WEERZIEN IN
PRAAG I
Europese problemen
niet meer centraal
PADS VALT NIEUWLICHTERS AAN
Pater Adolfs
naar Bosch
en Keuning
Commentaar
VEL
Meer samenwerken,
niet tot elke prijs
Een woord voor vandaag
Jaren tot 1980 kritiek
voor hulpverlening
Uw probleem
is het
onze....
Door prof. dr.
A. J. Rasker
Kanunnik Kir
(92) overleden
#*DRAKA
Leer van de kerk is onveranderlijk
Chrutu» wil alle heerschappij onttronen, niet om Zelf te
heersen, maar om alle macht uiteindelijk aan God over te
dragen, schreef ik gisteren. Dan springt Paulus ineens over
naar een van de moeilijkste teksten in de bijbel: Wat zullen
anders zij doen, die zich vóór de doden laten dopen?"
Wat bedoelt hij met die moeilijke woorden? Dat mensen zich
laten dopen in de plaats van ongedoopte overleden familie'
ledenzoals de Mormonen doen?
Ik zal zeker niet het laatste woord over deze tekst zeggen.
Maar let eens op het verband: Waarom laten zij zich nog
voor hen dopen J Waarom zijn ook wijzelf van uur tot uur in
gevaar?" Even verder zegt Paulus: Jk sterf iedere dag
Paulus spreekt in deze moeilijke tekst helemaal niet over de
waterdoop. maar over wat wel genoemd is de bloeddoop
Wxe zich voor het eerst in het strijdgewoel begeeft, ondergaat
de „vuurdoop". Met bloeddoop wordt bedoeld, dat mensen hun
leven in de waagschaal stellen voor het evangelie. In Paulus'
dagen werden mensen gemarteld. Christenen werden gekrui
sigd, levend verbrand, voor de wilde dieren gegooid.
Trouwens, Christus, sprekend over het kruis, zegt ook: Jk
moet met een doop gedoopt wordenWaarom gaven de
martelaren vaak zo blij hun leven? Omdat ze geloofden in de
opstanding. Ze vreesden de dood niet. De dood was voor hen
niet het einde, ook niet van hun levenstaak. Het Leger des
Heils zegt dan ook dat mensen „bevorderd zijn tot de heer-
lijkheid". De eerste christenen stonden anders tegenover de
dood dan de heidenen, omdat ze geloofden in de opstanding.
We leien vandaag: I Koningen 1 121.
Dr. Boertien tot diakenen
AMERSFOORT De ko
mende tien tot vijftien jaar
zullen kritiek zijn voor de inter
nationale hulpverlening. Aan
genomen mag worden, dat
daarna gestegen produktiviteit
en afgenomen bevolkingsgroei
verlichting zullen brengen.
Aldus het Tweede-Kamerlid dr. C.
Boertien op de gisteren gehouden
christelijke gereformeerde diakenen
conferentie.
Waarom ontwikkelingshulp? Dr.
Boertien zag nogal uiteenlopende mo
tieven: bestrijding van het commu
nisme bij voorbeeld of verzeke
ringspremie tegen nationale revolu
ties of het dankbaarheidsmotief.
Vaak spreekt men van het aflossen van
Tnorele schuld. Dat kan wel geschikt
Brieven die niet ïljn voorzien
va» naam en adres kunnen niet In
behandeling worden genomen. Ge
heimhouding is verzekerd. Vragen
die niet onderling met elkaar In
verband staan moeten in afzonder
lijke brieven worden gesteld. Per
brief dient een gulden aan postze
gels te worden Ingesloten.
Vraag: Ik ben 68 jaar en krijg
natuurlijk AOW. Nu krijg ik van
Duitsland, waar ik van 1914 tot 1920
gewerkt heb. een uitkering van
136.80 per maend. per cheque, maar
dit bedrag wordt in zijn geheel van
de AOW afgetrokken. Heeft de Raad
van Arbeid hiertoe het recht? Voor
die ƒ36,80 zijn indertijd zegels ge
plakt.
Antwoord: De korting op de AOW
berust op het verdrag met Duitsland
inzake sociale verzekeringen. Dit is
erop gericht te voorkomen dat ie
mand tussen wal en schip zou vallen
doordat hij in geen van beide lan
den uitkeringen zou krijgen en. te
vens dubbele uitkeringen te voorko-
hien.
Vraag: is het waar dat als een
van de echtgenoten komt te sterven,
en er geen kinderen zijn, de helft
van het spaargeld naar neven of
nichten van de overledene gaat? Wij
hebben een spaarbankboekje maar
zijn niet op huwelijksvoorwaarden
getrouwd.
Antwoord: Als het huwelijk kin
derloos is, en er geen testament is
gemaakt, gaat bij overlijden van een
der echtgenoten, de hele nala
tenschap (d.w.z. de halve huwe-
fijksgemeenschap) naar de langstle
vende echtgenoot. Neven en nichten
erven niets.
Ga echter eens goed na of niet
een van de echtgenoten reeds voor
het huwelijk een testament heeft
gemaakt en dit niet heeft herroepen.
Op dit punt gebeuren er nog wel
eens lelijke ongelukken. Waarschuw
in dit geval onmiddellijk de notaris.
Vraig: Iemand heeft in 1914-'18 42
maanden lang in militaire dienst
gestaan en in 1921-23 bij de ge
meentepolitie gediend. Heeft hij nog
recht op pensioen nu hij ouder dan
65 jaar is?
Antwoord: Wij vrezen dat de
vraag te laat gesteld is, maar infor
meer eens bij de pensioenraad, Be-
noordenhoutseweg 46, Den Haag.
Men houdt daar spreekuren en helpt
daar op de prettigste wijze, zolang
er nog Iets te helpen is.
Vraag: Een kennis vertelde dat
een massief palissander bergmeubel
of dressoir 800 tot 1000 zou
kosten, doch een ftnder zei dat dat
onmogelijk is. Wie heeft er gelijk?
Antwoord: De laatste. Palissan
derhout werd enige tijd geleden in
gekocht voor ƒ2600 per meter. De
houtfabriek betaalde er daarna
ƒ3400 voor. Doorgaans echter zijn
de meubelen gefineerd. Vandaar dat
de eerste kennis op 800 tot 1000
kwam. Tn dat geval ligt er een dun
laagje palissander op
zijn om de mensen de ogen te ope
nen, maar houdt ze niet open op lan
gere termijn.
Voor mij als christen, aldus dr.
Boertien, is het allesbeheersende mo
tief het bijbelse gebod van de ge
rechtigheid. steeds acht hebben op de
belangen van de naaste, de vreemde
ling, de arme. de weduwe en de
wees.
Onder invloed vari het evangelie
wordt het nationaal al lang aanvaard,
dat gerechtheidsbeoefening centrale
opdracht voor de overheid is. Nu
komt het erop aan. ze ook internatio
naal te doen gelden. De UNC-
TAD-conferentie had dr. Boertien in
dit verband teleurgesteld, maar over
de houding van de Nederlandse dele
gatie was hij tevreden.
Dr. Boertiens zwager, ds. K. J. Ve-
lema uit Leeuwarden, refereerde ver
volgens over internationale hulpver
lening, gezien vanuit kerkelijk stand
punt.
Uit de eenheid in de Schrift van
Woord en Daad volgt, dat waar de
kerk het Woord brengt, zij ook de
Daad heeft te stellen. Anderzijds,
waar de Daad gesteld wordt, moet
ook het Woord gebracht worden.
De uitspraak dat het werelddiako-
naat zijn achtergronden heeft in de
oecumenische theologie, mag ens niet
verleiden, af te zien van internatio
nale diakonale hulpverlening, aldus
ds. Velema. De Christelijke Gerefor
meerde Kerken hebben in het verle
den in tal van opzichten internatio
nale hulp verleend. Het is 'hun roe
ping, die te blijven verlenen en zo
mogelijk uit te breiden. Zij dienen
daarbij met name te denken aan zen-
dingsgebieden en kleine noodlijdende
kerken in de wereld.
Ds. Velema achtte het daarbij zeer
gewenst, dat de Christelijke Gerefor
meerde Kerken, die verhoudingsge
wijs een klein aantal leden hebben,
hun krachten niet versnipperen. „Dat
wij niet alles kunnen doen, is geen
schande."
Gezicht
Voorzitter de heer C. Drieënhuizen
uit Den Haag sprak in zijn ope
ningswoord over het gezicht van de
kerk. naar aanleiding van het boek
van Anne van der Meiden („in
Enschede nog wel bekend als de zoon
van de koster").
Wij ambtsdragers, aldus de heer
Drieënhuizen. bepalen dat gezicht.
Het zal een evangelisch gezicht zijn.
als we onszelf onder streng bijbelse
controle plaatsen op het punt: wat
zijn hoofdzaken en wat bijzaken.
Daarvoor is nodig de werking van de
Geest in ons, gebed en studie en een
onbevooroordeeld openstaan voor de
vragen van vandaag.
VRIJDAG 26 APRIL 1968
Opnieuw bezocht de Leidse hoogleraar dr. A. J. Rasker de Praagse
Vredesconferentie, die deze maand gehouden werd. Dit maal werd de
bijeenkomst wel in het bijzonder beïnvloed door actuele gebeurte
nissen. In Tsjechoslowakije was net een nieuw regime aan de macht
gekomen. President Johnson stak de vredeshand uit naar Noord-
Vietnam en dr. King werd vermoord. In twee artikelen geeft prof.
Rasker verslag van dit samenzijn.
De nieuwe hoofddirecteur van
Rijkswaterstaat, Ir. A. de Graaff.
die ir. Ph. Schuurman opvolgt
als leider van de hoofdafdeling
Waterkeringen, Inpolderingen en
Waterhuishouding van het mi
nisterie van verkeer en water
staat. Hij is in Dordrecht gebo
ren en 48 jaar oud, trad in 1947
in dienst bij Rijkswaterstaat,
waar hij vele rangen doorliep.
Tot nu toe was hij hoofdinge
nieur voor bijzondere diensten
bij genoemde afdeling. Zijn be
noeming gaat 1 mei in.
(Van onze kerkredactie)
BAARN De bekende publi
cist pater Robert Adolfs is in
dienst getreden van de uitgeve
rij Bosch en Keuning. Enkele we
ken geleden heeft hij ontslag ge
nomen als prior van het augus
tijnenklooster te Eindhoven. In
middels heeft hij ook de augus-
-tijnenorde verlaten.
Pater Adolfs 146) kwam door ziin
publikaties regelmatig in het nieuws.
Zijn boek Het graf van God bracht
hem in scherp conflict met de Vati
caanse congregatie voor de geloofs
leer. Een schrijfverbod kon nog
juist worden afgeweerd.
Nu schrijft hij (in De Nieuwe Li
nie van vandaag); „Lange tijd heb
ik gemeend, dat de kerk van binnen
uit hervormd kon worden. Die me
ning was ik ook toegedaan tijdens
het schrijven van mijn boek Het
graf van God. Ik sta nog steeds ach
ter de grondstelling van dit boek.
maar versta deze thans in een veel
radicalere zin. Het kerksysteem kan
niet meer hervormd worden, het
moet ten onder gaan, opdat de kerk
weer kan geschieden."
Nog langer een officiële functie be
kleden binnen het kerksysteem werd
voor hem een onmogelijke dubbel
zinnige levenshouding.
Pater Adolfs heeft het priester
ambt niet neergelegd, maar hij
schrijft af te zien van de voorrechten
en functies van dit ambt binnen het
kerk-systeem. „Mijn ambt vat ik dus
op als een algemene dienstbaarheid
aan iedere vorm van zoekend gelo
ven."
BEROEPMGSWERK
NED. HERV. KERK
Beroepen te Blauwkapel-Groene-
kan: J. H. Vlijm te Krimpen a.d.
IJssel (buitengew. wijkgem. in wor
ding); te Gouderak: J Enkelaar te
Sluipwijk; te Hoog- en Leegkerk:
W. v.d. Hoek te Vroomshoop; te Nun-
speet (vac. J. Wieman): C. Vos te
Gouda.
Aangenomen de benoem tot bijst.
in het pastoraat te Lith (N.B.): C.
J. de Haan. a.s. em. pred. te Vorch-
ten (Gld.).
Bedankt voor Nieuwleusen (vac.
C. Nauta-toez.A. Westra te Rhe-
nen; voor Waddinxveen (vac. J.
Verweüus-toez.): E. M. Bakker te
Tholen; voor Oud-Alblas: L. Blok te
Ridderkerk; voor Capelle a.d. IJs
sel (vac. A. Kastelein) en voor Kam
pen (vac. J. v. Malenstein): K.
Schipper te Middelharnis.
GEREF. KERKEN
Beroep te Gerkesklooster-Stroo-
bos: R. Brands, laatstel. pred. v.d.
geref. kerken (vrijgem.) te Oegst-
geest; te Krabbendijke en te Een
(Dr.): kand. W. J. v.d. Kerk te Am
sterdam.
GEREF KERKEN (vriigem.)
Beroepbaarstelling: kand. R. T.
Urban, Weversburen 21, Drachten.
Beroep te Kommerzijll, c.a.: kand.
R. T. Urban te Drachten.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Borssele: H. Ligten-
berg te Genemuiden.
DOOPSGEZ. BROEDERSCH
Aangenomen naar Groningen vac.
L. D. G. Knipscheer): H. J. Witte-
veen te Krommenie.
Onder detitel ..Redt de mens. vrede is mogelijk" vergaderde de ..Christelijke Vredesconferen
tie" voor de derde maal, van 31 maart tot 5 april in Praag, met ruim 500 deelnemers uit alle
werelddelen. Uit een klein begin in 1958 is in tien jaren tijd een aanzienlijke oecumenische
beweging gegroeid, niet zoals sommigen eerst gevreesd hadden in concurrentie met de Wereld
raad van Kerken, maar in goede verstandhouding met haar levend.
Het zijn in hoofdzaak dezelfde kerken en ten dele dezelfde personen, die in juli van dit jaar
naar Uppsala zullen gaan. Het accent ligt echter anders, vooreerst omdat de de Christelijke
Vredesconferentie het vredesvraagstuk op de voorgrond staat, en verder omdat de vertegenwoor
diging uit de communistisch geregeerde landen „zwaarder" is, wat ook in de uitspraken over
politieke vraagstukken duidelijk bemerkbaar is.
In haar eerste periode,
19581961, werd de bewe
ging gekenmerkt door de
strijd tegen de atoomwa
penen, streven naar over
winning van de koude
i oorlog en het zoeken naar
verzoening in Europa,
vooral tussen Duitsland en
zijn buurlanden.
In de tweede periode,
1961—1964, vond een de
centralisatie plaats door
stichting van nationale
I werkgroepen (ook in Ne
derland) en internationale
studiecommissies, terwijl
steeds meer contacten ge
legd werden met kerken
en christelijke groepen in
andere werelddelen.
In de derde periode,
1964—1968, nam de aan
dacht voor problemen van
de gebieden buiten Euro
pa en Noord-Amerika
snel toe; wel stond ook nu
de „Europese veiligheid"
op het programma, maar
wij moesten ons laten ge
zeggen, dat de Europese
problemen niet meer cen
traal staan; dat zij. wanneer de
Europeanen ze niet zelf oplossen (de
Duitse kwesties voorop) ze echter wel
een gevaarlijke storingsfactor voor
de wereldvrede kunnen zijn.
De grote problemen voor de toe
komst van de mensheid zijn nu en
in de toekomst die van de honger in
gle „derde wereld", en de onvermij
delijkheid van revolutie, als de rij
ken en machtigen zich niet van hun
egoïme bekeren.
VERNIEUWING
werd generaal Svoboda als zijn op
volger benoemd (enkele dagen later
bezocht mevrouw Svoboda een mid
dag de conferentie). De jeugd had
liever de haar zeer welgezinde vroe
gere minister van cultuur Cisar ge
had, wiens naam men op alle muren
geschreven vond; maar de loop van
de veranderingen is nog niet ten ein
de.
HUMANER
De u iter Hike omstandigheden,
waaronder de conferentie samen
kwam, werden mede bepaald door
de vernieuwingsbeweging, die sedert
enkele maanden met vaart door
Tsjechoslowakije gaat. De voorzitter,
prof. Josel HromAdka. zei daarvan in
zijn openingswoord ongeveer het vol
gende:
,Jk was vaak vertwijfeld over
de politieke apathie van onze stu
denten. En nu opeens is er nieuw
leven, nieuwe interesse. Dit is geen
weg terug naar de vóórsocialisti-
sche tijd, geen weg terugmaar
een weg vooruit. De vernieuwing
bij ons is binnen de communisti
sche partij ontstaan, niet buiten
of tegen haar. Het is een streven
om wat in ons land in de afgelo
pen jaren vaak slecht en verkeerd
is gedaan, nu beter te doen, een
strijdom een beter socialisme.'
„De zwaarst wegende vraag voor
ons christenen is: Zijn wij klaar
voor onze taak in deze nieuwe
situatie, zijn we er rijp voor? We
hebben immers te vaak de nei
ging gehad, ons onder de druk,
waaronder wij leefden, in een ghet
to terufjte trekken. Zijn we nu
bereid, de nieuwe situatie als een
ons geschonken kans aan te grij
pen, om ons krachtiger dan tevo
ren in te zetten voor de dienst
aan ons volk, aan de voikeren-
gemeenschap, aan de vrede?'
mensen, vooral onder de jeugd, zich
nu weer subject en niet alleen maar
object van de politiek voelen.
Uiteraard was er in de leiding van
de conferentie de neiging, zich hier
van wat te distanciëren tenslotte
was het géén Tsjechoslowaakse confe
rentie maar met name de jeugd
groep heeft het contact met Tsje
chische jongeren gezocht en gekregen
en zich een beeld gevormd van wat
er gaande is.
Animerend werkte ook de aanwe
zigheid van Rudi Dutschke (met zijn
jonge vrouw, die theologisch studente
is, en hun kindje Che) in de jeugd
groep: hij maakte op de jongeren de
indruk van zeer intelligent te zijn,
iemand die goed weet wat hij wil,
die zelf ook luisteren kan en met wie
het de moeite waard is kennis ge
maakt te hebben. Zij kunnen het
goed begrijpen, dat de moordaanslag
op hem, in de week na de conferen
tie, veel studenten in de Bundesrepu-
blik tot woede en oproer gebracht
heeft.
VERANDERINGEN
Terug naar Tsjechoslowakije: nog
in januari heeft Novotny de
Russische partijsecretaris Breznjef
verzocht, naar Praag te komen, om
hem te helpen in zijn bedreigde posi
tie. Breznjef kwam, liet zich informe
ren, en constateerde: wat hier ge-
Men heeft in het algemeen niet de
bedoeling, de socialisering ongedaan
te maken, maar men wil haar libera
ler en humaner maken. Smrkofsky,
de president van het parlement, heeft
de jeugd in enkele grote samen
komsten gewaarschuwd, op haar hoe
de te zijn voor provocateurs, die de
nieuwe ontwikkeling alleen zouden
kunnen schaden.
Wat zich ontwikkelt, zou men een
democratisch socialisme kunnen noe
men: erkenning van het recht voor
iedereen, zijn mening, ook zijn op
positionele mening, uit te spreken. De
perscensuur is opgeheven; de Lite-
rarni Listik, voortzetting van de Li-
terarni Noviny (maar sinds de crisis
rondom dit blad nu met de leden van
de oorspronkelijke redactie) publi
ceert vrijmoedig, ook bijzonderheden
van veel justitieel en politieel on-
I recht, tijdens Novotny's presi-
dentschap begaan, en eist rehabilita
tie van de slachtoffers.
KERKEN
van de Tsjechische Broederen heeft
een memorandum opgesteld tot re
visie van de verhouding van kerk en
staat in het algemeen. Elders ver
neemt men, dat er plannen zijn. het
christelijk jeugdwerk en de christe
lijke studentenbeweging weer op te
richten.
De vraag voor de kerken is
niet alleen een van dankbaar
heid, maar ook een van ver
antwoordelijkheid: hebben wij
de mensen, hebben wij het ge
loof en de moed, om de vele
nieuwe mogelijkheden, die wij
krijgen, te realiseren?
Morgen: Breken met status
quo en alle onderdrukking.
DIJON Kanunnik Felix Kir.
sinds 1945 burgemeester van Dijon en
tot vorig jaar partijloos lid van de
Franse Nationale Vergadering, is op
92-jarige leeftijd in Dijon overleden.
Hij was een van de kleurrijkste figu
ren uit het Franse politieke leven.
Hij sprak in 1960 met Chroesjtsjof,
wat hem een berisping van zijn kerk
opleverde. In de oorlog hielp hij ge
allieerde krijgsgevangenen. In 1940
werd hij door de Duitsers ter dood
veroordeeld, maar later vrijgelaten.
Kanunnik Kir was drager van
verscheidene binnen- en buitenlandse
onderscheidingen. Hij was ook com
mandeur in de Orde van Oranje Nas
sau.
De matras
waarop U
wérkelijk 1
uitrust!
Van f
DRAKA. v
De secretaris voor kerkelijke vra
gen, Karei Hruza, is vervangen door
Dr. Erika Kadlecova. Hruza was
geen kwaad man, maar een doctri
nair communist, overtuigd, dal de
kerk wel zou uitsterven.
Dr. Kadlecova denkt daar heel an
ders over; zij is een begaafde vrouw,
die al jaren godsdienst-sociologische
studies gemaakt heeft. Zij maakt ook
deel uit van de Paulusgesellschaft, de
welbekende beweging, waarin sinds
enkele jaren internationaal op hoog
niveau de dialoog tussen christenen
en marxisten gevoerd wordt."
Haar naaste medewerker, dr. Pro-
kupek, die daaraan ook meedoet,
nam ook deel aan de conferentie over
kerk en maatschappij, door de We-
reldraad van Kerken in juli 1966 in
beurt, is een Tsjechische aangelegen- j Genève gehouden. Men verwacht, dat
heid, die jullie zelf moeten oplossen, j onder dr. Kadlecova de positie van
Hij vloog nog dezelfde dag naar de kerken aanzienlijk zal verbeteren.
Moskou terug.
Het enige wat voor de Russen van
belang is, is dat er géén herhaling van
Hongarije 1956 dreigt: géén anti-corr.-
munistische opstand en geen plannen
om uit te treden uit het Pact van
Warschau. Zo was de weg vrij voor
de toch niet tegen te houden binnen
landse veranderingen, die daarna in
stormachtig tempo plaats vonden.
President Novotny werd afgezet;
op de eerste dag van de conferentie
Er is al sprake van, dat aartsbis
schop Beran wellicht zal terugkeren,
dat er een regeling met Rome zal
komen ten aanzien van de bisschops
benoemingen. In ingezonden stukken
in het tijdschrift Kulturni Noviny
j wordt de wens uitgesproken, dat de
I voorwaarden voor het godsdienston
derwijs op de scholen verbeterd zul
len worden en dat de kerk haar be-
jaardentehuizen zal terug krijgen.
Het seniorenconvent van de Kerk
Paus Paulus
MET nadruk heeft paus Paulus gis
teren verzekerd, dat de leer en
wetten van de kerk onveranderlijk
zyn. In felle bewoordingen heeft hij
zich gekeerd tegen de „wervelwind
van verkeerde ideeën".
De Volkskrant legde vanmorgen deze
rede al uit als een verkapte aanval
op vooral de Nederlandse theologen.
Het blad komt tot de conclusie, dat de
paus op deze wyze de „dialoog binnen
de kerk" heeft verboden.
Maar dan heeft de rede veel verder
gaande consekwentics. Want dan is
ook de dialoog tussen de Rooms Ka
tholieke Kerk en de andere kerken
zinloos geworden. Op basis van deze
rede is er geen sprake meer van, dat
de gesprekspartners wederzijds van
elkaar kunnen leren.
Het ziet er niet naar uit, dat de paus
met deze woorden de rust in zjjn kerk
hersteld heeft. De tyd is voorbij, dat
alle rooms-katholieken zich gehoor
zaam bogen voor zijn woord. En pro
testanten kunnen alleen maar teleur
gesteld zijn, omdat weer eens de tra
ditie van de kerk op één lyn geplaatst
werd met de Waarheid van Gods
Woord.
JONGEREN
We hadden overvloedig gelegen
heid van deze nieuwe situatie in
Tsjechoslowakije kennis te nemen.
Het was goed te merken, dat vele
Voorzitter chr. beroepsonderwijs:
(Van onze correspondent)
ARNHEM In de tijdens de
gisteren in Arnhem gehouden
jaarvergadering van de Bond
van verenigingen voor en in
stellingen tot bevordering van
christelijk nijverhieds-en-land-en
tuinbouwonderwijs heeft de
voorzitter, de heer G. Bramer,
in zijn jaarrede gepleit voor
meer samenwerking.
Het is hoog tijd daarvoor, nu over
enkele maanden de wet op het voort
gezet onderwijs in werking treedt.
meende de heer Bramer. Hij toonde
zich verheugd dat de -besturen en
organisaties voor het protestants,
christelijk onderwijs bij de scholen
planning nauw gaan samenwerken
Ook dat het Convent voor het pro
testants-Christelijk onderwijs beslo
ten heeft tot het samenstellen van
een deelplan voor het voortgezet
onderwijs.
De heer Bramer meende dat ook
de schoolbesturen nu ze door de
WVO een veel grotere bevoegdheid
krijgen in termen van samen
werking voor wat betreft het le-
werking of zélfs concentratie zouden
gaan moeten denken. Dat er even
wel ook gesproken wordt over samen-
vensbeschouwelijk karakter van het
onderwijs,, achtte hij falikant onjuist.
Bij een begrijpelijk streven naar
voldoende onderwijsvoorzieningen
in de eigen gemeente ofstreék blijkt
men soms bereid tot vérgaande vor
men van samenwerking in de com.
promisschool.
In deze samenwerkingsvorm wordt
en kan ook niet voldaan worden
aan de meest elementaire voor
waarden die voorstanders van chris
telijk onderwijs aan de inhoud en
I inrichting van het onderwijs stel-
i len, aldus de heer Bramer
j Hij deelde mee dat nog wel wordt
onderzocht of samen-werking met
voorstanders van het r.k. onderwijs
mogelijk is.
Uit het feit dat overal wordt ge
sproken over het woordje „christe
lijk" concludeerde dr. E. de Vries,
I gereformeerd predikant te Scheve-
I ningen in zijn referaat over de
zin van het christelijk beroepsonder,
wijs in deze tyd dat het niet meer
I functioneert op een wijze dat het
voor iedereen duidelijk is wat er
onder moet worden verstaan.
Het beroepsonderwijs is, zo zei
hij, meer dan een vakopleiding. Het
wil de jongelui helpen op de weg
naar de volwassenheid. Dit vormen
is slechts mogelijk vanuit een visie
op mens en maatschappij.
Een christen wil dienst doen van
uit de boodschap van het Koninkrijk.
Hij moet de tekenen van de sjaloom
oprichten. Dit kan alleen, als men
ook bij de vorming vanuit de sla-
loom bezig wil zijn. Christelijk is
dan ook alles wat opbloeit uit de
opstanding van Christus.
Voor de bond is hiervan de con
sequentie dat de zin van het chris
telijk beroepsonderwijs 'het zodanig
organiseren van de vorming is. dat
zij de jongelui positief materiaal ter
medewerking aan het geluk van de
mens aanbiedt.
ROME De leer van de Rooms-Katholieke
Kerk is onveranderlijk, heeft de paus gisteren met
nadruk verklaard toen hij 30.000 toeristen toe
sprak. In bittere bewoordingen sprak hij over de
„wervelwind van verkeerde ideeën die de vitale
vernieuwing gedecreteerd door het Tweede Vati
caanse Concilie bedreigen."
„Vernieuwing ja. Willekeurige verandering, neen", zei
de paus in de krachtigste veroordeling van wat hij be.
schouwt als extremisme bij het streven naar verandering.
Hij zei de beroering in -de kerk gade te slaan „met grote
bezorgdheid en soms met grote verbittering."
Hij herhaalde, dat hij ervan overtuigd was dat er
rooms-katholieken zijn die de denkbeelden van paus
Johannes XXIII, die de stoot gegeven heeft tot de ver
nieuwing in de kerk, verkeerd uitleggen.
Niet alleen zei hij. dat de leer van de kerk niet
veranderd mag worden, ook de tradities of de wetten
van de kerk mogen niet ter discussie gesteld worden.
Waarheid
Letterlijk zei hij, dat er geen discussie kon zijn over
„de waarheid van het geloof, met gezag gesanctioneerd
door de kerkelijke overheid en de traditie van de kerk
en de constitutionele wetten van de kerk, inclusief con
sequente gehoorzaamheid aan de kerkelijke hiërarchie,
door Christus ingesteld en door de wijsheid van de kerk
verder ontwikkeld en uitgebreid"
De paus gaf toe dat in de kerk en in het leven van
de rooms-katholieken veel gewijzigd en gemoderniseerd
kon worden. De leer kan worden uitgediept, geïnte
greerd en in duidelijker begrippen gevat en uiteengezet
worden. Maar verder mogen de theologen niet gaan.
Volgens de paus kunnen er wel vernieuwingen zijn.
evenals een dialoog met andere christenen en er kan
religieuze vrijheid zijn, maar geen wijziging in de tra
ditionele dogma's en geen aanvaarding van „bepaalde
negatieve principes van andere christelijke kerken. Ge
wetensvrijheid mag geen kriterium zijn voor de gods.
dienstige waarheid.
Reactie
Even fel als de paus sprak, reageerde vanmorgen de
Volkskrant op deze rede: „In feite heeft hij met zijn uit
spraken de dialoog binnen de rooms-katholieke kerk
verboden. Er kan niet worden gediscussieerd over ge
sanctioneerde geloofswaarheden en kerkelijke wetten."
De Volkskrant ziet er iets tragisch in, want „de ont
wikkeling die paus Paulus wil voorkomen lijkt niet meer
tegen te houden. Zomin als de pauselijke encycliek over
celibaat en priesterschap de discussie hierover tot zwij
gen heeft gebracht, zomin is aan te nemen dat de pause
lijke woorden van gisteren de op gang gekomen dialoog
zullen tegenhouden".
Celibaat
Gisteren hebben weer eens priesters tegen het ver
plichte celibaat geprotesteerd en nog wel in wat het
meest conservatieve bisdom wordt genoemd: Roermond.
Meer dan twintig priesters hebben bisschop Moors een
brief geschreven waarin zij zeggen dat de verplichte
binding van priesterschap en celibaat niet langzaam kun
nen accepteren. Het zijn meest jonge priesters die de brief
on°?rtekend hebben, want ze werden tot priester gewijd
in 1961, 1962 en 1963.
Zij schrijven „dat ons al of niet celibatair leven in
de toekomst met meer gefundeerd zal zijn op onze in het
verleden gedane belofte, maar op onze persoonlijke le
venssituatie. Uw standpunt en 'handelwijze in deze zal
ons derhalve niet weerhouden om eigen geweten metter
daad te volgen. Wij verwachten dan ook van u dat u als
bisschop officieel uitspreekt dat het onchristelijk en dis
criminerend i6 priesters te veroordelen wegens hun al
of niet gehuwd zyn, dit zowel wat hun goede naam be
treft als ten aanzien van het uitoefenen van een functie
op de dood hen gewenste plaatsen".
