Tiemgemeteii en het
ondier van Loeh
H «sv
t*° ®r^vv°ot
?<8*
PV*a*rde
Zomer was voor NS
toeristisch goed SchrijverMnacko
RODE KRUIS MAAKT
EERSTE VLUCHTEN
Huib Goudriaan
Vragen over „bod"
van Rotterdam
op Tiengemeten
Hoofdfiguur in
roulette-zaak
gearresteerd
in veiligheid
AMERIKAANSE
ADVISEURS
UIT VIETNAM
16 ton voedsel in Biaira
Veranderingen
„Enige baas"
Geen kenteken
Niet zomaar
13
DONDERDAG 5 SEPTEMBER 1968
ROTTERDAM Naar aanleiding van
de berichten dat Rotterdam grote be
langstelling heeft voor het eiland Tien
Gemeten in het Haringvliet heeft J. T.
Vellenga, lid van de Tweede Kamer
voor de PvdA, de minister van volks
huisvesting en ruimtelijke ordening
vragen, gesteld.
Hij vraagt of het waar is dat het ge
meentebestuur van Rotterdam een bod
heeft gedaan. De heer Vellenga. die
dinsdag juist tot lid van de Tweede
Kamer werd beëdigd, verzoekt minis
ter Schut mee te delen of de hiermee
na te streven verbonden consequenties
zich verdragen met de funktie, die in
de tweede nota Ruimtelijke Ordening
aan de Hoeksewaard en aan Tiengeme
ten werd toegedacht.
De heer Vellenga informeert ook of
er overleg is geweest met de gemeen
ten Zuid-Beijerland en Goudswaard,
tot het grondgebied waarvan Tienge
meten behoort.
silhouet van het haventje van Tiengemeten
2,3° nScV»a'
a3^ne\e
I De wereldberoemde musici Stan Getz en Charlie Bird spelen op de originele
I 45-toerenplaat twee grote bossanova-successen Bij CINZANO krijgt U desgewenst
I deze prachtige plaat ter waarde van f 4,25 voor slechts f 1,95.
Vaker, verder en gemakkelijker reizen
BAARN' De Baarnse politie
heeft één van de hoofdfiguren in de
zaak van de rouletteclub in hotel
Chez Pierre in Baarn aangehouden.
Het is de 26-jarige mevrouw A. L.
B.-E. uit Baarle-Hertog in België.
Zij was penningmeesteres van de
Country Club Chez Pierre die in het
hotel op het landgoed Pijnenburg
roulette speelde tot de officier van
justitie begin augustus beslag liet
leggen op het spel.
Toen zij dinsdas hoorde dat zij
werd gezocht, meldde zij zich vrij
willig bij de Baarnse politie in de
veronderstelling dat zij na verhoor
weer op vrije voeten zou worden
gesteld. Aangezien zij echter be
drijfsmatig gelegenheid tot spelen
heeft gegeven en daarmee in strijd
heeft gehandeld met de wet op de
kansspelen is zij in verzekerde bewa
ring gesteld.
De officier van justitie beslist van
daag over verdere stappen tegen
haar. De inmiddels faillietverklaarde
exploitant van het hotel, de heer P.
den Isiger, is kort na de beslagne
ming naar Spanje vertrokken. Hij is
nog niet teruggekeerd. Den Isiger is
mede verantwoordelijk gesteld voor
de betaling van ƒ86.000 vermakelijk
heidsbelasting aan de gemeente
Baarn.
Als niet een van de uiterst gammele auto's uit de jaren
vijftig passeert, is de stilte bijna klemmend. Geen toeristen,
geen industrie. Het levensritme wordt bepaald door eb en
vloed, regen en zon, de gang der seizoenen.
Geen rijbewijzen en geen wegenbelasting: achtjarigen
stunten als coureurs in papa's veliinkel.
De enige verbinding met het vasteland bestaat uit een
veerboot, die om het uur het Vuile Gat oversteekt. Dit is
Tiengemeten, het laatste eiland van het Deltagebied.
AMSTERDAM De NS hebben
over de afgelopen zomerperiode
beslist niet te klagen. Er werd
vaker, verder en gemakkelijker ge
reisd. constateerde mr. A. H. Ra-
mcijcr, chef acquisitie en toerisme
van de NS op een gistermiddag in
Amsterdam gehouden persbijeen
komst.
Reizen is bezig in snel tempo ge
meengoed te worden en een normaal
verschijnsel in het hedendaagse le
venspatroon, aldus de heer Rameijer.
Bij de NS heeft men voorts de in
druk, dat bij velen het reizen in toe
nemende mate een sight-seeing-ka-
rakter krijgt. Men wil véél zien en
véél afwisseling. Er is minder animo
gedurende een lange tijd op één en
dezelfde plaats te blijven.
De heer Rameijer neemt aan dat
het toegenomen bromfiets- en auto
bezit deze mobiliteit in de hand heeft
gewerkt. De verstedelijking en meer
vrije tijd bevorderen deze ontwikke
ling bovendien.
Dat er vaker wordt gereisd heeft
men bij de Spoorwegen duidelijk ge
merkt met de achtdaagse vakantie
reizen in Nederland, naar België en
Duitsland. Er waren dit jaar tien
procent meer mensen die drie of
meer van deze reizen maakten.
Dat er steeds verder wordt gereisd
is geen uitzondering meer. De heer
Rameijer betoogde, dat de nog dik
wijls verkondigde mening dat het
dagtoerisme. vooral uit de grote ste
den zich overwegend afspeelt op
afstanden van maximaal 30 kilome
ter, lijkt te zijn achterhaald. Uit de
deelneming aan de NS-vakantiedag-
tochten blijkt dat de gemiddelde per
trein afgelegde afstand reeds 60 km
bedraagt.
Minder gunstig gaat het met de
internationale autoslaaptreinen. De
ontwikkeling in Frankrijk beïnvloed
de dit jaar het vervoer vanuit ons
land. De gemiddelde bezetting is ge
daald. omdat de prijzen te hoog zijn.
De NS hebben op internationaal ni
veau al vaak gepleit voor verhoging
van de hezettingsgraad in plaats van
uitbreiding van het aantal verbindin
gen.
Bovendien wil de NS lagere prijzen
om het vervoer aantrekkelijker te
maken. „Maar men luistert weinig
naar ons", aldus de heer Rameijer.
WENEN De bekende Slowaakse
schrijver Ladislav Mnacko, die sinds
kort van een vrijwillige ballingschap
in Israël naar zijn land was terugge
keerd en daar door de invasie werd
verrast, bevindt zich in veiligheid.
Dit heeft de Weense uitgever van
zijn werken gisteren bekendgemaakt.
Enkele dagen geleden hadden ge
ruchten de ronde gedaan, dat
Russische militairen de schrijver ge
vangen hadden genomen. Volgens de
genoemde uitgever heeft Mnacko al
enige dagen geleden zijn land verla
ten.
Naar de uitgever meedeelde zal
Mnacko een boek over de bezetting
publiceren onder de titel 'De zevende
nacht een vonnis en een aan
klacht van een communist.'
WENEN Het Slowaakse dorp
Lucany heeft, om partijleider Dubcek
te eren, zijn naam veranderd in Dub-
cekova, zo heeft radio-Bratislava be
kendgemaakt
SAIGON Het Amerikaanse
opperbevel in Zuid-Vietnam is
begonnen met het terugtrekken
van speciale troepen uit het
Zuidvietnamese leger. Het op-
perbevel heeft beslotfen alle ad-
viserende commando's terug te
trekken.
De Vietcong heeft gedreigd enkele
Amerikaanse krijgsgevangenen te
zullen doden, als de Zuidvietnamese
regering de doodstraf zal laten vol
trekken over twee jonge Vietcongre-
bellen, die vorige maand zijn veroor
deeld.
Een Amerikaanse torpedobootjager
is er in geslaagd een communistische
vloot van 35 vaartuigen in de Golf
van Tonkin tot zinken te brengen. De
schepen vervoerden mensen en mate-
j rieel voor de strijd in het zuiden.
GENÈVE Twee vliegtuigen
van het Rode Kruis een Zwit
sers en een Scandinavische
hebben gisternacht de eerste
vlucht met 16 ton voedsel ge
maakt naar de geneutraliseerde
landingsbaan Obilagoe in Biafra.
Dit werd gisteren uit welinge
lichte kringen in Genève verno
men.
Dr. August Lindt, die leiding
van het hulpprogramma heeft, lichtte
Biafra in over het federale Nigeri-
aanse voorstel ook het vliegveld te
Oli-Ihiala gedurende tien dagen
voor de hulp als neutraal gebied te
beschouwen, maar rodekruiskringen
in de Nigeriaanse hoofdstad Lagos
zeiden dat Biafra met Oli-Ihiala niet
akkoord gaat. Naar verluidt is Biafra
tegen neutralisering van dit vliegveld
omdat het de enige veilige lan
dingsplaats voor vliegtuigen met wa
pens en munitie zou zijn.
Radio-Biafra meldde dat de
Israëlische „vredespiloot" Abie Na
than met achttien ton voedsel en me
dicamenten in Biafra is geland. De
zending was mogelijk geworden door
een inzameling die Nathan met enke
le Biafraanse studenten in Israël had
gehouden.
Gisteravond is een spierwit DC7-C
vrachtvliegtuig, duidelijk voorzien
van acht grote Rode Kruizen vanuit
Schiphol naar Fernando Poo vertrok
ken, met acht ton voedsel aan
boord.
Het Nederlandse Roode Kruis heeft
dit vliegtuig van Martin Air gechar
terd. De kosten voor deze operatie
zijn voor zover het dit vliegtuig en
de bemanningen betreft, geraamd op
600.000 gulden voor de eerstkomende
maand.
De heer M. van der Winden, hoofd
van de afdeling intendance van het
Roode Kruis, zei op Schiphol bij het
vertrek van het toestel naar Fernan
do Poo: „Op het ogenblik kopen wij
geen voedsel van het geld van de
Biafra-actie. omdat het niet verant
woord is. Wij moeten het eerst kwijt
kunnen raken".
Gisteren werd de landerige
atmosfeer grondig verstoord
door een gerucht. Rotterdam zou
het eiland willen kopen van
egenaar NV Maatschappij tot
Exploitatie van Onroerende
Goederen Eiland Tiengemeten.
Een gerucht? De directeur-
rentmeester van de maatschap
pij, de heer P. S. D. Overwater:
't Is verschrikkelijk! Gisteravond
is het begonnen met telefoontjes
van kranten. Vandaag zijn er ze
ker al tien journalisten op het
eiland geweest. Ik vind het
prachtig, daar gaat het niet om,
maar ik weet nergens van.
Misschien heeft de gemeente Rot
terdam zoiets in het hoofd, maar de
sedeiegeerd commissaris, baron (F.
W. W.) van Tuyll van Serooskerken
heeft gezegd: ik wacht, vol be
langstelling af.
Overigens ziin dit soort geruchten
er meer geweest. T'engemeten is in
de loop van de tiid ongeveer vijf
keer verkocht. 't Is net asl het
Monster van Loch Ness: 't komt elke
keer terug!"
Burgemeester A. Schout van
Zuid-Beijerland ft weederde van het
eiland behoort bij zijn gemeente,
eenderde is grondgebied van
Goudswaard) drukt zich voorzichtig
uit:
„Als het gerucht dat Rotterdam
Tiengemeten wil kopen op waarheid
berust, zou er in de Hoekse Waard
wel eens wat kunnen veranderen.
Volgens de tweede nota ruimtelijke
ordening moet de Hoekse Waard een
agrarisch gebied met een woonfunc
tie blijven, maar met de komst van
industrie en alles wat ermee samen
hangt. wordt het minder aantrekke
lijk hier te wonen.
Eventuele industrialisatie van
Tiengemeten doorkruist ook de plan
nen een recreatieve bestemming te
geven aan de oevers van het Haring
vliet op het grondgebied van
Zuid-Beijerland en Goudswaard."
De burgemeester biedt me een si-
paar aan en zegt: ..Als u het eiland
wilt bekijken hebt u formeel
toestemming nodie van rentmeester
Overwater: het is particulier ter
rein-" *--j
We reppen ons naar buiten. De tud
is kort. maar desgevraagd geeft de
heer Overwater commentaar op het
gerucht. Daarna schrijft hij een pasje
uit. „U kunt de boot van vier uur
wel halen."
In ziin café ..Veerdienst" zegt veer
man W. Bijl: ..Die geruchten brengen
wat teweeg. Hebt u het gehoord over
de radio? De burgemeester was ook
aan het woord."
Het geslacht Bi.il exploiteert sinds
mensenheugenis het (particuliere)
veer. ..Miin vader, mijn oom en mijn
grootvader waren veerman. We zet
ten hier werkvolk, schoolkinderen en
mensen over die boodsohapDen gaan
doen. Verder vervoer ik met twee
dekschuiten vee en aardappelen
's Morgens om zes uur gaat de
eerste boot naar Tiengemeten. die om
half zeven weer vertrekt. ..De laatste
vaart om tien over tien 's avonds
vanaf Tiengemeten. "s Zaterdagsa
vonds is er nog een boot om twaalf
uur. en ais mensen later komen door
een gezellige avond, spreken ze dat
met. me af."
Veerman Bül houdt van een soepe
le dienstregeling: ..Ze kunnen altijd
over. als het tenminste'weer is: maar
met windkracht 11 en 12 vaar ik nog
over. Alleen bij mist en ijsgang hou
ik er geen nlezierritten op na. 't Is
hier een kwaad gat met een diepte
van 20 tot 22 meter, 't heet niet voor
niks het Vuile Gat."
Een jongeman uit Tiengemeten.
Mavo-scholier in Oud-Beiierland.
wacht ook op het bootje van vier
uur. Hij vertelt dat het eiland met
zijn 26 gezinnen geen kerk, school,
verenigingsgebouw, café noch winkel
heeft Er is alleen een landarbeider,
de heer J. de Waard, die drie keer in
de week brood en kruidnierswaren
rondbrengt.
Hij wijst naar de overkant: „Daar
bij de middelste boerderij staat zijn
huis;.er is van alles te krijgen."
Tien over vier. Veerman Bijl ma
noeuvreert de „Eendracht" naast een
eenzaam steigertje. Ik zet mijn eerste
voetstappen op het tien vierkante ki
lometer grote eiland.
Aan de voet van de dijk worden
passagiers opgewacht door chauf
feurs met roestige Fords en Chevro-
lets uit de eerste jaren na de oorlog.
We zetten de pas erin. op weg naar
het centrum: de winkel van de
heer De Waard. Onderweg biedt de
heer G. van Rossum een lift aan. Hij
ontpopt zich als de opzichter van de
NV, die het eiland beheert. „De enige
baas hier", hoor ik later.
De heer Van Rossum: „We hebben
allemaal zo'n ouwe wagen om bij het
veer te komen. Het zijn auto's van
400 of 500 gulden, want voor een wat
betere wagen is er geen garage voor
een onderhoudsbeurt. De mensen rij
den ook zonder rijbewijs en betalen
geen wegenbelasting, want het eiland
is particulier terrein."
Een beetje boos: „We zijn verbaasd
over het gerucht dat Rotterdam het
eiland gaat kopen. We weten nergens
van; als het waar was zou ik. als
opzichter, het toch weten?"
Het leven hier? „Zoals op het
vasteland. Tv-kijken en boodschap
pen doen. We hebben hier tot twee
jaar geleden elk jaar een grote feest
avond gehad. Maar de vereniging,
die het organiseerde bestaat niet
meer wegens geldgebrek."
Toch zitten de eilanders niet te
verpieteren. De meeste hebben,
naast het vehikel op het eiland, nog
een goede auto op het vasteland
staan. Op vrije dagen trekken ze er
meestal op uit.
Niet iedereen. Mevrouw J. de
Waard echtgenote van Tiengeme-
tens winkelier vertelt dat sommige
landarbeiders zijn vertrokken, omdat
er geen busverbinding is met Nieu-
wendijk, waar het veerbootje aan
legt.
„Er komen steeds meer huizen leeg
te staan, maar er zijn nu drie week
endhuisjes verhuurd aan Hage
naars." De'heer De Waard: „De gor
zen buitendijks zijn erg mooi, en er
is prachtig viswater."
Hij laat me zijn opslagruimte zien.
Verontschuldigend: 't Is hier geen C
A natuurlijk! Maar 's avonds kan
iedereen binnenkomen om
boodschappen. Het maakt voor mij
niets uit of ik overdag of 's avonds
wat verdien.
VEERMAN BIJL
die geruchten brengen wat teweeg
Brood, melk en bestellingen wor
den rondgebracht met een tweede
hands bestelauto. „Een kenteken is
hier niet nodig, zoals u weet, maar ik
laat het plaatje er maar op zitten
zolang het zit. Na een maand of zo
valt het er meestal wel af." De eilan
ders zijn geen moeilijke mensen.
Half zes. We moeten hard lopen om
de boot van zes uur te halen. Akkers,
fazanten, late klaprozen. Reusachtige
wolken drijven het land binnen,
slakken steken onbezorgd de weg
over.
De laatste inwoner van Tiengeme
ten, die ik op mijn verplichte wande
ling ontmoet, is smid A. Bijl. Wat
gereserveerd zegt hij: „Hoe we tegen
over eventuele verkoop staan, hangt
er vanaf hoe we weg moeten. Als we
schadeloos worden gesteld, is het niet
erg."
De smid exploitant van de
enige benzinepomp, en „beheer
der" van Tiengemetens brieven
bus neemt de waarheid van
het gerucht niet zomaar aan.
Evenmin als waarschijnlijk on
geveer 150 andere eilanders.
Als de „Eendracht" weer aan
legt, komt een fotograaf van
boord. „Het wordt hier nog
druk", heeft veerman Bijl ge
zegd. „Net als het Monster van
Loch Ness", vond rentmeester
Overwater.
Aan boord van de wat schom
melende „Eendracht" weer op
weg naar het continent
is het water van het Vuile Gat
nog zwarter. Het Monster van
Loch Ness lijkt niet ver weg.
SMID BIJL
hangt van schadevergoeding af
DE HEER EN MEVROUW DE WAARD
Tiengemetens winkelier
