SOWJETS VERSTERKEN GREEP
Chaotische
bij
toestand
Tsjechische
grens
VRIJE WERELD EEN IN AFSCHUW
Commentaar
Brand verwoest raadhuis
JAMIN
Het Kwartet
Dubcek en Cernik weggevoerd
Massaal verzet blijft uit
Avondklok ingesteld
in broeiend Praag
Toeristen
vluchten
in paniek
Vrachtwagen
ontploft:
drie doden
Golf van protest over het verraad
I
Nieuwe Leidse Courant
Donderdag 22 augustus 1968 49ste jaargang
vooraanstaande
prot. christelijke
dagbladen
Piracteur: F. Diemer
Hoofdredacteur: Dr. E. Diemer
CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMGEVING
„Stantvastich is ghebleven
mijn hert in tcghenspoet!"
Hoofdkantoor Leiden
Steenstraat 37
Postbus 76 Telefoon 31441 Giro 58936
Abonnementsprijzen p. w. 1,04, p. m. 4,45, p. kw. 13,35
Klachtendienst bezorging 18.00—19.00 uur
Arbeiders in Moskou: steun aan Brczjnjef
PRAAG De Russische bezettingstroepen verstevi
gen nog met het uur hun greep op het Tsjechoslo-
waakse volk. Er is een avondklok ingesteld, de parle
mentsgebouwen en het gebouw van het persbureau
Ceteka zijn bezet. Vanmorgen zijn opnieuw schoten
gehoord in het centrum van Praag, kennelijk afkom
stig van zware automatische wapens.
Van een paniekstemming onder het volk, dat zo bruut zijn
vryheid werd ontnomen, is tot nu toe geen sprake. In de straten
van Praag probeert men zelfs gesprekken aan te knopen met de
bemanningen van de Russische tanks en pantserwagens, die btf
honderden tot de vitale punten zijn doorgedrongen.
Het is met ideeën als met
baarden: men krijgt ze pas
(Is men volwassen wordt.
VOLTAIRE
Gos: Indonesië verzoe
nen in apartheidsdebat
pagina 2
Rembrandts
toetsen
op echtheid
,Be»te vader van RiA*, ik vind dal
voor uw aardige dochtertje een
pony moei kopen. Vriendelijke groe
ten, uw directeur."
Vietcong bestookt
trum Saigon
een-
MET MflElt
DE BILT Boven Europa be
vindt zich een krachtig hoge-
drukgebied, dat zich uitstrekt
van de Middellandse Zee tol
boven Lapland. In grote delen
van Europa komt dar. ook veel
zon voor, terwijl de middagtem-
peraturen kunnen stijgen tot
waarden tussen 20 en 30 graden.
In ons land stegen de tempera
turen woensdag tot omstreeks 23
graden.
Langs de Schotse kust en in
Ierland echter, en ook langs de
kust van Noorwegen brengt een
oceaanfront, behorende by een
depressie ten zuiden van IJsland,
veel bewolking en plaatselijk re
gen. Hier komen de maxima niet
hoger dan 16 a 18 graden.
Het komende etmaal verandert
aan deze situatie maar weinig.
Het weer in ons land blijft nog
onder invloed staan van het ho-
gedrukgebied, zodat het opnieuw
droog en vrij zonnig zal zijn.
Alleen in de kuststreken moet af
en toe op mistvelden gerekend
worden, die vanuit zee kunnen
worden aangevoerd.
DE BILT Droog, warm en
zonnig weer, maar in de nacht
en ochtend plaatselijk mist.
Overwegend zwakke wind.
Strandweer
Een hogedrukger-ied blijft fraai
strandweer brengen. Ook morgen
zonnig en vrij warm. In de mid
dag 20 tot 22 graden, zeewater 17
graden. In de ochtenduren enkele
mistvelden.
Vooruitzichten: In de komende
dagen goed tot fraai strandweer.
23 aug. zon op 05.37 zon onder 19.47
maan op 04.27. maan onder 19.59.
Maar desondanks zijn de
Russen en de troepen van de
vier andere orthodoxe commu
nistische landen er nog steeds
niet in geslaagd een politiek be
wind in Tsjechoslowakije in te
stellen.
Verscheidene radiostations die
pro-Dubcek berichten uitzenden zijn
nog in de ether. Zij verzorgen hun
„programma's vanuit clandestiene
studio's, want de Russische troepen
hebben de gewone radiostations be
zet.
De invasie in Tsjechoslowakije
schijnt nog niet te zijn voltooid. Ook
vanmorgen trokken nog nieuwe
eenheden de grens over. Naar
schatting zouden 75.000 Russische
en andere militairen in het land
zijn, van wie 25.000 in Praag.
Gearresteerd
De militairen hebben gisteravond
volgens het persbureau Ceteka par
tijleider Dubcek. premier Cernik,
parlementsvoorzitter Smrkofsky, het
lid van het centrale partijcomité
Kriegel met een pantservoertuig
naar een onbekende bestemming ge
bracht. Zij bevonden zich voor zij
werden weggevoerd in liet gebouw
van het centrale partijcomité in
Praag. President Svoboda zou nog
„gevangen" zitten in zijn paleis.
Diep in de avond werd het ge
bouw van het persbureau geheel
bezet. Op dit ogenblik eindigt de
vrije nieuwsuitzending van Ceteka.
Als verder nieuws wordt uitgezon-
den, zal dat niet langer
dat ogenblik werd de uitzending ge
staakt. Ook het gebouw van radio
Danska in het centraal-Slowakije
viel gisteravond in Russische han
den.
Voor vervolg zie pagina 9
WEIDHAUS/ROZVADOF
Hier aan de grens, tussen Bohe-
Op men en Beieren, heeft de lafhar-
BERICHT
In verband met de voortgezette
kostenstijgingen heeft het mi
nisterie van Economische Zaken
dc Nederlandse dagbladen toe
gestaan een bescheiden abonne
mentsprijsverhoging toe te
passen.
Met ingang van 1 september a.s.
zijn de prijzen van ons blad als
volgt vastgesteld:
1.10 per week
4.70 per maand
ƒ14.10 per kwartaal
Zonder tegenbericht zal voor de
abonnees, die een machtiging
voor automatische of perio
dieke overschrijving van hun
girorekening hebben verstrekt,
vanaf de eerstvolgende over
schrijving. de nieuwe prijs
worden aangehouden.
De abonnees, die van een auto
matische bankgiro gebruik ma
ken verzoeken wij hun bank
opdracht te geven in het ver
volg het nieuwe bedrag te
laten overboeken.
DIRECTIE.
tige aanslag op de nationaliteit
en de nieuwe identiteit van Tsje
choslowakije chaotische toestan
den veroorzaakt.
Het in oostelijke richting gaande
verkeer naar Pilzen en Praag is bijna
tot stilstand gekomen. Alleen Tsje-
choslowaken worden in de gelegen
heid gesteld naar hun land terug te
keren. Het verkeer in westelijke rich-
ting daarentegen, in de richting dus i
van Neurendberg stroomt dag en nacht
door. De vakantiegangers, voorname
lijk Duitsers, maar ook Zweden, Fran
sen, Engelsen en Nederlanders, zijn
in paniek uit Tsjechoslowakije ge
vlucht. Men ziet het aan de ongewas
sen. ongeschoren en gespannen ge
zichten, aan de haastig opgevouwen
tenten en aan de rommel in de an
ders zo keurig opgeruimde caravans.
Er zijn nog veel meer toeristen on
derweg. In alle richtingen, ook in die
van de Oostenrijkse grens, tracht
men zo snel mogelijk naar het IJze
ren Gordijn te komen.
Niemand van dc buitenlanders on
dervindt overigens hinder van de
rode bezetters, die reeds gisteren
overal leken te zijn. Iedereen kan
normaal de terugreis naar het land
van herkomst voortzetten.
Russische tanks en Russische leger
eenheden staan hier slechts twee ki
lometer vandaan. De militairen heb
ben zich ingegraven, terwijl de ge
pantserde voertuigen, die bij bruggen
Russische tanks in Praag. Een
ervan staat dreigend half op de
rijweg en half op het trottoir
van het grote Wenceslasplein.
Honderden diep verontwaardigde
Tsjechen hebben zich in wijde
kring om het vervaarlijke wa
pen opgesteld. Steeds klinken
opgewonden uitroepen ev een
enkele jongere waagt zich tot
vlak bij de Russen om aan zijn
woede lucht te geven. Op de
achtergrond het Nationale Mu
seum.
OUDEWATER Het uit 1588 date- dieping. De brandweer kreeg assi:;-
rende stadhuis is vannacht ernstig tentie van korpsen uit Hoen.-ccop,
door brand beschadigd. Het fraai ge- Snelrewaard. Haastrecht en Gouda,
bouw met een vermaarde trapgevel Nadat anderhalf uur lang uit vijf-
kreeg landelijke bekendheid door de te tien slangen water naar binnen was
levisieseries „Stadhuis op stelten" gepompt had men de brand onder de
waarin Oudewater onder de naam
Blijkerk een belangrijke rol speelde.
Kort nadat een wachtmeester van
de rijkspolitie de brand had ontdekt,
sloegen de vlammen uit de bovenver-
knie. Van het fraaie interieur was
toen weinig over. Een bekend schil
derij van de brand van 1575 in Oude
water bleef gespaard maar liep veel
waterschade op. De buitenmuren en
de trapgevel zijn overeind gebleven.
(Van onze speciale verslaggever
Link van Bruggen)
en strategische verkeersknooppunten
staan opgesteld, zo geplaatst zijn dat
passerende auto's een soort slalom
moeten maken. Op verschillende
plaatsen zijn tank versperringen op
gericht.
Niet alleen in Praag demonstreren
de Tsjechoslowaken tegen de inter
ventie van Rusland en zijn satel
lietstaten, maar ook in andere steden
en dorpen. Er is van protesten spra
ke, die door de onmiddellijke drei
ging van mitrailleurs en tankkanon
nen, binnen het raam van puur hel
dendom kunnen worden geplaatst.
VERBAZING
Reizigers, die bij Weidhaus de
grens passeren, hebben met klim
mende verbazing gezien hoe de Tsje
choslowaken dc oprukkende tanks
met het naakte lijf trachtten te ke
ren. Hand in hand versperren ze de
weg, terwijl telkens weer een waar
fluitconcert opklinkt.
In vele plaatsen in Bohemen zijn
spandoeken te zien, waarop de leuze
staat: De Russen eruit! Op straat
wordt heftig met de bezettende macht
gediscussieerd. Naar de legercolonnes
wordt met stenen en vuil gegooid.
Elke passant uit het Westen daaren
tegen wordt luid toegejuicht.
Twee keer heb ik gisteren gepro
beerd in de richting van Praag te
worden doorgelaten. De stalen slag
bomen gingen geruisloos voor me
open en dicht, maar tien minuten la
ter was ik weer in de Bondsrepubliek
terug.
ORDERS
Een Frans sprekende officier van
de Tsjechoslowaakse grenscontrole I
wees me erop dat er orders waren
geen vreemdelingen door te laten, of
er nu een visum kon worden getoond
of niet. Zeker honderd andere jour
nalisten uit alle delen van de wereld
kregen hetzelfde te horen.
De commandant van de grenspost,
kapitein Frantisek Basca, stond
gistermorgen te huilen, toen hij van
de laffe inval van Russen, Oost
duitsers, Hongaren, Bulgaren en Po
len hoorde. Voor zijn eigen landge
noten heeft hij helaas weinig kunnen
doen. Slechts enkele tientallen heb
ben. bij Weidhaus althans, de sprong
naar de vrijheid gewaagd.
Van de Tsjechoslowaken. die naar
hun land terugkeren, schijnen velen
op de grens te aarzelen. Hun opont
houd in Weidhaus bedraagt vaak
een tot twee uur. Voortdurend weer
luisteren ze naar de radio, terwijl ze
steeds weer naar elkaar toelopen om
overleg te plegen.
Voor vervolg zie pagina 9
LIEVIN In Lievin, in het Noord
franse departement Pas de Calais,
zijn gisteren drie personen om het
leven gekomen en een dertigtal met
vergiftigingsverschijnselen in het zie
kenhuis opgenomen, doordat een Bel
gische vrachtwagen met ammoniak
ontplofte, toen hij voor een stikstof-
fabriek zou worden gelost.
De Belgische chauffeur was op slag
dood. De twee andere slachtoffers
overleden later aan hun verwondin
gen. De oorzaak van het ongeluk is
niet bekend.
Machteloosheid
p ISTEREN was het de dag van de
I machteloosheid, een machte-
loosheid die nog wordt bestendigd,
en het eind is niet in het zicht.
In de eerste plaats duidt het mo
ge tegenstrijdig klinken het ge
bruik van het wrede geweld waar
toe de communistische orthodoxie
alsnog is overgegaan in feite op
machteloosheid in die hoek.
Het heeft namelijk ten overstaan
van heel een verbijsterde wereld
door deze overval moeten erkennen
dat het geen verenigbaarheid Ziel
tussen het communisme en de vrij
heid. In dit opzicht werd de erger
lijke overval een verhelderende zelf
onthulling.
Zeker is, dat sinds de oorlog de we
reld in belangensferen is opgedeeld,
met de stilzwijgende afspraak dat
daaraan niet zou worden getornd.
Dat was op zichzelf al een aanwij
zing van de situatie waarin de we
reld toen was geraakt.
Toen eens Chroesjtsjef in het geval
van Cuba de spankracht van die ver
deling ging beproeven, moest hij hals
over kop terugkeren. En ook van
deze Russische invasie in het arme
Tsjechoslowakije moet worden ge
zegd dat de vrede binnen de groter*
wereld er niet door is bedreigd ge
worden, omdat deze invasie zich vol
trok binnen de communistische be
langensfeer. De vrije wereld kijkt
dus geërgerd toe naar een gebeuren
in een situatie waarin zij zelf des
tijds, zij het door de omstandigheden
gedwongen, heeft bewilligd.
Naast de onthulde machteloosheid
van het orthodoxe communisme om
zelfs een bescheiden mate van vrij
heid te dulden is er dus de machte
loze woede van een vrije wereld, nu
aan een volk van mensen-als-alle-
andere-mensen dat begin van die le
vensbehoefte die de vrijheid is weer
zo meedogenloos is ontnomen ge
worden.
Er zijn volken die in de gang der
geschiedenis, de tijden door, wel op
bijzonder wrede wijze worden be
zocht. Tot die volken behoort het
Tsjechoslowaakse. Al kan ook dit
weinig tot wijziging in de situatie
bijdragen, zij kunnen zich, thans en
voor de komende tijd, verzekerd we
ten van de oprechte sympathie van
honderden miljoenen waar ook.
Tsjechoslowakije heeft even geleken
wat het ook in het verleden heeft
kunnen zijn een schakel, een brug,
te gaan vormen tussen de oostelijke
en de westelijke wereld. Het klimaat
scheen daar gunstig voor. Deze hoop
is thans echter een grondig ver
stoorde illusie geworden.
In plaats daarvan zijn de betrekkin
gen tussen beide werelden nu op
nieuw ijzig verkild. Er staat ons een
nieuwe koude oorlog te wachten. Het
orthodoxe communisme heeft eens te
meer het masker afgeworpen en
de gevolgen zullen niet uitblijven.
De verlenging van een nagenoeg on
gewijzigd Natoverdrag bijvoorbeeld
zal er nu zonder meer doorkomen.
Ook laten bepaalde invloeden op de
komende Amerikaanse verkiezingen
zich reeds voorspellen. En in het
communistische kamp zelf zal de
verwarring onmiskenbaar zijn.
We gaan weer vreemde tijden tege
moet en ver lijkt nog de vervulling
van het woord, dat de bergen vrede
zullen dragen en de heuvels heilig
rechr.
Want nóg is de wereld aan eigen
machteloosheid overgegeven, een
machteloosheid waaruit zij zich niet
uit zichzelf kan oprichten.
morgen voordeel
choc, ananaspuntjes
200 gram van 85 voor 75
niet duur wel heerlijk
Op andere
drama:
pagina's over het Tsjechische
VETO IN V-RAAD? Vanmiddag kwam de
Veiligheidsraad in tweede ronde bijeen om de
klacht van Engeland en andere landen tegen
Rusland te behandelen. Maar hoe de resolutie
ook zal luiden, men vreest een veto van de Rus
sische afgevaardigde, die onbewogen door zijn
zonnebril kijkend, het debat volgde.
VIVA DLTBCEK! roepen jonge demon
stranten in tientallen westelijke steden. Beto
gingen verlopen in een zeldzame eendracht van
rechts en links, tot communisten toeHet
wordt steeds eenzamer rondom de Russen.
SCHOK VOOR HET GEWETEN noemt
Johnson de Russische invasie. Oe Thant, de
Gaulle, Wilson, de Paus, alles wat maar be
langrijk is in de wereld (behalve Russen en
Chinezen) laten zich vol afschuw uit over het
verraad over Praag.
WAT DOEN JULLIE HIER? vragen
Tsjechen aan Russische soldaten, en die weten
het ook niet. Politiek is het in Praag (na de
arrestatie van Dubcek en de zijnen) nog een
verwarde toestand.
TOERISTEN KOMEN TERUG
halen over verbitterde, nerveuze,
kalmte bewarende Tsjechen. Er zijn zo'n dui
zend tot vijftienhonderd Nederlandse vakantie
gangers in het onder de voet gelopen land.
met ver
maar de
