1 Russische tankbataljons zetten hun opmars voort „Stop piraterij de lucht" in RODE-KRUISHULP BIAFRA GESTAAKT es®* IN PRAAG VREEST MEN INGRIJPEN RUSTIG IN GEHEEL TSJECHOSLOWAKUE Vlakbij de vervallen bioscoop Meer dan luchtverontreiniging Veel roken vooral oorzaak bronchitis Bulgarije weert brochures uit Tsjechoslowakije alles goed en wel Cuba-vaarders besluiten tot hongerstaking VLIEGERS BEZORGD V olledig vrij EEG-verkeer voor werknemers 5 DINSDAG 30 JULI 1968 deeld (Van onze speciale verslaggevers Link van Bruggen) PRAAG In de Tsjechische hoofdstad neemt met het uur de vrees toe dat de Russen misschien toch nog zullen ingrepen als zy in Cierna niet hun zin krijgen. Ook gisteren zetten namelijk de Russische tankbataljons, die na de grote manoeuvres van het War schaupact in het land zijn achtergebleven, hun intimiderende op mars voort. bon werl doo t i [ie il Kor Win he k ge isdaj Op dit kaartje is te zien waar Cierna Nad Tisou ligt een soort drie landenpunt aan de rivier de Theiss bij de grens van Tsjechoslowakije met de Sowjetunie en Hongarije. Hier zijn gisteren de besprekingen tussen Praag en Moskou begonnen, de resultaten waarvan in heel de wereld met spanning worden af gewacht. Fotograaf in Cierna (Door AP-fotograaf Dieter Endlich- ter) CIERNA De leiders van de Sow jetunie en Tsjechoslowakije zijn gisteren bijeengekomen voor hun historische ontmoeting onder het groen-geverfde metalen dak van een vervallen oude bioscoop in het stadje lierna. Er wonen slechts 2500 mensen in jl dit plaatsje dat op enkele kilometers ['van de grenzen met de Sowjetunie en Hongarije in Zuidoost-Slowakije ligt. Ik had ongeveer vijf kilometer ge- lopen om de wegversperring te ver mijden die door de politie rondom Cierna zijn aangebracht. Toen heb ik me onder de tweehonderd mensen gemengd die achter het politiecordon stonden dat hen op ongeveer honderd meter van de ingang van het gebouw hield. Een onderdeel van de Russische verbindingstroepen had zware vrachtwagens met radar-apparatuur vlakbij de bioscoop opgesteld en bij een punt in de omgeving van de 'grens. Russische en Tsjechische vlag- gen wapperden voor het gebouw. Slaapwagen Op een spoorrails stond de groen grijze trein met slaapwagens waar mee de Russische leiders waren aan gekomen en waarin ze overnachten. Ik werd niet op het perron toege laten maar kon zien dat op de wa gons van de trein in het Duits stond aangegeven „Schlafwagen". Het was vermoedelijk een Oostduitse trein. Het station is op ongeveer een mi nuut lopen van de bioscoop. Voor de toeschouwers is het meest indruk wekkend de honderden zwarte offi ciële Tsjechische Tatra automobielen die in een file van nabij een kilo meter lang staan geparkeerd. De meeste mensen in Cierna zijn Hongaren, overigen zigeuners, Oe- kraïners en Slowaken. Depot Cierna, dat gelegen is in het gol vende akkerland op de oever van de rivier de Theiss, is in feite een groot spoorwegdepot. Het Russische brede spoor en het smallere Europese spoor- svsteem ontmoeten elkaar hier. Alles wat uit Rusland komt moet hier worden gelost en op andere treinen worden geladen, en Andersom. Toen ik na een uur lopen bij de wegversperring kwam, was de bijeen komst al begonnen. Ik nam een paar foto's waarbij ik mijn camera ver borgen hield onder eén geleende nylon regenjas, die iedereen hier draagt. Plotseling zag een jongeman die naast me stond mijn camera en on middellijk waarschuwde hij de poli tie. In een oogwenk werd ik door politiemannen omgeven. Ze namen me mee naar een politiepost en on dervroegen me een half uur lang. Ze vroegen mijn naam, voor wie ik werkte en waarom ik daar was. Ik vertelde het hun. Ze probeerden niet om miin film in beslag te nem^n maar vertelden me dat ik de stad moest verlaten. Een politieauto bracht me naar een dorpje in de buurt van waar ik dit verslag doortelefoneerde. RIO DE JANEIRO Een Globe- master vrachtvliegtuig van de Ame rikaanse luchtmacht is zondagavond 40 km van Recife in Brazilië neer gestort. De tien bemanningsleden verloren het leven. Het toestel was opgestegen van het Surinaamse vliegveld Zanderij. Zondag zijn ze plotseling in bewe ging gekomen, maar niemand hier weet zeker of de grens wel hun doel is. In de buurt van Libava in het noordelijk deel van Moravië (Poolse grens) trokken in de afgelopen nacht tientallen Sowjettanks dreunend en dreigend over de donkere wegen. Er werd ook melding gemaakt van bewegingen van de in Oost-Duitsland gelegerde Russische troepen in zuide lijke richting, dus naar de Tsje- choslowaakse grens. In geheel Tsjechoslowakije was het gisteren rustig. Een voorgestelde sta king uit sympathie met Dubcek en de zijnen ging op advies van de leiders in Praag niet door. UITGELEKT Hoewel de Russen de plaats van samenkomst geheim hadden willen houden is de naam ervan gisteren toch uitgelekt. Het achthonderd kilo meter oostelijk van Praag gelegen Cierna aan de Theiss is eigenlijk niet veel meer 'dan een spoorweg-empla cement. (Zie elders deze pagina). Het hele gebied van Cierna was gisteren afgezet. Slechts lieden die konden aantonen er iets te maken te hebben, werden in staat gesteld door te rijden. Het gebouw waarin verga derd werd (het kantoor van de plaatselijke spoorwegbond, waar ook overnacht kan worden), was door de Tsjechoslowaakse geheime dienst hermetisch van de buitenwereld af gesloten. Slechts de fotograaf van het staatsagentschap CTK werd even binnengelaten om de gebruikelijke, 'zij het weinig kameraadschappelijke staatsiefoto's te maken. NOG NOOIT Nog nooit in de geschiedenis van het Europese communisme zijn er zulke merkwaardige en tegelijkertijd dramatische politieke besprekingen gehouden als die in Cierna aan de Theiss. Het hele Russische politburo was, met kandidaat-leden en al, naar deze grensplaats in oostelijk Slowakije ge komen (daarmee voor het eerst sinds de Russische revolutie het moeder land zonder leiding latend). Hetzelfde gold voor Tsjechoslowa kije, waarvan de afvaardiging uit het voltallige partijpresidium bestond. Buiten de partijleiders (Brezjnef en Dubcek), de premiers (Kosygin en Czernik) en de presidenten (Podgorny en Svoboda) van beide landen waren ook de ministers van buitenlandse zaken (Gromyko en Halek) aanwezig. Hoewel de Tsjechoslowaakse pers erop heeft aangedrongen in ieder ge val tijdens de topconferentie de aan vallen op Dubcek en de nieuwe koers te staken, gaan de landen van het Oostblok onverminderd met hun het ze door. De Prawda, het officiële orgaan van de Russische communistische parttf. beweerde gisteren dat Tsje choslowakije in de netten van de Amerikaanse propaganda verstrikt is geraakt, en dat het de bedoeling van Washington is via het nieuwe bewind een wig in het communistische deel van Europa te drijven. In Polen werd aangedrongen om de beslotenheid van het Warschaupact tot het uiterste te verdedigen. De or thodoxe krachten in Tsjechoslowa kije werden opgeroepen door middel van een volksbeweging front te ma ken tegen de nieuwlichters. Ook in Hongarije en Oost-Duitsland het regime van Ul- bricht heeft wel de zwaarste beschul digingen en bedreigingen geuit 'blijven de kranten en de radiosta tions de Praagse hervormingen heke len. (Van een onzer verslaggevers) ROTTERDAM Ongeveer 20 procent van de Rotterdamse ambtenaren boven de veertig jaar heeft klachten over chro nisch hoesten met of zonder het opgeven van slijm en benauwd heid. Bijna 15 procent boven de vijf tig jaar heeft meer dan minimale bronchitisverschijnselen. Een in 1966 gehouden enquête over rookgewoonten, beroep en woon plaats heeft dit onthuld. Het ro- SOFIA De Bulgaarse autoritei ten hebben een vrachtauto met infor matiemateriaal uit Praag, dat de Tsjechoslowaakse delegatie op het internationale jeugdfestival in Sofia had willen uitreiken, in beslag geno men. Onder de brochures was ook het antwoord van de Tsjechoslo waakse partij op de brief van de vijf van Warschau. Kranten die per luchtpost aan de Tsjechoslowaakse delegatie in Sofia zijn gestuurd, worden door de Bul gaarse posterijen niet besteld. Jan Janssen (4) Daar ik persoonlijk niet tegen sport ben, maar wel tegen sport op de Dag des Heeren, ben ik het eens met de kritiek van de heer Adr. Vogelaar op het gelukstelegram van de CHU aan Jan Janssen Laten we als christenen de sport van zaterdag afzonderlijk tegenover de zon- dagsport stellen. Dan mogen we en moe ten we een principieel geluid laten ho ren en zal een christelijk dagblad zo'n gelukstelegram niet op dergelijke plaatsen. Schoonhoven B. Kok In moerasgebieden in de Sowjet unie wordt geëxperimenteerd met een luchtkussenboortoren. Het ge vaarte van 170 ton kan worden ver plaatst met behulp van een tractor. ken van sigaretten kwam steeds weer naar voren als de belang rijkste factor bij bronchitis, in tegenstelling tot het beroep en de woonplaats van de ambtenaar. In het rapport van de commis sie „Water, Bodem en Lucht", waarin deze gegevens zy'n opgeno men, wórdt gezegd dat eerst de invloed van het roken bestudeerd zal moeten worden wil men uit het feitenmateriaal conclusies kun nen trekken over de invloed van de luchtverontreiniging op bron- chitusklachten. Astma Tegelijk imet het onderzoek onder gemeenteambtenaren in Rotterdam is ook een onderzoek geweest op een open-luchtschool in Rotterdam onder ernstig asmatische kinderen. De bedoeling was na te gaan of de kinderen er slechter aan toe waren op dagen met een toegenomen lucht verontreiniging. Hoewel er vier keer sterk toegenomen luchtverontreini ging op de speelplaats van de school heerste, bleken de kinderen niet over minder adem te beschikken uitgezonderd een dag waarop het zeer koud was. Opgemerkt wordt dan tok, dat dit jaar nog verfijndere onderzoe kingen nodig zullen zijn om tot be trouwbare conclusies te kunnen ko men over de relatie van de lucht verontreiniging met chronische ont steking van de luchtwegen. Dit onderzoek binnen een vijf jarenplan is inmiddels in Hoog vliet en IJsselmonde gestart met fi nanciële steun van het Nederlands I Astma Fonds en medewerking van de Medische faculteit in Rotterdam en het T.N.O. in Delft. RIO DE JANEIRO Janio Qua- dros, die in 1980 met de grootste meerderheid in de Braziliaanse geschiedenis tot president werd geko zen en zeven maanden later aftrad, is naar een door oerwoud omgeven stadje verbannen. President Silva heeft deze maatregel genomen, nadat Quadros hem had beschuldigd van dictatoriale neigingen. De ongeveer honderd overgeble ven Cubagangers. die vorige week op Schiphol zijn gestrand, zijn gistermiddag in „onbeperk te" hongerstaking gegaan. Een dertigtal houdt zich op bij het monument op de Dam (folu), de rest verblijft op verschillende plaatsen in de hoofdstad. AMSTERDAM De ongeveer honderd overgebleven Cuba-vaar ders, die vorige week op Schiphol zijn gestrand, hebben gisteren beslo ten tot een onbeperkte hongersta king. Tijdens een demonstratie op de Dam gaven zij pamflettfv uit. waarin zonder enige bewijsvoering wordt ge zegd dat de Westeuropese luchtvaart maatschappijen wel de mogelijkhe den hebben maar weigeren de jonge ren naar Havanna te vliegen onder politieke en economische druk van de VS. „Verschillende Westeuropese rege ringen hebben bij het idee dat Euro pese jongeren van dichtbij de Cu baanse revolutie kunnen zien ingegre pen om te zorgen dat deze vluchten niet doorgaan", zo staat er letterlijk. SAN JOSE De vulkaan Arenal in Costa Rica is gisteren gaan werken. Stukken lava en as werden tot op grote hoogte weggeslingerd en kwamen op drie dorpjes terecht. Negen mensen werden gedood. Andere dorpen zijn ontruimd. De as valt tot op 150 kilo meter van de vulkaan, die eeuwenlang niet heeft gewerkt. WASSENAAR „Er moet een eind komen aan deze pirate rij in de lucht. Dat zei gisteren KLM-piloot Jan Bartelski, pre sident van de Internationale fe deratie van vliegersverenigingen (IFALPA) naar aanleiding van het kapen van een Boeing van de Israëlische vliegtuigmaatschap pij El Al door leden van de Pa lestijnse commando-organisatie. „Wij kunnen niet langer tolereren, dat piloten zonder aanklacht onschul dig gevangen worden gezet", zei de heer Bartelski in zijn woning te Was senaar. Hij wees op het gevaar van het kapen van een vliegtuig in de lucht. De vliegers worden immers ge dwongen de instructies van de gewa pende bandieten op te volgen en kunnen zich dus niet meer aan de controle van de verkeerstoren onder werpen. Zij moeten dan maar luk raak dwars door het andere lucht verkeer kruisen. Hij deed een dringend beroep op de Algerijnse regering deze zaak vol gens internationale maatstaven van recht te behandelen. Als er geen Vliegtuigen kunnen niet landen GENÈVE De aanvoer door de lucht van hulp van het inter nationale Rode Kruis aan de hongerende vluchtelingen in Biafra is verscheiene dagen ge leden om technische reden opge schort. De oorzaak van deze opschorting houdt verband met landingsmoeilijk- heden voor vliegtuigen die de hulp goederen aanvoeren. Volgens de Biafraanse persdienst wil het Rode Kruis weten van welke golflengte de piloten var. de vliegtui gen met hulpgoederen gebruik moe ten maken om te kunnei. landen op Biafraans gebied De Biafranen wil len echter deze golflengte niet be kend maken, als er ook maar enige kans is dat de federale overheid van Nigeria wordt ingelicht. Het afgelopen weekeinde zijn 600 pakketten medicijnen van Unicef, het wereldkinderfonds, per Rode Jan Janssen (5) Ik hoop dat vele abonnees van uw blad met ontstemming het voorpagina- bericht over het gelukstelegram van de CHU aan Jan Janssen gelezen hebben. Beter zou het zijn. wanneer we regel matig op uw voorpagina lazen, dat de CHU protesteerde tegen zondagsonthei liging. Zoetermeer H. J. v. Reeuwijk Jan Janssen fi De inzenders Adr. Vogelaar en II. Rol gaven een tamelijk vreemd commentaar op de felicitatie van de CHU. Dhr. Vo gelaar maakt een vergelijking met de SGP. een partij die m.i. zeer duidelijk van de CHU verschilt, terwijl dhr. Rol meent dat sportverdwazing op zondag een volk niet verhoogt, maar hij ver zuimt te vermelden dat dit ook voor alle andere dagen geldt. De Tour de France duurt een paar weken; de winnaar heeft er al is de eindzege op zondag behaald die ge hele periode voor gefietst. Laten wij niet kleingeestig zijn. het is ook voor ongeïnteresseerden een formidabele prestatie. Indien het HM de Koningin behaagt Jan Janssen een felicitatietelegram te zenden, waarom zou de CHU (voor héél het volk!) het dan moeten nalaten? Voorburg G. C. Severyn TAE TRAM was net precies mooi bezet. Op alle bankjes rechts echtparen, twee aan twee; op alle bankjes links de eenlingen. Slechts het malle zijbankje voorin rechts, waar een langbenige al gauw in de knoop raakt wil hij elke bin nenkomende niet schoppen, was nog vrij. Tot de man binnenstapte. Hij had een knaapje aan de hand van een jaar of vijf. Dit alles zou geen ver haal waard zijn, maar het knaapje had iets in de hand en daar gaat het om. Heel de tram zag het. maar ken nelijk kneep de conducteur, die een kindervriend moet zijn, een oogje dicht. De tram verstijfde. Er heerste een absolute stilte, waar eerder, zoals dat in een Haagse tram behoort, nog een zwak beschaafd geroezemoes ge weest was van fluisterende con versatie. Had het kind een tijdbom in de vuist gehad, de angstige spanning was niet groter geweest. Zo van: dit kan niet; erger nog: dit mag niet... De man ging op het zijbankje zit ten en hees het kind op zijn schoot. Het was een argeloze en liefhebben de vader, die zoetjes tegen het jon getje aanbabbelde. Het kind, wat dommelig, knikte zo nu en dan tevreden en lebberde met een houten lepeltje uit het ding, een kuipje veelkleurig ijs. Vast wel een van een kwartje. Een mevrouw op de derde bank opende het vuur: „Dat mag niet, daar ken iemand vlekken van krij gen op zijn goeie goed..." Knaapje Het ging echt hard Maar de con ducteur had immers alle aandacht voor rijn tram; de vader voor zijn kind en het kind voor het ijsje. Dus bleef de opmerking in de lucht zwe ven zonder iets te raken. Met minuscule likjes minderde de inhoud van het kuipje. Geen spatje kwam er naast. „Het is verbojen..." klonk uit de achterste rijen een stem. De tram klingelde er doorheen. Op de eerste rij, pal tegen vader en zoon aan zat een pronk-echtpaar waar de rechtvaardige netheid van afstraalde. Strijdlustig keek de vrouw, die al driemaal haar man had aangestoten, naar het smullende kind. De man trok tersluiks een sussend gezicht, maar hield de ijsberg toch stevig in de gaten. Het knaapje bewoog zich even, raakte op een millimeter na de rok van de mevrouw, die overdreven verschrikt uitbarstte: „Kijk uit..." en tegen de vader „dat kind trapt me..." Pa hees zijn zoon iets omhoog, glimlachte verontschuldigend, zich geen ogenblik bewust, wat de misdaad eigenlijk was. Heel de tram praatte nu over ijs Alleen de vader en de zoon babbel den onbekommerd over eigen zaak jes, waarbij kennelijk de familie hel onderwerp van gesprek was. Geen nijdige opmerking, geen ste kende blik raakte hen. Met een zucht van welbehagen likte het kind voor het laatste hel lepeltje af: „OP" zei hij tevreden. De tram zuchtte mee. Teleur gesteld dat het onrecht gezegevierd had. Kruis-vliegtuig uit Kopenhagen over gebracht naar Nigeria, zo meldt de Unlcef-nieuwsdienst. Deze eenheden zijn bestemd voor zeshonderd vluch telingenkampen met een totale bevol king van driehonderdduizend mensen. Het Nederlandse Jeugd Rode Kruis verzendt deze week per schip 4.000 rampenzakjes en 10.000 stukken zeep met een gezamenlijke waarde van 45.000 gulden naar de slachtof fers in Biafra. Ou<i-SS-kolonel Otto Skorzeny, be kend om de gedurfde wijze waarop hij destijds Mussolini uit handen van de geallieerden haalde, verzorgt van Madrid uit, waar hij zich als make laar heeft gevestigd, voor Scandina vische kerkelijke organisaties voedsel zendingen naar Biafra. Skor zeny, die op zijn schrijftafel een foto heeft staan waarop Hitier hem de hand drukt, is voor Iets minder dan de helft eigenaar van de in Washing ton gevestigde chartermaatschappij US Air. Een vliegtuig van deze maatschappij en een van een dochter onderneming vervoeren de goederen, die per schip naar het Spaanse eiland Fernando Poo worden gebracht. VN-vertegemvoordiger Federaal Nigeria heeft er geen be zwaar tegen, dat de VN een verte genwoordiger stuurt om de hulpver lening aan de oorlogsslachtoffers te controleren. Dit is door het Nigeri- aanse staatshoofd Gowon aan Oe Thant meegedeeld. I strenge actie worden ondernomen te gen de schuldigen, dan zou 'hi-jack- ing' (piraterij in de ludht) we) eens kunnen uitgroeien tot een populaire bezigheid voor allerlei politieke avonturiers", zo zei de IFAL- PA-president. Boycot Het is al de tweede maal, dat de IFALPA, waarbij via hun eigen nati onale vliegersverenigingen in totaal 33.000 verkeersvliegers uit 50 landen zijn aangesloten, zich ernstig bezorgd maakt over de houding van de Alge rijnse regering. Ruim een jaar gele den deed zich het eerste geval van 'Hi-jacking' voor. Dit betrof het ka pen van een vliegtuig waarin ex-pre mier Tsjombe van Kongo zat. In Wiesbaden heeft de Internatio nale federatie van transportarbeiders (ITF) gisteren gedreigd met een boy cot van Algerijnse vliegtuigen, als Algerije de bemanning van de Boeing niet vrijlaat. Grenzen LIET voortduren van de Tsjecho- slowaaks-Russische besprekin gen zegt nog niets over de afloop ervan. Nog altijd zijn er twee mo gelijkheden. De onderhandelaars kunnen meer tijd nodig hebben om dat zij elkaar niet willen tegemoet komen. De langere duur kan echter óók gevolg zijn van het zoeken naar een compromis. Aangezien de Tsjechoslowaken er niet aan kunnen denken door de knieën te gaan en de Russen geen belang hebben bij het gebruik van geweld, ligt voor de hand dat ge zocht wordt naar ccn tussenoplos sing die beide partijen kan bevredi gen. De Tsjechen hebben die moge lijkheid steeds opengelaten. Vooral van de Russen hangt af, of nog een redelijke oplossing wordt gevonden. Zij hebben veel tijd ge had de gevolgen van eventuele stap pen te overzien voordat zij naar de conferentietafel gingen. Mogelijk beseffen zij, dat er ook voor hen grenzen zijn die niet straffeloos overschreden kunnen worden. Dat zij met zware eisen ter tafel zijn gekomen en die tot het laatst toe zullen handhaven, was natuur lijk. Dit hoeft niet te betekenen, dat zij alleen met het onderste uit de kan genoegen willen nemen. Zij zouden er zichzelf en het inter nationale communisme geen dienst mee bewijzen. Honger BRUSSEL De ministers van so ciale zaken van de EEG- landen heb ben gisteren in Brussel een aantal akkoorden bereikt inzake een volle dige vrij verkeer van werknemers binnen de EEG, dat medio september van kracht zal worden. Ter voltooiing van regelingen die in de afgelopen jaren op dit gebied reeds waren ingevoerd, is overeenge komen dat elke arbeider uit een der zes landen gedurende drie maanden in elk ander land van de ge meenschap werk kan zoeken. Als hij werk heeft gevonden, krijgt de arbei der een verblijfsvergunning van vijf jaar en geniet hij dezelfde sociale rechten als de arbeider in het gast land. Als deze EEG-arbeider werk loos zou zijn op het ogenblik dat deze verblijfsvergunning verlengd zou moeten worden, krijgt hij in feite nog een periode van twee jaar toege kend, waarin hij met behoud van alle rechten op sociale uitkeringen van het gastland ander werk kan zoeken. OIJZONDER ontmoedigend Is de gang van zaken bij de hulp verlening aan de hongerende be volking van Biafra, de afgeschei den Nigeriaanse provincie. Zelfs de vluchten van het Rode Kruis zijn nu gestaakt. Overal lig gen voorraden opgestapeld. Zij kun nen vanwege de Nigeriaanse blok kade Biafra echter niet bereiken. Generaal Gowon, het staatshoofd van Nigeria, heeft vorige week nog gezegd, dat de staat Biafra moet worden vernietigd. Totdnsver deed hij alsof hij bereid was massale voedselzendingen naar Biafra toe te staan. Op het beslissende ogenblik echter (zoals na het principe-ak koord in Niamey) liet hij afweten. De honger in Biafra is een wapen in de hand van Gowon. Volgens de laatste berichten gaat de strijd in alle hevigheid door. Het moet op den duur niet moeilijk zijn, een uit geputte bevolking of wat daar nog van over is op de knieën te krijgen. Daar stuurt Gowon op aan. Zonder pardon. Intussen proberen de westelijke lan den nog de geit en de kool te spa ren door wapens naar Nigeria en voedsel naar Biafra te zenden. De menselijke bewogenheid houdt blijkbaar op waar de koude oorlog begint.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1968 | | pagina 5