Opgejaagde Ts jechen
Wie zal reis betalen?
Invallers vele malen
sterker dan Tsjechen
-L
VAKANTIE WORDT
EMIGRATIE NAAR VS
Nederlanders
veroordeeld
in O.-Berlijn
Novotny in
Moskou?
Opvangcentra aan
Westduitse grens
LEGER
RUSSEN
GROOTST
Vietcong bestookt met
raketten centrum Saigon
Uit Nederland
Marionetten
Naamloos
v
Begrip nodig
Vijf oproerige
gevangenen in
VS omgekomen
DONDERDAG 11 AUGUSTUS 1968
Vakantie voor onbepaalde
ijd geprolongeerd. Dat kan bet
notto zijn van twee jongeman-
len, die gistermorgen bij het
uitbijt hoorden dat hun land
lescherming had gekregen. De
wee 22-jarige Tsjechen hadden
iet wei verwacht. „We wisten
at de Russen zouden komen,
ve voelden het aan, het zat in
le lucht." Half juli gingen ze
iet vakantie naar Parijs, maar
beschouwden het afscheid
ran hun ouders al als definitief.
Na drie weken omzwervingen
het voor hun wel erg dure
'rankrijk kwamen ze 8 augustus
ïederland binnen. Een tante, die
36 jaar in Nederland woont,
irgde voor onderdak en lang-
1am groeide het plan naar de
crenigde Staten te gaan.
Een plan, dat gistermorgen
ikerheid werd, toen de hospita
iet nieuws vertelde. Ze willen
liet meer terug. „Tsjechoslowa-
ije is een land zonder toekomst,
'intig jaar lang zijn we een
lussische kolonie geweest, "maar
lu zal het nog erger worden."
Wegens mensensmokkel
AMSTERDAM De fotograaf
Lood van Bennekom (21) en de gra
fische ontwerper Ruud Sternau (21)
uit Amsterdam zijn in
Oost-Duitsland wegens mensensmok
kel veroordeeld tot een gevangenis
straf van twee jaar en negen maan
den met aftrek van voorlopige hech
tenis.
De Nederlandse consul-generaal in
West-Berlijn heeft dit gisteren aan
het ministerie van buitenlandse za
ken te Den Haag gemeld.
De jongens waren in de vroege
uren van 21 april naar Oost-Berlijn
vertrokken en daar dezelfde dag ge
arresteerd en opgesloten.
Naar de twee jongens bij een be
zoek van hun ouders aan de gevange
nis zeiden, maakten zij hun reis naar
Berlijn in gezelschap van twee man
nen, aan wie een hen enkele dagen
eerder in een Amsterdamse bar zou
hebben verlokt tegen beloning een
niet nader omschreven opdracht uit
te voeren.
Na hun aankomst gingen de
Amsterdammers op eigen gelegenheid
naar Oost-Berlijn, waar zij opnieuw
één van de mannen ontmoetten.
Op zijn verzoek gaven beiden hun
paspoort aan hem af. Later gingen de
jongens bij de grenspost vertellen dat
zij hun paspoort hadden verloren,
waarna zij werden aangehouden.
Vermoed wordt, dat de mannen die
hen strikten deel uitmaken van een
internationale organisatie die voor
goed geld mensen uit Oost-Duitsland
de grens oversmokkelt.
Georges Perec: Een slaper. Witte
Beertje 1175 van Bruna Utrecht,
blz., 3,50.
B.W.E. Veurman: Volendam, Leven
en Lied, deel II, verschenen als afle
vering van tijdschrift Nederlands
Volksleven, uitgave Ned. Volkskun
dig Genootschap en Beraad voor het
Nederlands Volksleven (Neerlandia,
Meppel/Gijsbers C. van Loon Arn
hem. 300 blz., geill., ƒ8.90 voor twee
delen.
DE TWEE VOOR ONS NAAMLOZE TSJECHEN
hoe komen we aan geld voor reis met Statendam naar Amerika?
ze zonder geld in Amerika
jeten komen? Ze wachten op de
jllars, die hun oom een dominee
r Tsjechen in de VS hun heeft
te sturen. Maar die brief
l maar op zich wachten. En 31
Spstus is de verblijfsvergunning
or Nederland verlopen. De vreem-
flingenpolitie heeft al gezegd, dat
dan terug moeten.
Een van hen maakt een veelbete
kenend gebaar: „En in ons land gaan
kve de gevangenis in wegens poging
t vluchten."
I Ze voelen zich opgejaagd, ze heb-
zorgen over het lot van hun
■ouders, en ze verwachten alles van
het Westen, van de vrijheid. Een vrij
heid, die hun geboorteland in deze
eeuw al meer dan een keer door
grote beschermende mogendheden is
ontnomen.
Van het communisme verwachten
ze niets meer. „Het idee is goed, maar
in de praktijk komt er niets van
terecht. Het is een goed systeem voor
de leiders, voor de top."
Is hun communistische opvoeding
op school zonder uitwerking geble
ven? Een spottend lachen. „Iedereen,
op school, in de fabrieken, de stu
denten, wist voor de komst van
Dubcek, dat het parlement uit ma
rionetten van de Russen bestond.
Maar Dubcek en de andere progres
sieve leiders zijn nu gevangen. We
denken dat ze vermoord zullen wor
den, of minstens in een kamp zullen
worden opgesloten. Ruim 90 procent
van de Tsjechen stond achter Dubcek."
Hoe ze dat weten? „Dat bleek uit
de reacties van de mensen op straat,
uit gesprekken, uit het feit dat iedere
Tsjechoslowaak verbetering wil."
DE HEER ANDRESEN
laat Tsjechen niet in de steek
De twee jonge Tsjechen, die naam
loos willen blijven, omdat ze vrezen
dat anders hun familie in gevaar
komt, spreken gebrekkig Engels. „We
hebben op school Tsjechisch geleerd
en heel goed Russisch." Een van hen
spreekt ook Pools en Hongaars, maar
dat is maar een liefhebberij.
Een andere hobby is muziek. Ze
maakten in Tsjechoslowakije beiden
deel uit van een band, als bassist en
gitarist. Hun werk: electricien en
monteur. „We verdienen weinig; ik
moet een maand werken voor een
pak."
Ze hebben nu hun geld opgemaakt
in de vakantie, maar moeten nog geld
zien te krijgen voor een enkele reis
met een schip van de Holland Ame-
rika-Lijn naar de VS. Want daar
wonen vrienden, die jaren geleden al
zijn geëmigreerd; konden emigreren
omdat ze in Tsjechoslowakije goede
relaties hadden.
Er zijn meer jonge Tsjechen, over
heel de wereld, die plotseling vogel
vrij zijn geworden omdat ze niet
meer naar huis willen. De heer P.
Andresen te Den Haag, directeur van
een ingenieursbureau dat nauwe
contacten onderhoudt met Tsjechische
zakenmensen en technici, vroeg me
gisteren: „Zet u alstublieft in de krant
dat is te hopen dat die Tsjechoslo-
waakse burgers, die ziefi thans bui
ten hun land ophouden, in het bij
zonder de studenten met weinig geld,
op het begrip en de steun van de
autoriteiten kunnen rekenen."
De heer Andresen. die gister
morgen enkele van zijn Tsjechi
sche gasten vertelde dat de Rus
sen hun land hadden overvallen,
zegt: „Ze konden het eerst niet
geloven en dachten dat het een
grap was. Ook Dubcek en de
zijnen hebben dit niet verwacht.
Ik ben eergisteren teruggekeerd
van een zakenreis uit Tsjecho
slowakije en vorige week is me
uit gesprekken in de hoogste
(Vervolg vati pag. 1)
(Vervolg van pag. 1)
Westduitsers hebben gisteren ge
probeerd arbeiders van de Skodafa-
brieken, die per bus naar Pilzen te
rugkeerden. te bewegen aan deze
kant van het IJzeren Gordijn te blij
ven. De mannen besloten echter door
e gaan. Zeker een half uur lang ble
ven ze aan de overkant van de grens
naar hun Westerse vrienden zwaaien,
oen daar de nodige douaneformali
teiten moesten worden vervuld.
ONDERWEG
De enige zender, die bier bij Weid-
haus nog te horen is, is die van Bud-
Weer in Europa
weer
max. temp.
slag
gisteren
openhagen
enden
onbew.
16
0
mist
23
0
russel
half bew.
25
0
uxemburg
25
o
arijs
27
ice
zw. bew.
2-t
0
'rankfort
onbew.
25
0
ünchen
half bew.
25
0
ilrlch
half bew
26
0
•enève
zw. bew.
25
0
•ocarno
half bew.
25
0
'enen
zw. bew.
0
insbruck
half bew.
23
0
lome
onbew.
22
0
«adrid
onbew.
35
O
tajorca
onbew.
31
0
weis. Het is een zwakke zender met
een bereik van misschien honderd
kilometer. Er worden berichten van
de waarschijnlijk niet meer voltallige
Tsjechoslowaakse regering op door
gegeven.
Op waardige toon wordt de verra
derlijke overval aan de kaak gesteld.,
terwijl wanhopig wordt gepleit voor
het behoud van de waarschijnlijk
al verloren vrijheid.
IN DE SCHADUW
De aan de Westduitse kant liggen
de grensovergangen van Schinding
en Furth im Bald waren gisteravond
reeds door Russen bezet. Vannacht
vertoonde zich bij de doorlaatpost
van Weidihaus een Russische jeep.
Vanmorgen waren de Tsjechoslo
waakse douanebeambten nog steeds
in functie, maar ze stonden als het
ware in de schaduw van de Russische
kanonnen.
In West-Duitsland wordt nog
steeds rekening gehouden met
een massale vlucht van de Tsje-
choslowaken. Bij Weidhaus heeft
de Beierse grenspolitie de nodige
voorzorgsmaatregelen genomen.
Er worden grote tenten en gaar
keukens gereed gehouden.
Het openbare leven in Praag en
andere grote steden is uiteraard to
taal ontwricht. Trams en autobussen
rijden niet meer, benzine is niet te
krijgen, doordat de bezettingstroe
pen zich van de maatschappij „Ben-
zina" meester hebben gemaakt.
Binnenkomende treinen in Praag
rijden niet verder dan de voorste
den. De internationale treinen uit
Berlijn. Warschau en Boedapest ble
ven zelfs aan de grens met Tsjecho
slowakije staan. In de bezette sta
tions wordt het Tsjechoslowaakse
spoorwegpersoneel verhinderd te
werken.
Voorts mag' de bevolking zich tus
sen middernacht en vijf uur 's mor
gens niet op straat bevinden. Wordt
dit uitgaansverbod overtreden, dan
kan dit „incidenten" tot gevolg heb-
bpn. zo dreigde gisteravond de com
mandant van de Russische troepen.
De verbindingen tussen Moskou en
Praag zijn al sinds gistermorgen ver
broken. De Moskouse ambassade van
Tsjechoslowakije heeft nog geen te
lefonische verbinding met Praag ge
had
Beschuldiging
Geruchten willen dat de vroegere
Tsjechoslowaakse president, Antonin
Novotny, in Moskou is. Hij wordt
echter niet als kanshebber be
schouwd bij de vorming van een
nieuwe Tsjechoslowaakse parti'Jei-
ding.
In krachtige bewoordingen heeft
het Kremlin vanmorgen Dubcek en
de zijnen ervan beticht de leiding te
hebben van een rechtse, revisionis-
tische minderheidsgroep in het elf
man sterke presidium van de partij.
De groep heeft zich schuldig ge
maakt aan „perfide, verraderlijke
activiteiten", zo staat in de verkla
ring, die de Prawda vanmorgen pu
bliceerde. Opnieuw wordt Dubcek
verweten de overeenkomsten van
Cierna en Bratislava te hebben ge
schonden.
kringen zelfs met een minister
niet gebleken dat hierop werd
gerekend.
De eerste reactie van een
Tsjech was vanmorgen: Hiermee
is het communistische systeem
voorgoed gestorven. Juist voor
deze mensen is het een grote
schok geweest, want het zijn
socialisten, weet u!"
COLUMBUS/VS De Ameri
kaanse Nationale Garde heeft giste
ren in de staatsgevangenis te Colum
bus, Ohio, een deel van een muur
opgeblazen om zeven cipiers te be
vrijden die door opstandige gevange
nen in gijzeling werden gehouden.
Tenminste vijf oproerige gevangenen
werden door explosie gedood.
Direct nadat twee gaten in de
muur waren gemaakt trokken gar
disten en politiemannen de gevange
nis binnen. Er werden salvo's en ma
chinegeweervuur gehoord.
Ongeveer 400 van de 2400 gevange
nen, onder leiding van 50 zwaar
gestraften, waren dinsdag voor de
tweede maal in opstand gekomen. Zij
eisten een federaal onderzoek naar
de toestand in de gevangenissen van
Ohio.
Marie-Louise Doudart de la Grée:
Zondaressen, achtste druk van ver
haal over toestanden in een
kloosterschool voor meisjes anno
1929. waarvan de eerste verschijning
in 1938 meer stof heeft doen opwaai
en dan nu het geval zal zijn. (Zwarte
Beertje 1168 van Bruna, Utrecht, 160
blz., 2,50).
Een aantal reizigers, op doorreis
naar Tsjechoslowakije of Hon
garije, strandde gisteren op
Schiphol: er was geen doorver
binding. Via een transistorradio
luisterden de meisjes Eva Lipa-
nova (rechts) en Mokus Katalin
(links) in grote spanning naar
het laatste nieuws. Op de achter
grond twee oudwere passagiers.
DEN HAAG De troepen
van de landen van het War
schaupact die gisternacht
Tsjechoslowakije zijn binnen
gevallen, zijn vele malen ster
ker dan de Tsjechoslowaakse.
Volgens de .military balance
1967-1968' van het .institute for stra
tegie studies' in Londen, een particu
liere maar gezaghebbende instel
ling v.an militaire en politieke
deskundigen) bestaan de Tsjechoslo
waakse landstrijdkrachten uit 715.000
man, ondergebracht in vier tankdi
visies, tien gemotoriseerde infanterie
divisies en een luchtlandingsbrigade.
De Tsjechoslowaakse pantsereenhe
den hebben de beschikking over 3200
tanks, meest (Russische) T-55's. Er
zijn voorts enkele raketten voor op
pervlakte doelen met een klein be
reik en 2000 stukken artillerie.
De luchtverdedigingseenheden zijn
uitgerust met luchtdoelraketten. De
Tsjechoslowaakse luchtmacht omvat
50.000 man met 600 gevechtsvliegtui
gen, 50 transporttoestellen en onge
veer 100 hefschroefvliegtuigen. Alle
van Russische makelij. Het ministe
rie van defensie in Praag heeft
tenslotte 40.000 man para-militaire
troepen, waarbij grenstroepen tot
zijn beschikking.
Sowjetunie
De Troepen van de Sowjetunie zijn
ongetwijfeld de sterkste van de in
vallers in Tsjechoslowakije. De gere
gelde strijdkrachten van Moskou
worden op 3.200.000 man geraamd
plus 250.000 .nan para-militaire een
heden waaronder grenstroepen.
De totale sterkte van de Russische
landstrijdkrachten wordt op 2 mil
joen man geschat, onderverdeeld in
140 divisies. Volgens het jaarover
zicht van het instituut te Londen zijn
de divisies echter in normale omstan
digheden in verschillende graden van
paraatheid. Vermoedelijk zijn onder
normale omstandigheden minder dan
70 divisies in staat van paraatheid.
De overige eenheden kunnen binnen
zeer korte tijd gevechtsklaar zijn.
Van de Russische troepen zijn
doorgaans 20 divisies in
Oost-Duitsland gelegerd, twee in Po
len, vier in Hongarije en de overigen
in de Sowjetunie.
Tot de landstrijdkrachten behoren
tankdivisies (ongeveer 43 elk uitge
rust met 350 zware en middelbare
tanks), gemotoriseerde infanteriedi
visies (ongeveer 86 elk met 190 mid
delzware tanks), luchtlandingsdivisies
(7 met gemotoriseerde artillerie).
De transportvloot kan drie lucht
landingsdivisies tegelijkertijd over
korte of middelbare afstand over
brengen. De Russische luchtmacht
wordt geschat op ruim een half mil
joen man tnet in totaal ongeveer
10.250 gevechtsvliegtuigen van aller
lei moderne typen.
Bondgenoten
De andere bondgenoten van het
Warschaupact die Tsjechoslowakije
binnentrokken, hebben resp. 127.000
(Oost-Duitsland). 270.000 (Polen),
154.000 (Bulgarije) en 102.000 (Honga
rije) man troepen.
De Oostduitse grondstrijdkrachten
bestaan uit 85.000 man, verdeeld in
twee tank- en vier gemotoriseerde
infanteriedivisies. De luchtmacht om
vat 25.000 militairen met 400 ge
vechtsvliegtuigen.
Voorts heeft Oost-Berlijn 70.000
j man veiligheids- en grenstroepen. De
185.000 Poolse soldaten zijn onderge
bracht in vijf pantserdivisies en ne
gen gemotoriseerde infanterie di
visies, een luchtlandingdivisie en di
visie amfibische landingstroepen.
De Poolse luchtmacht heeft 820 ge
vechtstoestellen en 70.000 man.
Vier tank- en acht gemotoriseerde
infanteriedivisies met totaal 125.000
man vermen de Bulgaarse landstrijd
krachten. De luchtmacht heeft 22.000
man met 250 gevechtsvliegtuigen.
Het Hongaarse leger heeft een
tank- en vijf gemotoriseerde infante
riedivisies, tezamen 95.000 man. De
luchtmacht bestaat uit 140 ge
vechtstoestellen en 7000 militairen.
1 oor het eerst sinds 21 juni
SAIGON De Vietcong heeft
gisteren het centrum van de
Zuidvietnamese hoofdstad Sai
gon voor het eerst sedert 21 juni
met raketten beschoten. Ten
minste drie raketten sloegen in
het centrum in. Twee raketten
raakten het gebouw van de Na
tionale Vergadering en de derde
het Zuidvietnamese marine
hoofdkwartier.
Er werden achttien gecoördineerde
aanvallen door de Vietcong gedaan
op plaatsen in de Mekong-delta ten
zuiden van de hoofstad.
Bij een gevecht in het noorden van
Zuid-Vietnam op zes kilometer van
Kwang Tri schoten eenheden van de
Vietcong negen Amerikaanse heli
kopters neer. Ook deden guerillastrij-
ders een aanval op de Amerikaanse
basis Phan Rang aan de kust in het
midden van Zuid-Vietnam
Edward Kennedy
Senator Edward Kennedy heeft
gisteren in Worcester aangedrongen
op stopzetting van de bombardemen
ten op N'oord-Victnam.
Het was de eerste maal dat Kenne
dy zich in het openbaar uitliet over
politieke vraagstukken - sinds de
moord op zijn broer Robert.
Edward Kennedy ontvouwde een
programma van vier punten: stopzet
ting van de bombardementen; onder
handelingen met Hanoi en terugtrek
king van alle buitenlandse troepen;
begeleiding van de terugtrekking met
„alle hulp die wij de Zuidvietnamezen
kunnen geven voor de opbouw van
een levensvatbare politieke, econo
mische en wettelijke structuren die
niet direct na ons vertrek instorten;
aan Hanoi zowel als Saigon de ernst
van onze bedoelingen duidelijk ma
ken door „nog dit jaar onze troepen
macht in Zuid-Vietnam aanzienlijk le
verminderen".
!Siel rerberpen
Edward Kennedy zei verder dat hij
suggesties zich geheel uit het openba
re leven terug te trekken van de
hand wijst: ..Er is geen beveiliging te
vinden in zich verbergen. Niet voor
mij, niet voor iemand van ons die
hier aanwezig is. en niet voor onze
kinderen, die onze wereld erven."
De senator sprak voor de Kamer
van Koophandel in Worcester, Mas
sachusetts.
Over de invasie van Tsjechoslowa
kije zei hij: „Dit is een terugval naar
een tijdperk waarvan wij allen had
den gehoopt dat het voorbij was".
Irmgard en Gottfried Hoppe: Ik
ben verliefd -wat nu?, antwoorden
op vragen van verliefden en verloof
den. Uitgave Kok. Kampen, 128 blz.,
ƒ5.95.
