Blad Staat van beleg in Bolivia Voorzichtiger benadering lijkt noodzakelijk Donner draait goed mee Biafraanse leider optimistisch over vredesoverleg Organist Anton Heille] met grandioos recital V* Wegpiraat Best veroordeeld Onrust om het dagboek van Clie Guevara Joy-riders sprongen in Maashaven ZEID-AFRIKA EX ZIJX PROBLEEM Speel liever w binnen Koningin stuurde Janssen telegram Donderdag huldigt Jan Janssen in |f Amsterdam Twee Nederlanders in Australische wi ielerploeg NIEUWE LEIDSE COURANT Romantiek in de keuken Onze moderne keukens zijn o zo efficiënt maar... koel. Om die laboratorium achtige sfeer te doorbre ken kunnen we hier en daar, een romantische toets aanbrengen. Bijvoor beeld met een reproductie van De aardappeleters van Van Gogh, of een versiering hier en daar op de tegels die in de vorm van transfers in allerlei patronen voorhanden zijn in doe-het-zelf- en hobby zaken. Wat wilt u. de koele te gels een delftsblauw mo tiefje opplakken? Of hier en daar een roosje strooi en? 'n Idee kan ook zijn om een mooi kruidenrekje op te hangen, dan wel een streng knoflook, met daartussen hier en daar een droogbloemetje. De onmisbare keukenklok is er in de vorm van een ouderwetse koperen koe- kepan. De geelkoperen wijzers geven een goed contrast; het uurwerk gaat elektrisch. De klok heeft een jaar garantie. Uw eigendom voor ƒ34.50. Doet het heel goed tegen een houten wandje, tipt de winkelier. Er is er één jarig Kinderen snoepen on gemerkt veel op een ver jaardag. ook al geven XI verstandige moeders i kind fruit mee om te trakteren op school. Tip van het Voorlichtingsbu reau Voor de Voeding: geef in plaats van een grote taart eens éénpersoons gebakjes van kleine koekjes of cakejes gemaakt, gegarneerd met vruchtjes. Of zet midden op de feesttafel één of meer sinaasappels of ap pels, die als standaard dienst doen voor de prik kertjes waaraan we stukjes kaas, rozijnen, stukjes appel, sinaasap pel, of druiven rijgen. Als drank milk-shake of bowl, altijd in kleine porties. Een kindermaag is gauw gevuld! Bloemenband Hier ziet u een origine le bloemenhouder. Hij werd ontworpen door een oude schipper uit Bruinisse. Zó luidt het recept: Men neme een oude autoband en een stevige schaar of scherp mes. Snij het loopvlak van de band voor driekwart af, en wel zo dat er aan de bovenkant een „handvat" uit gespaard wordt (u kent dat van gevulde si naasappels). Verf de band met witte werf, maar buig eerst links en rechts een mooie krul van het afgesneden ge deelte (zie foto). De „krullen" vastspijkeren op een plankje, dat ook een vrolijk kleurtje krijgt. Tenslotte de „bo dem" van de band vullen met fleurige balkonplan- ten. De band die wij za gen was beplant met afri- kaantjes en lobeliaantjes De eigenaar maakt er deze winter nog twee bij, een rode en een blauwe; juist, hij wil de nationale driekleur in zijn voortuin. Op uw bal kon ook geen gek idee; de band is door het handvat goed ver plaatsbaar. STREEKRECEPTEN Weet u wat Hobbelde- bob. Krombreudjes, Hansfodjes, Heameal, Tsusbollebuisjes, Kippe- pik of Boffert is? Geneer u niet. wij wisten het ook niet. Tot we de aar dige brochure „Streekre cepten" in handen kre gen, waarin vele recep ten staan die afkomstig zijn van ons platteland. Een belastingkoek bieden we de Heer Inspecteur der Belastingen heus niet meer aan ('t was een dik ke nieuwjaarskoek waar in men het verschuldigde belastinggeld stak) maar een Vlaamse Vlaai, een Oranjekoek (waarop de naam van een boreling of een gelukwens gespoten was in Heerenveen en omgeving) kunnen we best nog eens maken. Karnemelksaus wordt nog in vele delen van ons land gegeten, en wie deze zure „stip" ook eens wil bereiden, weer 's iets anders én beters dan vet te jus overigens, kan in dit boekje terecht. „Streekrecepten" werd uitgegeven door Het Ne derlands Zuivelbureau, postbus 4575 te Rijswijk Z.-H. Mevrouw N. M Eekhof-Stork verzamelde de gerechten, met mede werking van mevrouw R. Lotgering-Hillebrand. Uiteraard zijn het zuivel- recepten; ze worden de uwe na storting van 1.25 op gironummer 349731. op het strookje .Streekrecepten' Snel-kopjes Als de gasten vertrek ken, begint voor u het werk. De afwas! In va kantie-tijd geen aanlok kelijk karweitje. Een Duitse fabriek vond er dit op: een bruin plastic kopje zonder bodem. Daarin past een royaal formaat weggooi-beker- tje. De inzetbekertjes stapelen makkelijk, evenals de kopjes, en ze nemen dus nauwelijks plaats in. We drukken het kopje ondersteboven op een stapel invulbeker- tjes, drukken het licht aan. dan klemt het rand je goed vast in het bo dem-gat van 't kopje inschenken drinken maar. Na gebruik wippen we mot een duim het be kertje weg. Doordat we onze mond aan het weg- gooi-bekertje zetten blijft het kopje schoon. Ook iets voor kantoor: ieder zijn eigen kopje, steeds nieuwe inzetbe kertjes die na éénmaal gebruiken in de papier bak verdwijnen. Hy giënisch en handig. Van Bellaplast in Wiesbaden. We kochten een doos met vier kopjes en vijf en twintig vullingen voor DM 4,80. Vijftig nieuwe vullingen kosten DM 2.90. Wat heb je dan ge had? Een kopje met een gat! AMSTERDAM Jan Hein Donner is een merkwaardige figuur, ook schaaktechnisch. Hij kan met bijzon der magere resultaten voor de dag komen en plotseling partijen wegge ven van wereldklasse. Het heeft er veel van weg dat Don ner er de laatste dagen zin in heeft. Tijdens de wedstrijden in het IBM-schaaktornool in Amsterdam komt hij om in wielertermen te spreken met de groten mee om hoog. Dat bewees Donner gisteren weer met een remise tegen koploper Ivkov die met een halve punt voorsprong op Kavalek de eerste plaats nog in bezit heeft. Temeer daar Sjamkowitsj in de zesde ronde remise spelend tegen Kavalef zijn afgebroken par tij nog niet heeft uitgespeeld. In the orie siaat de Rus naast Ivkov, Behalve Donner presteren de ove rige Nederlanders niet veel. Op de laatste zes plaatsen zien we vijf Ne derlanders. Alleen Ree blijft er net iets boven uit omdat hij kans zag voor de zesde achtereenvolgende keer een halve punt te veroveren. Zo kan het ook. Uitslagen De uitslagen zijn: Grootmeestergroep: 6e ronde: Zuidema Marovic Vt—VRee Bliek Bouwmeester Bronsteln o—i; Kotow Jongsma afg.; Cirlc Leng- yel afg.: Ivkow Donner V:Kavalek Sjamkowitsj 'hKuijpers Lange- weg Stand na 6 ronden: 1. Ivkow (Z.S1) 4'/i pnt: 2. Kavalek (Tsj.-Sl.) 3. Sjamkowitsj (Rusl.) 3 'It p la; 4/7: Donner (Ned); Bronsteln (Rusl); Bilek (Hong) en Marovic (Z SI) 3"-: 8. Ciric (Zsl) 3 la; 9. Ree (Ned) 3 pnt; 10. Lengyel (Hong) 2'/i la: 11. Jongsma (Ned) 2 4- la; 12/14: Kuijpers (Ned); Langeweg (Ned): Bouwmeester (Ned) 2; 15. Zuidema (Ned) X'/i; 16. Kotow (Rusl) 1 2a. Meestergroep: 4e ronde: V. Oosterom Hartoch V«—16e ronde: Smederevac Gereben (Zwits) 2»/:: 8. Scholl (Ned) 2 1 0—1: Czernlak Bakker 1—6: Van Ooste rom Tatai 0—1 (t.o.); Scholl Lutlkow o—i. Stand na 6 ronden: 1. Tatal (Italië) 6V» pnt: 2. Hartoch (Ned) 4"> -I- 1 ultgest.: 3/5: Medina (Spanje), Lutlkow (Rusl). Smedere vac (Z sl) 4: 6. Van Scheltinga (Ned) 3: 7. Gereben (Zwlts) 2'';: 8. Scholl (Ned 2 1 ultgest.: 9. Van Geet (Ned) 2: 10. Czerniak (Isr.) 1'/,; n/12: Bakker (Ned) en Van Oosterom (Ned) 1. MANCHESTER George Best. de rechtsbuiten van Manchester United die op het voetbalveld alle obstakels zo kundig omzeilt, blijkt dat op de weg nog niet onder de knie te heb ben. Aan het stuur van zijn snelle Jaguar hield hij zover links dat hij met een harde klap op een gepar keerde wagen botste. De 23-jarige Beatle van Man chester United, die onlangs nog tot „voetballer van het jaar" werd uitge roepen, kreeg een boete van 215 gul den en mag zes maanden niet rijden. Het was de vierde maal dat Best in verband met een aanrijding op het matje moest komen. LA PAZ De Boliviaanse regering heeft gisteren voor het gehele land de staat van beleg afgekondigd. Men is tot deze drastische maatregel overgegaan na de hevige gevechten zaterdag tussen de oppositie en de politie. De oppositie eist het aftreden van president Barrientos. omdat de mi nister van binnenlandse zaken Anto nio Arguedas het dagboek van de communistische guerrillastrijder Gue vara in handen van de Cubanen had gespeeld. De minister van binnen landse zaken is inmiddels afgetreden en uitgeweken naar Chili. Hier wordt hij streng bewaakt. De politieke sfeer in La Paz is gespannen. President Barrientos heeft de oppositie beloofd een onderzoek in te stellen naar de Castrogezinde elementen in de staatsorganen. Tweede kopie Minister Arguedas heeft het oag- boek van Che Guevara ongeveer tien DORDRECHT De 17-jarige fa brieksarbeider A. P. van U. stal in de nacht van vrijdag op zaterdag een in j de Zeehavenlaan geparkeerde auto vanj de heer H. Wierks. Zonder rijbewijs, reed hij samen met zijn 17-jarige vriend M. van D. naar Rotterdam. Daar viel het twee surveillerende agenten op. dat de jeugdige bestuurder maar geringe stuurcapaciteiten had. Zij wil den hem laten stoppen, maar aan hun bevel werd geen gevolg gegeven. Inplaats daarvan sprongen de jonge lieden uit de rijdende auto en doken in de Maashaven. De auto reed nog een eind door en kwam tegen een gepar keerde auto tot stilstand. Beide jongens werden door de politie uit het water gehaald en nadat zij waren gedroogd aan de Dordtse recherche overgegeven. Beiden hebben nog een voorwaarde lijke straf te goed. ABA (Biafra) Een opge wekte Biafriaanse leider Ojoe- kwoe keerde gisteren in Biafra terug, nadat hij in Niger over eenstemming met Nigeria had bereikt over hervatting van de onderhandelingen tussen beide landen. Hü toonde zich optimistisch over het welslagen van het nieuwe vredes overleg, dat niet voor morgen begint, HU zal de Biafraanse delegatie zelf leiden. Generaal Gowon leidt die van Nigeria. Ojoekwoe verweet de Verenigde Staten, dat het zich angstvallig buiten het conflict houdt om Engeland niet voor het hoofd te stoten. Israël zal Biafra voorlopig niet er kennen. ondanks sterke aandrang uit het parlement. Israël zal wel een grote actie starten om de nood van de Bia- franen te helpen lenigen. Een artsen team zal binnenkort naar Biafra ver trekken. De rooms-katholieke liefdadigheids organisatie Caritas heeft meegedeeld, dat het aantal voedselvluchten naar Biafra zal worden opgevoerd, ondanks de verheviging van de beschieting door de federalen. Het apartheidsbeleid van Zuid-Afri- ka, of zoals men daar liever zegt, het beleid van eigensoortige ontwik keling, wordt in de wereld vrij alge meen, scherp en zonder reserve ver oordeeld. Dat wekt reeds lange tijd mijn verwondering. Natuurlijk heeft men een grond voor dat oordeel. De eis van gelijk heid der mensen en de veroordeling van de rassendiscriminatie. Maar het is bekend genoeg, dat nergens in deze wereld deze gelijkheid werkelijk ge realiseerd is en dat in vele landen buiten de westerse wereld bij wet of gewoonte een ongelijkheid in stand gehouden wordt. Zelfs begrijpen wij, dat indien men aldaar deze ongelijkheid op korte termijn zou opheffen, een chaos zou ontstaan. Rassendiscriminatie is een kwade zaak. maar de vraag is na tuurlijk, of zij een grond is voor het beleid in Zuid-Afrika. En een „weet" is, dat bijvoorbeeld Amerika, Enge land en Rusland er binnen eigen land zelf moeite mee hebben. Er is meer dat verwondering wekt. Waarom zo'n categorische veroorde ling van Zuid-Afrika. terwijl men zo veel begrip weet op te brengen voor verschrikkingen elders in de wereld? Ik denk o.a. aan de erbarmelijke sociale toestanden in India, de Ara bische landen en Zuid-Amerikaanse landen, die de machthebbers daar vanzelfsprekend lijken te vinden; het uitroeien van minderheden in diverse Afrikaanse staten; het ombrengen, enkele jaren geleden, van tienduizen den mensen in Indonesië; de discri minatie, terreur en concentratiekam pen in communistische staten; het methodisch streven van Rusland en China naar een communistische we reld en naar de beheersing daarvan, waartoe regeringen ondermijnd, on dergrondse acties gevoerd en revolu ties ontketend worden, en waartoe oorlogen geriskeerd of zelfs gevoerd worden. Ook geeft het te denken, dat nie mand in Zuid-Afrika zelf de buiten het land voorgestane integratie voor mogelijk houdt. Ook de leden van het Christelijk Instituut, die ik sprak, achtten integratie onmogelijk. In Zuid-Afrika ontmoette ik geen emi grant. die hoe hij er ook vroeger over gedacht mocht hebben, een te genstander van het apartheidsbeleid was. Maar ik heb ze natuurlijk lang niet allen gesproken. Wat christenen, die Zuid-Afrika veroordelen, tot voorzichtigheid moet stemmen, is, dat het beleid bepaald wordt door overtuigde christenen, die vast geloven, dat zij in gehoorzaam heid aan de Heilige Schrift aldus handelen. Feiten Voor een billijk oordeel is het no dig, dat we ons openstellen voor de feiten. Vervolgens moeten de nor men bekeken en beoordeeld worden, zowel die welke in Zuid-Afrika het beleid beheersen, als die welke de wereldopinie tot een veroordeling van dat beleid brengen. Tenslotte moet de uitvoering van het beleid getoetst worden. Over deze kwestie wil ik in het volgende, op grond van ervaringen opgedaan gedurende een reis van drie maanden in Zuid-Afrika. enige opmerkingen maken. Het oogmerk van de reis was het houden van le zingen over wijsbegeerte aan de uni versiteiten en een kennismaking, in het bijzonder met het allesbeheersen de probleem van Zuid-Afrika. Er was volop gelegenheid voor de ze kennismaking. Universiteiten, scholen van allerlei soort, bedrijven, ziekenhuizen. departementen. lo- kasies, zendingsstasies werden be zocht. De Transkei, het thuisland van de Xhosa's zelfs een week lang. Registratie van de vele gesprekken over het onderwerp is onnodig en ook ondoenlijk. Maar om een indruk te geven kan ik mededelen, dat ik sprak met personen en groepen van allerlei functies en positie, met blan ken. Bantoes, kleurlingen en Indiërs, met voor- en tegenstanders van het beleid, en in voldoende mate voor een redelijk betrouwbaar oordeel, met hen, die in de staat Transkei de hoogste verantwoordelijkheid voor het beleid dragen. Zelfs gepaard aan het lezen van vele stukken en boeken is dat nog niet voldoende voor een definitief oordeel. Toch durf ik wel spreken van een tamelijk betrouwbare kijk op de zaak. omdat gaandeweg een visie ontstond, die door nieuwe feiten niet meer werd weerlegd, maar hoogstens genuanceerd en dikwijls versterkt werd. Uniek Om te beginnen even een omweg. Zuid-Afrika zit met een probleem. Het bestaat allang, maar het is uniek en ernstig geworden sinds de ophef fing van het koloniale stelsel na de oorlog. Dit proces heeft zich snel vol trokken, zoals vele andere processen, die ons tezamen de indruk geven, dat de geschiedenis een nieuw tijdperk is binnengegaan. Het kenmerk van het koloniale stelsel was de duurzame politieke in tegratie van twee culturen met een groot verschil in ontwikkeling. De westerse landen, die in culturele zin het verst gevorderd waren, hadden in de koloniale verhouding de over macht. Na de ontbinding van deze samenhangen zijn de oude kolonieën zelfstandig geworden en streven de nieuwe staten ernaar om zich de westerse machtstypen zodanig eieen te maken, dat zij de grote ach terstand kunnen inhalen. Een dergelijke samenhang van cul turen met groot verschil in ontwik keling bij een politieke integratie bestaat ook in Zuid-Afrika. Het verschil is. dat de ontbinding van de politieke integratie, die elders moge lijk was. om verschillende redenen in Zuid-Afrika uitgesloten is. Dit maakt de Zuidafrikaanse situa tie uniek en ernstig. Het lijkt mij onjuist en tegenover Zuid-Afrika ook onbillijk om bij de beoordeling dit dwingend gegeven te negeren. De situatie is aldus. Op een gebied, vijf keer zo groot als Engeland wo nen 18 miljoen mensen. De sa menstelling is 3.5 miljoen blanken. 12,5 miljoen Bantoes. 1.8 miljoen kleurlingen en 0.5 miljoen Indiërs. De Bantoes zijn, vergelijkbaar met de verscheidenheid van volken in Euro pa. verdeeld in verschillende volken, waarvan de Xhosa's met 3.5 miljoen en de Zoeloes met 3 miljoen de grootste zijn. Concentraties De kleurlingen wonen voorname lijk in een gebied dicht bij Kaapstad. De Indiërs wonen overwegend in Na- tal en vooral in de buurt van Dur ban. De verschillende Bantoevolken hebben ieder een eigen landelijk con centratiepunt. waar ook hun toe komstig thuisland zal komen. Een daarvan. Lesotho, is een Engels pro tectoraat. Het Zoeloegebied ligt in noordelijk Natal. Ook aan de In dische Oceaan en zuidelijker ligt de Transkei, een gebied tweemaal zo groot als Nederland, waar 2 miljoen Xhosa's wonen. De Transkei is reeds een autonoom thuisland met een ei gen regering en parlement. De Bantoes wonen overigens DOOR PROF. DR. IR. H. VAN RIESSEN verspreid over het gehele land. maar vooral in het noordelijk deel en met concentraties bij de steden, waar zij in lokasies wonen. Het inwonertal van deze lokasies is meestal iets gro ter dan dat van de blanke bevolking. De blanken ten slotte wonen verspreid over het gehele land. In de grootste steden, Johannesburg, Kaapstad, Pretoria en Durban wonen er tezamen een miljoen. Blanken De blanken zijn verdeeld over een Engels sprekende groep en een wat grotere Afrikaans sprekende groep. De „Engelsen" wonen merendeels in Natal en de Kaapprovincie, de „Boe ren" overwegend in de Oranje Vrijstaat en in Transvaal. De eersten zijn toonaangevend in industrie en handel, de laatsten op de departe menten en in het agrarisch bedrijf Het probleem is nu om deze volken met verschillende godsdiensten en met grote verschillen in cultuur zo danig tot politieke samenhang te brengen, dat van een rechtsstaat gesprokei} kan worden met goede on derlinge verhoudingen tussen de mensen en groepen van verschillende nationaliteit. en met de beste perspectieven voor de ontwikkeling der volken, en vooral van die volken, die nog aan het begin van hun ont wikkeling staan. De historische condities van het probleem zijn: de bestaande feitelijke apartheid tussen de vele volken ook tussen de Bantoestammen onder ling en de leidende rol van de blanken in het land. Het probleem is het omvangrijkst in het geval van de Bantoes, maar het is verreweg het moeilijkst in het geval van de kleurlingen omdat de zen vanwege hun herkomst van al lerlei aard te beginnen met de Hottentotten en de Maleiers niet in eigenlijke zin een volk vormen en de identificatie missen, die de stam- bewuste Bantoes in zo sterke mate bezitten. dagen in handen gehad. Hij mocht er één kopie van maken voor persoonlijk gebruik. De minister maakte er ech ter twee. Een kopij is in Cuoa te recht gekomen. Fidel Castro heeft het dagboek van Che Guevara, hoe wel de guerrillaleider niet steeds vriendelijk over hem schrijft, dank baar in ontvangst genomen en voor publikatie vrijgegeven. De oppositie stelt nu president Barrientos (een vriend van Arguedas) gedeeltelijk verantwoordelijk voor het verdwij nen van het dagboek. Bij decreet beschuldigt Barrientos echter op zijn beurt de oppositie van „openlijke opstand" tegen het re gime. En de nieuwe minister van binnenlandse zaken, Tapia, verklaar de dat de demonstranten vuurwa pens hadden gebruikt. Als poezebeest weet je in dezbv vakantiedagen ook niet meeIer waar je je aan te houden hebtfj ledereen gaat met of komt terujp i van vakantie en het blijft maai somber. Ik weet ook niet meej waar ik het zoeken moet: zo lijk het mooi, maar ben je buite\E dan plenst het weer. Het veiligf ste is nog maar je recreatie binj nen te zoeken. DEN HAAG De Koningin heeft Jan Janssen, de eerste Ne derlander die de Ronde van Frankrijk heeft gewonnen, tele grafisch gelukgewenst. Ook minister Klompé heeft Janssen een telegram gezon den. MELBOURNE In de Austra lische wielerploeg voor de Olym pische Spelen van Mexico zijn twee uit Nederland afkomstige renners op genomen. Het zijn de 23-jarige Jan Bijlsma uit Victoria, die Australisch kampioen achtervolging is, en de even oude Ron Jonkers uit Zuid-Australië, die de titel op de weg veroverde. Jos van der Meuten tweede in criterium ANTWERPEN Jos van der Vleu ten is maandag bij een prof-crite rium in Antwerpen achter de Belg Mi chel Jacquemin op de tweede plaats geëindigd. De winnaar legde de 146 kilometer af in 3 uur en 13 minuten. Gerben Karstens werd vijfde, Jo de Roo zesde, Bart Zoet tiende. Rinus Paul dertiende en Henk Nijdam vijf tiende. AMSTERDAM Tourwinnaar J Janssen zal donderdagavond in Olympisch stadion in Amsterdi 1 waar dan de baankampioenschapii-l bezig zijn, worden gehuldigd. Na q intocht in een open auto zal Jansj worden toegesproken door de vot zitter van de KNWU, dr. P. van D en de directeur van het stadion, heer J. Mellegers. Uiteraard staat ook een erero op het programma. In de huldij worden allen betrokken, die Jan: officieel op zijn weg naar de zegi de ronde van Frankrijk hebben gestaan. Dus ploegleider Ab Gel< mans. de renners Arie den Har Eddy Beugels en Eef Dolman, de caniciens, soigneurs en de chs feur. Bandoeng-PimperE overleed in Rotterdam ROTTERDAM De heer F. Cla in de jaren rond 1946 in het toenma Nederlands-Indië bekend als „I doeng-Pimpernel" is, 71 jaar oud, Rotterdam overleden. De heer Clarke, geboren in het gelse graafschap Kent, is direct na oorlog als officier in het Britse lq' naar Nederlands-Indië gegaan, p maakte daar vooral naam door. on. wapend, meer dan tweehonderd Neo landers te redden uit handen van Is donesische nationalisten. ij De heer Clarke is getrouwd met Nederlandse vrouw. Tijdens de oorlof hij door de Duitsers gevangen genonn De Duitsers „ruilden" hem voor tt Duitsers, waarna de heer Clarke transport werd gesteld naar Nederls Niet naar de beloofde vrijheid: hij wl in Scheveningen prompt weer ingef ten. Na de oorlog werd hij als Brits8 lichtingenofficier naar Nederlands-In gezonden, waar hij een eigen methl ontwikkelde om gevangen genomen derlands te bevrijden-, De heer Clarke vestigde zich in 1. met zijn gezin voorgoed in Rotterda De begrafenis geschiedt wopnsdag de r.k. begraafplaats Crooswijk. SCHIEDAM Hans van rler Sl schrijver van Schiedam rond eeuwwisseling heeft weer een b| op stapel staan: „Schiedam nu". 2 eerste boek „Schiedam rond eeuwwisseling" is niet meer te v krijgen. ROTTERDAM In een ge- j heel aan de barok gewijd pro gramma heeft Anton Heiller, de vermaarde organist uit Wenen maandagavond zijn bijzonder talrijk gehoor wederom duide- j lijk laten horen, dat hij tot de grootste orgelmeesters van het ogenblik behoort. Zijn spel was technisch zeldzaam gaaf. ongewoon boeiend bovendien door de steeds weloverwogen rc- gisterkeuze en daarbij steeds muzi kaal geladen. Een apart woord van lof komt de concertgever toe voor de bijzonder verzorgde ornamentiek: tot in de meest levendige passages wer den alle versieringen voortdurend stijlvol en feilloos gerealiseerd. Het programma werd geopend met twee werken van Bach's voorloper Georg Böhm: het geserreerde Prelu dium met fuga eig. twee fuga's in d, met de zo verrassende körte epiloog en de mede door.de sterke contrastwerking zo boeiende Partita „Auf meinen lieben Gott". Van een ander groot voorbeeld voor de Thomas-cantor, Dietrich Buxtehude, speelde Heiller vervol gens op onnavolgbare wijze de !:o- raalbewerking in 4 verzen van ..Va- ter unser im Himmelreich", schitte rend van klankfantasie „Nun f/eut euch, lieben Christen g'mein", con- i trapuntisch vaak zeer vernuftig opvallend door chr miatiek en soms optredende „dubbele echo". Het concert werd bekroond l werken van Bach zelf: onderdelen het derde deel van de „Clavier- bung*', of wel de Orgelmesse, het heel omraamd door het Preludium de Fuga in Es. Na een in voorbeej tempo en fraai gescandeerd neerg Preludium klonken achtereenvolg de drie grote én de drie kleine werkingen van de zeer sterk sam hangende delen „Kyrie. Gott Va' „Christe, aller Welt Trost" „Kyrie, Gott heiliger Gest". Mede door het heldere, niets doezelen.de spel van concertgever de luisteraar eens te meer in ven ring raken door het hier vertod grootmeesterschap van de compoi al zou men b.v. alleen maar het z nu nog modern aandoende moduli rische slot van het voor het v werk geschreven „Kyrie, Gott, Hl ger Geist' aanhalen. Na een ragfijne driestemmige ghetta, de derde bewerking van lein Gott in der Hoh' sei Ehr" en tweede versie, als vierstemd fuga, van „Jesus Christus, unser 1 land", vormde de magistrale tripe ga in Es, waarbij de grote lijn uit kend werd volgehouden, een waal besluit van deze onvergetelijke on avond.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1968 | | pagina 6