Biafra
dan in
ben je van meer
volmaakt Holland'
,In
nut
Uit de Haagse hof geplukt
Ontslagaanvrage van
Dubcek en de zijnen
nog slechts „gerucht"
Troepen moeten weg
uit Tsjechoslowakije
Huisarts Bakker in
Biafra oorlogschirurg
Confrontatie met dood
en menselijke nood
Revolutie
McCarthy mag
niet meedoen
Leden van Poolse
communistische
partij geroyeerd
expresse-treinen
voor werklozen
NKV: mobiliteits-
Ilinister Debré in VN-assemblee:
Citroënconcentratie
proces niet te stuiten
7
DINSDAG 8 OKTOBER 1968
ipVENTJES inplaats van aan de
Hofvijver aan de Seine zitten
uitrusten. Dat is een eenvoudige
zaak. Men neme om 6.40 uur de TEE
van station HS en arriveert volgens
het boekje om 11.02 uur in Parijs.
Dan wordt het ingewikkeld, want
een hotelkamer vinden is, ook al
lijkt er in elke straat minstens één,
een moeilijk karwei. Maar dat ver
haal later.
De Seine op zaterdagmorgen bij
Petit Pont. Een terrasje met vier
stoelen. Vermoeide voeten, want we
zijn de hele Boul' Miche" af geslen
terd. Bij honderden de jongelui, die
ook slenteren Of met ernstige ge
zichten staan te zoeken in de bak
ken met boeken en op de tafels,
opgetast met schriften van velerlei
formaat en indeling Of op een ter
rasje achter een kopje "koffie zitten
te redeneren met rimpels in het
voorhoofd. Opvallend keurig. De
jongens mét overhemd mét das en
colbert. De meisjes veel in grijs en
bruin, want dat is de mode.
Aan het eind van de boulevard
Jardin de Luxembourg, waar stu
denten, blank, geel en alle tinten
bruin en zwart, met dictaatcahiers
zitten te werken of er wandelen, een
stapeltje boeken los in de hand.
In de verte horen we sirenes van
politiewagens, maar noch wij noch
iemand anders reageert erop. Wie
let in een wereldstad op een snel
lende politieauto?
Hier spuiten de fonteinen en
bloeien de bloemen. Lila heliotroop
en vuurrode tabaksplanten.
We kuieren weg via de Rue Vau-
rirad langs het Odéon Théatre de
France door de Rue d'Odéon, die
spiegelglad geasfalteerd is, geen
spoortje meer van de revolutie,
want men heeft een dikke laag teer
over de klinkers gegoten.
Op de roosters van de grote zwar
te ijzeren pannen knappen de
kastanjes in de gloed van een
houtskoolvuurtje Het ruikt naar de
crêpes, de flinterdunne reuzenpanne-
koeken, die in stalletjes op de hoe
ken in grote stapels gebakken wor
den.
De herfstzon is warm, de kastan
jes en acacia's worden bruin.
Zo komen we op ons terrasje, wat
moe, wat loom. Zitten er te zitten,
zoals we zonder doel geslenterd
hebben. Alleen zo nu en dan een
sirene.
Totdat opeens we tegelijk tegen
elkaar zeggen: „Hé dat is nu al de
tiende ziekenwagen die de Rue St
Jacques opstuift." We bestuderen de
kaart, nu ja. daar verderop zijn ook
twee grote ziekenhuizen.
Maar nog vaker is een getraliede
politiewagen langs gesuisd en we
merken op de brug en bij zijstraten
de kwieke agenties die schijnbaar
wat doelloos rondhangen.
We vergeten ze allemaal als we
bij de brug het spektakel in de Sei
ne ontdekken waar een fregat ligt
opgetuigd en de Rode Pimpernel
aristocraten voor de wraak der re
volutie aan het redden is. comoiee'
met een hooiwagen om de beeldscho
ne hertogin in te verbergen. Filmca
mera's snorren.
Pas als we weer helemaal echt
thuis zijn. in het goede Haagje, ho
ren we dat we midden in de echte
opstand hebben gezeten. De televisie
heeft het getoond. Veldslag in Quar-
tier Latin...
Of was dat ook maar een camera
revolutie?
DOOR
Het Russische koelschip Tantar-
noye heeft op de Atlantische
oceaan het scheepje Little One
onbeheerd aan getroffen en
daarom maar aan boord geno
men. In de kajuit van het
scheepje werd een paspoort ge
vonden op naam van William
Willis, van wie bekend is dat hij
een reis om de wereld wilde
maken. De zeilboot is in Riga
uitgeladen.
tegenstanders te doden en geven hun
geweer aan een ander die achter de
linies met vijf patronen staat te
wachten.
Haat
Er is haat, veel haat, maar je komt
moeilijk achter de gevoelens van de
mensen. Voor een blanke zijn ze ze
ker niet te doorgronden.
Vindt hij dat Biafra onafhankelijk
moet zijn?
„Er zit niet veel anders op. Die
stammen kunnen niet meer samenle
ven, er is te veel gebeurd, te veel
familieleden zijn afgeslacht. Niet dat
de Biafranen zulke lammetjes zijn.
Vele Effiks zijn vermoord omdat de
Effiks tussen de strijdende partijen
inzaten. Als de strijd heen en weer
golfde werden ze door federalen en
Biafranen als collaborateurs
beschouwd en afgemaakt De Biafra
nen hebben ook wel eens bloedig
wraak genomen toen ze een stad ver
loren en de Effiks van verraad ver
dachten. Werken met Biafranen valt
ook niet altijd mee. Aan de top wel,
maar op lager niveau waren er
strubbelingen. Hun mentaliteit maak
te samenwerking niet altijd gemak
kelijk."
Gaat hij terug?
„Ja, als medisch adviseur van het
Rode Kruis. Ik ben daar een ervaring
rijker geworden, vooral menselijk. Je
wordt geconfronteerd met de dood,
met mensen in nood. Niet dat je uit
bent op dankbaarheid, maar het wer
ken daar scheukt je de bevrediging
dat je in Biafra van meer nut bent
dan in het „volmaakte" Holland".
JVa de oorlog
Er is nog zoveel te doen. Op het
gebied van de fysio-therapie bijvoor
beeld. Het kan voorkomen dat
mensen na maaniden terugkomen met
hun arm nog in dezelfde houding
waarmee ze het ziekenhuis verlieten.
Er zou een goed orthopedisch team
naar Biafra moeten en er zou een
revalidatiecentrum moeten komen. Er
zijn wel orthopedisten, een stuk of
vier, vijf, maar die hebben het zo
druk dat ze mensen een 'briefje mee
geven: Kom na de oorlog maar te
rug".
Na de oorlog, hoe ziet Biafra er
dan uit?
„Het wordt een rommeltje, met
jeugd die het vechten als normaal
beschouwt, met de werkloosheid. Nu
al zijn de wegen niet veilig meer.
Het zou een soort slavenstaat van
Lagos worden. Of het zover komt? Ik
weet het niet. Er zijn er die zeggen,
dat de guerrilla nu pas goed begint.
Elke nacht worden wapens aange-
Deze Westindische student ke
tende zich, uit protest tegen wat
hij noemde „het racisme bij te
werkstelling in Engeland" met
een grote ketting aan Atlantic
House, een der regeringsgebou-
PRAAG Gezaghebbende
kringen in de Tsjechoslowaakse
hoofdstad noemen de berichten
over een mogelijke ontslagaan
vrage van partijleider Dubcek,
premier Cernik en parlements
voorzitter Smrkofsky" nog
slechts geruchten". Wij kunnen
ons geen communistische partij
voorstellen zonder deze kame
raden", zo werd gezegd.
Het staat nu wel vast dat het cen
trale partijcomité, deze week in vol
tallige vergadering bijeenkomt om te
beslissen over mutaties bij het kader
van het partijapparaat en misschien
zelfs in het presidium. Vandaag of
morgen zou dit presidium vergaderen.
In dit presidium zouden dan zowel
liberale als orthodoxe figuren vervan
gen worden. Ook in augustus is de sa
menstelling gewijzigd. Iedereen ver
wachtte toen dat de orthodoxen weer
voerd en ook de voedselzendingen
beginnen op gang te komen. Maar de
ellende is verschrikkelijk. Nu pas
ontdekken ze volkomen onbekende
kampen met tussen 12.000 en 20.000
mensen".
Op dat moment wordt een
telegram bezorgd uit Genève,
van het Rode Kruis: „Hebben je
dringend nodig in Santa Isabel".
Er is een oorlog aan de gang.
wen in Londen. Een politieman
moest er met een ijzerzaag aan
te pas komen om de man, Came
ron Watell geheten, te bevrijden.
En de publiciteit kwam. Onver
mijdelijk.
hun machtspositie zouden innemen.
Het tegendeel was het geval: er wer
den meer liberalen in het presidium
opgenomen, aldus deze woordvoerder.
In Praag werd bevestigd dat de spe
ciale afgezant van het Kremlin, on
derminister van buitenlandse zaken
Vasil Koeznetsof sinds vorige week
weer in Praag is.
Aanval Tass
Het Russische persbureau Tass heeft
gisteren een felle aanval gedaan op
de Westelijke pers. „Zij probeert de
resultaten van de recente Russisch-
Tsjechische besprekingen in Moskou
als een capitulatie van Praag voor te
stellen." Dat noemt Tass een „laster
lijke interpretatie van het na het
overleg uitgegeven communiqué. Deze
pers wil volgens Tass de gezondma
king van het politieke leven in Tsje-
choslowakije verhinderen.
Tass meent dat de progressieve pu
blieke opinie in de hele wereld in de
resultaten van de besprekingen in
Moskou een belangrijke stap ziet naar
de normalisatie van de situatie in
Tsjechoslowaküe.
WARSCHAU In verband met de
studentenrellen in maart zijn circa
200 leden van de Poolse commu
nistische partij, afdeling Warschau,
uit de partij gezet en hebben nog 50
leden besloten te emigreren.
Dit is gisteren meegedeeld op een
partijbijeenkomst in Warschau. Het
Warschause blad Express Wieczorny
meldt dat er bij hen die het land
verlaten, 7 ex-leden zijn van de par
tijorganisatie van de universiteit van
Warschau en 17 employés van de
Poolse radio en televisie. Waarheen
deze mensen gaan, werd niet onthuld.
Men neemt echter aan dat het voor
het grootste deel Joden zijn die naar
Israël willen emigreren.
WASHINGTON Het opperste
gerechtshof in Washington heeft een
verzoek om de naam van senator Eu
gene McCarthy op de slembiljetten
in Californië te plaatsen, afgewezen.
Aanhangers van de senator wilden
hem als onafhankelijke kandidaat
aan de presidi ntsverkiezingen laten
meedoen.
Het gerechtshof voerde aan dat er
geen tijd meer was om de naam van
McCarthy nog op de stembiljetten op
te nemen.
De Franse minister betreurde de
studering van en besprekingen
jver de strijd in Biafra zonder dat er
Togingen zijn gedaan hieraan een
inde te maken. Voedsel en medicij-
en waren nodig voor de lijdende
maar noodzakelijker was
et de verzending van wapens die de
rijd verlengen, stop te zetten.
Het verzet van de Biafranen was
let verslapt. Het werd dan ook
leeds duidelijker dat alleen een op-
»ssing, gebaseerd op de ombetwistba-
e eigen persoonlijkheid van' het Bi-
fraanse volk en in overeenstemming
iet het principe van zelfbeschikking,
Ier uitkomst kan brengen. De
ranse regering nu wenste een der-
elijke oplossing.
Israël
Over het Nabije Oosten zei Debré
lat de verovering en bezetting van
irabisch gebied door Israëlische
roepen niet aanvaard kan worden.
De Franse minister sloot
eehtstreeks besprekingen tussen
sraël en de Arabische landen uit
Tij achtte de kans daarop nihil on
danks het aandringen van Israël.
Een noodzakelijke voorwaarde voor
ten „terugkeer naar stabiliteit" in
het Nabije Oosten vindt Debré een
akkoord tussen de grote mogendhe-
daa Hij drong aan op waarborgen
UTRECHT Het Nederlands Ka
tholiek Vakverbond (NKV) vindt het
idee van Verolmes Scheepsbouw Be
drijven om extra treinen uit het
noorden, oosten en zuiden van het
land te laten lopen om in de dringen
de personeelsbehoefte te voorzien zo
gek nog niet
In zijn orgaan Ruim zicht pleit het
voor de invoering van zogenaamde
mobiliteits-expresse (M.E.)-treinen op
het Nederlandse spoorwegnet. Door
deze treinen M.E.-treinen te noemen
zou bij voorbaat een etikettering van
arbeiderstreinen, werklozentreinen of
Verolmetreinen worden voorkomen.
De NS zouden naar de mening van
het NKV voor deze nieuwe vorm van
vervoer geen zuiver bedrijf s-econo-
mische calculatie moeten opzetten,
maar één die is gebaseerd op de
maatschappelijke functie van de
spoorwegen. Door garanties en subsi
dies van sociale zaken en econo
mische zaken zou dan de exploitatie
sluitend kunnen worden gemaakt
„Men bevordert daarmee de werk
gelegenheid, bestrijdt de werkloosheid
en is goedkoper uit doordat de werk
loosheidsuitkering vervalt", aldus
I het NKV.
Het gerechtshof heeft nog niet
beslist over een verzoek van aanhan
gers van Wallace, om diens naam op
alle str.m bil jetten in alle Ameri
kaanse staten te plaatsen.
Kolendamp
r:iaal bij windstil en mistig
plegen kolenkachels slecht te
kken en ontstaat er gevaar voor
endampontwikkeling. Wanneer
i bovendien de schoorsteen niet
onvoldoende is geveegd, neemt
risico nog toe. Dit gevaar heeft
deze dagen reeds enkele personen
leven gekost.
tm hieraan te ontkomen moet
j zorgen voor een goed geveegde
Dorsteen en de kachel vooral
lachts niet te laag laten
jnden. Nog beter is hem geheel te
>n. Maar in het bijzonder is het
belang in een vertrek, waarin
wordt gestookt, altijd voor
jer van frisse lucht te zorgen.
HAAG
OFDINSPECTIE VOOR HET
BRANDWEERWEZEN.
Hadimuia
insdagavond 1 oktober werden
tv-kijkers van christelijke huize
deuw teleurgesteld door de Va-
iv-uitzending „Hadimassa". Bo-
idien veronderstel ik, dat ook
chaafde kijkers van niet uit-
proken christelijke levensover-
(ing in grote meerderheid deze
tending zullen hebben afgekeurd,
dat ze vloeken afkeuren,
lén der medewerkers noemde de
im van Jezus Christus in verge-
ing met de namen van andere
torische personen, m.i. een
ikenning van Zijn functie als
•iland van zondaren" en „Redder
1 wereld".
Irger maakte het aan het einde
I andere medewerker, die zijn
ipraak besloot door met stemver-
fing de ergste vloek uit te spre-
j die er is, nl. de vloek waarbij
h onder aanroeping van Gods
km z'n eigen verdoemenis
tneekt.
V-kijkers die, hetzij op grond
I hun godsdienstige overtuiging,
lij uit overwegingen van bescha-
g en fatsoen, spotten en vloeken
euren, zullen er goed aan doen
t naar uitzendingen van de Vara
kijken in gevallen, waarin de
(gekondigde rubriek niet de ga-
itie inhoudt dat de normen van
[chaving en fatsoen in acht zullen
fden genomen, zoals bijvoorbeeld
het geval bij rubrieken als
jchter het nieuws", „Koning
int" enz.
Met verbazing, om niet te zeggen:
t ontzetting, cpnstateerde ik dat
tv-commentator over één en an-
r niet zijn afkeuring heeft uit
sproken.
1 Haag H. Vlaardingerbroek
>orwegongeluk in
emenië: 22 doden
WENEN Bij een spoorwegonge-
in Roemenië zijn gisteren 22
ïsen om het leven gekomen. Dit
eldt het Roemeense persbureau
gerpress. Op het traject Blaj-Teius
«d een sneltrein op een langzaam
jdende personentrein. Talrijke pas-
igiers liepen verwondingen op.
(Van een onzer redacteuren)
KATWIJK Drieënnegen-
tig operaties door drie chirur
gen in drie dagen. Het is waar
schijnlijk een triest record,
waarop de Nederlandse arts
Sjouke Bakker (36 jaar) na
ruim drie jaar Biafra (of offi
cieel Oost-Nigeria) kan terug
zien. Ruim een maand geleden
is hij met een Zweedse char
tervliegtuig en een flinke geel
zucht naar Nederland terug
gekeerd en hij is er tot nu toe
wonderwel in geslaagd om aan
de publiciteit te ontsnappen.
„Ik ben er ook niet zo dol op, op
dit soort publiciteit, maar voor de
zaak-Biafra heb ik het graag over",
zegt de in Friesland geboren arts
Bakker berustend. Zijn verhaal is
dan ook zelfs naar Biafraanse begrip
pen ongewoon. Het is een ander as
pect van het drama in Nigeria: er
woedt namelijk zo iets als een burger
oorlog. Het wordt wel eens vergeten
temidden van de ellende van de hon
gersnood.
Gewonden uit de oorlog opereren.
Dat is een paar jaar de wereld ge
weest van Sjouke Bakker, die eigen
lijk bij toeval als huisarts „ik heb
aan de VU gestudeerd, nou, gestu
deerd, wat meegelopen" in het
Utrechtse militair hospitaal enige
chirurgische ervaring opdeed.
Chirurg
Via het Hervormd Zendingscen
trum van Oegstgeest kwam hij in
Umuahia, in het Queen Elizabeth
Hospital, dat nu bijna elke dag in
het nieuws is. Waarom? „Ach, ik heb
altijd al naar de tropen gewild. Ik
heb een half jaar in de West gezeten
en het huisarts zijn met alle wisse
wasjes is ook niet alles. Bovendien,
wat van de wereld zien". In Umuahia
konden ze hem goed gebruiken als....
chirurg.
Dat werd echter na twee jaar, na
de pogrom waarbij als op afspraak
30.000 Ibo's in Noord-Nigeria werden
afgeslacht, oorlogschirurg, een vak
dat wel eens met slagerswerk verge
leken wordt. Arts Bakker: „Dat is
ook niet helemaal terecht. Het sugge
reert dat het een kwestie is van aan
de lopende hand benen en armen
amputeren. Alsof je niet soms vier
of vijf uur bezig bent iemand in het
leven te houden om dan bij de
laatste hechting tot de ontdekking te
komen dat al je werk voor niets was.
Dan ben je goed kapot."
NEW YORK De Franse
pinister van buitenlandse zaken
ffichel Debré, heeft gisteren in
je Algemene Vergadering van
je VN aangedrongen op terug
rekking van de troepen van de
Varschaupactlanden uit Tsje-
Jioslowakije. Hij achtte de te-
iigtrekking een noodzakelijke
porwaarde voor een ontspan-
ttng in de verhouding tussen
Post en West.
jWat de kwestie-Vietnam betreft zei
"lebré dat „het verstand ons Iaat ho
en op stopzetting van de Ameri-
Banse bombardementen op
foord-Vietnam." Het stopzetten van
feze bombardementen zou tenminste
porkomen dat het conflict zich ver
ier uitbreidde.
Een blijvende regeling van deze
r onwestie kon bereikt worden door de
Deslajtvoering van het akkoord van 1954
at een einde maakt aan het conflict
oveBjan Indo China.
iaanc
,aa,i Biafra
van de grote mogendheden voor de
veiligheid van alle landen in dit ge
bied.
De bewindsman pleitte niet voor
toelating van communistisch China
tot de Volkerenorganisatie. Dit wekte
verwondering, omdat Frankrijk dit,
althans na zijn erkenning van het
bewind in Peking, tot nu toe wel
gedaan heeft. Frankrijks gewijzigde
houding in dit opzicht schrijft men
toe aan de verkoeling van de betrek
kingen tussen de beide landen.
Eén bombardement zal hij z'n hele
leven niet vergeten: dat van 25 april
1968 om tien voor twee op Umuahia.
Een Mig die raketten afschoot. „Ze
bombarderen met tussenpozen. Een
of twee weken pauze omdat ze geen
bommen meer hebben, geen piloten
of geen geld en dan krijgen de steden
er weer van langs. Doelen? Markten,
ziekenhuizen, dat van Middelkoop
bijvoorbeeld in Itigidi, ondanks de
zeer duidelijke Rode Kruis-aandui-
dingen. Bij ons in Umuahia brachten
lorries over de 100 gewonden naar
het ziekenhuis, waaronder 18 kinde
ren.
Dan merk je ook weer hoe hard je
geworden bent als de gewonden op
het plein voor het ziekenhuis uitgela
den worden en er nog twee in de
wagen blijken te liggen. Dood. Daar
is het lijkenhuis, breng ze daar maar
heen.
Drie dagen hebben we over 93 ope
raties gedaan. Samen met 2 Biaf
raanse chirurgen. De broer van
Ojoekwoe was ook chirurg. Borst-,
buikverwondingen, fracturen, maar
vooral buikverwondingen. Ik deed de
meeste fracturen en amputaties. Dan
heb je inderdaad wel het lopen-
de-band-gevoel. Je pikt er weer een
van de drie die klaar gemaakt zijn
voor de operatie. Je wordt het zat,
want je bent een machine".
Shock
Heeft hij met zijn opleiding die
toch eigenlijk op het huisarts worden
gericht was, ook moeilijke operaties
gedaan?
„Ja, je moet wel. Van alles heb ik
gedaan. Zelfs plastische chirurgie.
Ook moeilijke gevallen zijn de pa
tiënten in shock. Als je die zonder
meer gaat opereren betekent het
moord. Vooral als je niet genoeg
bloed hebt om hen weer uit die shock
te halen, zoals later het geval was.
Daardoor hebben we ook verscheide
ne gevallen verloren. De mensen in
Afrika geven niet graag bloed: er
gaat kracht van je uit, denken ze. Na
drie dagen komen jonge gezonde
mannen weer terug met de klacht
dat ze zich zo slap voelen.
Bloed hadden we tekort en ook an-
ti-biotica voor vuile buikwonden,
veroorzaakt door granaten die eerst
door modder en gras gegaan waren.
Soms had zo'n jongen 5 dagen in de
bush gelegen."
Linkerhand
Hoe namen de mensen daar de oor
log op?
„Als de soldaten naar het front ge
weest waren en niet gewond, dan
waren ze vol optimisme, met grote
verhalen over buitgemaakte wapens
(waar ze overigens niets aan hadden,
want de munitie ontbrak of an
dersom) in de trant van ..we'll get
the vandals". Dat ze ook niet zo dol
op de oorlog zijn, konden we merken
aan de „beroemde linker hand"-ge-
vallen. Met hun laatste kogel schoten
ze zich door de linkerhand om aan
het front te ontkomen.
Het is daar allemaal nog erg primi
tief. Jongens van vijftien of zestien
jaar krijgen een geweer in handen
gedrvfït en vijf patronen, gaan naar
het front om zo mogelijk een paar
PARIJS De Franse automo
bielindustrie Citroën heeft giste
ren opnieuw het belang onder
streept van een samenwerking
met de Italiaanse autofabriek
Fiat.
Terwijl de Franse overheid de
plannen van Citroën bestudeert gaf
Citroën gisteren in Parijs een verkla
ring uit waarin staat dat, ongeacht
de aard van verbintenis met Fiat, het
niet zal betekenen dat de leiding uit
Franse handen wordt gegeven. Een
samenwerking zal enkel en alleen ge
richt zijn op vergroting van de Euro
pese industrie, zo staat in het com
muniqué.
Citroën voegt eraan toe dat de au
tonomie van de deelnemende
maatschappijen volledig gehandhaafd
zal worden krachtens de overeen
komst, die op 19 september jl. werd
ondertekend.
Er moet een Europese auto-in
dustrie worden geschapen. „Het con
centratie-proces blijkt niet te stui
ten", aldus Citroen. „De Europese au
to-industrie zal tot stand komen met
of zonder Frankrijk. Citroën hoopt
dat het mét Frankrijk zal zijn", zo
staat in de verklaring.
Industriële kringen in Parijs ver
wachten in elk geval dezer dagen een
verklaring van de Franse regering
over de voorgestelde verbintenis tus
sen Citroën en Fiat door middel van
de overneming van een meerder
heidsbelang door de Italiaanse
maatschappij van Michelin,
ATHENE Een krijgsraad in A-
thene heeft gisteravond de gepensio
neerde kapitein ter zee Constantijn
Loundras tot 18 maanden gevange
nisstraf veroordeeld wegens illegaal
wapenbezit
De 53-jarige Loundras, die gehuwd
is met de uitgeefster Helen Vlachos,
werd op 13 augustus gearresteerd.
