Begroting onthult duidelijk
beleid van het kabinet
VARA heeft een eigen
7 ïweede kernenergiecentrale
Ontwikkelings
hulp krijgt
92 min tneer
Weinig Britse vliegtuigen,
maar wel veel motoren
ATIONALE
HULD
MILJARD
Strengere
controle op
snelwegen
Wat staat uitgaf
en nodig heeft
SCHADUWREGERING MET EEN RADICAAL BELEID
FINANCIERING VAN
TEKORT MOEILIJK
UITGAVEN STEGEN
DIT JAAR SNEL
Bestrijding
werkloosheid
centraal
Teleurstellingen in
Far n borough
55
Uitgaven
Districten
It
DINSDAG 17 SEPTEMBER 1768
DE BELASTINGDRUK
geko
ictuu
tot
ïling
Van onze economische medeuerker
DEN HAAG Uit de rijksbegroting 1969 blijkt duidelijk bet
beleid van het kabinet. De begroting vertelt precies wat het kabi
net wil en hoever ze wil gaan. En dat alles tegen de achtergrond
van de economische ontwikkeling.
Onze economie wordt geleidelijk sterker. We zijn op weg naar
een herstel van bet evenwicht van de betalingsbalans en het even
wicht op de kapitaalmarkt.
groi)EN HAAG Rente en aflossing
n v*i de nationale schuld stijgen vol-
s de miljoenennota van 1085 mil-
iarfoi in 1968 tot 2019 miljoen gulden
staans. De staatsschuld is van juli
11 tot juli 1968 met 3.3 miljard gul-
maah gestegen tot ruim 28% miljard
r dt Jen.
1 wope rente-uitgaven stijgen met 190
tot joen. Dit komt voornamelijk door
g* %ing van de binnenlandse schuld
maa gevolg van gesloten nieuwe lenin-
i bi
-geli n de ram ng voor 1969 is rekening
louden met een verlaging met 22,6
joen als gevolg van aflossen en
open van staatsschuld en door het
betaling geven van binnenlandse
"ld ter voldoening van belasting-
iona islagen.
>e rente op de gevestigde schuld
ome gt met 51 miljoen tot 503 miljoen,
hedi komt onder meer door stijging
e<> het rentepercentage tot 5% te
rn h i 5 in 1968. Aan schatkistpapier zal
an 0 miljoen uitstaan tegen 5700 mil-
n vorig jaar.
)e aflossingen op de binnenlandse
goi uld zullen met 25 miljoen stijgen
?rgri 588 miljoen. Hiervan heeft 56 mil-
•eiki n betrekking op de voorgenomen
uidering van het Muntfonds. De
den van dit fonds zijn belegd in
staatsschuld, waarvan de op-
ngst bij liquidatie aan de midde-
wordt toegevoegd,
>p de buitenlandse schuld zal geen
ossing plaatsvinden, aangezien de
1969 vervallende bedragen ver-
begd zijn afgelost
Een begroting mag dit proces niet
verstoren. Zij mag een verder herstel
niet belemmeren aan de andere kant
moet voorkomen worden, dat de ex
pansie van onze economie door de
uitgaven van de overheid doorschiet
en in een nieuwe overspanning te
recht komt.
Dti is een duidelijke en verant
woordelijke stellingneming van het
kabinet.
Dit zal ongetwijfeld reacties oproe
pen. Want het standpunt betekent op
een gegeven ogenblik ook dat voor de
verbetering van de werkgelegenheid
niet nog meer geld kan worden uit
gegeven. Dat het kabinet thans ech
ter de bevordering van de werkgele
genheid bepaald niet over het hoofd
ziet, en haar zelfs centraal stelt,
blijkt wel uit het feit dat een bedrag
van 1.223 miljoen voor dit doel
wordt uitgetrokken, bijna 5 pet. van
de totale uitgaven.
Veel verrassingen biedt deze begro
ting niet na wat er al zo bekend was
geworden: er is een groot tekort
maar dit is ongeveer 275 miljoen
lager dan het tekort van dit jaar. Er
komt een verlaging van de loon- in
komstenbelasting door een verhoging
van de vrije voet met 600 waar
tegenover alleen de accijns voor si
garetten en tabak omhoog gaat. Dat
valt dus bepaald mee.
Een moeilijk punt vinden wij de
financiering van het kastekort. Dat
valt namelijk niet mee, omdat er ook
voor 1968 nog een enorm tekort is. Zo
'ji DEN HAAG De miljoenennota kondigt een nieuwe nota voor het infra-
y kictuurbeleid in de stimuleringsgebieden aan. Hiervoor is 60 miljoen gulden
lor het dienstjaar 1969 uitgetrokken. Bovendien wordt voor regionale indu-
fialisatie 75 miljoen beschikbaar gesteld uit de tijdelijke meeropbrengst als
(volg van invoering van het BTW-stelsel.
In 1969 zal het eerste deel van het snelle-reactorenproject worden voltooid,
r 4 regering wil geld beschikbaar stellen voor de bouw van een tweede kern-
(jergiecentrale.
I
(De rente-overbruggingsregeling voor de scheepsbouw wordt verlengd lot 1
vfuari 1970.
jVoor de Stichting ontwikkeling midden- en kleinbedrijf is 38 miljoen
Igetrokken.
Voor de touristische infrastructuur is een zelfde bedrag als in 1963 uitge-
okken. Door een gewijzigde aanpak zal het mogelijk zijn toch meer projecten
<jt te voeren.
blijkt uit de begroting dat voor 1968
nog 1.350 miljoen gevonden moet
worden en voor 1969 nog eens 1.200
miljoen. Voor 1968 acht de minister
een gedeeltelijk beroep op de geld
markt ^verantwoord maar voor 1969
moet zoveel mogelijk een beroep op
de kapitaalmarkt worden gedaan.
Wij kunnen er alleen maar het
beste van hopen als wij ons realise
ren dat ook het bedrijfsleven voor
uitbreiding en modernisering geld op
de kapitaalmarkt zal willen opnemen.
De minister is zich gelukkig terde
ge van de gevaren van een financie
ring met geldmiddelen bewust. Op
verschillende plaatsen in zijn begro
ting zegt hij, dat de overheidsfinan
ciering de monetaire politiek niet
mag doorkruisen. De geldvoorziening
zal niet meer mogen toenemen dan
overeenkomt met de behoefte aan
geldmiddelen die bij de verwachte
economische ontwikkeling zal
ontstaan.
Uitbreiding
Dat de overheidsuitgaven in verge
lijking met dit jaar niet zijn inge
krompen maar nog verder zijn opge
lopen, is op zich zelf wel verant
woord. Ons nationale inkomen stijgt
namelijk elk jaar en wij mogen er
daarom van uitgaan, dat een deel van
die stijging benut mag worden voor
een uitbreiding van de overheidsta
ken op maatschappelijk terrein. Wel
dus een uitbreiding maar een in de
hand te houden uitbreiding. Dat dit
overigens niet altijd gelukt, bewijst
de sterke stijging van de uitgaven in
1968. De minister geeft dat ruiterlijk
toe.
Het is toe te juichen dat de wer
king van de progressie in de belastin
gen, die voortvloeit uit de nominale
stijging van het nationale inkomen,
met ingang van 1 januari 1970 zal
worden geneutraliseerd. Dit is een
stap in de goede richting die bepaald
niet gemakkelijk zal zijn maar die
daarom des tc meer waardering ver
dient.
Vooruitgang
O O
Verheugend is ook de introductie
van de meerjarenplanning in de be
groting. Wil een minister van Finan
ciën zijn uitgaven goed en verant
woord kunnen doseren, wil hij kun
nen bepalen op welke terreinen be
perking is geboden om ruimte te
kunnen vinden voor uitbreiding van
de uitgaven op het terrein 'van on
derwijs, welzijnsbehartiging, verkeer
en waterstaat, dan zal hij eerst de
uitgaven op wat langere tijd moeten
bekijken. In de begroting van 1968
werd het nut van meerjarenramingen
reeds aangestipt, in de nieuwe begro
ting is de daad bij het woord ge
voegd. Dit is bepaald een vooruit
gang.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG De begroting 1969
brengt het plafond voor ontwikke-
lingshulp van 540 miljoen op 632 mil
joen. Van dit bedrag zal 20 miljoen
ter beschikking komen van Suriname
en de Nederlandse Antillen. Voor het
Nederlandse aandeel in het West-I-
rian-fonds is 18 miljoen uitgetrokken.
Het aandeel van de contributies j
aan de Verenigde Naties voor orga
nisaties die ontwikkelingswerk ver
richten is op grond van door de VN
verstrekte gegevens van 10 pet. op 60
pet, gebracht.
De Nederlandse Financie
ringsmaatschappij voor Ontwikke
lingslanden krijgt 20 miljoen.
Boven het plafond zal in 1969 nog
18 miljoen beschikbaar worden
gesteld voor het geven van garanties
op leningen die aan ontwikke
lingslanden in Zuid-Amerika worden
verstrekt.
Evenals in 1968 is op de begroting
een stelpost van 50 miljoen opgeno
men voor trekkingen door het Euro
pees Ontwikkelingsfonds.
DEN HAAG Het surveillance-
systeem op de autosnelwegen zal
worden uitgebreid. Dit blijkt uit de
toelichting op de miljoenennota bij
het hoofdstuk justitie en politie.
Naast de gemechaniseerde regio
nale identificatie-centrale in
Zuid-Limburg, die zich in experi
menteel stadium bevindt zal ten be
hoeve van opsporing van strafbare
feiten een soortgelijke proef in
Twente worden genomen. De
Rijkspolitie is nog onderbezet. Als de
wervingscampagne slaagt zullen 425
adspiranten in opleiding worden ge
nomen. De Rijkspolitie telt dan 8031
man. Het subsidiepercentage aan
voogdij-instellingen die kinderen
plaatsen in inrichtingen wordt met
ingang van het begrotingsjaar 1969
op 100 gebracht.
De verpleging en behandeling van
aan de regering ter beschikking
gestelden is onder de Algemene Wet
Bijzondere Ziektekosten gebracht.
Hierdoor kan bij eventuele nieuw
bouw een beroep worden gedaan op
de Garantieregeling inrichtingen voor
gezondheidszorg
DE INKOMSTEN EN UITGAVEN VAN DE STAAT
Cijfers w miljoenen guldens (mei aan» posrety
KORTE VERGELIJKING
DEN HAAG Een vergelijking van de staatsuitgaven
volgens de vermoedelijke uitkomsten 1968 en de begro
ting 1969 (in miljoenen guldens) leert het volgende:
Vermoedelijke
uitkomsten Begroting
1968 1969
Algemeen bestuur
Militaire uitgaven
Buitenlandse betrekkingen 612 700
Suriname en Nederl. Antillen 127 154
Justitie, politie en civiele
verdediging 1191 1258
Verkeer en waterstaat 2439 2611
Handel en nijverheid 537 668
Landbouw en visserij 947 1044
Onderwijs en wetenschappen 6102 6777
Cultuur en recreatie 500 567
Sociale voorzieningen 2688 2997
Volksgezondheid 234 252
Volkshuisvesting:
Huursubsidies 280 292
Leningen woningwetbouw 2121 2000
Overige uitgaven 133 147
Oorlogsschade 19 14
Nationale schuld 1677 1829
Afschrijvingen 170 190
Reserve i.v.m. invoering BTW 85
Normering aanschaffing via
rijksinkoopbureau 8
Totaal 24133 26093
(Van onze luchtvaartmedewerker)
LONDEN Acht landen bui
ten het Verenigd Koninkrijk
de meeste van het vasteland van
Europa nemen deel aan
de Farnboroughvliegdemonstra-
ties en -tentoonstelling, die van
gisteren af tot 22 september
wordt gehouden. Het is de eerste
keer dat een groot aantal buiten-
A. VAN DER
LOUW
C. DE GALAN
Mr. E. JURGENS
J. H. MOERKERK
Mr. J. N. SCHOL
TEN
(Van onze parlementsredactie)
v|j DEN HAAG Donderdag zal de VARA in
Achter het Nieuws een „schaduw-regering"
aan het volk voorstellen, dat een „scha-
duw-troonrede" zal behandelen. De schaduw-
i regering bestaat uit de Nieuw-Links-verte-
11 genwoordigers drs. M. P. A. van Dam en A.
er| van der Louw, de socialist C. de Galan; de
kandidaat PPR-voorzitter mr. E. Jurgens; de
j voorzitter van de afdeling Amsterdam van
w| D'66, J. H. Moerkerk en de AR-radicaal mr.
J. M. Scholten. De schaduwregering wil aan
tonen dat er een serieus alternatief bestaat
voor de regering-De Jong.
Vandaag verscheen de „Troonrede" van de
ze schaduwregering. Enkele hoofdpunten en
wensen uit dit stuk zijn:
De schaduwregering richt zich tot hen die
bereid zijn risico's te nemen, dat wil zeggen
in de eerste plaats tot de jeugd.
Het regeringsprogram moet door de verant
woordelijke man worden voorgelezen, name
lijk door de minister-president
In 1970 dient 2 pet. van het nationaal inko
men voor ontwikkelingshulp beschikbaar te
zijn. Voor 1969 is daarom een bedrag van 850
miljoen nodig.
Geleidelijke afschaffing van de invoerrech
ten op suiker uit de ontwikkelingslanden.
Erkenning van de DDR en de huidige gren
zen van Polen.
De schaduwregering keurt evenwel het re
gime Ulbricht af. Daarom is zij voorstander
van een afschaffing van de maatregelen die
betrekking hebben op de bescherming van
bevriende staatshoofden tegen belediging.
Steun aan effectieve maatregelen tegen de
Zuidafrilkaanse regering.
Verwijdering van Portugal en Griekenland
uit de NAVO. Indien dit niet wordt aanvaard,
zal Nederland niet meer deelnemen aan de
NAVO-taptoes.
De kruisers De Ruyter en De Zeven Provin
ciën behoeven niet meer te worden vervan
gen als Nederland zijn taak richt op het be
schermen van de Noordzee.
Het uitgavebeleid zal zich concentreren op
ontwikkelingshulp, onderwijs en woning
bouw.
De studie aan de universiteit zal kosteloos
zijn. De extra kosten zullen worden betaald
via een heffing op de inkomens van alle
academisch gevormden die onder de nieuwe
regeling hebben gestudeerd.
Dit jaar zullen minstens 125.000 woningen
gebouwd worden. Op korte termijn is dit
alleen bereikbaar via de gesubsidieerde
bouw. Op langere termijn zal de subsidiëring
vervangen worden door huurtoeslagen voor
mensen van wie het inkomen te laag is voor
de huur.
De pil zal in het ziekenfondspakket wor
den opgenomen.
Ten behoeve van de recreatie zal worden
afgezien van inpoldering van de Marker
waard. In plaats daarvan zullen in het IJssel-
meer een reeks eilanden worden aangelegd.
De filmkeuring moet worden afgeschaft.
De economische ontwikkeling van de pro
bleemgebieden. vooral het Noorden en Lim
burg zal worden verbeterd. Hiertoe wordt
van alle bedrijven in de Randstad Holland
een loonsombelasting van 2 pet. geheven (op
brengst circa 400 miljoen).
Het minimumloon zal gelijke tred houden
met het gemiddeld loon en ingaan op 21-jari-
ge leeftijd.
Alle sociaal-verzekerden krijgen een uitke
ring van 90 pet. van het minimumloon. De
premiegrens vervalt
De bedrijfsdemocratisering zal worden uit
gebreid. Het stakingsrecht zal veilig gesteld
worden. Er zal voorts een ombudsman wor
den ingesteld.
In afwachting van een grondwetswijziging
waarbij een meervoudig districtenstelsel
wordt ingevoerd, zal Nederland in twaalf
districten worden verdeeld. Binnen deze
districten zijn lijstbindingen mogelijk. De ka
binetsformateur zal na een openbaar debat in
de Tweede Kamer worden aangewezen. De
successie- en schenkingsrechten worden ver
hoogd. De vermogensbelasting wordt voor
vermogen boven 300.000 progressief ge
maakt.
Geleidelijk zal de kinderaftrek in de be
lastingen vervallen. Daartegenover zal de
kinderbijslag voor lagere inkomens worden
verhoogd maar boven 12.000 geleidelijk af
nemen en boven de inkomens van ƒ20.000
vervallen.
De schaduwregering tekent aan dat het
hier gaat om een beleid op langere termijn.
landse vliegtuigen (dertien) aan
wezig is op deze tweejaarlijkse
manifestatie die eigenlijk dient
als etalage voor de Britse vlieg
tuigindustrie.
Het enige nieuws dat de Britse in
dustrie zelf zal weten op te brengen,
is het vierpersoons sportvliegtuig de
Pup, de tienpersoons Jetstream, de in
licentie gebouwde Sea King helikop
ter en het Slingsby T.53 zweefvlieg
tuig. Van de honderd deelnemende
vliegtuigen zijn er zegge en schrijve
vier Britse niet imponerende nieuwe
ontwerpen. De elfduizend geïnviteer
de gasten uit 120 landen vragen zich
dan ook af, wat er overgebleven is
van de eens zo toonaangevende
Britse vliegtuigontwikkeling.
Motoren
Het niet verschijnen van het
Anglo/Franse supersonische
straalgevechtsvliegtuig de Jaguar
is een der teleurstellingen in
Farnborough.
gezamenlijke strijdkrachten bestemd
zijn.
Het supersonische verkeersvlieg
tuig de Concorde zou het klapstuk
geweest moeten zijn. Aanvankelijk
zou dit toestel al zeven maanden ge
leden de eerste vlucht hebben ge
maakt. maar deze is nu vastgesteld in
november a.s.
De tweede teleurstelling is het niet
verschijnen van het Anglo/Franse su
personische straalgevechtsvliegtuig
de Jaguar. Dit vliegtuig was nog
maar nauwelijks uit de Franse fa
briekshallen gerold, of het werd ge
teisterd door de beruchte juni-sta-
king. Toen deze achter de rug was,
kwamen er enkele technische onvol
maaktheden aan het licht, waardoor
ook deze Jaguar niet aanwezig kan
zijn.
De Britten hadden zelf gehoopt dat
de eveneens bij hen in aanbouw zijn
de proefmachines wel op tijd gereed
zouden zijn, maar deze verwachting
blijkt ijdel te zijn. Sommigen gaan
zelfs zo ver dat ze de Fransen van
chauvinisme beschuldigen en bewe
ren dat ze deze belangrijke toestellen
wilden bewaren voor hun eigen show
op de Parijse luchthaven, over een
kleine negen maanden.
Vlucht
Om er toch nog iets van te maken,
hebben de organisatoren de voor
waarden voor deelneming wat ruimer
gesteld, waardoor vliegtuigen van ie
dere nationaliteit mits zij worden
aangedreven door Britse motoren
kunnen deelnemen.
Het zijn juist de motoren, die voor
de Britten momenteel de buiten
landse valuta opleveren. In de eerste
helft van dit jaar werd een nieuw
uitvoerrecord gevestigd door voor
124 miljoen te exporteren, 19 mil
joen meer dan in de overeenkomstige
periode het jaar daarvoor. Aan vlieg
tuigen en onderdelen werd voor 55.7
miljoen uitgevoerd en voor 68.2 mil
joen aan vliegtuigmotoren.
Als men de twee exportcijfers ver
gelijkt, blijkt wel dat de motoren de
overhand hebben gekregen. Met alle
mineur die er rond deze vlieg
tuigshow waart, moet toch gezegd
worden dat de Britten hun mannetje
staan op het gebied van de vliegtuig
motor-ontwikkeling. Vele Ameri
kaanse en andere fabrikanten betrek
ken uit dit land deze noodzakelijke
voortstuwingsbronnen.
Voorbeelden buiten onze lands
grenzen behoeven niet te worden aan
gehaald, want zowel onze Fokker
Fellowship als de Friendship zijn
voorzien van Rolls-Royce motoren.
Beide nationale produkten zullen
veneens deelnemen aan deze Farn
borough show. De Fellowship zal aan
het vliegprogramma deelnemen, ter
wijl de Friendship alleen op de grond
te bewonderen zal zijn.
Teleurstelling
O
De nieuwe Brits/Franse ontwikke
lingen op luchtvaartgebied zullen he
laas niet te zien zijn. Het enige tast-
bare blijk van samenwerking zal
bestaan uit een tweetal in Frankrijk U„U1
ontwikkelde helikopters, die voor de I gering gewaardeerd.
Vele malen hebben de Britten de
toon aangegeven op luchtvaartgebied,
maar de uiteindelijke produktie en
daarmee de winst gingen naar het
buitenland. Een ontwikkeling die
vooral door de 244.000 werknemers in
deze industrie met lede ogen wordt
aangezien. Duizenden van hen heb
ben dan ook eieren voor hun geld
gekozen en zijn naar het buitenland
vertrokken. Immers, het nieuwste ge
vechtsvliegtuig van de RAF is de
Amerikaanse Phantom.
Als nu zelfs de strijdkrachten hun
toestellen in het buitenland gaan ko
pen, kan men dan ook maar beter
meteen naar dat buitenland gaan om
daar nog een goed belegde boterham
te verdienen. Een ontwikkeling waar
voor vele oorzaken zijn aan te voe
ren, maar waarvoor vooral de rege
ring als de zondebok wordt aangewe
zen.
OTTAWA Premier Trudeau
heeft in het Canadese lagerhuis ge
zegd, zeer veel belang te hechten aan
een nauwere samenwerking niet
Frankrijk. De hulp van Frankrijk op
het gebied van de Franse taal en
cultuur wordt door de Canadese re-
