Heksenketel in pastorie dialoog DOMINEESVROUW UIT IJMUIDEN ONTWERPT HIPPE KLEDING ft ft ft ft ft ft ft ft ft ft ft ft ft ft ft ft ft ft ft ft ft ft ft ft ft Juffrouw Harre zwaait scepter in Duitse mannengevangenis Gevangenen mogen van Elisabeth naar hun vriendin Vandaag beginnen we met een advies van mevrouw M. te d.H. „Ik kom uit een groot huis, wel mooi maar oud. Daarom ben ik dagelijks nog dankbaar met mijn tweekamerflatje. Eén advies wil ik graag doorgeven: mocht u par terre komen te wonen, neem dan overal vaste vloerbedekking, tot in de keuken toe. Het is warm en dat is wel nodig omdat het boven de kelders vaak koud wonen is." Op t'dkoiKll* Sinds mevrouw K. te H„ in de nieuwbouw woont, heeft zij het gevoel dat zij op vakantie is: „We zijn beiden zeventig jaar en hebben ons hele leven onder te gen een rivierdijk gewoond. In dat huis hadden we achter een keukenkamer. Als je naar de voorkamer wilde moest je een trapje op. Als we bezoek kregen gingen we voor zitten en dat be tekende trap op en trapje af om voor koffie te zorgen. We sliepen op zolder, daarvoor moesten we een losse trap met van die smalle treetjes op. meer een ladder dus. Vanaf vorig jaar Kerstmis wo nen we in een bejaardenwoning. Heerlijk, alles gelijkvloers, grote douche, toilet en wasruimte. Als je het voorheen altijd in een teil hebt moeten doen...! Aanpas singsmoeilijkheden? We weten niet wat dat zijn." Geen bczwan Mevrouw D. te R. vindt het prettige van wonen in een flat dat er veel burenhulp bij de hand is: „Wie klaagt over het wonen in een flat zal dat ook doen in een vrij huis. In een Dat is het zo prettig hulp te geven als „Tien dagen vóór de show is het hier een heksenketel," zegt ds. C. Nij- enhuis, hervormd predikant in IJmuiden. Zijn vrouw, Irma Spruit, is mode ontwerpster en heeft twee boetieks in Amsterdam en Haarlem. Op 2 september presenteerde ze haar herfstcollectie. Terwijl Irma achter de coulissen hier een pluis wegveegde, daar een hoed zocht, bruine schoenen keurde bij aan okerkleurig ensemble, verwelkom de de predikant de aanwezige gasten. Heel toepasselijk bezong hij de lof der huisvrouw uit Spreuken 31. Zij is bezig met wol en vlas en werkt met vaardige handen, zij bemerkt dat haar koophandel gedijt." Fijn lin nen en rood purper, 'twas allemaal hoogst actueel, want Irma Spruit kan er wat van. Deze overslag-japon van een witbruin- oker-ruit heeft geen zijnaad. De ruit is ge heel schuin verwerkt, de ceintuur laat de klokkende rug vrij. men een medebewoner(ster) een paar dagen niet gezien of ge hoord heeft. Met goede wil is er tegen flatbewoning geen enkel bezwaar te brengen." Verbazing „Met stijgende verbazing heb ik de stukjes gelezen van mensen die het wonen in een flat zo dol letjes vinden", zegt mevrouw X. te IJ. ..Wij hebben in een flat gewoond. Op hetzelfde portiek woonden nog zeven gezinnen die elk drie vier kinderen hadden. Dat kwam op ongeveer dertig kinderen per portiek. Wel te verstaan tamelijk kleine kinde ren. Het waren jonge gezinnen. Als het regende zeiden overhel- dere moeders: „Ga maar lekker op het portiek spelen." Eén moeder liet de hele dag haar dochtertje op haar schoenen lopen, schoenen met hoge hakken over haar kleine schoentjes heen. En maar klapperen in dat holle portiek, van beneden naar boven en omgekeerd. De kleintjes rie pen de hele dag om hun moede--, en soms keek mama dan even uit het raam. Onder onze kamers wa ren die heerlijke kelders waar verschillende figuren nooit uitge- klust kwamen en hele ameuble menten in elkaar gezet werden. Als je net in bed lag kwam Jansen thuis: bens, de kelderdeur werd dichtgesmeten. Een kwar tier daarna: Pieterse moest z'n brommer wegzetten: boem. weer die deur. Dan werd om een uur of twaalf de visite van tweehoog uitbundig uitgeleide gedaan. Of er nu allemaal kinderen sliepen of niet. de herrie en de leut wa ren er niet minder om. Toen zijn we driehoog gaan wonen, zalig hoor! Weet u wel hoeveel vrou wen een verzakking hebben van het trappenlopen? Moet U eens met de dokter gaan praten... Nu wonen we in een oud huis tweehoog. Heb je een trap in huis: „Vreselijk", zeggen de vrienden. Waarom? Het is mijn trap en er spelen geen achten twintig kinderen op van moeders die te gemakzuchtig zijn om het Ensemble van okergele rulle wollen stof, bestaande uit robe-culotte met kraag en revers, de mantel is kraagloos. De kraag valt over de mantel. ZATERDAG 14 SEPTEMBER I Naast Gertie Evenhuis, schrijfster en journaliste, en mevrouw Y. Spaling- Talsma, ambtenaar van de burgerlijke stand (zij voltrekt huwelijken die door haar man ingezegend zouden kunnen worden), wéér een predikants vrouw met een eigen baan. Vaart haar man er ook wel bij? (want dat staat namelijk ook in Spreuken). Nou, hij zorgt wel eens voor zijn eigen koffie en voor de kinderen, lacht Irma Spruit ondeugend. Nee, hij vindt het gewoon leuk. Trouwens, toen Irma in zijn vrijgezellenleven kwam, had ds. Nijenhuis al vijf jaren de gemeente geleid. Ze hoefde dus de vrouwenvereniging niet voor te zitten en de zondagsschool in het oog te houden. „In feite draaide de zaak. Dat is ook de opvatting van mijn man. Een nogal gezonde opvatting. De gemeente moet self-supporting zijn. Een predikant ver trekt na verloop van tijd. Dan moet de gemeente niet ineenstorten. Ik had dus geen moeite. Heeft ieder zijn eigen be roep in de pastorie? Nee, je moet het samen doen. Mensen zijn mij zeer welkom. Ik heb belangstelling voor zijn werk. Het is niet zó, dat ik mij eraan wijd. Incidenteel doen we samen kraambezoek; ik maak een experimentele dienst mee op vrij dagavond, omdat het mij interesseert als lid van de gemeente, niet als predikants vrouw. Ik houd de pastorie graag gast vrij. Een predikantsvrouw dient haar man op te kunnen vangen als hij veel nare dingen mee moet maken. Omgekeerd heeft hij veel belangstelling voor mijn werk, waardoor ik, dacht ik. niet versaai. De kring van veel vrouwen is gauw klein. Roes van show Irma Spruit zit in de kelder van haar boetiek aan de Grote Houtstraat in Haar lem doodkalm en zeer chique van haar leven te vertellen. Ik weet dat ze thuis nog twee knulletjes heeft, Daniël en Ger- hardje van resp. 2jaar en acht maan den. Dat ze in een vacuüm leeft na de roes van de show. Dat ze middenin een verhuizing zit, want haar man nam het beroep naar Zaandijk aan. „Ik ben ongelooflijk koelbloedig", is haar commentaar. Ze wil niet op de foto: dan sta ik er zo wild op. Dan maar dit portret: zeer slanke vrouw met bijna jongensachtig figuur kortgeknipt stijl kapsel, nogal wild ja. Bril met smalle glazen, gekleed in een japon van donker bruin wollen crêpe, rok acht cm boven de knie. Het model heeft een hoge taille, de hals heeft een hoefijzervorm, de rok klokt iets. Een gouden antieke horlogeketting hangt tot ver over heuphoogte. Daarbij zachte leren schoenen (in de bint van de japon), met flinke blokhak en openge sneden wreef. Simpel maar geraffineerd. Ze bekijkt zichzelf goedkeurend in de passpiegeL Huishouden Thuis? O, twee leuke vrou wen ook gehuwd met kinderen, zorgen beiden voor 't huishouden. Heel praktisch: als er één ziek is, ben je niet helemaal van hulp verstoken. Bovendien zorgt 's middags een aardig jong meis je voor de kinderen, schenkt thee en doet de afwas. Ze is schattig. Ik hoop in Zaandijk ook weer een paar leuke vrou wen te vinden. Hoe denkt Irma Spruit over de Nederlandse vrouw? Je ziet in het hele land velen die pittig en onconventioneel gekleed gaan. Er is mode en mode. Er is iets wat van onderop komt, de stijl van de tijd waarin je leeft. Daarop ent een couturier zijn mode. Het is niet zó, dat mode grillig is. Dat een aantal Parijse jongens zeggen: nu moet je dit dragen, en dat moet anders. Zó is het helemaal niet. De manier van kleden hoort gewoon bij de cultuur van de tijd en past hele maal in de architectuur. Mode? Dat is toegepaste kunst! Heeft de Nederlandse vrouw geld voor mode over? Ja, met mate. Voor iets heel moois dat ook een paar jaar meekan, wordt een bedrag uitgetrokken. Ze moet wel durven met een nieuw idee; nu dus kleine lijfjes, grap pig grote revers, gerende rok ken. Ze moet zien dat zo'n nieuw idee gewoon gezellig is, en rustig de tijd nemen om te kijken. Wie modebewust koopt, hoeft na viei jaar bepaald niet „uit" de mode te zijn en ziet er pittig uit. Dit kiezen en keuren is ons vakman schap, waarmee wij de mensen een dienst bewijzen. Irma Spruit ziet heel graag zuiver wollen stoffen, ze ver werkt natuurlijke stoffen als lin nen en zuiver zijde, graag ka toen. liever dan synthetische ma terialen. Ze is dol op donker bruin. Het is zo gekleed als zwart, doch het contrasteert niet zo hard met haar en huid. Daarbij kun je ook een helrood dragen. Haar collectie omvat veel naturelkleuren. Favoriete couturier? Cardin. Tweemaal per week rrjdt ze in haar eigen auto naar de boe tieks. Thuis ontwerpt ze; lekker rustig. Daar kom je aan concen tratie toe. Daar doet ze ook de administratie en heeft contact met twee cheffinnen van de boe tieks. Ze heeft de twee zoons zélf gevoed, in die lijd kon ze maar net even tussen twee voe dingen in wegwippen. pagina, de schuindraads gesne den japon werd geïnspireerd door de ruit. Verder noteerden we tweed kostuums met broekrokje en ondeugende pet van dezelfde stof, een kraagloze mantel met schuine overslag, rood wollen ja pon met galon ton sur ton, mouwloze wollen japon ook als overgooier te dragen. Een zwar te japon met staande stiksels in het lijfje, en witte kraag met rode bies; een beige fil a fil zij den japon met blinde sluiting en bruin boxcalf ceintuur. Prijzen variëren (van eigen couture-collectie) van 195. tot 350,voor de japonnen; ensembles van 600,Daar naast een ingekochte collectie met Balmain-modellen van 250,tot 350,ook echter gebreide pakjes uit Italië, de uwe voor 75,Irma Spruit neemt ds. G. Nijenhuis voor vjif dar;en mee naar de Paryse modeshows. Zijn oordeel? Mode-ont pen is een kunst! Broekrok Deze niet-alledaagse vrouw ontwerpt fijne kleertjes voor jonge of zich jong voelende men sen. In de herfstcollectie komen we vaak het broekrokje tegen, of, wat eleganter gezegd, de ro be-culotte. Praktische dracht, vindt Irma Spruit. Warm en keurig op fiets en brommer. Je kunt er leuke laarzen of ge kleurde kousen bij dragen. Ze showde de modellen op deze binnen voor de kleutertjes pret tig te maken. Een flat is iets verschrikke lijks. Alleen mensen die minstens doof zijn aan één oor, een zenuw gestel ran een olifant hebben en gratis ééns in de maand een paar steunzolen krijgen, die houden het vol. Een normaal mens wordt wen, en 't wordt toch nooit naar onze zin. Telkens ontdekken we weer nieuwe scheuren in de mu ren. Gisteren heb ik definitief besloten niets meer te laten doen en naar een ander huis te zoeken. Daarom wil ik iedereen waarschuwen: begin niet met er stapelgek." En daar gaan we dan. wij die zo blij met ons flatje waren.... ,,Over nieuwbouw kan ik helaas niet meepraten omdat we „oud" wonen, zegt mevrouw L. te M. ,.Ik wou dat ik m'n leven terug kon draaien dan hadden we vast een nieuw huis gekocht. Dat is ten minste tevens een goeie geldbelegging. We hebben aan ons huis veel laten verbou- verbouwen als uw huis niet naar uw zin is, maar zoek iets anders.' ..Geneugten" „Wie zal niet watertanden bij het lezen van de geneugten die de bewoners van nieuwbouw ten deel vallen??", vraagt mejuf frouw D. te H. zich af. „Er was woningnood, vele verzeke ringsmaatschappijen ontdekten een goede geldbelegging in de woningbouw. Er is gebouwd en hoe! Als het hard waait, moeten er stukjes papier of lepeltjes tussen de déuren. anders kan je niet slapen van het geklepper. En wat zegt u van een huis, tien jaar oud, met een rottende buitendeur van een bergruimte. Of voordeur met een heel klein laagje echt hout? Er is bij nieuwbouw veel te weinig bergruimte. Kwestie van meer vrouwen bij de bouw plannen inschakelen." Schaduwkant „Wij waren dolblij toen we een nieuwe eengezinswoning aange boden kregen", zegt mevrouw M. te R. „Nu is het zo jammer dat deze laagbouw midden tussen ho ge flats is gezet. Er wordt van alle kanten op je gekeken, vooral als je in de tuin zit Dit is beslist een schaduwzijde van het wonen in dit voor ons fijne huis. Het is zowel voor de flatbewo ners als voor ons f*cen ideale sa menwoning. Wat betreft de indeling van ons huis: er blijven natuurlijk altijd wensen. Ik ben er al jaren van overtuigd dat als de vrouw een „grotere stem in 't kapittel" had, er efficiënter ingedeelde wo ningen zouden komen. Bijvoor beeld geen vaste keukenkasi midden tegen een wand. Slecht- geplaatst licht, een te laag en te klein aanrecht. Geen kachel vlak tegenover een kamerdeur die de hele dag open en dicht gaat. Een véél te grote douchecel in plaats van de helft plus een fijne loggia om bed en dekens op te luchten. Tijdens de schoonmaak ben ik versleten van het dekens op en af sjouwen. Wél een douche maar geen warmwaterkraan aan de wastafel in de slaapkamer Een grote hal, maar een toilet waar je je nauwelijks roeren kunt. Dit is maar een greep uit de vele problemen en tekortko mingen van een huis dat uiterlijk vaak zo ideaal lijkt" De vorige week moest ik avonden weg en dan is het de de avond, of liever nacht. Briel geblazen. En natuurlijk, zie je altijd, kreeg ik bezoek, kun je zeggen: neem me lijk. ik moet nog wat Dan kun je naai boven gaan, een stil kamertje, en de huis de mensen laten, maar soms kan het bezoek zo kiest. Vroeger koos ik gen achter elkaar. Te na het gewuif aan de gasten, dan de schrijfmachine op Éénmaal, maar dan ooi éénmaal heb ik het zo al vende licht zien worden, wat sen haakjes een heel mooie ring was. Maar tegenwoordig mij bovengenoemde keus zwaar, ik ben onderhand met Open Brief tien jaar ouder worden. Als daar nog bij komt de machine gaat spoken, het gaat huppelen, de wagen schokken weigert en dan in« weer tien letters tegelijk neej is het bij mij op. En zo was de vorige week. Terwijl ik het zelf dan al vergeten ben. krijg ik lieve ven met: toch niets ergs hoop Nu, u ziet. niet een beetje uit de pil, op deze zal proberen wee ken. Inmiddels ontvangen brieven waarmee ik zonder uitzonderi erg blij was brengen mij er even een klein standpunt te palen. Allereerst dit: wij zijn er toch over eens, hoop ik, dat toch dat de zaken van het lichaa even om een hoekje gebeuren, 'e maar op de koop toe bij kome y S behoren tot de dingen waarov uit men zwijgt of hoogstens fluistei XUw Niet dat we nu behoeven j, schreeuwen, dat ook weer ly Maar gewoon met elkaar prata dat kan. Een lichaam hebben i,e-T. fijn maar eng. Man en vrouw zijn geweldig, en niet griezelig of „he lig", wat dan wil zeggen dat me yj een mooie smoes heeft om er nii over te praten. Nu weten we allemaal hoe dj T/ vroeger ging: mensen beminde] j1' elkaar en zij namen elkaar ta echtgenoot. Zonder veel gedoe vj p huwelijksdag en huisvesting e1 baan werd vroeger ten huwelij yj genomen en gegeven. Kindere J groeiden op in gemeenschap va 1 de stam, er waren geen problems 'Ult: van uit het huis barsten of viei In hoog met de kleintjes zitten ege als je geen autootje hebt koi^te je er niet uit, nee, er was ruimt jj. en natuur, er was de grond om te slapen, brood om te eten, ziekt om aan te sterven. Want natuurlij 1S waren er in zo'n primitieve sa oen menlevlng geen schitterend gt kbe outilleerde ziekenhuizen, er wa ljn| ook geen HBS. We weten dat di ie .primitieve samenleving zich heef ontwikkeld tot wat we o.a. hie in West-Europa hebben: een ge1 ordende samenleving. Dat moeir 11 wel. Zonder orde geen ontwikke J' ling. Allerlei samenlevingsverbal den je hoefde je eigen broo niet meer bakken, je eigen graai niet meer verbouwen, je eigd vlee^ niet meer door jacht verkrii gen, om er maar eens een paar f noemen, kortom, je smakt] 's avonds niet meer doodmoe a je legerstede allerlei verbandJ verschaften de mens meer tijd. h duurde wel even, in jaren eeuwen gezien, maar we zijn toch zover. We kunnen onszelf eJ heel eind helpen. Iemands vef stand kan van jongsaf gescherfl worden, hem kan een discipütl van kritisch denken worden bij gebracht op de middelbare schoo daarna kan de universiteit hen door de eeuwen verkregen ken - nis meedelen en eigen maken, da I hoeft hij allemaal niet nog een proberen, te onderzoeken, hij hoel.i het alleen in zich op te nemer Zelf kan hij daarna verder gaar et laten we zéggen met het onder or zoeken van hersencellen of me het maken en uitdenken van het ar fijne instrumenten, ik noem maa t iets. Ondertussen kunnen zijn ou ders voor hem zorgen, zij hebbe minder „handen" thuis nodif t Maar omdat zoveel jongens zo' leven kunnen leiden, wordt ef33 ook veel in de wereld ervaren elke gevonden, en u begrijpt, dat vel wordt ook steeds vlugger gevon den. Op den duur kunnen de jon gens nog maar een klein stukj n leren, ze moeten zich special iserer m En ook die specialisatie duurt tel *rt kens langer naarmate er wee t meer gevonden is. Goed. Ik heb het nu maar niein over wat meisjes leren, dat is haat nog te verwaarlozen helaas. N gaat zo'n jongen van een meisj houden, zij van hem. Zolang h echter zijn studie nog niet af heef voelt hij zich on-af, en de maat schappij ziet hem ook on-af. mag, hoewel hij er niets aan clot-" kan dat het leven zo ingewikkel is geworden en zoveel van hen z eist aan kennis, zijn meisje me j maar zo een-twee-drie huwen, im mers, hij heeft geen geld. En daa, we niet meer in een lemen hu 11 op de grond slapen en met twe >r waterkannen en een kookput toe kunnen, staat alles stil. Toch is d t liefde zuiver, en dezelfde van vroe ft ger. Ook zijn de jongelui zich be 0( wust van orde, van b.v. huwelijks jE dag, van recht en wetten, van re gels zonder welke onze gecivili seerde maatschappij er niet zo\11 zijn. En nog meer: zij zien da huwelijk allereerst betekent: el kaar beleven als aan elkaar gege ven mensen Jongelui bij wie di t besef doorbreekt, zijn in princi pe gehuwd, meen ik. Nu kunnen zich allerlei situatie voordoen: a. men rebelleert tegen de maat n schappelijke orde. of tegen d ii druk van de ouders van wi men afhankelijk is, men vei geet het alles voor een poosji verliest zich aan elkaar, wil lens en wetens of mogelijk ooi in een ogenblik van laten w hec onnadenkendheid noem© ik houd niet van oordelen - en men sluit een „gedwongen huwelijk. Men houdt van el kaai-, dat moet erbij gezegd Ter- voorkoming van baby de pil. b. men trouwt terwijl men stu deert: maatschappelijk on-af i niet van belang: eerlijk elkaaJ beleven is belangrijk. Bij in stemming en toelage var ou ders: een baby. Voor no 2 zi( boven. Als er geen geld is: ont houding op een of andere wij ze; werkstudent, meisje werk'. Pil. c. men is klaar en trouwt, maai de kosten van huur enz. zijn hoog. d. men aanvaardt dat men moet wachten Maar men gebruikt ook van de maatschappij die tot wachten dwingt, de midde len om te kunnen wachten. Enzovoort. Déze gevallen ls eer ste. Geen doc-maar-raak. geen bandeloosheid. Maar nieuwe men sen in een nieuwe situatie. Daar over eens nadenken, tot de vol gende keer. CHKISTINI In Berlyn werd Elisabeth Harre directrice van een mannen- gevangenis. Voor zover wij weten is deze 41-jarige juriste in Europa de enige vrouw die het bewind voert over mannelijke (jeugdige) gevangenen. Op 1 juli dit jaar werd ze plechtig benoemd door de Berlynse senator van justitie, Hans Günter Hoppe. Elisabeth streefde metterdaad naar deze ongebruikelijke positie. Ze groeide op in een streng christelijk gezin in Münster. met grote sociale belangstelling. Elisabeth studeerde sociologie en rechten. In Berlijn werkte ze bij Willy Brandt: ze kreeg de functie van directrice van het bureau voor kerkelijke aangelegenheden De gevangenispraktijk verloor ze echter niet uit het oog. Ze schreef op een advertentie om assessors voor mannelijke gevangenissen. Hier leerde ze de praktijk die „totaal verschilt van alle theorie der schoolbanken". Daarna volgde haar benoeming, waarvoor men haar adviseerde in zwart mantelpak te verschijnen. Ze kwam echter aantrek kelijk, vrouwelijk en verzorgd in het wit. Wie in de jeugd gevangenis Ploetzensee een straf van een paar weken komt uitzitten, mag rekenen op een stoel en een sigaret voor de verkondiging van het vonnis. KARAKTERPROEF Op haar naam staat ook een „karakterproef". Sommige gevan genen mogen 's ochtends de gevangenis verlaten en zonder toezicht in de stad hun werk verrichten. Zij ontvangen een normaal salaris, maar moeten uiteraard op tijd in de gevangenis terug zijn De nieuwe directrice staat haar pupillen ook toe. correspondentie- vriendinnen te zoeken. Ze beseft heel goed wat een dergelijk contact voor een jeugdige gevangene kan betekenen. Velen var hen komen uit gebroken gezinnen en hebben zelden of nooit een gevoel van geborgenheid en begrip gekend. Elisabeth heeft een aanbod, om directrice van een vrouwen gevangenis te worden, afgewezen. Ze gelooft dat ze mannelijke gevangenen veel meer hulp kan bieden, zeker als ze nog jong zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1968 | | pagina 16