•Die
eos lopen de
hele daM te
Aangeboden:
voor f.152,62
in de maand
AMRO-LENING
Treedt
bloem
een
vijand met
tegemoet
Borgsom gestort voor i
kapitein van de Spes
WERKLOOSHEID VOORNAMELIJK
OORZAAK VAN VOLKSOPROER?
Geen sabotage
bij vliegramp
in Z.W.-Afrika
(als u in 18 maanden zou aflossen).
LACHMON: WAT l'IVC.KI OOK DOET
HIJ VERLIEST HET STRAKS
55
UW
In Griekenland
voorlopig geen
verkiezingen
Transavia
repatrieert
huurlingen
Ensemble' als Globe'
wordt volkstheater
DINSDAG 23 APRIL 1968
elij
Minister mr. C. Polak in gesprek
met de politie-agent Van Meegden-
burg. Hij werd gekivetst bij de on
geregeldheden in St-Willebrord.
(Van een onzer verslaggevers)
SINT-WILLEBRORD Opper Adriaanse kijkt peinzend door een gat in liet raam van het
politiebureau en zegt: „U moet het zo zien. Er heerst hier een flinke jeugdwerkloosheid. Die jon
gens liepen de hele week te niksen en nu kregen z e de kans om eens flink af te reageren."
Het is twaalf uur in de middag
in St. Willebrord. In de politie
post begint het warm te worden,
maar de ramen hoeven niet
open. Frisse lucht genoeg. Daar
hebben straatstenen voor ge
zorgd, die opgewonden lieden
gisternacht naar binnen smeten.
De Dorpsstraat, die nu vredig ligt
ln de voorjaarszon, was die nacht het
toneel van een massale veldslag tus
sen 75 politiemannen en enkele hon
derden jongens. Er moesten traan
gaspatronen aan te pas komen om de
straat te ontruimen.
Acht politiemannen werden ge
wond en een onbekend aantal jon
gens liep builen, blauwe plekken en
brandwonden op. Voor minister mr.
C. H. F. Polak van Justitie was deze
veldslag aanleiding om zich gisteren
ln Breda te laten voorlichten.
Verveling
De minister wil weten wat iedere
Nederlander op het ogenblik wil we
ten: Wat is dat daar in St. Wille
brord? Krijgen we daar dezelfde si
tuatie als in Amsterdam enkele jaren
geleden toen een menigte vernielend
door de straten trok? Of zoals tegen
woordig in Berlijn en in Amerika?
En wat zijn de oorzaken?
In het politiebureau lacht opper
Adriaanse om deze veronderstellin
gen. „Je kunt er weinig zinnigs van
zeggen", zegt hij zakelijk. Wat is nou
de aanleiding geweest? Er kunnen
zoveel factoren een rol spelen. Maar
één ding is zéker: hier moet je geen
politiek achter zoeken".
De heer Adriaanse vervangt op het
ogenblik de commandant van de post
in St. Willebrord. Zelf is hij in Ze
venbergen gestationeerd. Het is nier
de eerste keer. dat hij tijdelijk wordt
overgeplaatst. Hij was ook bij de
provorellen in Amsterdam.
Daarom zegt hij ook: „Je kunt dit
op geen enkele manier vergelijken
met de ongeregeldheden in Amster
dam. Dit ligt op een heel ander vlak.
Ik denk. dat de verveling van de
werkloosheid een rol heeft gespeeld".
Bars
Een andere factor: dat St. Wille
brord meer bars heeft dan kruide
nierszaken is tot in de verre omtrek
bekend. Vooral de laatste jaren is het
aantal bars, cafe's en andere etablis
sementen als paddestoelen uit de
grond geschoten.
Wie door de Dorpsstraat rijdt
constateert, dat de Willebrorders aan
een kwellende niet te lessen dorst
moeten lijden: het ene uithangbdrd
na het andere zijn even zoveel weg
wijzers naar de bron waar die dorst
kan worden gestild.
Opper Adriaanse: „Er komen
hier veel jongelui van buiten het
dorp, omdat het hier in het week
eind niet ongezellig is. Een hoop
bars. enfin, u kent dat wel. Wat krijg
je dan? Als er een rel is komen ze
gauw kijken. En daarna zijn ze weer
even snel verdwenen. Maar de Wille
brorders worden er op aangezien. In
hun eigen dorp heeft de politie geen
last met ze.
Vrijmoediger
Ze bellen me vaak in Zevenbergen
op vanuit een andere politiepost. Dan
vragen ze: ken je die of die uit Ze
venbergen. Dan zijn we stomverbaasd
als we horen, dat zo'n jongen in een
ander dorp vervelend is geweest.
Want bij ons was hij altijd zo rustig.
Ik werk nu al twintig jaar in Bra
bant en om nou te zeggen, dat ze hier
anti-politie zijn, geen sprake van. 't
Heike (zo noemen de Brabanders St.
j Willebrord) heeft altijd een slechte
I naam gehad, terwijl er in feite geen
j reden voor was. Een heleboel mensen
hier vinden het heel erg wat er nu
gebeurd is.
Ook de jeugd is hier niet anders.
Ze,zijn zoals overal vrijmoediger in
I hun spreken en hun uitingen gewor
den, maar daar heb ik geen last mee.
I Ik kan het best velen als iemand
i vrijmoedig voor zijn mening uitkomt.
Werkloosheid
In één opzicht is het hier moeilijker
werken geworden dan vroeger. De
jeugd is nu gemotoriseerd en dat be
tekent, dat overtredingen moeilijker
te achterhalen zijn. Ze komen tegen
woordig op één avond wel in vijf dor
pen".
St. Willebrord dankt zijn bekend
heid voor velen aan het feit, dat hier
de wielrenners Wout Wagtmans en
Wim van Est wonen. Sinds gisteren
is daar de veldslag bijgekomen. Er is
nog iets het woord is in dit ver
haal al gevallen de werkloosheid.
St. Willebrord bezit een triest re
cord: het hoogste werkloosheidscij
fer van Nederland. In het district
van het Gewestelijk Arbeidsbureau
Etten heeft Rucphen (onder welke
gemeente St. Willebrord valt) 774
werklozen. Van de mannelijke be
roepsbevolking is in dit district 9.1
procent werkloos, tegenover 4,3 pro
cent in geheel Noord-Brabant en 3.1
procent in Nederland.
Over de vechtpartij met de politie j
laten de Willebrorders weinig los.
Zoveel te meer willen ze praten over j
de werkloosheid. In St. Willebrord 1
lijkt het altijd zaterdag of zondag,
zoveel mannen zie je op straat, pra
tend, lezend of zoals gisteren
alleen maar een beetje in de zon te
zittend.
Verbitterd
In de middaguren staan ze ln
groepjes in de Dorpsstraat te praten
tegenover de politiepost. Mannen van j
dertig, veertig, jongens van achttien,
twintig jaar.
Vroeger bouwvakker los-arbeider
of pendelaar. Nog maar tien jaar ge
leden pendelde zestig procent op de
Rotterdamse haven. In die financiee'
gelukkige tijd lieten ze huizen bou
wen in deze streken wil iederec
een eigen huis meestal met ec~
ruime hypotheek en met allerlei af
betalingsmateriaal. Sommigen kun
nen op het ogenblik hun verplichtin
gen niet nakomen.
Bij de groep in de Dorpsstraat zijn I
er, die pas werkloos zijn, er is er een
die anderhalf jaar geleden op straat
werd gezet, maar er lopen er ook
onder voor wie vijf jaar geleden hun
laatste werkdag kwam. De stemming
is verbitterd. „Het is de schuld van
de regering" zeggen ze. „Al die mil
joenen worden besteed aan het
westen. Voor ons wordt niets ge
daan".
WINDHOEK Een functionaris 1
van de Zuidafrikaanse luchtvaart
maatschappij heeft gisteren ver
klaard dat de Boeing 707, die zter-
dag bij Windhoek in Z.W.-Afrika is
neergestort, niet door sabotage is j
verongelukt. De ramp kostte zoals I
bekend aan 122 personen het leven.
Van de zes overlevenden is de Zuid-
afrikaan Peter Williams er nog ernstig
aan 'toe. De anderen verkeren niet in
levensgevaar.
Een veronderstelling dat de Boeing
diamanten ter waarde van 2,5 mil- I
joen gulden aan boord zou hebben
gehad, blijkt niet juist te zijn, zo
werd in Windhoek gezegd.
De deskundigen die proberen de
oorzaak van het ongeluk vast te stel- j
len, moe'cen het doen zonder de
„zwarte doos", het bandopnameappa
raat waarop alle vluchtgegevens wor
den opgenomen. Het toestel was
zestien dagen geleden in gebruik ge
nomen en was nog niet voorzien van
de „zwarte doos".
Als U met de vraag zit hoe U op korte
termijn aan contant geld moet komen, kan
de AMRO Bank U daar een duidelijk ant
woord op geven. Stel U wilt 2.500,
van ons lenen en in 18 maanden terug
betalen. Dan betaalt U per maandelijkse
termijn 152,62. Rekent U nu even mee:
18 X 152,62 ƒ2.747,16. In die an
derhalf jaar betaalt U dus ƒ247,16 aan
financieringskosten, waarin begrepen rente
alsmede vergoeding voor administratie
kosten en overlijdensrisico. Dat is gemid
deld nog geen 14,per maand.
Waarom komt U niet eens langs bij de
Amsterdam-Rotterdam Bank in Uw
buurt? (Bellen of schrijven kan natuurlijk
ook). Dan vertellen wij U alles over de
bedragen die U kunt lenen en het aantal
termijnen waarin U kunt terugbetalen.
Over de gemakkelijke manier van terug
betalen. Over het feit dat bij overlijden
het nog niet terugbetaalde gedeelte van de
AMRO-Lening wordt kwijtgescholden.
Voordat we het vergeten: de AMRO-
Lening-folder ligt voor U klaar.
KEN SERVICE VAN DE AMSTERDAM-ROTTERDAM BANK
Schip gaat gezagvoerder in Polen lialen
IJMUIDEN De Nederlandse
kustvaarder Spes zou vandaag
teruggaan naar Polen om te pro
beren kapitein Van der Plas mee
naar huis te krijgen. De kapitein
werd, om nog steeds onduidelijke
redenen, in Polen gearresteerd.
Hij zit er nog in de gevangenis.
LONDEN De Griekse eerste-
minister, Papadopoulos, heeft gister
avond ln een televisie-vraaggesprek
gezegd, dat het een kwestie van
Jaren zal zijn voordat Griekenland
voor verkiezingen rjjp is.
In een in Athene opgenomen
vraaggesprek met de BBC zei Pa
padopoulos, dat verkiezingen gehou
den zouden worden wanneer de
doelstellingen van de revolutie be
reikt zijn.
Een poging van de BBC-medewer-
ker tot een vraaggesprek met de vice-
premier, Pattakos, mislukte toen de
BBC-verslaggever zich als zodanig
bekendmaakte. Pattakos' commentaar
luidde: „U bent van de BBC? U ver
telt slechts leugens."
Er is een goede hoop dat dc kapi
tein wordt vrijgelaten, omdat de
rederij de door Polen gevraagde borg
som van vijftienduizend dollar (ruim
50.000) heeft overgemaakt.
De Spes liep gisteren de haven van
IJmuiden binnen. De bemanning ver
telde, dat een oorlogsschip de Spes
had gedwongen, door schoten voor
de boeg te lossen, stil te gaan liggen.
De Spes had toen juist de thuisreis
aanvaard.
Tien zwaarbewapende Polen kwa
men vervolgens aan dek die opdracht
gaven terug te keren naar de kleine
Poolse havenstad, waar ongebluste
kalk was geladen. De bemanning
werd gedwongen een in het Pools
gestelde verklaring te ondertekenen
en een boete van ƒ4000 te betalen.
Kapitein Van der Plas werd gearres
teerd. Als reden werd opgegeven dat
de papieren niet in orde waren.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG VHPdeider en
Statenlid van Suriname J. Lach-
mon (51 jaar) heeft met zijn op
merkingen over regeringsleider
Pengel nogal fel stelling geno
men tegen de man met wie hij 15
jaar lang heeft samengewerkt.
De leider van de Hindostaanse
oppositie is op het ogenblik in
Den Haag en wij vroegen hem:
„Is „Jopie" Pengel een dictator?"
Lachmon (spreek uit Latsjmen,
slechts Nederlanders maken er Lach
mon van): „Dat is wat te houd
gesteld. Hij kan het worden, hij be
heert tenslotte de departementen van
financiën, algemene zaken en binnen
landse zaken. Constructieve oppositie
is niet mogelijk. Pengel zelf zegt er
van, dat de oppositie een te verwaar
lozen factor is. Als de oppositie met
goede bedoelingen deel wil nemen
aan het democratische werk, inlich
tingen wil hebben, zoals met de
grenskwestie met Guyana toen wij
een interpellatie wilden, dan worden
deze pogingen stelselmatig afgesne
den.
Ik weet niet of Pengel de aspiraties
heeft om dictator te worden, maar
wél, dat hij het nooit zal worden,
want dat neemt het Surinaamse volk
niet.
Statenlid Lachmon, sinds zijn
breuk met Pengel, weer onbetwist
leider van de VHP sommigen ver
weten hem dat hij zich door „Jopie
Slim" in de luren liet leggen raakt
niet uitgepraat over zijn vroegere
partner.
Antipathie
De Rotterdamse reder W. in 't
Veld zei gisteren dat het waarschijn
lijk een antipathie van de Poolse
havenautoriteiten tegen de kapitein
is. Vorig jaar was de heer Van der
Plas ook al gearresteerd en hij had
drie maanden in een Poolse gevange
nis gezeten.
De heer In 't Veld heeft de 50.000
voorgeschoten aan mevrouw Van der
Plas, die van plan Is haar woning in
Katwtfk te verkopen om aan het geld
te komen.
De rijkspolitie legt de schade
vast. Straatstenen vlogen in de
nacht van zondag op maandag
door de ruiten van de politiepost.
SCHIPHOL Transavia zorgt
voor de repatriëring van het legertje
blanke huurlingen, dat vorig jaar
een opstand in Kongo ontketende en
negen maanden geleden uitweek
naar het naburige staatje Roeanda.
Twee DC-6 vliegtuigen van deze
maatschappij zijn zondag met in
totaal 14 bemanningsleden naar Ki
gali (de hoofdstad van Roeanda)
gevlogen.
De vluchten worden gemaakt in
opdracht van het internationale Rode
Kruis te Genève, dat na langdurige
onderhandelingen met de betrokken
Afrikaanse staten de vergunning
voor de evacuatie heeft weten te
verkrijgen.
(Van onze kunstredactie)
EINDHOVEN Het Zuidelijk To
neel- en Televisiegezelschap „Ensemble"
is omgezet in „Zuidelijk Toneel Globe".
De naam is ontleend aan het eens ver
maarde Globetheater in Londen, waar
de stukken van Shakespeare werden op
gevoerd.
Ton Lutz, de directeur van het nieuwe
ensemble, heeft maandag tijdens een
persontmoeting gezegd, dat de gewij
zigde naam tevens een verandering in
de doelstellingen van het gezelschap
inhoudt. „Wij willen geen museumre
pertoire en geen geposeerd toneel, geen
„kunst"-theater maar een volkstheater,
waar iedereen voor zijn plezier naar
toe kan gaan".
Over de plannen zei Ton Lutz, dat
zoveel mogelijk op een speciaal ge
maakt proscenium zal worden gespeeld
„om uit de lijst der beklemming te tre
den". Gedacht wordt aan producties, die
anders niet in een schouwburg kunnen
worden gebracht.
In de beleidvoering wordt Ton Lutz
terzijde gestaan door Frits Bloemkolk
en Henk Rigters en in de artistieke za
ken door Krijn ter Braak, Nicolaas
Wijnberg en Wilbert Bank (als drama
turg)
Op het repertoire komen „The Happy
Haven" van de Brit John Arden. „The
Revenger's Preside" van de Engelse
schrijver Cyril Tournier en van diens
landgenoot George Etherege het spel
„The man of mood or the folping flut
ter". Voorts: ..Little murders" van de
Amerikaanse cartoonist Jules Feiffer,
„Lyslstrata" van Aristophanes en waar
schijnlijk een nieuw stuk van Harry
Mulisch over Oidipoes en „Tijl Uylen-
spiegel" van Hugo Claus.
Ook wordt gewerkt aan de voorbe
reiding van een zogenaamd ganzenbord
dat. met de tachtigjarige oorlog als on
derwerp, een dag lang duurt en waar
aan toeschouwers op elk gewenst mo
ment van de dag kunnen deelnemen.
Er zijn voor het komende seizoen 365
voorstellingen geprojecteerd, waarvan
135 in het zuiden van het land.
AMSTERDAM Vrijdag zal het
amateur-observatorium van de Amster
damse weer- en sterrenkundige kring
in Muiderberg worden geopend. Zowel
het observatorium als het instrumenta-
„Ik zag het oneerlijke spel al aan
komen voor de vorige verkiezingen.
Pengel gaf bepaalde figuren uit ver
schillende groepen baantjes. Daar
mee heeft hij stemmen gewon
nen, ook uit mijn partij. Ik heb hem
toen gezegd: zo gaat het niet langer,
ik breek met je. Ik kan alleen met je
samen blijven werken als ik een
positie krijg om je af te remmen.
Pengel vroeg me toen, wat hij me
dan wel zou moeten toestaan. Ik zei:
de portefeuille van financiën. Maar
dat ging niet door".
„Hij heeft gesproken over „brand
in het broederhuis". Ik wil ten koste
van alles voorkomen dat er strijd
ontstaat tussen Creolen en Hindosta-
nen. Daarom ben ik zijn vriend ge
worden. Gandhi heeft gezegd: Treedt
uw vijand met een bloem tegemoet.
Suriname is ons land. Het land waar
in mijn ouders en de ouders van de
Creool hun zweet hebben gegeven. Ik
voel mij gelukkig daar en ik wil het
zo houden. Misschien speculeert hij
wel op een sluimerend wantrouwen".
Vraag: Will u samenwerking met de
Creolen, maar dan zonder Pengel?
Lachmon: „Ik wens niet dat het
land bestuurd wordt zonder Creolen.
Ik zou ook met Pengel willen samen
werken, mits hij van mentaliteit ver
andert. Ik zou het liever niet doen,
maar het kan noodzakelijk zijn en
Pengel is een man die zich kan aan
passen aan de omstandigheden".
JONGEREN
Vraag: Wat heeft de heer Pengel
voor met zijn eis tot vervroegde on
afhankelijkheid?
Lachmon: „Ik heb hem ernaar ge
vraagd. Hij gaf me geen antwoord.
I Misschien wel dat Suriname een ei-
I gen gezicht zou krijgen, een zetel in
de VN. Mogeliik overschat hij het
aantal jongeren dat onafhankelijk
heid wil. Onder de Hindostanen en
Indonesiërs is dat nog geen 1 procent,
onder de Creolen, de jongeren dan.
20 tot 30 procent. Als Pengel nu ver
vroegde verkiezingen zou houden, of
hij de onafhankelijkheid tot uit
gangspunt maakt of niet. hij zou er
uit liggen".
Vraag: Wat vindt u van de houding
van de Nederlandse regering in de
opeenvolgende kabinetten?
Lachmon: „Van Kernkamp tot en
met Bakker voor 100 procent correct.
Natuurlijk zijn er wel eens voorval
len Maar ik zou toch willen zeg
gen: uitmuntend. Alleen de financiële
hulp zou meer kunnen zijn".
BEDRIJFSLEVEN
Vraag: En van het Nederlandse
volk?
Lachmon: „Ik zou niet weten wat
het Nederlandse volk tegen Suriname
heeft. Ik heb altijd de indruk dat wij
hier goed liggen. Het bedrijfsleven
stelt me teleur. Er is geen aandacht.
Ze zeggen wel eens: we weten niet
waar het met Suriname politiek ge-
zien naar toe gaat Maar nu is er een
rium ïs dóör amateurieden 'in'hun vrije j garantiefonds tegen politieke risico's
tijd gebouwd. I en ze komen nog niet.
Lachmon
Op het geld van de regering moet
industrialisatie door het bedrijfsleven
volgen. Voor mij is de Konink
rijksgedachte het belangrijkste. Ik
heb liever dat de Nederlanders het
doen dan de Amerikanen. Anders
krijg -je het vreemde beeld, dat er
een Koninkrijksverband is waar
Amerikaanse bedrijven de dienst uit
maken".
Vraag: Bestaat er gevaar voor een
sociale revolutie zoals Latijns-Ameri-
ka er zovele kent?
Lachmon: Nee. onze vooruitgang
gaat veel sneller. Als Surinamers de
armoede in Brazilië zien, zijn ze blij
dat ze in Suriname wonen. Ik heb
ook niets gemerkt van agitatie vanuit
ons omringende landen.
WET LEGER
Vraag: Zou u willen dat Suriname
de defensiezaken zelf beheert?
Lachmon: „Defensie is een zeer ge
voelige post. Geen onderontwikkeld
land kan het zich permitteren zijn
zaken door het leger te laten regelen.
Kijk naar Afrika. Daar zijn ook
voorbeelden van het niet tot zijn
recht komen van de democratie als
het leger ingrijpt. Voor het belang
van rust en economische opbouw wil
ik dat de Nederlandse troepen blij
ven".
Ook het slot van ons gesprek gaat
over Penei. Lachmon: „Ik kan wel
over Pengel. Lachmon: „Ik kan wel
zeggen dat ik hem in onze tijd van
samenwerking voor een hoop domhe
den heb behoed. Wat wil hij nu
weer? Naar Moskou. Ik zou Moskou
ook wel eens willen zien. Maar hij
vergeet, dat hij nog afhankelijk is.
Je kunt het het beste zo zien,
Suriname is een ziek lichaam.
Elke bacterie vindt daar een
prachtige voedingsbodem. En
uit Moskou kunnen de bacteriën
komen. Laten we dus eerst maar
zorgen, dat we gezond worden.
Daarna kun je nog eens praten
over onafhankelijkheid en over
de staatsman die naar Moskou
wil.
