Vijf tien jarige houdt
vol nieuw knooppunt
te hebben ontworpen
2
Jee
FRANSE SYMPATHIE
VOOR STEEN AAN
ENGELSE POND
Rovershol
gesloten
Rijmeter houdt
weggebruiker
niet thuis
Filmer Kubrick hoopt
op Supermens
Begroting
Rijkswaterstaat nodigde hem uit
Ingenieurs bekeken zijn tekeningen
Huib Goudriaan
Amerika kocht
Frans goud
Taxichauffeur
gearresteerd
na wurgpoging
woensdag 11 september 1968
viel i
k te
steeg
vooi
een.
straft
de li
om.
Spij
mid
hoi
h ver
lgeluk
gelem
idigen
ldo \r
aren
KON. NED.
JAARBEURS
utrecht MAJAARSBEURS vakbeurzen: RECLAME.
INTER DECOR en TOELEVERING MEUBELINDUSTRIE
VERLICHTINGSBEURS S'70
DAGELIJKS 9-18 uur, op zondag 8 sept. 10-18 uur
ook open op 16 en 17 sept. en 's avonds 9,10 en 11 sept.
JOti
«Als kleuter lette hij al zo sterk op wegen, dat hij me
soms waarschuwde als we op een verkeerde weg reden."
Leid«De heer p. G. Kooyman vertelde me dit gisteravond na een
dag-vol-publiciteit voor zijn zoon Waldex.
De 15-jarige jongen uit Schiebroek gemeente Rotter
dam is na een bezoekje aan Rijkswaterstaat in het
nieuws gekomen: hij zou een nieuw type verkeersknoop
punt hebben ontworpen.
Waldex Kooyman stuurde een
lekening van dit type knooppunt,
•n tips voor verbeteringen aan
egen, op naar Den Haag. Daar-
kree2 een uitnodiging een
pedtdat op visite te komen by Rijks
waterstaat.
Vorige week woensdag gaf
"^'schoolhoofd M. Ztvynenburg-
Waldex is leerling van de school
niicljvoor Individueel voortgezet On-
viderwys (IVO) aan de Slaak te
hem vry voor dit
uitstapje.
In Den Haag luisterden inge-
belangstellend naar zyn
denkbeelden, en mocht hy op
zijn beurt tekeningen en ma
quettes van Rijkswaterstaat zien,
met als voorwaarde dat hy daar
niet over zou spreken.
Oudenrijn
In een auto werd hij zelfs naar het
verkeersplein Oudenrijn gebracht.
Hier vroeg Waldex de heer J. P.
Huibers, technisch hoofdambtenaar
Tleerste klasse (die de directie voert
[bver het project Oudenrijn) of zijn
[Hype knooppunt niet de voorkeur zou
verdienen boven het klaverblad, dat
inu wordt aangelegd.
De heer Huibers legde uit dat de
lubbele ruit van Waldex meer ruim
en geld zou kosten dan het in
tanleg zijnde verkeersplein.
gu Hij zei dat Waldex' ontwerp met
de grotere weefvakken (dit zijn de
(delen van de weg. waar een weg op
een andere aansluit) wellicht beter
jZou zijn geweest, maar te duur.
Waldex merkte nog op dat de
wegen, die nu worden aangelegd
J later door zijn generatie zullen moe-
Hl ten worden gebruikt, en dat hij om
Hl die reden dus een woordje mee wilde
"spreken. De heer Huibers was het
daar helemaal mee eens.
Na de bezichtiging werd Waldex
door de heren thuisgebracht; boven
dien kreeg hij twee vakboeken mee
als blijk van waardering van Rijks
waterstaat. De enige vakboeken die
'hij tot dusver las, want zijn kennis
steunt uitsluitend op de praktijk en
op krante-artikelen.
Commentaar
Is de door de 15-jarige jongen
ontworpen dubbele ruit iets geheel
nieuws? TValdex weet bet zeker en
lij zijn vader zegt vorige weck de
stellige indruk te hebben gekregen
dat de ingenieurs er ook zo over
denken.
Waldex: „In Den Haag is een
kladje gemaakt van mijn plan en ons
adres en telefoonnummer zijn geno-
I teerd, zodat de heren me zonodig
kunnen bereiken."
Maar de voorlichtingsdienst van
j, Rijkswaterstaat gaf gisteren als com-
ti mentaar: „We hebben Waldex uitge-
n nodigd, omdat we het zo aardig
vonden dat een jongen van die
i*i! leeftijd zulke dingen interesseren en
[SI1 dergelijke plannen maakt.
Bij wijze van aanmoediging heb
ben we hem ook allerlei projecten
laten zien. Maar wat hij heeft ont-
4dc
70
i a
'I)5
worpen is niet nieuw, er zitten zelfs
constructies in die niet uitvoerbaar
zijn."
Waldex heeft als weerwoord:
„Rijkswaterstaat is waarschijnlijk in
de war met mijn eerste inzending,
een sterkruising. Waar het nu over
gaat is een dubbele ruit met acht
viaducten; als ze vinden dat ik iets
verkeerds heb gezegd, laten ze dan
contact met me opnemen. Ik heb
niets te veel gezegd, en wat ik moest
verzwijgen, heb ik verzwegen."'
metrostation
De interesse voor openbaar ver
voer en verkeersproblemen van Wal
dex is niet van vandaag of gisteren.
„Ik heb lange tijd bij de Leuvehaven
gewoond, en als kind, op de lagere
school, ging ik al naar de bouw van
het metrostation Leuvehaven kijken.
Ik was tien jaar toen ik metrosta
tions tekende. Toen in januari, in de
vakantie nog, de metro proefreed
heb ik uren meegereden en de
mensen naar hun mening gevraagd."
Waldex concludeerde hieruit dat
heel wat verbeteringen zouden kun
nen worden aangebracht. Hij sloeg
aan het tekenen en „verbeterde"
station Slinge. In dat station zouden
twee stromen passagiers elkaar in de
hal ontmoeten. Hij slaagde erin een
oplossing te vinden waarbij slechts
één stroom via het perron kan
worden afgevoerd.
Via een kennis, die hem adviezen
gaf, belandde zijn ideeën op een
bureau van de RET. Maar ondanks
beloften hoorde hij niets meer. Wal
dex ging toen de autowegen kritisch
bekijken. De resultaten stuurde hij
naar Rijkswaterstaat. Met als gevolg
dat hij vorige week woensdag werd
uitgenodigd.
Ander plan
Wil Waldex carrière maken in de
wegenbouw? Rijkswaterstaat advi
seerde hem na de IVO-school naar
de UTS of HTS te gaan.
„Ik wil iets bereiken in wegen
bouw of openbaar vervoer, maar dan
moet ik nog heel wat diploma's
halen."
Schoolhoofd Zwijnenburg: „Hij
heeft interesse in die richting, en hij
heeft dat kunnen uitleven omdat op
deze school, het IVO, iedere leerling
naar eigen aard en temperament kan
werken. Waldex durft zijn plannen
te ontwikkelen en te verdedigen
dankzij de ontplooiing van de creati
viteit, waarop deze school is gericht."
De kleine jongen met de zach
te stem hoort dat zwijgend aan.
Zijn gedachten zijn kennelijk al
weer bij zijn nieuwe plan: een
ontwerp van een vernieuwd Rot
terdam met een ondergronds sta
tion op het Noordereiland, en
een complex van monorail, me
tro, spoorwegen en enorme flats.
WASHINGTON Het Ameri
kaanse ministerie van financiën heeft
gisteren bekendgemaakt, dat de Ver
enigde Staten in het tweede kwartaal
van dit jaar voor 220 miljoen dollar
goud van Frankrijk hebben gekocht.
Er werd ook voor 50 miljoen dollar
goud gekocht van Engeland en voor
30 miljoen dollar van Nederland.
In de overzichtsperiode verkochten
de Verenigde Staten goud aan vele
landen. Netto vloeide 21,7 miljoen
dollar aan goud af.
Het tweede kwartaal van dit jaar
was het eerste hele kwartaal na de
invoering van het systeem van de
„dubbele" goudprijs op 18 maart.
De grootste hoeveelheden goud
werden in het tweede kwartaal ver
kocht aan België (32,5 miljoen dollar),
Ierland (32 miljoen dollar) en Irak
(28,1 miljoen dollar).
WALDEX KOOYMAN
niets te veel gezegd.
ROTTERDAM De ministers
van financiën van de vijf EEG-
landen hebben gisteren tijdens
de bijeenkomst in Rotterdam een
beroep op hun Franse collega
gedaan om zodra Frankrijk de
gevolgen van de studentenonlus
ten te boven is mee te doen aan
de ondersteuning van het Engel
se pond.
De Franse minister van financien,
M. Ortoli, heeft gezegd dat Frankrijk
sympathiek staat tegenover het in
Bazel bereikte akkoord. De Franse
regering sluit een deelname in deze
lening aan Engeland in de toekomst
niet uit.
Dit heeft de Nederlandse minister,
prof. H. J. Witteveen meegedeeld na
afloop van de vergadering van de
ministers van financiën van de zes
EEG-landen.
De bewindslieden achtten het in
Bazel bereikte akkoord een lening
van 2 miljard dollar aan Engeland
van groot belang voor het stabilise
ren van het Engelse pond.
De directeur van de Nederlandse
Bank, dr. J. Zijlstra herinnerde er
aan dat deze EEG-lening juridisch de
vorm heeft van een lening op korte
termijn maar dat door de aflos
singsperiode op te schuiven in feite
een middellang termijnkrediet wordl
gecreëerd. Gedurende drie jaar kar
Engeland via de Internationale Bank
in Bazel op de EEG-landen een be
drag van 2 miljard dollar trekken
Daarna volgt er een pauze van twee
jaar. Na vijf jaar moet met de aflos
sing worden begonnen.
Coördinatie
De bewindslieden hebben verder
gesproken over de coördinatie van de
financieel-economische politiek die
door de EEG-landen wordt gevoerd.
Aan het Budgettair Comité van de
EEG is gevraagd voor de volgende
Dertien jongelui gepakt
UTRECHT Na een inval in de
werfkelder Palet heeft de Utrechtse
politie nu in totaal dertien jongelui
in de leeftijd van 16 tot 26 jaar
aangehouden.
De jongens, meest zwervers, voor
zagen in hun levensonderhoud door
diefstal en inbraak waarbij voor tien
duizenden guldens is gestolen en
schade is aangericht. Ze pleegden in
de werfkelder bovendien regelmatig
ontucht met minderjarige meisjes.
De politie, die met vijftien man een
inval in Palet deed, hield veertig
man aan, waarvan er 38 na verhoor
naar huis mochten. De kelder, die nu
is gesloten, was in feite een rovershol
waar praktisch alle plannen voor in
braken werden beraamd.
„Ze hebben alle fatsoensnormen
verloren", zei de politie, „ze zijn dan
ook overal te beroerd voor. De jonge
lui praten alleen maar over diefstal
en sex". In de afgelopen maanden is
veelvuldig ingebroken in kantines,
scholen en kelders. Er werden ook
veel bromfietsen gestolen, 's Nachts
werden bakkerijen „geplunderd". In
warenhuizen „haalden" ze hun kle
ding. Bovendien hebben zij zich
schuldig gemaakt aan mishandeling.
TILBURG De vraag of het
wenselyk is door middel van nog
te ontwikkelen meters gebrui
kers van autowegen gedifferen
tieerd, dus naar gelang ze van
bepaalde wegen gebruik maken,
te laten betalen stond gisteren
centraal op een in Tilburg ge
houden congres onder auspiciën
van de Stichting Weg en het
Economisch Instituut Tilburg.
Deze vraag bleek op dit congres
nog duidelijk academisch te zijn. Af
en toe kreeg men zelfs de indruk, dat
men bang was de politieke conse
quenties ervan onder ogen te zien.
Staatssecretaris Kevzer had tevo
ren in zijn inleidingswoord er op ge
wezen dat invoering van een meter-
systeem niet alleen een economisch
en technisch. maar ook een
maatschappelijke vraagstuk is.
Geen oplossing
Vrijwel unaniem waren fle inlei
ders het erover eens, dat de invoe
ring van meters geen oplossing kan
brengen voor het verkeersprobleem.
Die maatregel zal o.a. gepaard moe
ten gaan met uitbreiding van het we
gennet, verschuiving van dc begin-
en eindtijden van het werk, ver-
plaatsig van bedrijven en verbete
ring van het openbaar vervoer.
Drs. H. J. Eijsink, lid van het fo
rum dat het probleem belichtte,
constateerde dat de realiteit is dat
geen automobilist thuis zal blijven
Cinerama-zwerftocht door ruimte
bijeenkomst, in januari, een rapport
uit te brengen over de coördinatie
van de budgettaire politiek der
EEG-landen.
Volgens het communiqué is voorts
gesproken over de begrotingspolitiek,
die de EEG-landen het komend jaar
gaan voeren. Minister Witteveen
deelde mee dat het hele gesprek een
oriënterend karakter had.
Er zijn geen concrete beslissingen
genomen. Onder meer is ook de ont
wikkeling van de economische groei
in de EEG-landen ter sprake ge
bracht.
ROTTERDAM Nog drie-en-
dertig jaar en we tellen het jaar
2001, de tijd waarin een zwerf
tocht door de ruimte tot de mo
gelijkheden behoort, tenminste
zo suggereert de bekende regis-'
seur Stanley Kubrick.
Hij schreef met Arthur C. Clark,
de auteur van het bekende boek
„Childhood's End, het scenario
voor de film 2001: Een zwerf-
toch in de ruimte. Die samen
werking is ergens wel wonder
lijk te noemen, gezien de geheel
andere instelling op de toekomst.
Clark's visie is een sombere,
Kubrick's beschouwingen zijn
koel en cynisch, maar soms krijgt
men bij hem het gevoel, dat zijn
cynisme een wapen is tegen het
dreigend pessimisme.
Dat blijkt ook uit zijn suggestie
dat er in zijn ruim twee en half uur
durende film over de meest wonder
lijke ruimtevaart een super-mens
wordt geboren, die in staat zal zijn
die toekomst met zijn nu nog onge
looflijke aspecten het verbonden
zijn met de oneindigheid, de werel
den van maan en sterren en wat we
daarin nog zullen ontdekken aan
te kunnen, geestelijk en lichamelijk.
Clark's idee daarentegen is dat de
mensheid van de toekomst geen
dominerende rol meer zal spelen in
het licht van de mysterieuze uitge
strektheid van het universum.
Allicht doet deze inleiding zwaar
wichtig aan, maar bij het zien van
Kubrick's beelden ontkomt men toch
niet aan deze gedachten, want zijn
film heeft vele demensies, die be
langrijker zijn dan het verhaalof
verhaal, er is eigenlijk geen verhaal.
U maakt op het brede doek van
het Cinerama-theater een myste
rieuze tocht door de ruimte mee. die
misschien mogelijk is over 33 jaar.
alhoewel die tijd ons nogal kort voor
komt. Maar als leek kunnen we niet
anders doen dan afwachten. Niet
minder dan veertig instellingen op
ruimtevaartgebied en vele geleerden
hebben hun medewerking verleend
Een blik in het ruimteschip uit de
film „Een zwerftocht door de ruimte".
Zojuist is een toestel binnengehaald
dat op de maan perfect landde.
aan dit bijzondere werk waaronder
kennelijk velen die in de mogelijk
heden geloven.
Voorwerelds
De film begint met een periode
waarin het menselijk ras nog niet
bestond, „De dagearad van de mens
heid" genoemd. Een apengemeen-
schap waarin een van dieren een bot
vindt dat een dodelijk wapen in zijn
poot wordt. Dit is een ontdekking
voor het dier, maar Kubrick's sug
gestie is dat dit „gereedschap" een
belangrijke rol speelt in de wereld.
Als de aap het bot in de lucht
gooit verandert het in een ruimte
schip en dan zitten we midden in de
meest wonderlijke gebeurtenissen.
Dan is er nog een vreemd recht
hoekig voorwerp dat door de ruimte
zweeft en dat doet denken aan een
wetstafel uit de geschiedenis van
Mozes. Het ruimteschip gaat er
achteraan om te ontdekken wat het
is, maar dan stort het schip zich
buiten de tijd en ruimte in de
oneindigheid. Een razend knappe
verbeelding, vol vaart en kleur die
men gespannen volgt, Het zou te ver
voeren om alle symbolen in deze film
nader te bestuderen
Fascinerend
Het slot is al even fascinerend als
het begin. De mens aan de ruimte en
tijd ontkomen vermolmt (de dood),
maar eenmaal verlost van zijn aards
bestaan ontstaat in een glazen bol
het embryo waarin de supermens
besloten ligt en dit drijft door de
ijle ruimte en vandaar ziet men de
nietige aarde. Het begin van een
nieuwe periode, maar dit wezen lijkt
ons een ontmenselijkte mens.
Allicht, dat deze ideeën discussies
in het leven zullen roepen bij de
aandachtige toeschouwers. Men kan
deze film eenvoudig niet kleineren
met de waardering- het is maar een
fantasie over de ruimtevaart, want
de makers bedoelden meer en een
kritische instelling is onvermijdelijk.
Anderzijds moet men vaststellen
dat deze film op indrukwekkende
wijze de mogelijkheden aantoont die
men met een camera kan scheppen,
hoe men een verbeelding en de
daarmee samenhangende gedachten
kan realiseren tot een ongedachte
werkelijkheid en daarvoor verdienen
de makers reeds lof.
H. Steggerda
als er rljmeters en gedifferentieerde
i tarieven worden ingevoerd. „Ruim
j baan voor het toenemende verkeer",
was zijn leus.
Hij stelde dat goede wegen een on
derdeel zijn van een ruimtelijke ont
wikkeling. Daarover, over die ruim
telijke ontwikkeling dus, zijn we het
in Nederland nog steeds niet eens.
Het Is onrechtvaardig automobi
listen de aanleg van wegen geheel te
laten betalen, terwijl goede wegen
voor de infrastructuur van een streek
en voor ons land, dus ook voor vele
I niet-weggebruikers, van groot econo
misch belang zijn.
Aan het begin van de bijeenkomst
vertelde prof. dr. J. J. J. Dalmulder,
directeur van het Economisch Insti
tuut in Tilburg, dat de stijging van
het inkomen ook met zich meebrengt,
dat de Nederlanders in hun eigen au
to's per jaar meer kilometers gaan
rijden. Over dertig jaar rijdt elke
Nederlander gemiddeld 30.000 km per
jaar in de eigen auto. Hij vertelde
ook. dat in 1948 elke Nederlander ge
middeld 2000 km per auto had gere
den. In 1964 was dat al 5.000 km.
Voor hem staat vast, dat de ontwik
keling in het gemotoriseerde wegver
keer ruimtelijk en financieel onmo
gelijk is bij te houden.
MAASTRICHT De politie van
Maastricht heeft taxichauffeur W. C.
uit Maastricht gearresteerd op ver
denking van poging tot doodslag op
de 50-jarige mevrouw B. H. uit Borg
haren.
De chauffeur was op de Bosscher-
weg te Maastricht in aanrijding ge
komen met een auto bestuurd door
mevrouw B. H. Er ontstond een twist
omdat de automobiliste de politie er
bij wilde halen en de taxichauffeur
erop stond de zaak onderhands te
regelen.
De ruzie liep zo hoog op dat de
man dn de de vrouw te vermoorden
indien zij de politie zou waarschu
wen. Toen mevrouw B. H. inderdaad
de politie liet alarmeren, greep de
taxichauffeur haar bij de keel en
probeerde haar te wurgen. Enkele
voorbijgangers konden mevrouw B.
H. bevrijden.
(Vervolg van pag. 1)
Belastingen
Op belastinggebied zal er niet veel
nieuws zijn na de aankondiging van
het wetsontwerp vennootschapsbe
lasting, dat voor de schatkist een
batig saldo van 55 miljoen bete
kent.
Vooral politici uit confessionele
kring zullen benieuwd zijn wat mi-
nis Witteveen gaat doen met het
BTW-potje van 700 miljoen. Hoe
veel daarvan gaat weg aan belasting
verlaging, welk gedeelte wordt ge
bruikt voor bestrijding van de werk
loosheid en worden de compensaties
voor de sociaal-zwakken wegens ho
gere prijzen (BTW) uit de algemene
middelen gefinancierd?
De scholen
De bekende „schoten voor de
boeg", eerst van ar-fractieleider
Biesheuvel en ook van drs. Tilanus
van de CHU, laten er geen twijfel
over bestaan dat de protestants-
christelijke partijen werkgelegen
heid en werkloosheidsbestrijding bo
ven belastingverlaging stellen.
Alles wijst er op dat minister Wit
teveen een oplossing heeft gekozen
die het bestaan van het kabinet niet
op het spel zet. De belastingverla
ging zou alleen voor de lagere in
komens aantrekkelijk zijn.
Politiek interessant is ook wat in
de komende Miljardennota gezegd
wordt over teruggave van belasting
ontvangsten, die toenemen wanneer
prijzen en als gevolg daarvan ook de
lonen hoger worden, de zogenaamde
inflatiefactor. Wegwerken van deze
onrechtvaardigheid bij de heffing
van loon- en inkomstenbelasting
was opgenomen in het beleid van het
kabinet. Men verwacht een correctie,
die neer zou komen op een automa
tische herziening van de belasting
tarieven, nog niet dit jaar, maar in
het begrotingsjaar 1971,
Lonen
Nog even terug naar de lonen.
Zelfs bij de wat rooskleuriger eco
nomische toekomst zullen de onder
handelingen over de lonen zeer
moeilijk worden voorzover de eisen
uitgaan boven de noodzakelijke stij
ging wegens het duurder worden
van het levensonderhoud.
Er is namelijk per 1 jan. 1969 al
6 a 7 procent nodig wil de werkne
mer er niet op achteruitgaan: 2 pro
cent BTW (geschat), minimaal 2.3
procent stijging premies sociale ver
zekering, maar waarschijnlijk wel 3
procent. Dan nog de huurverhoging
van 4 of 6 procent en de prijsstijgin
gen als gevolg van het EEG-beleid.
Voor het geval de looneisen boven
deze 7 procent zouden uitgaan kan
minister Roolvink altjjd nog gebruik
maken van het dit jaar weer bekend
geworden wapen van de loonpauze,
deze week in een ontwerp van wet
geregeld.
Daar ziet het echter niet naar
uit. Evenmin ziet men uit de
komende begroting een kabinets
crisis voortkomen.
