vandaag
Goedkoper
IL^AV -
Hoe is
de echte
Toon?
V
Transplantatie op altaar
.WTAVj
kan
het
niet
:R 1
ZATERDAG 12 OKTOBER 1968
De tegenstelling is groot: Olympische Spelen van het jaar 776 voor Christus en de
Spelen van 1968. Toen maar was het nog niet veel eerder? bestond het programma
uit één wedstrijd: de stadionloop. Nu ongeveer twintig eeuwen later, beleeft het kokende
Mexico een veelvoudig evenement dat zijn weerga in de wereldgeschiedenis nog niet heeft
gevonden. Toch ook een overeenkomst: niet alleen de Spelen van Mexico zullen als
kenmerk dragen de jacht naar „nog sneller en nog hoger en nog verder". Zo was het ook
al twintig eeuwen geleden. Zo was het ook in Parijs (1900), in St. Louis (1904), Londen,
Stockholm, Berlijn, Antwerpen, Parijs, Amsterdam enzovoort.
moedig van hem. dat hij zijn
publiek die inkijk gunt. Doch
daarbij rijst onmiddellijk
weer de vraag: is dit een on
verbloemde inkijk, want het
is kennelijk een keuze uit zijn
verzamelde aantekeningen
over jaren. Wat weggelaten is,
weten we niet. En de twijfel
aan dit onverbloemde vindt
zijn aanleiding in regels als:
„Komaan man... zing! Mis
schien rest maar een korte
tijd. Waarschijnlijk komt hij
plotseling, de nacht zonder
ontbijt."
Die laatste regel krijgt een
schokeffect door de aanhef.
Komaan man.... zing!
Natuurlijk hij is een mens
die de dingen sterk beleeft,
zijn inzinkingen kent, het
heimwee, het verlangen naar
wat op de weg van kind tot
man verloren ging. Dat klinkt
door in een van zijn mooiste
verzen, naast het portret van
zijn moeder: „Heimwee."
Zuiver van toon, en datzelf
de geluid proef je vaak tot in
zijn meest simpele aforismen,
zoals in: „Vandaag is mijn ge
zicht te oud en zonder lach. Ik
voel me als een lichtreclame
overdag. Treffende woorden
van een frapperende eenvoud.
Maar dan zijn er plotseling
weer de wonderlijke te
genstellingen, een somber ge
dicht, een dof stuk proza,
doch met aan het eind de
snelle terugkeer naar de le
vensvreugde, soms als kla
roenstoot zoals bijv. in:
Geteisterd staan de droeve
bomen in de barre winter-
wei.
Ze staan er als gehavende
penselen
Een natte vogel vliegt ver
armd mijn eenzaam hart
voorbij
maar in de verte lioor ik
een piano spelen.
Maar het is een eenzaam
hart. Is dat een verraad aan
zichzelf?; aan zijn zo vaak ge
showde intense levensvreug
de? Dan zou zijn „levens
drank" maar een slap drankje
zijn en zeker als je je moet
optrekken aan regels als:
De grote stilte moest nu
langzamerhand maar komen
inplaats van al de kreten
die de wereld slaakt
de grote stilte met zijn
ademloze dromen
die heel ons klein gedoe in
eens belachelijk maakt.
Gelukkig dieper ligt het slot
van zijn proza „Mijn vader".
Citeren zou teveel ruimte vra
gen, helaas. Opvallend is de
steeds weerkerende beelding
na elke ernst: de spelende
piano, de zingende kinderen,
de bloeiende bloem, zoals in:
Wij nemen onze hoeden af.
Een merel wipt van graf tot
graf
en in het jonge groen rond
om,
daar danst alweer een bo
terbloem.
Dit ruikt toch ergens naar
een beproefd recept, dat voor
het grote publiek zeker werkt,
als het uit de mond komt van
de imponerende showman,
doch wie zich met aandacht op
de gedrukte tekst werpt, leest
en herleest, voelt toch ergens
de kortsluiting. Dan verwaait
zijn levensvreugde als een
bloem in de stormwind van
het leven.
Dus toch een andere Toon?
Zeker is hij een groot le
venskunstenaar. Een man die
gelooft in hetgeen hij zegt en
doet, anders kun je dit alles
niet brengen zoals Toon het
op onnavolgbare wijze doet.
Zijn bundel bevat ook vele
kostelijke geestigheden, rake
typeringen, echt vrolijke lied
jes, waarin we de entertainer
pur-sang herkennen, waarin
het leven weer tot één grote
show wordt. Komaan man
zing!, en daarmee is de ring
dan weer gesloten en hebben
we toch een complete Toon.
En welke dat nu is; de uren
kostelijke ontspanning die hij
biedt in boek of show, wie zou
ze willen missen? (128 bldz.,
ƒ19,50).
HERM. STEGGERDA
Vraag een prominente sportfiguur waarom hij zich zo
spant om een Olympische medaille te kunnen winnen:
kan het niet exact omschrijven. Vraag officials van een
tionale sportbond waarom duizenden, ja soms miljoenen
ildens op tafel worden gelegd om Olympische afvaardi-
tg mogelijk te maken: men weet het niet.
Wellicht is het juist de eeu-
inlange geschiedenis die de
ympische Spelen omsluiert
een waas van magische
ntrekkingskracht. Nu nog
eet iedereen en zeker de
rzuchtige sportman dat de
nnaar van een Olympische
laille in alle eeuwen werd
'onderd en vereerd als een
Dat gebeurde met Coroi-
van Olis, de man die in 776
Christus de beroemde sta-
won en dat ge-
ook met Abebe Bikila,
Eens telde Mexico
in 40jaar wel
250 revoluties.
De laalste revolutie
vond ca. 40 jaar
geleden plaats.
afkomst,
analfabeet
De Olympische
Spelen kosten
Mexico800miljoen
gulden.
telt ca.
inw.
lijfwacht van keizer Haile
assie van Ethiopië, die twee
das sr achtereen goud won op de
)kt0 luist deze wedloop heeft zo'n
langrijke rol gespeeld in de
fchiedenis van de Olympische
Weging. Het beroemde ver-
Ke al van de boodschapper in
■Ves I voor Christus die 42 kilome-
11 in de brandende zon had
geI open om het heuglijke
uws van de Griekse over-
nning op het Perzische leger
n de burgers van Athene mee
delen en die zijn inspannin
gen moest bekopen met de
|0d, vormde voor de Franse
'on Pierre de Coubertin 24
Jwen later aanleiding om de
ympische fakkel opnieuw te
?n ontbranden. En in 1896
P opnieuw een eenzame fi-
ur onder de verzengende zon,
n Marathon naar Athene.
en de regels van de Spelen te
eerbiedigen. Wij nemen deel in
ridderlijke geest, tot eer van
onze ploeg en tot roem van de
sport".
De mens in de Spelen heeft
een enorme ontwikkeling door
gemaakt. Cijfers bewijzen het:
in 1896 liep de Amerikaan Bur
ke in Athene de 100 meter in
precies twaalf seconden. Vier
jaar geleden in Tokio liet zijn
landgenoot Hayes de chronome
ters stilstaan op tien seconden
rond. De Australiër Snell liep
op de 800 meter in 1964 bijna 16
seconden sneller dan zijn land
genoot Flack in Athene. En de
10.000 meter geeft maar liefst
een verschil te zien van onge
veer drie minuten... En nog is
het einde van het menselijk
vermogen niet in zicht. Mexico
1968 zal het demonstreren.
Behalve de prestatie, is ook
de ontwikkeling op het gebied
van het materiaal groot. Insi
ders spreken van een nieuw
tijdperk in de Olympische
geschiedenis, nu talloze vervan
gingen van materialen tot stand
zijn gekomen. Daarbij speelt de
toepassing van nieuwe
kunststoffen een grote rol. Zo
opende de vervanging van hou
ten speren door een fabrikaat
van aluminium ongekende
perspectieven voor de speer-
werpers en kwam de glasfiber-
stok met formidabel succes in
de plaats van de oude bam
boe-polsstok.
Maar de belangrijkste voor
uitgang is merkbaar in de atle
tiek, de moeder der Olympische
sporten. Voor het eerst in de
geschiedenis wordt in Mexico
gebruik gemaakt van tartanba-
nen. Het materiaal, ontdekt
door toedoen van William
Night, directeur van Minnesota
Mining en Manufacturing Com
pany, is een samenstelling van
Olympische Spelen: wel
duur, maar goedkoper kan
het niet. Aldus de mening
van het Nederlands Olym
pisch Comité, dat het fikse
bedrag van 800.000 gulden op tafel moest leggen om af
vaardiging naar Mexico mogelijk te maken. En daarmee
kwam de geldverslindende Olympische beweging nog niet
eens toe, want de voorbereidingstijd in Mexico zelf men
had twee weken nodig om te acclimatiseren vergde ook
nog een formidabele uitgave.
Ir. Ad Paulen, directeur van
het NOC tilt niet zo zwaar aan
het financiële aspect van de
Oranje-vertegenwoordiging in
Mexico. „In vergelijking met
Tokio, nu vier jaar geleden, is
Mexico niet eens zo duur. Toen
was uiteraard de afstand groter.
Er waren hogere reiskosten te
betalen".
Volgens voorlopige schattin
gen kost iedere Nederlandse
vertegenwoordiger bij de Olym
pische Spelen ongeveer 5000
gulden. Dat geldt niet alleen
voor de deelnemers, maar ook
voor officials, coaches, en ande
re begeleiders. De ploeg bestaat
in totaal uit 161 personen. Re
ken maar uit wat een Olym
pische medaille aan financiële
offers vergt.
Overigens is bij die 800.000
gulden ook inbegrepen het ver
voer van de apparatuur, zoals
wielermaterialen en kano's etc.
Ir. Paulen: Wat kost niet een
chartervliegtuig naar Mexico
om de apparatuur te vervoeren
en nog een toestel om de groep
op de plaats van bestemming te
brengen...?"
„En vergeet ook de presenta
tie niet. Je bent daar in Mexico
tenslotte het visitekaartje van
Nederland. Wil je het vader
land hoog houden, dan kun je
niet in lompen verschijnen..."
De gelden voor de Neder
landse afvaardiging naar de
Olympische Spelen kwamen op
tafel uit de toto en van over
heidssubsidie. De bijdrage van
het bedrijfsleven is zo goed als
te verwaarlozen.
Vooruitziend op de Spelen in
1972, zegt ir. Paulen: München
wordt uiteraard goedkoper. Dat
is naast de deur".
Opent dat de mogelijkheid
om de Nederlandse afvaardi
ging groter te maken? „Nee,
beslist niet. Wij stellen een li
miet en wanneer men die niet
haalt, volgt onverbiddelijk af
wijzing van kandidaat-deelne
mers aan de Spelen, al werden
ze in ons eigen land gehouden".
rubber en kunstharsen. Tartan
is tegen alle weersomstandighe
den bestand. Het is buigzaam,
hard en gelijkvormig. Bij regen
zullen de Olympische banen
niet meer in modderpoelen ver
anderen. Gevolg: de prestaties
van de atleten kunnen tot nog
grotere hoogten reiken.
Mexico '68 zal aantonen
dat het „nog sneller, nog ho
ger en nog verder" kan. En
zolang de ontwikkeling in de
wetenschap niet stilstaat,
zullen records worden ge
broken. Tot de Olympiër te
rugdenkt aan het jaar 530
voor Christus, toen de
Griekse boodschapper zijn
laatste Marathon liep
KO JILLE
EEN BOEK VAN TOON.
Het is te begrepen, dat
deze bgzondere uitgave
van Bruna, Utrecht on
middellijk de nieuwsgie
righeid wekt, met name
nieuwsgierigheid naar de
werkelijke Toon Hermans.
Is hg zoals hg naar buiten
schgnt te zijn, de man, die
aan de donkerste wolken
toch nog altijd een goud
randje ziet? Of is zijn show
alleen maar show? Is het
leven voor hem persoon-
lgk een feest, vol schone
en blijmakende dingen, die
de moeiten en zorgen weg
wuiven of is het slechts
een uitgekiend recept voor
zijn publiek.
Belangrijke vragen, die me
herinneren aan een predikant,
die aan het graf van zijn
echtgenote, tot de vele ge
meenteleden zei: „U bent
waarschijnlijk gekomen om te
zien hoe ik nu zelf sta in de
school van het lijden en wat
mijn woorden nu voor mezelf
waard zijn, die ik zoveel jaren
in uw midden heb gebruikt om
u te troosten en te vermanen
tot een blijmoedig dragen."
We laten zijn imponerend
antwoord nu buiten beschou
wing, want het gaat er om dat
ik mezelf betrap, dat ik het
boek van Toon benader als de
gemeenteleden hnn dominee
in het lijden.... in dit geval
dus het antwoord van Toon
op zijn privé levenservarin
gen.
Sommige van zijn pro
zastukken, verzen en rijmen
zijn karakteristiek voor dit
antwoord en het is eigenlijk
Spaans tlorp
weet er al
eeuwen run
Al vierhonderd jaar bestaat in het Spaanse dorp
Palencia een zekere mate van bekendheid met
transplantaties. Het bewijs is daar in de kerk te
vinden op een realistisch altaartafereel van de
vermaarde beeldhouwer Alonso Gonzales Berru-
quete (ca. 14981561).
De voorstelling (zie foto) gaat terug op een
legende, geweven rondom de in 303 als marte
laren onthoofde heelmeesters Cosmas en Damia-
nus uit Cicilië. Deze alom vereerde artsen zouden
een in de kerk liggende zieke man in diens
droom zijn verschenen om een aangevreten been
van de slapende te vervangen door het overeen
komstig lichaamsdeel van een pas gestorven Moor.
Wakker geworden, greep de zieke naar zi|n „on
derdanen" en bemerkend dat hij weer compleet
was, betwijfelde hij of hij wel zichzelf betastte
of een ander. Eenmaal zijn emoties de baas,
sprong hij op van vreugde en vertelde een iedei
die het horen wilde, hoe Cosmas en Damianus
hem hadden genezen. De mensen togen daarop
naar het graf van de Moor. Ze vonden het ge
amputeerde been van de wonderbaarlijk geheelde
edelman naast de donkere „donor" van wie een
zijner benen was afgesneden. Aldus de oude
legende.
Het was de Griekse postbode
yros Louis, die de eerste gou-
n medaille won van de mo-
Tie Olympische Spelen...
Pierre de Coubertin kreeg
igzamerhand enorme bijval,
'rgvuldig koos hij een teken
>or de Olympische Spelen: vijf
igen, voorstellend de vijf we
ndelen. Elke ring kreeg een
gen kleur: blauw voor Euro-
geel voor Azië, zwart voor
frika, rood voor Amerika en
oen voor Australië.
Feit is dat te Rome omstreeks 530 een kerk
werd gewijd aan Cosmas en Damianus. die in
Klein-Azië vele heidenen zouden hebben bewo
gen, tot het Christendom over te gaan. Zij blij
ken nu ook vooral in het Spaanse Palencia
te worden beschouwd als de vaders van de mo
dernste chirurgie.
Boron de Coubertin gaf de
ed kamp ook een eed mee.
Wj zweren bij de Olympische
eerlijke strijders te zijn
