Commentaar
RISSEEUW'S KLEMTONEN
IN SPELVORM VERLEGD
RADIO
de glazen
Moeilijke kant van de tv
Glazen Stad vreugde
en teleurstelling
Vanavond eerste
NTS-teach-in
VANAVOND TE ZIEN
VANAVOND TE HOREN
deor -
Kathirtka lannoy
Lappie Loep en de pruikebollen
Smidje Verholen en de Knap-Mutator
DINSDAG 1 OKTOBER 1968
Wkü
Pikant
T/AN twee kwalitatief opmerkelijke
NCRV-uitzendingen gisteravond,
prijzen we de laatste als een artistiek
en spitsvondig stuk werk van George
Stylianos en Stefan Felsenthal:
Grieks drama, toen en nu. Door het
vermengen van recente opnamen
van regeringsverklaringen, uitspra
ken en prominente militairen en het
demonstreren van de machteloze
zwijgplicht van het volk met afbeel
dingen van klassieke Griekse wijs
geren en ruïnes die aan de onder
gang van de oude beschaving her
inneren, werd het oog verrassend ge
diend.
Maar meer nog voedde men het oor
door listige vermenging van excla
maties van nu en woorden van de
getoonde filosofen of treurspeldich
ters. Hiermee gingen de samenstel
lers onbeschroomd te werk, hetgeen
pikante resultaten opleverde. Onge
straft kon men harde scheldwoorden
veroordelingen en voorspellingen van
ondergang, door de klassieken geuit,
te pas brengen. Een frappant stukje
tv-werk.
Niet minder treffend, zij het van
geheel andere allure, was de docu
mentaire van Leo Moen over het
verdwenen Nieuwesluis. Jan Schaper
filmde hiervoor over een tijdsbestek
van acht jaren om een prachtig af
gerond geheel te verkrijgen. In één
boeiend relaas werden wij als kijkers
geconfronteerd met de botsing van
belangen tussen de vredige dorps
bewoners, het eigen lieve huis *n een
bijna romantische samenleving uit
vervlogen tijden, en de eisen van de
moderne industrie.
Indrukwekkend en ontroerend was
het volgen van de dreiging die het
vredige dorp steeds meer naderde,
tot het in een brandende puinhoop
veranderde en nog later totaal was
weggevaagd.
Mocht niettegenstaande de tragiek
van bezorgdheid, uittocht en ontred
dering het grootse Europoortwerk
domineren en imponeren, bescha
mend was het te vernemen, hoe er
gepingeld werd om de materiële
vergoedingen en vooral, hoe na an
derhalf en twee jaar nog wordt ge
wacht op toegezegde uitkeringen.
Conclusie van de samensteller, zo
groot zijn wij èn zo klein.
Kruiswoord-puzzel -
zonder zwart
234S6789
Horizontaal: 1. specerij - koning
van Basan. 2. bijwoord - Ierland. 3.
muzieknoot - sein voornaamw. 4.
ingang - voorzetsel. 5. bereide dieren
huid - oude lap - spil van een wiel. 6.
jongensnaam - zeeëngte tussen See
land en Zweden. 7. kleur - voorzetsel
water in Z.H. 8. niet dezelfde -
rund - lidwoord. 9. zwak - bolrond
vruchtje (spreekt) - maanstand.
Verticaal: 1. soort kers - kist van
latwerk. 2. niet gesloten - bekende
afkorting - telwoord (Eng). 3. soort
van hond - lied. 4. zwak - uitruster
van schepen. 5. afzonderlijk - vreem
de munt. 6. buitenhaven - godin van
de dageraad - gevangenis. 7. vreemde
munt - plaats in Overijsel. 8. courant
van een partij - plaats in Gelderl. 9.
niet een - punthoed.
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
Horizontaal: 1. helm, 4. baal, 7.
eenmaal, 10. steno, 12. Assen, 14. pon
15. Gen, 17. Eva, 18. Est, 20. ami, 21.
oraal, 22. eel, 24. ere, 26. art, 27. Ada,
29. enk, 31. aster. 33. lento, 35. emi
nent, 36. dons, 37. Gent.
Verticaal: 1. hesp, 2. Leens, 3. men,
4. bas, 5. alsem, 6. Lena, 8. nog, 9.
aan, 11. toeters, 13. evident, 16. eland,
19. tol, ale, 23. Etten, 25. rente, 26.
aard, 27. Ari, 28. ale, 30. koet, 32.
Ems, 34. eng.
HILVERSUM Bij alle moei
te en zorg, die NCRV en regis
seur Willy van Hemert zich heb
ben gegeven om P. J. Risseeuw's
roman „De glazen stad" tot een
boeiend vervolgspel voor de
televisie te verwerken, blijken de
uitzendingen zowel vreugde als
teleurstelling te veroorzaken.
De moeilijke kant van de televisie
heeft zich laten gelden in de bewer
king van bepaalde gedeelten uit het
verhaal en bovendien achten familie
en naaste vrienden van de inmiddels
overleden auteur de klemtonen uit de
roman verlegd, waardoor de bedoe
ling van de schrijver minder herken
baar is geworden.
Duidelijk is, dat er, nu hel spel
volop loopt, toch nog iets dient te
worden gezegd over het werk in zijn
gehpel. Het zou 'jammer zijn indien
dit spel met een odium van „te
leurstellend" omgeven, in de herinne
ring blijft.
Televisie is een uiterst veeleisend
medium, omdat het zoveel zichtbaar
maakt. Veel stringenter zijn de eisen
dan bij de radio, waar de ononder
broken dialoog mede sfeer en situatie
moet tekenen.
Moet een schrijver soms enige
bladzijden gebruiken om, met fijne
pen, omgeving en emotioneel-beleven
uit te drukken, de televisie heeft
daarvoor aan een paar seconden
beeld genoeg. Alle milieuschildering
kan vervallen: de kijker ziet die
reeds. Lange dialogen maken het spel
dat een flink tijdsverloop moet over
bruggen, onevenwichtig en boeien de
aandacht niet genoeg, teveel veran
dering van decors wordt een te veel
omvattende en te kostbare zaak... er
zou ook geen studioruimte genoeg
voor zijn.
Beperking
U begrijpt dus al, dat er bij de
bewerking van een roman van
beschrijvende aard absoluut beper
kingen moeten worden opgelegd, wil
men er een speelbaar stuk van ma
ken. Trouwens, met dit euvel heeft
men vroeger ook moeten kampen bij
verfilmingen en bovendien: ieder to
neelschrijver loopt tijdens de repeti
ties van zijn stuk al met de handen
in 't haar „omdat er niets van zijn
werk overblijft", al is dit natuurlijk
lichtelijk overdreven.
Er moet nl. ook rekening mee wor
den gehouden, dat zowel op het to
neel als voor de camera's (en voor
deze laatste nog veel meer) alles op
een beperkte ruimte dient te worden
uitgevoerd en dan nog zo, dat de
toeschouwer, van slechts één kant kij
kend. alles goed kan volgen. Ten
tweede kunnen acteurs en actrices
dikwijls niet een zin uitbrengen pre
cies zoals die is geschreven, dan
„bekt het niet", zoals dat heet. Ter
plaatse tijdens de repetities worden
door de regisseur dan zinsombuigin
gen ingevoegd.
Dit mogen misschien minder be
langrijke zaken zijn, het voornaamste
is, dat het geschreven werk als
gespeeld stuk juist overkomt. Ook
hiervoor moet veel worden „ge
knutseld", zij het met artistiek gevoel
en de auteur in zijn waarde latende.
Er moeten boeiende speelscènes
zijn: geeft het boek die le kort van
duur, dan moeten ze in de spelbewer-
king worden uitgedijd. Zijn ze in het
boek te lang, dan moeten ze worden
ingeperkt. Een gehele roman precies
naspelen schenkt geen voldoening en
zou ook veel te veel tijd kosten.
(Van onze radio- en tv-redactie)
Daarom wordt in een spelbewerking
het totale verhaal in pakkende episo
den als het ware saamgedrukt ofwel
overkoepeld.
I Geen wonder dus, dat een roman
dikwijls slecht wordt herkend in het
I vervolgspel (of de film). Dat ook het
regelmatig evenwicht van het ver
haal op zichzelf zoek raakt en men
een opeenstapeling van impressies
J krijgt.
Op zichzelf hindert dat niets: men
weet immers, met een bewerking te
doen te hebben. Altijd moet worden
afgeraden, een spel of film „met het
boek op schoot te volgen: dat klopt
nimmer.
Met Risseeuws roman „De Glazen
stad" is echter ook nog iets anders
gebeurd: in de bewerking heeft Willy
van Hemert zijn eigen indrukken
van het verhaal laten gelden. Ris
seeuw, zo sflhrijft ons nu een goede
vriendin van het huis namens de fa
milie, heeft het conflict tussen twee
generaties en een veranderende
maatschappij willen aantonen en Van
Hemert heeft er de controverse tuin
derij-stad van gemaakt, hiermee zijn
de klemtonen in het hele werk ver
legd.
Zij schrijft ons verder: „Risseeuw
heeft in zijn laatste levensmaanden
deze aantasting van zijn werk niet
kunnen verdragen. Maar misschien
zou het (indien hij de uitzendingen
nog had mogen zien) later tot hem
zijn doorgedrongen, dat de toch wel
pittige tv-serie een zekere bekroning
op en erkenning van zijn werk
was."
Ons lijkt het juist, het daarop te
houden. Misschien leek het spel op
schrift de accenten sterk te verleg
gen, in het spel komt toch zeker wel
de tegenstelling tussen de generaties
tot haar recht.
Sinterklaas komt
aan in Veere
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM Sinterklaas heeft
de NTS laten weten, dat hij dit jaar
per stoomboot uit Spanje op zaterdag
16 november aankomt in de haven
van Veerc.
De burgemeester zal de Sint pre
cies om 1 uur ontvangen namens
de kinderen van Nederland. De NTS
zal tussen 1 en 2 uur van dit heer
lijke gebeuren een kleurenreportage
geven.
Niet juist
Andere klachten over het spel ko
men uit het Westland zelf: hier pro
testeert men tegen de harde rechtlij
nigheid van de bejaarde Job Stein:
Risseeuw heeft zijn figuren niet zo
zwart-wit getekend, maar ze met
mensenliefde in hun tekortkomingen
neergezet
En de familie legt de vinger op
bepaalde milieufouten: „Van Hemert
laat (ten onrechte) een eenvoudig
tuindersgezin borrels drinken, terwijl
er 's middags een advocaatje voor de
dames op tafel kotnt; hiertegen pro
testeerde Risseeuw zelf, want hij
kende het zuinige ruindersvolk."
Tot zover de teleurstellingen. Maar
daarbij mogen we niet de vreugden
vergeten die de tv-serie velen
schenkt, ook en juist vanwege de
herkenbaarheid van zijn ideeën en,
zijn vertelkunst zowel als van het
Westland in zijn ontwikkelingsgang
en het uiteengroeien van generaties
in ontsluitingsgebieden.
Gelukkig blijft de familie niet
staan bij de aanmerkingen. Zij is
van mening: „Goed, Risseeuw heeft
het anders gezien dan Van Hemert.
Wij, die de Westlandse tuinders van
nabij kennen, kunnen de problema
tiek die er wederzijds is gerezen, be
grijpen Een boek is geen tv-spel,
maar zonder het boek „De glazen
stad" zou er nu geen tv-serie zijn.
Dat eist respect tegenover de au
teur".
Dat is een fijne gedachte en in deze
geest mogelijke teleurstellingen be
zien is zeker handelen in de geest
van P. J. Risseeuw, die nog kort voor
zijn dood (hij was zeer ziek en wist
dat die naderde) zei: „Laten we voor
lopig niets doen dan gezamenlijk een
toren bouwen." Dat is toch wel tegen
alle afbrekende kritiek in gesproken!
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM Bij de NTS op
Ned. 2 kunt u vanavond voor het
eerst kijken en luisteren naar een
programma dat tussen 9.35 en 10.10
uur op de beeldbuis komt en „Ik
vind, dat. zal heten. Hierin kun
nen bewoners van een bepaalde ge
meente in Nederland vragen van
allerlei aard komen stellen.
De NTS beschouwt dit nieuwe
programma als een van de haar
voorgeschreven „ontmoetingspunten".
Twee dagen va ntevoren wordt
in de plaatselijke bladen van de uit
gekozen gemeente bekendgemaakt,
dat men zich aan een of andere zaal
kan komen melden om ergens over
te spreken. Het eerste programma
komt uit Winterswijk.
Omdat voorkomen moet worden
dat er niet-interessante zaken aan
de orde komen of dat men in herha
lingen vervalt, moet er aan de deur
worden verteld, wat men op het hart
heeft. Daarvoor houden een paar
„redactieleden" zitting.
De presentatie berust bij Joop van
Zijl. Als er een paar uitzendingen
achter de rug zijn, wordt op grond
van opgedane ervaringen het uitein
delijke karakter van dit programma
vastgesteld.
NRCV-spel Kaas5
Italië geroemd
in
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM Hoewel het Ne
derland niet is gelukt een van de
Italiaprijzen in de wacht te slepen
werd de inzending van de NTS
„Kaas", een tv-spel van de NCRV
naar de roman van Willem Elschot,
zeer geroemd. Zelfs de kranten
schreven er over.
Aan de 20ste wedstrijd om de Prix
Italia in diverse categorieën deden
landen uit alle werelddelen mee.
Voor dramatische werken ging de
prijs naar de BBC voor het spel „Ca
thy come home", een pessimistisch
verhaal van Jeremy Sandford over
een jong echtpaar dat er niet in
slaagt een woning le vinden. Tenslot
te wordt de alleen achtergebleven
vrouw niet in staat geacht haar kin
deren op te voeden en deze worden
haar van staatswege ontnomen.
Bekroonde documentaire: „Inzerat"
van de Tsjechische televisie. De
geschiedenis van een echtpaar dat
geen kind ter adoptie kan vinden en
tenslotte een auto als ruilmiddel aan
biedt.
Het bij ons al bekende „Dies Irae",
requiem voor de slachtoffers van het
kamp Auschwitz, getoonzet door Pen-
dericki, kreeg de prijs in de afdeling
TELEVISIE
VANWON»
test. werd gegeven door het
Rotterdams Filharmonisch
ork. m.m.v. De Jazzklarlnettlst
Benny Goodman. 22.55 Nws.
Hilversum I 402 m. KRO
18.30 Nws. 18.48 Act. 19.05 Van
Je buren moet Je 't hebben:
licht progr. 19.45 Zoekend ge
loven. 20.00 Oude kam. muz.
(opn). 20.30 In memorlam An
ton van Duinkerken, herd,
progr. 21.45 Klass. kam. muz.
21.55 Prom. onk. en zangsol.
22.30 Nws. 22.40 Mededel. 22.42
Overweging. 22.45 De zingende
kerk. 23.00 Klankb. over Span
je. 23.30 Lichte gramm. muz.
23.55-24.00 Nws.
Hilversum II 298 m. AVRO
18.00 Nws. 18.16 Radio journ.
18.30 Dansork. en zangsol. 19.00
Trefpunt: disc. rubr. voor act.
zaken. 19.30 Nws. 19.35 Va-
riteltenkablnet. 20.45 stereo:
Groeten uit Londen: muz.
klankb. 21.50 De Citadel,
hoorsp. (6e deel). 22.30 Nws.
22.40 Radiojourn. NRU: 22.55
Nederl. muz. in de komende 14
dagen. 23.55-24.00 Nws.
Nederland I NTS: 18.50 In
kleur: De Fabeltjeskrant
STER: 18.56 Reel. NTS: 19.00
Journ. STER: 19.03 Reel. VA
RA: 19.06 In kleur: De Lucy
Show. 19.31 Koning Klant:
Cons. rubr. STER: 19.56 Reel.
NTS: 20.00 Journ. STER: 20.16
Reel. VARA: 20.20 Achter het
Nws. 20.45 In kleur: Ironside -
Iets voor niets, TV-feulll. 21.35
Hadlmassa, een show voor le
dereen maar niet voor alle
maal. 22.10 Fllmrep. over de
Australische woestijn. NTS:
22.55-23.00 Journaal. 23.00-23.30
Teleac: Noten en tonen (les 2,
herhaling).
Nederland II. NTS: 18.50 In
kleur: De Fabeltjeskrant.
STER: 18.56 Reel. NTS: 19.00
Journ. 19.03 Scala: inform,
progr. 20.00 Journaal. STER:
20.16 Reel. NTS: 20.20 in kleur:
Dubbelganger, TV-feuill. (dl. 1)
20.45 Sessie: doe. rond de Jazz-
muz. 21.35 Ik vind dat....:
gespr. met Nederlanders.
22.10-22.15 Journ.
BELGIë
Nederlands progr. kanalen 2
en 10 18.55 Zandmannetje. 19.00
Tienerklanken. 19.25 Kijk en
kook. 19.50 Franse taalwenken
en meded. 19.52 Zoeklicht op
de culturele act. 20.00 Nws.
20.25 Het rendez-vous van Sen-
lis, toneelstuk van Jean
Anoullh. 21.05 Prom. conc. dat
als onderdeel van het Holland
Hilversum I. 402 ra. NCRV-
7.00 Nws. 7.10 Het levende
woord. 7.15 Stereo: Klass. muz.
(gr). 7.30 Nws. 7.32 ACt. 7.45
Stereo: Klass. dansen (gr).
TROS: 8.00 Nws. 8.11 Verz. pl.
progr. (8.30-8.32 Nws; 8.32-8.42
Act.; 9.00-9.10 Ochtendgym.
voor de vrouw). 9.35 Waterst.
9.40 Voor de kleuters. 9.55 Rad.
Filharmonisch ork. en sol.
(opn). 10.30 Voor de vrouw.
11.00 Nws. 11.02 Dlscogram:
muzikaal wedstrijdprogr. 11.50
Act. KRO: 12.00 Gevar. progr,
(12.22 WIJ van het land; 12.26
Meded. voor land- en tuin
bouw; 12.30 Nws; 12.41 Act.;
13.00 Raden maar...: 13.15 On
dernemend, praatje). NCRV:
14.00 Stereo: Gevar. muz.
progr. (opn). 15.00 Voor oudere
luisteraars. 16.00 Nws. 16.02
Voor de Jeugd. 17.00 Nederl.
lied. 17.15 Stereo: Lichte
gramm. muz. 17.50 Overh
voorl. 18.00 NCRV-Voc. ens.
met orgel.
HILVERSUM II. 298 m. VA
RA: 7.00 Nws en ochtengym.
7.23 Stereo: Lichte gramm.
muz. (7.30-7.35 Van de voor-
pag.) VPRO: 7.54 Deze daR.
VARA: 8.00 Nws en act. 8.20
Stereo: Lichte gramm.
(8.30-8.35 Voor de hulsvr.) 9.00
Stereo: Klass. muz. (gr.). 9...
Schoolrad. 10.00 Lichte gramm.
10.50 Voor de kleuters. 11.00
Nws. 11.02 Voor de vrouw. 11.40
Klass. kamermuz. (gedeeltelijk
stereo - gr.) 12.00 Stereo: Po
pulair klass. muz. (gr.). 12.21
Voor het plattel. 12.26 Meded.
t.b.v. land- en tuinb. 12.29 Ste
reo: Walsork. 13.00 Nws. 13.11
Act. 13.25 Licht orgelsp. 13.45
Gesproken portret. 14.00 Voor
de kinderen. 15.00 Fluit en pi
ano. 15.15 Koren en zangsol.
met orgelbegel. 16.00 Nws. 16.02
Voor boven de zestig. 17.02
NRU: Oude liedjes. VARA:
17.20 Voor de Jeugd. 17.55 Me
ded.
Hilversum ill. 240 m. en
FM-kanalen. NCRV: 9.00 Nws.
9.02 Lichte voc. muz. 10.00
Nws. 10.03 Nieuwe langsp. pl.
10.30 Ramblers Radio Reprises.
NRU: 11.00 Nws. 11.03 Intern,
nws. op het gebied van de
lichte muz. (12.00 Nws.) AVRO:
13.00 Nws. 13.03 Radiojournaal.
13.06 Platenprogr. 14.00 Nws.
14.03 Muz.-Boetlek. 15.00 Nws.
15.03 Arbeidsvitaminen. 16.00
Nws. 16.03-18.00 Superclean
Dreammaeh. (17.00 Nws. 17.02
Rad. journ.).
TELEVISIE
MORGEI
Nederland L NTS/NOT:
11.00-11.50 school-TV. NCRV:
17.00-17.36 Voor de kinderen.
muzikale werken. Deze werd toege
kend aan het Duitse tweede pro
gramma ZDF.
Bekroond werden ook twee Ja
panse inzendingen: de documentaire
„Een zomerdag in Hiroshima", waar
in wordt getoond hoe nog steeds
mensen lijden onder de gevolgen van
de atoombom in 1945 uitgeworpen, en
(UNDA-prijs) een programma over
Kozue, een Softenon-meisje dat zon
der armen is geboren en zich behelpt
met kunsthanden.
De radioprijzen vielen toe aan
Frankrijk, Italië, Roemenië (2) en de
BBC (2).
Opmerkelijk is, hoe de grootste
waardering van de jury uitging naar
tv-werken. die gericht zijn op mede
menselijkheid en kinderbescherming.
Inzendingen met sterk-sociale inslag
trokken de meeste belangstelling.
Vanavond zendt de NTS een heel bijzonder program
ma uit op Ned. 2, nl. „Sessie", creatie van een plaat.
Het is een soort experiment, dat er vooral bij jazz
liefhebbers goed in zal gaan. Een aantal vermaarde
jazz-musici is bijeen om een plaat te maken. Een
etmaal lang proberen zij, tot eenheid van opvatting te
komen.
Deze muzikale worsteling is onder bekwame leiding
van regisseur Bob Rooyens door een NTS-camerateam
vastgelegd, compleet met de ongedwongen en dikwijls
emotionele gesprekken over muziek en de wereld waar
in deze musici leven.
Boy Edgar heeft de leiding: men ziet de. chirurg-
jazzdirigent in actie als de intermediair tussen blanke
en gekleurde artiesten. Medewerkenden zijn o.m. de
fameuze jazz-trompettist Maynard Ferguson (hier op
de foto) die voor de opname uit Parijs kwam, Betty
Carter, Ben Webster, Piet Noordijk en Han Bennink.
Ned. 1 VARA
7.06 uur Lucy Show, daarna Koning Klant.
8.20 uur actualiteiten.
8.45 uur aflevering detectiveserie Ironside.
9.35 uur Hadimassa.
10.10 uur familieleden in de Australische woestijn.
Ned. 2 NTS
8.20 uur eerste aflevering spionageserie „De dubbel
ganger".
8.45 uur Sessie, het maken van een jazz-plaat.
9 35 uur „Ik vind, dat uit Winterswijk.
Hilversum I KRO
8.uur kamermuziek, daarna 'herdenking van de
dichter Anton van Duinkerken.
9.55 uur Promenadeorkest in opera-fragmenten.
11.uur vakantie-magazine: Spanje.
Hilversum n AVRO
8.45 uur Groeten uit Londen, muziek en informatie,
9.50 uur laatste deel vervolghoorspel „De Citadel".
10.55 uur (NRU) Nederlandse muziek in 't vooruitzicht.
208
Zij reden in zijn moeders auto, zij was hen komen halent
Noldie, tante Lida en hem. Tante Lida zat voorin naast de
bestuurster, hij met Noldie achterin. Hij wist, dat zijn
vrouwtje hem voortdurend bezorgd zat op te nemen en meer
aan hem dacht dan aan wat dan ook. "Steeds weer vroeg zij,
of hij goed zat, zich niet te veel vermoeide, of het schokken
van de carrosserie hem geen pijn deed, of hij niet te veel met
zijn knieën opgetrokken zat? En altijd weer beantwoordde
hij geruststellend haar vragen, ook al deed het schokken, hoe
verend Ook, hem inderdaad zeer en ook al voelde hij pijn in
zijn rug bij het stil in één houding zitten, waaraan hij niet
gewend was. Maar hij wilde het vooral niet Zeggen. Noldies
plezier zou meteen bedorven zijn en waarschijnlijk mocht
hij dan voorlopig niet meer mee van zijn strenge vrouwtje,
dat zo pijnlijk nauwgezet waakte over alles wat zijn welzijn
betrof.
Voor hem praatten moeder en tante Lida. Noldies handje
lag met een aanhankelijk drukje warm op zijn knie. Hij legde
zijn hand over de hare en knikte geruststellend; zonder
woorden was haar bezorgdheid er weer.
Het was warm in de gevulde zaal van het museum, waar
de tentoonstelling geopend werd. Er waren toespraken, uit
leggingen en rondleidingen-en Freek wilde niet erbij gaan
zitten, net of hij opzettelijk zijn ziekte ten toon spreidde
voor het publiek. Hij keek langs de schilderijen en kende
ze alle, zag zichzelf op menig doek terug. Alleen na zijn
ziekte had Noldie hem niet weer geschilderd. Vreemd, zij
had het er wel een paar maal over gehad, ook In verband
met het schilderij van Aljola, waaraan zij was begonnen
dezer dagen, maar hemzelf erin opnemen scheen haar om de
één of andere reden tegen te staan. Tenminste, .die indruk
hadden haar ontwijkende antwoorden over dit onderwerp
Freek gegeven.
De benauwde lucht van een zonbeschenen zaal vol
mensen, beving Freek met een lichte duizeling. Men sprak
hem aan, komplimenteerde hem met zijn geniale vrouw,
stelde hem vragen, die dikwijls op het indiscrete af waren
en die hij eigenlijk maar op goed geluk beantwoordde. Dat
het vooral dames waren, die om hem heen draaiden merkte
Freek nauwelijks op. Toen hij er twee tegen elkaar hoorde
zeggen: En wat een interessante man.keek hij
zoekend om zich heen, niet wetend dat de woorden op hem
sloegen. Maar Noldie begreep het wel.
Lieverd, ze zijn wég van je, moest zij hem trots toe
fluisteren. Hartelijk drukte zij haar hand op zijn arm.
Vind je het erg kindje, als ik er vast uitga? Ergens hier
in de buurt op een bank wacht ik dan op je.
Voel je je niet lekker?
Het is hier nogal benauwd. Maar nee, jij imoet hier
blijven, dat kun je niet anders doen. Buiten vind je mij wel
weer.
Laat moeder dan met je meegaan.
Moeder? Nee, die leeft juist weer op door haar glorie
rijke schoondochter. Kijk haar eens deftig erbij lopen, daar
Laat maar gaan, zij heeft veel invloedrijke kennissen.
Hij glimlachte, ging dan onopvallend. Hij voelde zich
akeliger dan hij wel had gezegd. Buiten, op een bank in de
frisse wind, kwam hij langzaam weer wat tot zichzelf; de
misselijkheid week, hoewel zijn hoofd nog vreemd en licht
aanvoeldde. Hij zag nu ook weer alle omtrekken zonder
verschittering.
Twee dames kwamen langs.
Is dat niet haar man? hoorde hij de ene vragen, wat
een jongen nog om te zien. Wel knap, maar erg lijdend. Hij
moet niet gezond zijn, heb ik gehoord.
Zij waren voorbij, Freek kon haar niet meer verstaan.
Maar de woorden hadden hem getroffen. De mensen hadden
medelijden met Noldie om hem. Eensklaps huiverend
stond hij op en liep langzaam verder de straat af. Er waren
een paar jongens aan het voetballen, joelend en schreeu
wend. Hè, meneer, trapt u die bal eens terug!
Freek week opzij om niet een enthousiaste voetballer
tegen zich aan te krijgen, daardoor stond hij pal stil tegeno
ver de grote zware man, die net de hoek omkwam.
(Wordt vervolgd)
56. Ondertussen reed in een grote auto op een autoweg
een man een bril op en een bolle snuit. Het was Jofel,
journalist van het dagblad, die er op uit gestuurd was om
nu eens uit te zoeken hoe dat met die baardbeweging in
elkaar zat. „Het zal me benieuwen wat ik voor nieuws kan
vinden," mompelde Jofel, ,,'t Zal wel weer niks «jjn
Even later reed hij het marktplein van Dintelstein op,
waar hij een joelende menigte aantrof, die zich ophield
voor een klein logement. „Daar moet ik het mijne van
hebben," mompelde Jofel. „Een demonstratie, daar zit, vol
gens mij, veel meer copy in, dan in die baarden-geschiede
nisLappie hief beide handen omhoog en het werd stil
op het plein, „Mensen," riep Lappie.
1031 Kille Klansky siste
smidje Verholen nog een
laatste heilwens in het
oor. „Veel geluk, meneer
Verholen. U zult het no
dig hébben..." Toen gaf hij
hem een forse por tussen
de schoudergladen en zo
kwam het, dat de smid
doctor Polnyck's kamer
meer binnens truikei de dan
binnenliep. Tot overmaat
van ramp gleed üijj ook nog
uit over een geknoopt
kleedje, dat voor sier op
de glanzend gepolijste
houten vloer lag. Zijn bin
nenkomst in het werkver
trek van de doctor was dus
eerder lachwekkend dan
heldhaftig, en met een
stugge bons kwam hij terecht op de vloer, vlak voor het bureau van de ge
vreesde heer Polnyck. Deze keek de smid met diepe verachting aan. „Komt
U een kamer altijd op deze bespottelijke wijze binnentuimeien?" vroeg hij
bijtend sarcastisch. „Dit beschouw ik als een belachelijke gewoonte, heer
Verholen, die ik snel zou pogen te veranderen. Wanneer een clown aldus een
circusarena binnentuimelt, dan kan ik daar nog enige waardering voor op
brengen. Mijn kamer op deze wijze binnentreden, nee dat vind ik een
minder geslaagde grap". Verlegen krabbelde smidje Verholen weer over
eind, en een wurgende angst greep hem naar de keel. Nog nooit had hy zo'n
koude, onmenselijke stem gehoord „Wat wilt u yan me? Waarom
hebt u me laten ontvoeren?" bracht hij er tenslotte uit. Maar Polnyck's ste
kende ogen keken hem spottend aan. „In de grootse plannen, die ik koester,
vormt de smid Verholen slechts een nietig en teverwaarlozen onderdeeltje,"
zei 'hij. „Daarom lijkt 'het me tijdverspilling uw vragen te beantwoorden. U
bent totaal niets. Een absolute, complete en volmaakte nul.
