De rudimentaire mens
OPINIE
Kanttekening
De generaal en
zijn grondwet
NONr ZEGT DE GA ULLE
■pil
Onze redactie
Radicalen over
geschilpunten
Eerherstel voor het midden
Zeven dagen verder
V. f.'ci- -
ZATERDAG 1 JUNI 1968
Waarover gaat het m de res
verhalen, die in dit boek gebun
deld zijn? Een jonge man onder
gaat een langzame verstening (De
huidaandoening). Een vrouw
voelt zich op een wonderlijke
manier verbonden met een mach
tige, eenzame zomereik (De boom
Goliath). Een boerenvrouw staat
een opgegraven goudschat af als
losprijs voor haar gevangen man,
die een verrader is, om hem
daarna eigenhandig terecht te
stellen (Het wenken van vogels).
TN de politiek staat als regel „het midden" niet byster hoog
genoteerd. Wie daar iets „in het midden" wil „brengen",
doet gewoonlijk verstandig niet de loftrompet op „het mid
den" te steken.
Men heeft er een woord voor, dat in het politieke taalge
bruik tegelijk een veroordeling inhoudt; men spreekt van
„het kleurloze midden". Inderdaad, wie nog aan het midden
hecht, loopt alle kans er dus in de verkeerde zin „ge
kleurd" (in dit geval immers „kleurloos") op te staan. En
wie wil dat?
Intussen, als bij zovele andere zaken doet men wijs, zich
niet door een al te vlotte redeneertrant te laten overrompe
len. Daar is bijvoorbeeld ook de roep om „duidelijkheid" in
de politiek. Op het eerste horen een redelijk verlangen. Maar
hetzelfde verlangen ls onredelijk inzoverre duidelijkheid In
onze gecompliceerde samenleving helaas een onmogelijke
eis is.
TELEUR bekennen, positie kiezen niet zelden zijn dat irri-
tante wensen. Want vele problemen hebben zovele kan
ten, en zijn we altijd voldoende op de hoogte? Wie tè gemak
kelijk kleur bekent, wie tè spoedig positie kiest, vertoont
even vlot de kenmerken van een wijsneus, wiens wijsheid
dan ook bjj nader onderzoek niet verder blijkt te reiken dan
zijn eigen neus. Maar daarmee zijn we er niet zeker niet
bij die epineuze. die stekelige kwesties die zich telkens weer
aan ons voordoen.
Het plakken van etiketten is een in onze dagen gaarne be
oefende bezigheid. Men is ook daar vlot mee. Wie even aar
zelt met wat wel genoemd wordt een progressieve benade
ring van hedendaagse vragen loopt het risico reeds derhalve
conservatief te heten. En wie de betrekkelijkheid onderkent
van overgeleverde waarde krijgt even spoedig een odium van
progressiviteit op zich ai wordt in onze voortsnellende tijd
progressiviteit als regel wel, vaak echter ook weer te vlug. als
een deugd geprezen.
TN het blad In de Waagschaal, dat men kwalijk van over
trokken behoudendheid kan betichten, las ik tot mijn
genoegen enkele nuchtere opmerkingen die kunnen gelden als
een eerherstel van „het midden".
Prof. dr. J. de Graaf had gesproken van „het saaie midden",
waaruit men behoort te vertrekken. Maar de schrijver er
kent, niet in te zien waarom het midden saai moet zijn. In
het gezin, zegt hij, is de moeder het middelpunt, maar is ze
saai?
Het midden, gaat hy verder, heeft de waarde van ontmoe
tingspunt te kunnen zijn, ook voor conservatieven en pro
gressieven. Van het midden uit, meent hy, kan alleen de
schok van de meningen komen die de waarheid voort
brengt. Zonder midden, stelt hij bijvoorbeeld, zou de Her
vormde Kerk al lang opgesplitst zijn.
Wyzc woorden, dunkt me. In de politiek worden bepaalde
politieke partijen weer door krachten binnen of buiten
die partijen onder druk gezet om te kiezen voor wending
naar links of naar rechts, maar om vooral niet „midden" te
blijven, dat immers „kleurloos" is.
Die partijen doen, meen ik, verstandig door de lichtvaardig
heid van dit soort in zekere zin verleidelijke redeneringen
heen te kijken en heen te prikken. Laten ze ook in dit op
zicht liever zichzelf zijn en blijven. Er valt èn zoveel goeds
te bewaren èn tegelijk nog zoveel goeds te winnen het
een niet minder dan het ander.
YfTAT in de kerk. die morgen weer het Pinksterfeest mag
vieren, opvalt, is de verscheidenheid.
In de bijbel wordt aan die verscheidenheid telkens weer
aandacht geschonken, wanneer ze steeds opnieuw wordt
opgewekt tot respecteren van elkaar. En als kennelijk een
van de voorwaarden voor de komst van de Geest wordt stel
lig niet zonder grond gewag gemaakt van de eendracht onder
wie de Geest verbeidden.
Ik houd er niet van om hetgeen voor de kerk geldt zonder
meer door te trekken naar menselijke organisaties, met in
begrip van politieke partijen. Maar er is óók geen reden om
te stellen dat voor hen niets geldt van datgene wat waarde
heeft in de kerk.
Waarom zou men met name in organisaties die zich de pre
tentie hebben aangemeten van zich christelijk te noemen el
kaar niet kunnen vasthouden, zich in de onderlinge verschei
denheid bewust zijnde van het waarlijk gemeenschappelijke
dat, desnoods als een schok der meningen, ook dc waarheid
kan voortbrengen?
Ook de Pinkstergeest is trouwens alleen genade.
DIEMER
Een ten dode gedoemd bos wordt
in brand gestoken en daarna on
der zware regens op wonderbaar
lijke wijze getransformeerd tot
nieuw leven (Een voorbode van
de civilisatie).
Een dokter, op weg naar een
boerderij waar een vrouw een
kind moet krijgen, verdwaalt in
een diY.ite mist en bereikt de
hoeve als het kind al geboren is
(Een wandeling in dc mist). Een
geoloog ontdekt in een pool
landschap een gedegenereerde
mensengemeenschap, die zich
meester maakt van alles wat hij
bezit en aan heeft en die de snel
bevroren man verdeelt en oppeu
zelt (De volkomen verkilling).
De natuur
De natuur in het algemeen, en
het plantaardig leven in het bij
zonder, is sterker dan de gecivi
liseerde mens. De mens „moet"
weliswaar niets, want Hamelink
propageert niets, maar impliciet
herinnert Hamelink de westerse
geciviliseerde en technisch be
dreven mens aan zijn hulpe
loosheid ten overstaan van de
zwijgende, geduldige, onverzette
lijke overmacht van de natuur,
zodra de mens als eenling of met
weinigen tegenover die over
macht te staan komt. De
volstrekte onmacht van de mens
INaar aanleiding van Jacques Hamelink, De Rudimentaire mens, uitg. Athenaeum—Polak
Van Gennep, Amsterdam, (192 blz., 8,50.)
ten goede, in Hamelinks jeugd
milieu beleden, lijkt bij hem om
gezet in de onmacht vooral van
de beschaafde mens ten opzichte
van de geheimzinnige tellurische
machten.
Vóór-christelijk
Dit besef leeft bij deze auteur
zo sterk dat het hem tot schrij
ver en dichter heeft gemaakt.
Het bepaalt zijn thema's en zijn
schrijftechniek. Het is literair ge
zien zijn oorspronkelijkheid en
zijn. stelt Hamelink zich op tegen
over een wereld van civilisatie
en apparatuur. De mens moet or
ganisch in de natuur kunnen
functioneren en hij boet aan we
zenlijke menselijkheid in als hij
het contact met de natuur ver
liest.
Maar doordat elk spoor van re
ligiositeit in christelijke zin ont
breekt. tendeert dit contact bij
Hamelink naar het heidens ma
gische en mystische. Hij put als
het ware uit vóórchristelijke
bronnen, iets dat men hier en
daar ook in de poëzie van 'Ach
terberg tegenkomt.
Achterberg was van huis uit
T^E GAULLE interesseert my
slechts als historische figuur.
Dit heeft de generaal, gewend
over zichzelf in de derde persoon
enkelvoud te spreken, eens ge
zegd.
Het kan hem niet schelen, hoe
men over zijn persoon en zijn
beleid denkt. Hij legt een diepe
minachting aan de dag voor de
domme massa die hem niet be
grijpt. En hij zal niet aarzelen,
zich tegen haar te keren, als zij
tegen hem in verzet komt.
Tijdens de tweede wereldoor
log noemde president Roosevelt
de toen al bijzonder lastige gene
raal een „bruid met een messi-
as-complex". Het was in de tijd,
dat hij iedereen probeerde duide
lijk te maken, dat Frankrijk de
Gaulle en de Gaulle Frankrijk
was. Aan de belangen van dai
land moest alles ondergeschikt
worden gemaakt. Dat gebeurde
vaker in de geschiedenis van
Frankrijk met catastrofale ge-
volgens soms.
Twee dingen
Al jong kwam Charles de
Gaulle diep onder de indruk van
Gaston Monnerville, de (niet-
blanke) voorzitter van de Senaat.
Deze grote tegenstander van De
Gaulle zou tijdelijk president
van Frankrijk worden, als de
generaal zou aftreden.
twee dingen: de geschiedenis van
zijn land en die van het leger.
Zij zouden bepalend zijn voor
zijn verdere leven, dat steeds
meer als doel had. Frankrijk
nieuw aanzien in de wereld te
geven. En lange tijd heeft hel
ernaar uitgezien, dat hij met de
steun van de meerderheid dei-
Fransen in zijn opzet zou slagen.
Al in zijn Londense periode
begon hij de voorwaarden te
scheppen voor de "ol die hij als
historische figuur moest soelen.
Hij deed een ijzige atmosfeer
rondom zich ontstaan om autori
teit en prestige te verkrijgen.
„Prestige", aldus een uitspraak
van de generaal, .kan niet wor
den gehandhaafd zonder geheim
zinnigheid. De mensen hebben
weinig eerbied voor wat ze ken
nen. Elke cultus heeft zijn taber
nakel, maar een groot man is zel
den groot in de ogen van zijn
bedienden".
In een van zijn vooroorlogse
boeken had hij al geschreven,
wat naar zijn mening de taak
was van een militaire leider:
„Hij kan zich niet handhaven
zonder een sterke dosis egoïsme,
trots, hardheid en listigheid.
Niets komt autoriteit meer ten
goede dan het zwijgen bewaren.
Ook is het noodzakelijk dat het
doel, waarmee de leider zich ver
eenzelvigt, het kenmerk van
grandeur draagt". Deze opvattin
gen heeft hij consequent in prak
tijk gebracht.
Grootheid
Even heeft het er deze week op
geleken, dat de generaal zich
geërgerd uit het politieke bedrijf
zou terugtrekken, zoals hij in
1946 had gedaan, toen hij niet
met de herleefde politieke partij
en wilde samenwerken. Hij zou
dan het goede voorbeeld hebben
gevolgd van president Johnson
die zich niet meer voor herver
kiezing beschikbaar stelde toen
bleek, dat hij de oorzaak dreigde
te worden van nationale ver
deeldheid.
Deze grootheid bleek de gene
raal niet te kunnen opbrengen,
omdat zij niet paste in de histo
rische rol, die hij nog altijd
meent te moeten spelen. In 196ó
gaf hij al een voorproefje, toen
hij dreigde zich geheel uit de po
litiek te zullen terugtrekken, als
hij niet bij de eerste stemming
als president zou worden herko
zen. Hij kreeg nog geen 45 pet.,
maar deed of er geen vuiltje aan
de lucht was en nam deel aan de
voor hem vernederende tweede
ronde. Die gaf hem 55 procent.
„NON," zegt de Gaulle te
gen zijn Frangais: ik ga niet
heen, en de voortreffelijke
Pompidou ook niet, ik stuur
het parlement naar huis, u
gaat stemmen, en als dat ma
terieel onmogelijk wordt ge
maakt, dan Sommigen
zeggen: hij herstelt eindelijk
het gezag, anderen vrezen:
dat wordt burgeroorlog, en
een militaire dictatuur waar
voor de generaal ons net tien
jaar geleden vrijwaarde.
Het verrassende eind van al
weer een bewogen week. On
lusten die zich uitbreiden over
toute la douce France, de com
munisten die omzwaaien en de
stakers dagenlang stijven in hun
verzet, studenten die hel gezag
negerend de verbannen
Cohn-Bendit in de Sorbonne toe
laten, een regering die de arbei
ders forse loonsverhogingen be
looft. een aftredende minister
ban onderwijs, Peyrefitte. En nu
maar wachten of het volk soms
„Oui" zal zeggen.
Frankrijk slokt alle aandacht
van de wereld op. Er is trouwens
weinig méér te melden: de neder
laag van Kennedy in de voorver
kiezingen van Oregon (Humpnr.-y
is volgens opiniepeilingen favo
riet voor president), het aanne
men van de wet op de niod-
toestand in Bonn, het Euro-zui-
velakkoord (mét Frankrükl), de
geboorte van een prinsje in De
nemarken. het afzetten van kran
tekoning Cecil King in Engeland
wegens kritiek op Labour, te-
richten over martelingen die Ni-
gerianen in het op Biafra hero
verde Port Harcourt zouden be
gaan. het vergeefse speuren naar
de Amerikaanse atoomduikboot
Scorpion, die in de Atlantische
oceaan verdwenen is.
Hier bij ons hopen de probli-
men zich ook op. In de ijskast
van de regering verdwijnen de
beslissing over een extra be
lastingverlaging per 1 januari
1969. en de vraag of de staatsbij-
drage aan sociale verzeke
ringskassen veel hoger moet wor
den. De storm komt in het najaar,
want ook de loonpauze moet dan
weer voorbij zijn.
Minister Veringa wl met de
studenten over hervormingen
praten, maar niet 'n hut open
baar. De liberalen formuleren ve
le wensen, zoals een referendum
en stembusakkoorden, cn wil'en
hun image („vooruitstrevende
volkspartij") verbeteren.
De demonstratie van d? vak
bonden tegen de ingetrokken rc-
geringsplannen verloopt rustig,
bij Velasquez moeten 113 man
ontslagen worden, de Delanafa-
brieken worden door uitstel van
betaling even gered, het /ervoer
naar Duitsland krijgt een nieuwe
klap door de beperkte invoer van
dieselolie, de KLM boekt flinke
winst, kan weer reserveren tn
dividend uitkeren.
Ons ontvallen een dichter en
een schilder: prof. dr. P. Minde-
raa te Leiden en Kees van Don
gen in Parijs. De ABC-Z-actie
haalt zes ton voor de Chr. Geref.
zending binnen, er is weer haring
en we mogen weer hengelen,
Yvonne Paul dook op Schiphol
weer op, Manchester United ver
overt de Europese voetbalbeker
en Leen de Groot de w i«-
naarstrui van Olympia's Tour. en
daarmee vegen we de laatste
snippers van de meimaand o'j-
een.
Weet u nog hoe die maand be
gon? Met het bericht dat er in
Parijs over Vietnam zou worden
onderhandeld. En wie praat daar
nou nog over?
DEZE WEEK GEZEGD:
„Zoals op ongeregelde tij
den een deel van ons volk de
griep krijgt, zo duiken tel
kens opnieuw stromingen op
kerkelijk en niet-kerkclijk
die de bestaansredenen
van de christelijke organisa
tie betwisten" (H. U. VYem-
mers)
buitenmens een odk Hamelink is
dit. Onder de zwartzijden pet
van menige provinciaal leeft een
onbewust contact met een oeroud
collectief verleden. En het is mis
schien de roeping en de taak van
dichterlijk begaafde enkelingen
uit die sfeer om dat contact on
der levende woorden te brengen,
niet opsommend of beschrijvend,
maar bezwerend en evocerend.
In de nocfif
„Veel gaat in de nacht verlo
ren", dichtte Eichendorff. Ook in
de nacht der tijden gebeurt dit.
Maar de dichter en schrijver
weet veel weer present te maken,
veel dat ook de geciviliseerde
stadsmens met een huivering
herkent.
Schoonheidsfouten
De langste novelle uit Hame
links bundel brengt de meesfe
menselijke handeling. En het is
ook in dit verhaal dat de schoon
heidsfouten het duidelijkst aan
de dag treden. Zinfragmenten als
de volgende doen in hun banali
teit afbreuk aan het algemene li
teraire niveau. „Verfijnd ge
penseeld door een meesterhand"
(bl. 74), „wiekten de vogels als
bij toverslag omhoog" (75), „de
wegen werden In modderpoelen
herschapen" (82), „als geschapen
voor hun flitsende strijdwijze"
(82). Ook begrijp ik niet goed dat
de vrouw aan haar eigen man
moet uitleggen dat er veel goud
op het erf begraven ligt (110).
Dit alles neemt niet weg dat
men van een sterke bundel moet
spreken. Een erotische situatie
als beschreven op bl. 30 valt uit
de toon en maakt de indruk van
een concessie aan de literaire
mode van vandaag. Deze scène
kan m.i. gemist worden, omdat ze
niet functioneert in het geheel
van de besdirijving.
Men kan benieuwd zijn naar
de verdere ontwikkeling van Ha
melinks bijzonder talent. Zijn z'n
thema's onuitputtelijk, kan men
nog verder op verrassingen reke
nen? Zo'n uitspraak is eigenlijk
een compliment, want ze bewijst
dat de schrijver zijn lezers in een
verwachtingsvolle spanning weet
te brengen, wat aan mindere ta
lenten niet lukt.
Dr. C. RIJNSDORP
Bij de parlementsverkiezingen
in maart vorig jaar kregen de
gaullisten een gevoelige klap.
Uitsluitend dank zij de voor hen
gunstige werking van de kieswet
behielden zij een meerderheid
(van enkele zetels) in de Natio
nale vergadering. De generaal
weigerde echter, in te stemmen
met de vorming van een kabinet
op bredere basis, dat een sterker
sociaal gericht beleid zou voeren.
Ook nu is hij nog gekant tegen
zo'n kabinet, al was het alleen
maar omdat hij weigert, water in
zijn vurige gaullistische wijn te
doen.
Tegenvaller
Nadat het votum van wantrou
wen tegen het beleid van pre
mier Pompidou vorige week
werd verworpen, meende de ge
neraal nog met een weinig zeg
gend referendum te kunnen
volstaan om de crisis te bezwe
ren. Het bedekte dreigement dat
hij zou aftreden en de belang
rijke concessies op soc'au! terrein
te elfder ure bereikl tussen
Pompidou en de vakbonden
hadden echter niet de gewenste
uitwerking.
Eerder waren zij een aanmoedi
ging om op de ingeslagen weg
voort te gaan. En in de loop van
deze week werd duidelijk, dat
premier Pompidou in de Natio
nale vergadering zou worden
weggestemd, waardoor ontbin
ding van de vergadering en nieu
we verkiezingen noodzakelijk
zouden worden.
Dat de president deze nieuwe
nederlaag wenste te 'ermijden
bleek uit zijn aankondiging, dai
Pompidou aanblijft, maer dat hij
de Nationale vergadering naar
huis had gestuurd en opdracht
had gegeven nieuw? verkiezingen
uit te schrijven.
In wezen heeft de generaal
zich op dit ount dus u tstel van
executie gegeven Of die verkie
zingen gehouden zullen worden,
moet nog worden afgewacht. Dat
hangt af van de houding die de
stakende arbeiders en de studen
ten zullen aannemen De laatsten
hebben er geen belang bii en de
eersten zullen wellicht hun diepe
wantrouwen in de geloofwaardig
heid van de president niet meei
kunnen overwinnen, na ailes wat
er gebeurd is.
Laatdunkend
Een van de oorzaken hiervan
s. dat de generaal in zijn korte
toespraak van donderdag laat
dunkend opmerkte, dat de com-
(~)P deze plaats waar zjjn
wekelijkse „Kamermu
ziek" haar vertrouwde plaats
placht te vinden past ons van
daag een woord van afscheid
aan onze parlementaire redac
teur J. Prillevitz.
Dertien jaren heeft hij deel
uitgemaakt van onze redactio
nele staf. In een wat lossere
verhouding gingen daaraan
nog vier jaren vooraf. Hij
heeft belangrijk bijgedragen
aan het peil van de parlemen
taire en, ruimer genomen,
de politieke berichtgeving
in onze bladen.
Met name zijn „Kamermu-
zieken" vonden steeds een
waarderende lezerskring, zoals
ons telkens weer uit vele re
acties bleek. Zij waren
geschreven vanuit de juisie
journalistieke houding, die er
immers een is van tegelijk na
bij komen en afstand houden.
Door vormgeving en inhoud
maakten zijn beschouwingen
het de lezer meer mogelijk,
het parlementaire spel te vol
gen; een belangrijke en nood
zakelijke bezigheid in onze
in deze dagen door tal van
buitenlanders weer zo terecht
benijde democratie.
Wij hebben alle reden, onze
scheidende redacteur dank te
weten voor zijn werk, niet
zelden in vèr voortgeschreden
nachtelijke uren in het goede
journalistieke dienstbetoon je
gens onze lezerskring verricht.
Hij heeft nu een werkkring
verkozen bij de Rijksvoorlich
tingsdienst, een besluit dat
wij, zij het met enig leedwe
zen, respecteren, en een be
noeming waarmee wij zowel
de RVD als hem gelukwensen.
Onze parlementaire redactie
bestaat thans uit de heren C.
van der Wild en H. van Span
ning.
De Hoofdredactie
„Discussiekring" bijeen in Utrecht
De GavXle: hoe lang nog?
munisten in hun beweerde greep
naar de macht hun optreden „na
tuurlijk met een bedriegelijke
schijn zullen kleuren door de
eerzucht en de haat van de afge
dankte politici te gebruiken.
Daarna zouden deze personen
niet meer wegen dan hun eigen
gewicht en dat zou niet zwaai
zijn".
Het zal niemand ontgaan zijn,
dat de generaal hiermee doelde
op figuren als Mendès France en
Mitterrand die met steun van
de communisten het
machtsvacuüm willen vullen, dat
door het falen van de president
is ontstaan.
Gesteld echter, dat de verkie
zingen wèl gehouden worden,
dan valt nog te bezien of hel
politieke probleem, waar Frank
rijk mee worstelt, kan worden
opgelost. Aangenomen moet wor
den dat de president zai weige
ren samen te werken mei een
parlement dat een 'inkse meer
derheid heeft.
De mogelijkheid dat een derge
lijke meerderheid het resultaat
van nieuwe verkiezingen is. moei
bepaald niet denkbeeldig worden
geacht, ongeacht de uit de mond
van de generaal nogal bedenke
lijk klinkende waarschuwing te
gen het gevaar van een commu
nistische dictatuur
Mogelijkheden
Er doen zich dus twee moge
lijkheden voor, die kunnen leiden
tot hef uitroepen van de nood
toestand, die de generaal dictato
riale bevoegdheden zou geven
De eerste ontstaat, als nieuwe
verkiezingen niet kunnen worden
gehouden door aanhoudend ver
zet van arbeiders en studenten.
Of de president in dat geval hét
recht heeft, zich on artikel 16
van de grondwet te beroepen
wordt betwijfeld. Daar wordt nl.
in gezegd, dat de Nationale ver
gadering gedurende de nood
toestand niet ontbonden mag
worden.
Het gaat er ook van ui', dat de
noodtoestand pas nan worden af
gekondigd na overleg met de
Constitutionele raad, de regering
en de voorzitters van de Natio
nale vergadering en de Senaat
Aan deze voorwaarden kan niei
worden voldaan, nu de Nationale
vergadering al is ontbonden er
er dus ook niet kan woiden over
legd met een voorzitter.
Het hoeft echter niet te ver
wonderen, als de president zich
niet zal houden aan de letter van
(Van onze parlementsredactic)
UTRECHT Vandaag houden
de christen-radicalen uit ARP,
KVP en CHÜ voor de tweede
maal een congres. In Utrecht
bespreekt men aspecten van de
Europese integratie en het Ne
derlandse defensiebeleid. Sinds
het radicalen-congres dat novem
ber 1967 in Scheveningen werd
gehouden, zijn de omstandighe
den echter wel veranderd.
Op het Schevenings congres
stonden de radicalen in de be
langstelling als de vernieuwers
van de confessionele partijen. De
bijeenkomst weiri geopend door
drs. Bogaers. Politieke waarne
mers keken met grote belangstel
ling naar de wijze waarop de ra-
di'rlen zich over het stembusak
koord zouden uitlaten.
Nu we een half jaar later zijn,
bieden de radicalen een geheel
ander beeld. Een deel heeft zich
losgemaakt van de moederpartij
(KVP, ARP, CHU) en is verenigd
in de nieuwe Politieke Partij Ra
dicalen van Bogaers en Aarden.
De overgebleven groep, die thans
in Utrecht bijeenkomt zal boven
dien geen nieuwe' ideeën uitwer
ken maar in de eerste plaats in
eigen kring een oplossing zoeken
voor enkele problemen die bij de
interpretatie van de buitenlandse
politiek gerezen zijn. Ook zal niet
gesproken worden over een zeer
essentieel punt in de kring der
radicalen namelijk het stem
busakkoord.
Zo zijn ook de christen-radica
len uit KVP, ARP en CHU in
korte tijd veranderd van een jon
ge, dynamische groep, in een
discussiekring die tijdens haar
bestaan reeds een aantal me
ningsverschillen onder ogen heeft
moeten zien, waarvoor men thans
een oplossing hoopt te vinden.
Buitenlands beleid
Het probleem ligt voor de radi
calen in het buitenlands beleid.
Met name de defensie en de Eu
ropese eenwording. Op de verga
dering in Scheveningen bleek dat
een groep sterk ethisch denkende
personen in de buitenlandse com
missie een overheersende rol
speelde. Deze groep gaf het bui
tenlands program van de radica
len een pacifistische inslag. Bij
de openbare zitting bleek even
wel dat zij buiten de commissie
niet veel aanhang hadden. Zo
stond men voor de moeilijkheid
De Nationale vergadering ont
bonden. Terwijl de gaullisten de
zaal verlaten, zingen de leden
van de oppositiepartijen staande
de Marseillaise
dat de buitenlandse commissie de
vergadering een paragraaf aan
bood die voor de meerderheid
niet acceptabel was.
Vandaag begon de tweede fase
van de program-opstelling. Van
morgen hielden de heren E. H.
van Eeghen en mr. P. J. A. Iden-
burg een inleiding, respectieve
lijk over de defensiepolitiek en
de Europese eenwording.
Vooral Van Eeghen had een
doorwrocht stuk. De oplossing
van het nucleaire vraagstuk kan
niet gevonden worden in het ne
geren van zijn bestaan en zijn
achtergronden. Het antwoord op
de vraag: „Mogen wij de
mensheid een nucleaire oorlog
aandoen is ongetwijfeld neen;
maar dit wil nog niet zeggen dat
we door deze middelen lokaal te
vernietigen nu van het vraagstuk
afzijn", aldus Van Eeghen.
Dit is duidelijk tegen de paci
fistisch denkende radicalen ge
richt. Vervolgens gaat de heer
Van Eeghen oud beroepsoffi
cier uitvoerig in op de vraag
wat er dan wel moet gebeuren.
Hij bepleit het kernwapen vrij
maken van Europa van de Atlan
tische oceaan tot de Russisdhe
Westgrens, en terugtrekking van
Amerikaanse en Russische troe
pen uit Europa.
Er dient geen eenzijdige ont
wapening in West Europa plaats
te vinden en ook geen Europese
kernmacht ontwikkeld te wor
den. Het Europees militair even
wicht zal dan onder dekking
van Russische en Amerikaanse
kernwapenen door middel van
een conventioneel leger moeten
gebeuren.
Daarvoor is nodig dat men met
name in Nederland meer aan
dacht schenkt aan het materiaal,
dat volgens Van Eeghen, thans
verouderd is. Bovendien zou men
dan minder dienstplichtigen no
dig hebben en kunnen volstaan
met een beter bewapend be
roepsleger door een kleine groep
dienstplichtigen aangevuld.
Integratie
De heer Idenburg bespreekt de
betekenis van de Europese inte
gratie. Hij beklemtoont het be
lang van een verder zien dan Eu
ropa alleen. De dialoog met het
communisme, de hulp aan ont
wikkelingslanden, het rassen
vraagstuk en dergelijke zijn pro
blemen die men ook in een vere
nigd Europa centraal dient te
stellen.
Mr. Idenburg wijst het streven
naar een Europese kernmacht
evenals de heer Van Eeghen
af.
dc grondwet, die geheel volgens
zijn persoonlijke wensen werd
opgesteld.
Een soortgelijke s;t"atie doel
zich voor, als er verkiezingen
worden gehouden, die een voor
de generaal onaanvaardbare
linkse meerderheid opleveren. De
president kan dan nog eens ver
kiezingen uicschrijven. maar niei
meer tot ontbindirg ->an de dan
gekozen Nationale vergadering
overgaan, als de samenstellini
ervan hem niet beva'r. Dat ver
biedt artikel '2 van zijn eigen
grondwet. Wel kan ni] nas in dal
stadium zijn toevlucht nemen to
de uitzonderlijke vo'm; rhien var
art. 16.
Daarbij heeft hij het voordeel
dat aan dc president van de re
publiek het recht is toegekend,
de ernst van de situatie te beoor
delen, die tot het uitroepen van
de noodtoestand zou moeten lei
den.
De generaal kan dus op elk
ogenblik een militaire dictatuur
in voeren. Het «parlement kan hem
grondwet in dat geval wegens
ingevolge artikel 68 van de
hoogverraad voor het. Hoogge
rechtshof dagen Dat zou In een
gezamenlijke zitting van Natio
nale vergadering en -senaat moe
ten gebeuren. Worden er geen
verkiezingen eehouden. dan is
deze mogelijkheid uitgesloten,
omdat in dat eeval alioen de Se
naat functioneert
Maar zelfs al zou eer beroep
op het Hooggerechtshof gedaan
kunnen worden, dan moet nog
worden betwijfeld, of de gene
raal zich van een "vemvele ver
oordeling iets zou aani/vkken.
