Dp Jhellimé met Léon
Zuid-Afrika wijst
goudcompromis af
Bantoe en blanke op
propaganda - toernee
Bijdragen Navo
worden vergroot
Ploegwedstrij den
zijn uitgesteld
NIET VOLDAAN
AAN WENSEN
Begin ontruiming
Woensdrecht
Prinses Irene:
Stuur bloedplasma
IER
ZATERDAG 5 OKTOBER 1968
ti dp5
„Eerst wordt alles nagezien, de polsslag, even kijken of de tong goed in de mond ligt en
het gebit goed is. U hebt bijvoorbeeld een verkeerde ademhaling. Dat zie ik aan uw
J ottenhoofd, en dat hoor ik aan uw stem.
stehi.Trek uw jasje maar eens uit. Ziet u wel, het middenrif zit te vast. Komt u in november
maar langs; na zes keer masseren voelt u zich een ander
mens hoor!
b luib Goudriaan
oord
ht >5
Ik heb de hoogsten van Nederland spraakles gegeven, de
politici, de adel, de professoren in Utrecht, Leidenik heb
ze allemaal gehad, maar ik mag geen namen noemen. Als
ik dat deed zou u perplex staan.
Bijna alle predikanten, die de laatste 20 jaar zijn afge
studeerd in Kampen, Apeldoorn of aan de VU, zijn bij me
geweest. Aan het eind van de cursus deden ze tentamen.
Ze hielden een preek en kregen dan cijfers voor uitspraak
en voordracht.
ben gereformeerd, geraffi-
d, maar ik kom weinig in de
Ik hoor al 18 preken in de
tegen een predikant heb
eens gezegd: Maakt u zich
mijn geestelijk leven maar
zorgen, ik ben overladen.
a.op, dat mag ik ook weer niet
Kggen, zo jaag ik alle predikan
ten tegen me in het harnas".
J. Stam, grand old man
de Nederlandse spaakiera-
i, jubileerde woensdag: 25 jaar
lem en spraakheelkunde", zo-
5 op het bordje naast zijn liuis-
pr is te lezen.
Na die kwart eeuw is zijn en-
jousiasme onverflauwd. Alleen
let zingen en declameren doet
het wat kalmer aan.
Gekke dingen
zing nog ontzettend graag,
lar als je 68 bent kun je alles niet
Ter doen. Ik zou het niet meer vol-
Ijden nog hele middagen «concerten
heb wel gekke dingen meege-
ikt. Misschien is het. een beetje
jc het te vertellen, maar in Kampen
ik eens Bachs „Auf, auf mein
mit Freude". Ik had net de
Iste regel gezongen, toen het gor-
n op m'n kop viel.
heb het lied zo uitgezongen, met
t hele ding om me heen. Ze zeiden
afloop: 't Was net of er een pater
nd te zingen."
IVie bij Léon J. Stam huize De
nnehoek, Breestraat 89, Koog a. d.
in op visite komt, mag niet
(65) ten. „Geen pijp, meneer, dat is
eng verboden in dit huis. Als ik,
vanmorgen, professoren op visi-
krijg is dat wel eens moeilijk.
hoef me voor niemand te schamen
maar ja, liever een kat dan een
dame
Inwoner Gouda
won le prijs
op kaasconeours
ALKMAAR De heer J. A. van
der Vlist uit Gouda heeft de eerste
prijs gewonnen op het Nederlands
Nationaal Kaasconcours. Hij ging
naar huis met een verguld zilveren
medaille, die hij kreeg voor het
hoogste aantal punten. De tweede
prijs ging naar respectievelijk een
Belgische, Engelse en Franse deelne
mer.
Het was de negende keer, dat in
samenwerking met het Nederlandse
Zuivelbureau het concours werd ge
houden. Er waren dit jaar 231 deel
nemers, onder wie 149 Nederlanders,
19 Belgen, 31 Fransen en 32 Engelsen.
De prijsuitreiking werd verricht
door de oud-directeur van de Zui-
velschool te Bolsward tevens
oud-hoogleraar aan de Landbouwho
geschool te Wageningen, ir. S. Hart-
mans in zijn functie van voorzitter
van de Centrale Commissie van
Kaascontrolestations.
Bijeenkomst vervroegd
WASHINGTON/BRUSSEL De
winterbijeenkomst van de Navo zou
zijn vervroegd en op 18, 19 en 20
november beginnen. De Verenigde
Staten zouden van de meeste van
hun Europese bondgenoten de verze
kering hebben gekregen, dat zij hun
bijdragen aan het bondgenootschap
zullen vergroten. Genoemd worden
Nederland, België, Engeland,
West-Duitsland, Italië, Noorwegen,
Griekenland en Turkije.
I In haar villa Covadonga te Ma
drid heeft prinses Irene een
persconferentie gegeven over de
trieste situatie van de Biafraan-
se kinderen. Met haar schoon
zusterprinses Cecila van Bour
bon Parma, heeft zij geholpen
zieke kinderen naar Gabon te
vervoeren. Zij deed een drin
gend beroep uitgaan om meer
hulp.
l..u belt wel voor de massage?
Maar roken is erg slecht voor de
stem."
Beetje protseriy
Léon, die nooit gehuwd is geweest,
woont bij zijn zuster. „Ik heb altijd
in de Zonnehoek gewoond, ik ben
ook geboren in Koog a. d. Zaan."
Daar kreeg hij van de hoofdonder
wijzer het advies zangles te nemen,
en later raadde een zangeres hem
aan voor stem- en spraakpedagoog te
gaan studeren.
„Ik begon in 1941 en na twee jaar
slaagde ik met lof, 't is misschien een
beetje protserig dat ik het zeg. Mijn
zangopleiding begon ik in 1926, en
mijn eerste concert gaf ik voor de
NCRV."
Léon trok door heel Nederland voor
zaal- en kerkconcerten. „Vooral in
die malaisejaren was het een be
nauwde tijd voor zangers. In 1939
heb ik in Zeeland gezongen. Ik moest
daar vier dagen blijven, omdat de
boot niet ging door de mist. Daarna
had ik geen cent meer, hè.
Zwart zingen
Ik heb tot 1941 gezongen, tot ze me
wilden dwingen lid van de Kultur-
kammer te worden. Ik trad op in de
Alledagkerk in Amsterdam en ik had
net Duits gezongen, toen de Duitsers
me na afloop buiten aanhielden.
Als ik lid van de Kulturkammer
zou worden kon ik veel werk krijgen,
maar ik zei dat ik geen Duits
verstond. Dus u weet niet wat u
zingt, zeiden ze. Er moest een tolk
bij komen en het bleek dat ze me
wilden dwingen lid te worden.
Toen ben ik zwart gaan zingen in
huisconcerten. Op een huisconcert
moest 1,35 voor een biskwietje en
3 voor een kop thee worden be
taald. De opbrengst was voor de ille
galiteit. Een andere keer heb ik ge
zongen voor twee flessen olie."
Léon kreeg in de oorlogsjaren tijd
om te studeren en haalde in 1943 zijn
bevoegdheid om spraakles te geven.
In dat jaar belde een schoolarts hem
op: „Ik kreeg alle scholen van de
Zaanstreek onder mijn hoede. Ik had
het erg druk met zang- en spraakles
ong juist „Auf, auf mein Herz, mit Freude" toen gordijn
op m'n kop viel
geven, soms kwamen er wel 60 kin
deren op een spreekuur".
Heerlijke jaren
In 1952 werd hem gevraagd of hij
les wilde geven aan de Vrije Leer
gangen, en het jaar daarop kwam een
benoeming tot lector in de spreek-
techniek aan de Vrije Universiteit.
Voor die tijd, in 1950, was de heer
Stam al benoemd tot lector aan de
Theologische Hogeschool van Apel
doorn.
„Vanmiddag heb ik een prachtig
bloemstuk gekregen van de professo
ren daar. De jaren, die ik in Apel
doorn doorbracht zijn een aan
eenschakeling van heerlijke jaren ge
weest. Ik heb prachtige medewerking
van de professoren gehad. Het is fan
tastisch wat ze daar voor me gedaan
hebben. De laatste tijd werd er tus
sen de middag zelfs voor warme
maaltijden vopr me gezorgd.
De tijd aan de VU (hij nam in 1967
afscheid) is ook onvergetelijk ge
weest. Professor (J. II.) Bavinck was
mijn fijnste vriend. Ik zei altijd te
gen hem: Jij hebt een wat te wijde
mantel der liefde. Professor Bavinck
zei dan: Maar die van jou is wel wat
strak getailleerd.
Ik heb ook studenten in Kampen
lesgegeven. Wat dat lesgeven eigen
lijk inhoudt? Iemand die spreekt
moet een zeker ritme houden en di
verse toonhoogten gebruiken. En dia
lect moet er natuurlijk absoluut uit
gehaald worden, hoewel het natuur
lijke van de stem er ook niet uit
mag."
Declameren
Léon J. Stam heeft veel gedecla
meerd. Voor zijn studenten en voor
schoolkinderen doet hij dat soms nog.
„Wilt u misschien iets horen?"
Hij staat op, 'kaarsrecht, vouwt de
handen. Een warme, melodieuze
stem. „De wind woei om het een
zaam huis; In 't laatste avonduur;
Toen lichtte een vreemde de klink
der deur; En zat bij 't open vuur."
Het is Geerten Gossaerts „Libera
Nos, Domine!"
„En nu Annie M. G. Schmidt, dat
is natuurlijk heel iets anders." Léon
declameert: ....hoef me voor niemand
te schamen, maar ja, ik was natuur
lijk liever een kat dan een dame....
Rijke zuster
Ziezo, nu heb ik toch wel aan
al uw wensen voldaan. Wilt u de
prachtige gouden ring met fa
miliewapen nog zien, die ik van
daag van mijn zuster heb gehad?
Het is altijd makkelijk meneer,
als je een rijke zuster hebt; daar
val je altijd op terug met je ar
moe".
Léon J. Stam laat het cadeau
zien, kijkt me aan en zegt: „Wat
is er baas, u fronst zo? Toch geen
vragen meer?"
Hij brengt me aan de deur.
„Schrijf ook iets over ons heer
lijke huis. De Zonnehoek. U belt
me wel voor de massage?j Dan
gaat deze meneer lekker op de
helling!"
DEN HAAG De nationale ploeg-
wedstrijden en de ploegdemonstratie,
die op 9 en 10 oktober in Dronten
zouden worden gehouden, moeten als
gevolg van het natte weer uitgesteld
worden. Het wordt nu 30 en 31 okto
ber.
WASHINGTON Zuid-Afrika
heeft liet voorstel van de belang
rijkste Europese landen en de Ver
enigde Staten verworpen, dat
Zuid-Afrika zou hebben toegestaan
een beperkte hoeveelheid goud aau
het Internationale Monetaire
Fonds (IMF) te verkopen. Zuid-
Afrika blijft vasthouden aan de
stelling, dat volgens de statuten
van het fonds geen plafond voor
zijn verkopen bestaat.
In de afgelopen zomer was het
IMF gevraagd, of het fonds goud wil
de kopen, opdat Zuid-Afrika de de
viezen zou kunnen aankopen die het
land nodig heeft. Het compro
misvoorstel van donderdagavond
hield in; dat voor monetaire doelein
den goud van Zuid-Afrika kan wor
den gekocht, als het land deviezen
nodig heeft om zijn betalingsbalans
in evenwicht te brengen.
Het goudcompromis zou betekenen,
dat Zuid-Afrika slechts toestemming
zou kunnen krijgen voor de verkoop
van een strikt beperkte hoeveelheid
goud. De onzekerheid over de hou
ding van het land ten opzichte van
het voorstel werd gisteren weggeno
men. De gouverneurs van de centrale
banken van de Verenigde Staten, En
geland, België, Canada,
West-Duitsland. Italië, Japan, Neder
land, Zweden en Zwitserland maak
ten toen bekend, dat zij met Zuid-Af
rika geen overeenstemming hadden
kunnen bereiken.
Geen commentaar
Toen de Zuidafrikaanse minister
van financiën N. Diederichs. het be
richt werd voorgelegd dat zijn land
DEN HAAG Woensdag is een
begin gemaakt met de verplaatsing
van onderdelen van de luchtmacht
van de basis Woensdrecht naar de
vliegbasis Twenthe.
Vrijdag zal op Woensdrecht voor
de laatste maal een aantal vliegers
worden bevrevetteerd en een aantal
officieren worden beëdigd.
In het wassen-beeldenmuseum
van madame Tussaud te Londen
is nu ook een goed gelijkend
beeld van Alexander Dubcek, de
Tsjechische partijleider, te zien.
Men heeft hem gesitueerd in
een treinwagon.
het goudcompromis had afgewezen,
ging de Zuidafrikaanse delegatie in
Washington waar de jaarvergade
ring van het IMF werd gehouden,
haastig in vergadering. Na afloop
daarvan liet Diederichs via een
woordvoerder weten, dat hij geen
commentaar had.
De president van de Westduitse
Centrale Bank, Karl Blessing, die
zich steeds als een groot voorstander
van het compromisvoorstel had laten
kennen, bleef tot het laatste moment
hopen op een gunstig bericht. Kort
van de gouverneurs, waarin stond
dat overeenstemming was bereikt
over een gemeenschappelijk stand
punt over de verkoop van nieuwge-
wonnen goud op basis van de verkla
ring van Washington van 17 maart jl.
Premier Vorster van Zuid-Afrika
heeft gisteravond op een bijeenkomst
in Sundra (Zuid-Afrika) gezegd, dat
zijn land een moeilijke periode ach
ter de rug heeft wat de verkopen van
goud betreft, maar dat de wereld nu
het belang van goud voor het inter
nationale monetaire stelsel inziet.
„We hebben een moeilijke en deli
cate periode doorgemaakt met onze
goudverkopen. Het verheugt mij ech
ter, dat de wereld thans anders over
de kwestie denkt," aldus premier
Vorster. De wereld heeft naar zijn
PARIJS Prinses Irene heeft
gisteren in Parijs een oproep tot de
wereld gericht bloedplasma naar Bi-
afra te sturen. Zij was pas terugge
keerd uit Gabon, waar zij haar
schoonzuster heeft bijgestaan in de
hulpverlening aan Biafraanse vluch-
telingetjes.
Zij verklaarde tegenover journa
listen: „Om de levens te redden van
duizenden Biafraanse kinderen, die
niet vervoerd of gevoerd kunnen
worden, hebben wij dringend behoef
te aan een grote hoeveelheid bloed
plasma.
Duizenden kinderen in Biafra ver
keerden in een schrikbarende
toestand en waren zo zwak dat ze
niet bij de hulpverleningscentra kon
den komen."
De prinses vertrok later met een
privé-vliegtuig naar Bonn en zei dat
ze daar. in Rome en in Madrid de
zelfde oproep zou doen.
mening behoefte aan monetair ver
trouwen. Dat vertrouwen kan men
niet hebben in valuta's, die niet of
nauwelijks door goud worden
gesteund, zo zei hij.
„In Transkei grote vooruitgang geboekt
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG Twee Zuid
afrikaners, een blanke en een
Bantoe, maken op het ogenblik
een toernee door ons land om
met lezingen propaganda te ma
ken voor Zuid-Afrika en tevens
een indruk te geven van het ont
wikkelingsproject van de rege
ring in de Bantoestaat Transkei.
Het zijn de heren B. Kramer, al
gemeen bestuurder van „die Ho-
sa-ontwikkelingskorporasie" en
captain L. Mangope, „stamhoofd
van die Tswana".
J'oor apartheid
Ze werden naar Nederland ge
haald door de Nederlands Zuid
afrikaanse Werkgemeenschap. Bei
den verklaren zich voorstander van
de apartheidspolitiek.
Captain Mangope: „We zijn tevre
den omdat nu de nadruk wordt ge-
legd op ontwikkeling en training.
Er is vooruitgang geboekt. Alleen
kampen we nog met een enorm te
kort aan mankracht, vooral in de
handel en bij het onderwijs".
De heer Kramer vertelt, dat in
Transkei nog 14000 blanken wonen,
die zich langzaamaan op aandrang
van de regering terugtrekken. Hun
held en in de overgangsperiode be-
zaken worden gekocht door de over
mand door staatsambtenaren tot de
Bantoe's zelf in staat zijn de zaken
in handen te nemen. Aan die ont
wikkeling op het gebied van 'het on
derwijs, 'het bestuur en de land
bouw wordt sinds twee jaar door
„die Jlosa-ontwikkelingskorporasie"
hard gewerkt.
Wanneer de Bantoe zover zal zijn,
dat hij die steun niet meer nodig zal
hebben, kan de heer Kramer niet
voorstellen, „maar over vijf jaar
zullen een eind verder zijn".
Kritiek
De mening van beide heren over
Nederlandse kritiek op het apart-
heidsbeleid: „we hebben tot nu toe
geen representatief oordeel van het
Nederlandse publiek kunnen con
strueren, ook omdat we vinden dat
persoonlijke kennis van de toestand
•bij velen ontbreekt".
De heer Kramer: „we hebben wel
gemerkt, dat er nogal wordt afgege
ven op de huwelijkswetgeving. Dat
schijnt men hier iets geweldig be
langrijks te vinden".
Dividendvoorstel
Ver. Tapijt fabrieken
in Moordrecht
MOORDRECHT Commissarissen
en directie van de Koninklijke Ver-
eenigde Tapijtfabrieken N.V. zullen
aan de aanstaande vergadering van
aandeelhouders het volgende divi
dend over het bockkaar 1967/1968
voorstellen
Gewone aandelen 15 procent, waar
van 2V» procent uit de dividendreser
ve (vj 18 procent waarvan 2'/t pro
cent uit de dividendreserve).
Preferente aandelen 7,8 procent,
waarvan V» procent uit de dividend-
reserve (v.j 8,4 procent waarvan V»
procent uit de dividendreserve). Alles
'n contanten, aldus een communiqué
van het bedrijf.
