achterpoten
omhoog gehouden, spartelt in
de grote hand van de heer
Blesheuvel. De andere hand is
opgeheven. Het wachten is op
de klap. maar die komt niet
(Van Mlerlo).
Het kabinet doet niets voor
de arbeiders (Bakker).
Het kabinet doet niets voor
de landbouw (Koekoek).
Het kabinet doet alles wat
een niet al te ondernemende
hand vindt om te doen (Lank-
horst).
Schoten voor de boeg? De
schoten die op mij gelost zijn,
heb ik meestal als saluutscho
ten beschouwd van bevriende
schepen (De Jong).
Daardoor bestaat er een grote
behoefte aan beknopte overzich
ten van de nieuwste geschiedenis,
waarin de grote samenhangen
worden geschetst.
Zonder kennis van deze samen
hangen is inzicht in de conflicten
van het hedendaagse Europa (nog
steeds grensconflicten) immers
onmogelijk.
Wie het boek van Paul Sethe
ter hand neemt, moet geen cultu
rele of sociale geschiedenis ver
wachten. Maar wie, zoals Sethe
zegt, met hem „met snelle en
krachtige tred door het
landschap" van de Europese poli
tieke geschiedenis wil lopen, zal,
niet worden teleurgesteld.
Een winstpunt van het boek is
dat de traditionele uitgangspun
ten van de buitenlandse politiek
van de Europese naties duidelijk
worden; uitgangspunten, die nu
nog doorwerken.
Een nadeel van een boek als
dit is natuurlijk dat zoveel feiten
in een kort bestek worden op
gesomd. Hierdoor krijgt de
leesbaarheid een knauw, en is
men soms geneigd door de
opeenvolging van namen en con
flicten het boek verveeld dicht
te slaan.
Een bezwaar kan ook zijn, dat
het vanuit een Duits standpunt is
geschreven. Overigens kan de
dikwijls sterk angelsaksich geo
riënteerde Nederlander hierdoor
meer begrip krijgen voor de
Duitse situatie, o.a. ontstaan uit
de typische problematiek van
„middenmacht" in Europa te zijn.
De titel „Keerpunten in de we
reldgeschiedenis" acht ik ver
keerd gekozen. Het boek behan
delt Europese geschiedenis.
HUIB GOUDRIAAN
HILVERSUM Sedert de
V.N. sancties hebben afgekondigd
tegen Rhodesië is het ook verbo
den, tv-programma's naar dit
land te exporteren. De BBC heeft
zich een tijdlang doof gehouden
en in het afgelopen jaar nog 300
programma's op bestelling afge
leverd.
Nu echter houdt ook zij zich
aan het verbod en daardoor
raakt de Rhodesische televisie,
aangewezen als zij is op in
voer van programma's uit En
gels-sprekende landen, in de
klem. Men ziet geen kans meer,
de zendtijd te vullen.
Daarom probeert Rhodesië nu
op slinkse wijze langs andere
wegen aan programma's te ko
men. nl. door bemiddeling van
Zuid-Afrika, dat zelf geen tele
visie heeft. Dit land tracht in de
Ver. Staten aan het nodige mate
riaal te komen om het aan Rho
desië door te verkopen. De truc
is al bekend, maar de V.S. mogen
aan Zuid-Afrika wel leveren.
(Van onze parlements-
redactie)
WAAROM gebeurt er zo
weinig in Den Haag?
Om dat te ontdekken hebben
we de algemene politieke en
financiële beschouwingen in
de Tweede Kamer meege
maakt. Het is eigenlijk heel
eenvoudig: daar wordt men
vroeg oud!
Dertien politieke sprekers
draaien hun verhaal af. Tien po
litieke maten (het is gebruik ge
worden elkaar in zeemanstermen
aan te duiden) doen het nog eens
dunnetjes over. Tweeëntwintig
voeren voor de tweede keer het
woord. De liberaal Joekes niet.
Hij wordt door minister Luns be
laagd om hem af te brengen van
zijn steun aan de motie-Jonge
ling voor erkenning van Biafra.
Gelijk heeft-ie, want wat had hij
nou weer moeten zeggen?
Dan nog eens twee keer De
Jong en twee keer Witteveen en
je komt drie dagen lang tot de
ontdekking dat het buiten weer
donker is geworden, dat de kin
dertjes naar bed zijn en de
meeste burgers, waar je je zo
voor uitslooft, dat voorbeeld ge
volgd hebben. Zo'n week gaal
snel, te snel. Je hebt er geen idee
van dat je leeft. Weer een week
om, nog een en nog een. Voor
dat je het weet ben je oud ge
worden en dan kom je tot de te
leurstellende ontdekking dat je
geen tijd gehad hebt om eens
serieus te denken over al die
jeugdige idealen waarmee je het
Binnenhof betreden hebt
De poort
Zo zal het ook D'66 vergaan
zijn. Het ging allemaal wel goed
toen ze nog zo nodig moesten,
toen ze voor de poort van het
Binnenhof stonden te dringen.
Het was al vernieuwing wat de
klok sloeg en, het moet gezegd,
er zaten mooie gedachten tussen.
De poort ging open en voordat ze
het wisten waren ze vroeg oud
en hadden ze nog niets gedaan,
behalve de zaak nog wat ondui
delijker gemaakt. En zij zich de
ze week maar afvragen: hoe
komt het toch dat al die politici
die wij politieke seniliteit verwe
ten, ons zo plotseling in de ver
dediging hebben gedrongen?
Laat ze maar oppassen voor
Jurgens van de PPR: straks sig
naleert hij bij Van Mierlo en de
zijnen de „rust van het kerkhof"
of voor André van der Louw van
Nieuw Links. Misschien wil
André wel niet meer met hen in
plaats van zij niet met hem.
Gerekend in de Kamerjaren
moet de SGP'er Van Dis voor de
Democraten een soort Methusa-
lem zijn, maar hij is dan ook in
velerlei opzicht enig in zijn soort.
Waarin onderscheidt D'66 zich
nog na anderhalf jaar het dag
licht niet gezien te hebben en al
hun jeugdige vuur aan de voeten
van de establishment gelegd te
hebben? Door het indienen van
moties. Wat dat betreft blazen ze
hun partijtje mee, zoals de heer
De Goede van de week. Hij dien
de een motie in waarin hij vroeg
het aantal gesubsidieerde wonin
gen met 5000 te verhogen als de
125.000 niet gehaald werden door
het beneden de raming van
15.000 blijven van het aantal on
gesubsidieerde woningen.
Dat deed hij nadat premier De
Jong in eerste termijn al toege
zegd had „geëigende" maatrege
len te zullen nemen. Maar De
Goede wist natuurlijk niet wat
geëigende" maatregelen waren.
Toen hij hoorde dat de premier
het ook niet wist, maar dat het
echt wel in orde zou komen trok
hij zijn motie in.
Waardering
Betekent het nu dat het alle
maal doffe ellende was, deze
week? Beslist niet. Biesheuvel
hield een heel goed verhaal; hij
stal de show weer. Maar dat is
hij ook aan zijn stand verplicht,
want zowel Van Mierlo als Aar
den zien in hem de werkelijke
leider van ons land.
Van Mierlo: „Het kabinet is
net een konijn, spartelend in de
grote handen van Biesheuvel, dat
bij de achterpoten omhoog wordt
getrokken. De andere hand is op
geheven. Het wachten is op de
klap achter de oren, maar die
komt nooit. Misschien redeneert
de heer Biesheuvel wel: het is
veel effectiever niet te slaan en
het kabinet in die positie te hou
den."
Biesheuvel: „Een konijn eet je
met Kerst. De beste bewaar je
om die vet te mesten voor vol
gend jaar, of misschien wel voor
1971."
Het zou niet eerlijk zijn drs.
Tilanus naar dezelfde maatstaven
te meten. Hij deed het voor het
eerst en heeft niet de pretentie
het nog vele malen te willen
doen.
Drs. Schmelzer hield het rustig,
geheel in overeenstemming met
zijn karakteristiek van dit mo
ment: „De KVP gaat rustig,
rustig door en staat nog open
ook. Meneer, wat wilt u nog
meer?"
grapjes wordt gelachen, waa
vooral de vette lach in WD-
en er bovenuit klinkt.
Dat gaat zo. Aarden intern
peert Toxopeus om hem te i
gen wat nu de politieke diepg
is van de VVD en van Toxop
Toxopeus: „U moet die knop
de microfoon indrukken, mei
Aarden, anders gaat het
Uitbundige vrolijkheid. 1
Aarden is uit zijn betoog
Toxopeus triumfator hervat
zijne.
Mei .De
kt v;
gs di
kozei
vust
leidt
üust
Toch jammer dat Aarden
knop niet goed ingedrukt
Misschien had meneer Toxojty
kunnen horen dat mopjes,
pige en minder-grappige,
leuk zijn, maar dat toch mins
de helft politieke diepgang
hebben, want je bent tensL
met een politiek debat b ht_
Maar is dat even moeilijk?
gaat gemakkelijker zo: „Ja
weet nooit wat de
nister-president werkelijk d< ~aJ
Dan zit-ie je weer aan te ki;1
over dat gekke halve bril
van-em..." enzovoorts,
voorts.
Een tien
En die man met het halve 1|
letje deed het goed, het voorl^
van z'n verhaal. Soms kret
de indruk dat hij het alleit
zelf opgeschreven had, behj
bij interrupties. Maar dan a
altijd Schmelzer die in
voorste bank plaats had genoj
om zijn ministers tot steui
zijn. Dan kun je natuurlijk j
overdrijven; hij noemde
een profeet, in eigen land gei
Op die manier wordt het natd
lijk wel moeilijk ooit nog i
kritiek te hebben.
Wat wel van De Jong zelf i
was zijn grapje over de schf
voor de boeg van Biesheuvel!
hij als saluutschoten van eenf
vriende vloot had ervaren. I
typeerde de situatie er wel f
mee. Het kabinet kan zich j
permitteren. De kapitein van^j
vlaggeschip kan zelfs een
voor de boeg aanzien als eenl
luutschot en, zoals Den Uyl f
zei, een flinke oorlam aan del
manning uitreiken en zich I
z'n pantoffels aan in z'n hur
rugtrekken.
Mocht er eens een granaat^
zelfs maar een scherf per
luk doel treffen, geen noodj
huid is van pantserstaai.
Als het te gek wordt,
hij gewoon in zijn onderzee'
gaat onder water ongemerkt
der. Dat heeft toch niemar
de gaten.
Murw
iriairf
Minister Witteveen heeft 'erk'
een recept gevonden. Omd in
voorkomen dat de. aandacht
zeer op hem gericht blijft, b<
hij altijd met een analyse va
situatie zoals die zich verl
iaar voordeed, ook dit iaar h
teerde en waarschijnlijk
gend jaar weer voor een
deel de politiek van de reg<
zal bepalen.
„Te
doo
Dat verhaal heeft ieder di
al eens mee te maken heeft
had, meerdere malen gehi
Ook de krantelezer kent hetlbo-
nabij. Op het moment dat de
nister begint met: „Ik gelool
het goed is nog eens te men
ren..." verheffen vele Kam
den zich van hun bankje om
wat te vertreden, maar dat 1
natuurlijk alles te ijiaken
het late uur en niets met de
van de minister.
Dat is het recept: een kw
van murw praten. Als de
nister klaar is, durft geen
merlid te bekennen dat hij s l-v
geluisterd heeft en niet wee
de minister op kousevoeten
de fundamentele kritiek
den is.
Den Uyl
Er is ook politiek bedrl
Dat was te danken aan Bies
vel we zeiden het reeds i
Den Uyl, niet zo gelukkig
eerste termijn begonnen,
nadat hij in zijn fractie watfj
gezichten had gezien omdaT
de werkgelegenheid
was, in tweede termijn op
Hij bracht Biesheuvel ii
nauw door te vragen of
uitspraak van Drachten,
in of buiten de regering
CHU en ARP) nog steeds g<
of dat in het teken stom
openheid, regeerbaarheid.
De ar-leider reageerde
zins geïrriteerd: over sa mei
king met KVP en CHU
ben wij onze gedachten
muleerd en die gelden nog
Den Uyl hield vol: geldt
spraak van Drachten nogJ
op een ogenblik van z
van de zijde van de
Biesheuvel: u zwijgt, ik kan
aannemen dat u instemt
miin veronderstelling dat u
gedachten veranderd bent.
Lacherig
De liberaal Toxopeus had het
goed uitgekiend. In twee termij
nen sprak hij nadat een forse
oauze gehouden was. Of het nu
die pauze is. of de wijn bij het
eten of een volle maag na een
overvloedige maaltijd die wat af
leiding nodig heeft, een feit is
dat de Kamer lacherig wordt.
Zelfs om de meest kinderachtige
Een niet helemaal faire 'J.
van behandelen en dat f6'6'
■Biesheuvel blijkens zijn
ook. maar toch wel een sul
manier om de anti-revoluti
ren te herinneren aan het
staan van een enkele radica l~'
a.r. gelederen.
De suggestie wordt duide!n^
als men hem in verband bi
met een kort interruptiedeba
dens de rede van Van Mierlc5 e
democraat aan het adres Wr
Biesheuvel: Dat is iets wa ge!
door de progressieve concen! nci'
uw gemakkelijke alten
(VVD of PvdA)
Biesheuvel: Dat is iets u zich
nodige zorgen over maakt,
meneer Van Mierlo.
