Lot van Tsjeehos is nog niet beslist Commentaren Steeds meer druk op Novotny af te treden Joegoslavië voelt zich niet thuis in Oostblok eet'n appel! Pelgrimage als vrijheidsdrang snoep verstandig: Gomulka krijgt steun van leger 5 MAANDAG 18 MAART 1968 Doordat hij als „wild life ranger" niet minder dan 310 sleutelhangers wist te verkopen, werd de tienjarige Errol Israel uit Rotterdam winnaar van een actie van het World Wild Life Fund om onagers (een soort ezels) naar Israël te sturen. Ter gelegenheid van dit feit mocht hij (met het aantal verkochte sleutelhangers om de hals) op de foto met een echt jachtluipaard. [Op grote schaal wijzigingen in districten Genezing P)E goudkoorts is teruggelopen. dank zij de ingreep van een eensgezinde groep deskundigen. De kans op herstel van de patiënten is groter geworden. Ook het gevaar van een epidemie lijkt nu bezworen. Al leen, het geneesmiddel gaat duur worden. Algehele genezing hangt echter óók af van de wil van de zieke, alles te doen om haar te bevorderen. Dat be tekent, dat Engeland en Amerika binnen niet al te lange tijd een op lossing moeten vinden voor hun fi nanciële en economische moeilijk heden. Vooral Engeland, dat zijn reserves heeft uitgeput, zal zijn uiterste best moeten doen om zijn economie ge zond te maken. Nu 'het een aanvul lend krediet tot vier miljard dollar krijgt, beschikt het over voldoende middelen. Ook Amerika echter moet stappen nemen om de zware aderlating, diej het heeft ondergaan, te boven te ko men. Het Amerikaanse congres dient groter bereidheid te tonen bij het verstrekken van de middelen, die daarbij onontbeerlijk zijn. De oorlog in Vietnam, die de krach ten van Amerika langzaam maar ze ker uitput, moet door politieke be sprekingen worden opgelost, nu de zinloosheid van het militaire con-i flict in dat deel van de wereld steeds duidelijker wordt. Aangezien echter ook een andere aanpak van het Vietnamese conflict tijd zal vergen, moet het Ameri kaanse Congres de gevolgen daarvan onder ogen zien. Slechts dan kan een nog grotere crisis worden voorko men. Alles of niets HAT senator Bob Kennedy zich toch heeft aangemeld als gega digde voor de kandidatuur van de Democratische partij voor het Ame rikaanse presidentschap wijst erop, dat hij had te kiezen tussen ..alles of niets", nu hij te lang de kat uit de boom had gekeken. Zaterdag opperden we reeds, dat Kennedy door de verrassende op mars van senator McCarthy genood zaakt zou zijn een afwachtende hou ding aan te nemen. Hieraan was echter het risico verbonden, dat hij PRAAG In Tsjeehoslowakije wordt steeds meer openlijk aan gedrongen op het aftreden van pre sident Novotny. De Vereniging van Tsjechoslowaakse schrijvers, vetera nen uit de laatste Wereldoorlog en het Praagse districtscomité van de communistische partij hebben in af zonderlijke brieven bij Novotny aan gedrongen af te treden. In kringen van de partijleiding is vernomen, dat het ontslag van No votny niet eerder zal komen dan na de voltallige vergadering van het centrale partijcomité volgende week donderdag. De nieuwe Tsjechoslowaakse par tijleider Dubeck heeft in Brno ge zegd dat de banden van zijn land met de Sowjetunie zullen blijven voortbestaan en het belangrijkste principe zullen blijven vormen van de buitenlandse politiek. Te snel Hij waarschuwde dat de op gang gekomen vrije politieke discussie te ver kan gaan. Hij zei de hoofdredac teuren van de voornaamste bladen te hebben gevraagd „het tempo van het aansnijden van nieuwe proble men niet te versnellen". Volgens hem kan er een politiek vacuüm ontstaan, omdat de partij haar actie program nog moet bekendmaken. Op de meeste partijbijeenkomsten in de districten is besloten voortaan functionarissen in geheime stemmin gen aan te wijzen. Dit betekent dat er vrijwel zeker op grote schaal wijzigingen komen in de lokale partijverhoudingen HAVANNA Cubaanse autoritei ten hebben gisteren bekendgemaakt, dat zaterdag een gekaapt Mexicaans vliegtuig op de opleidingsbasis San Julian op West-Cuba is geland. Na dere bijzonderheden' werden niet ge geven. (Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen) LANY Wat de studenten van Praag zo spontaan begonnen zijn: het brengen van eerbetoon Jan Masaryk. is even spontaan overgenomen door allerlei groeperin gen uit het Tsjechische volk. Duizenden mensen, van wie er velen van heinde en ver komen, trekken naar de modderige dodenakker van Lany veertig kilo meter ten westen van Praag waar de vroegere minister van buitenlandse zaken in 1948 begraven werd, toen hij na de rode putsch onder verdachte omstandigheden de dood gevonden had (volgens de communistische lezing is hij uit het raam van zijn werkkamer gesprongen, maar vermoed wordt dat de ondervragers hem eruit hebben gegooid). Ook ik heb bij het grote, maar I tegelijkertijd zeer eenvoudige fami- liegraf van de Masaryks gestaan, dat I twintig jaar lang totaal vergeten werd. In het thans met bloemen en kransen bedekte stuk grond liggen, behalve de zich met hand en tand tegen het communisme verzet heb bende minister, ook diens ouders be graven. De vader, Thomas Masaryk, was, in de democratische periode, Tsjechoslowakijes meest geliefde president. Pelgrimage C C Ondanks het gure weer en de stormvlagen, die de kale knotwilgen deden kreunen, ontblootten de man nen eerbiedig het hoofd. Zwijgend stonden voor het lage hek met daar achter de zwart marmeren stenen, waarop slechts de namen van de Masaryks staan gegrifd. De vrouwen sloegen een kruis en legden tuiltjes sneeuwklokjes neer. Voor sommigen was de emotie te veel. Menige traan werd weggepinkt. Hier en daar werd - onderdrukt gesnikt. Als men deze dramatische pelgri mage naar het graf van de Masaryks heeft meegemaakt, deze stille tocht, dit stille protest eigenlijk tegen de wurgende greep van een totalitair re gime, dan kan men iets meer voelen van de geestelijke nood, waarin on telbare Tsjechen en Slowaken verke ren. Dan realiseert men zich pas goed dat de democratie, maar dan in de westerse betekenis van het woord, een erfgoed is dat waard is ge koesterd te worden, en dat niet door revolutionaire of anarchistische figu ren a la Dutschke mag worden misbruikt. De lente wel eens achter het net zou kunnen vissen. Kennedy wil zich niet op de vlakte houden en afwachten tot de actie; van McCarthy vastloopt. Hij wil niet I de schijn wekken, dat hij deze sena-| tor als een serieuze kandidaat voor! het presidentschap beschouwt. Want' hij wil zélf de kandidatuur Het weinig elegante besluit van Kennedy vestigt eens temeer de aan dacht op de keiharde mentaliteit van deze uit een eerzuchtige familie; stammende politicus. Zijn te elfder ure genomen besluit kan leiden tot I een breuk in de toch al in zichzelf! verdeelde Democratische partij. Bovendien kan zijn stap juist tot ge volg hebben, dat de partij-apparaten in talrijke staten, die achter de kan didatuur van Johnson staan, zich nu nóg meer zullen beijveren om diens herverkiezing te verzekeren. Al die zwijgend? Tsjechen, die ik bij het graf van Jan Masaryk zag, gaven uiting aan hun vrijheidsdrang, die twintig jaar onderdrukking door het Stalinistische communisme niet heeft vermogen te verstikken. Ze hielden een woordloos pleidooi voor zichzelf, voor hun land en voor hun kinderen. Voor de geheime politie, die hen al die tijd heeft geterro riseerd, en die hen in politieke zin de mond heeft gesnoerd, waren ze niet langer bang. Zoals ze daar stonden en met me spraken, hoopten ze op het aanbreken van de lente, op de overwinning van de liberaal-progres sieven, op de orthodoxe krachten. Enkele stemmen: „De vorige week schreef een van onze vooruitstrevende dagbladen dat Tsjeehoslowakije sinds Johannes Hus, die in de 15e eeuw ter dood veroordeeld werd, geen echte natio nale helden heeft gekend. Het moet een vergissing zijn. Jan Masaryk was er een". „Het doet ons goed dat men niet in het Oosten, maar in het Westen over onze stille revolutie schrijft en spreekt. Dit sterkt ons in onze overtuiging dat we op de goede weg zijn". „De Masaryks liggen in Lany be graven, omdat ze daar een landhuis hadden. Dit op zichzelf onbetekenen de gehucht kan in de toekomst een S'irijn van de natie worden. Voor j betekent het in ieder geval heel wat meer dan dat pompeuze mauso leum in Praag, waar dictators als Gottwald en Zapatocky begraven lig gen." „Ik ben tegen het communisme als politiek systeem. Het socialisme dat ik in mijn hart beleid, is hetzelf de als dat in Nederland en Zweden. Kentering Hoe liggen de kansen in het Tsje ehoslowakije van het ogenblik, waar men, aan de buitenkant althans, niet of nauwelijks kan zien dat het in de top, in de partijleiding, kraakt? Hoewel er optimisten en pessi misten zijn, kan over het algemeen gezegd worden dat de bevolking eerst zekerheid wenst te hebben of de en kelingen, die met zoveel courage met woord en geschrift aanvallen, vorde ringen maken of niet. Een pessimist: „Er is geen sprake van een omwenteling. Wel van een persoonlijke machtsstrijd, die slechts tot gevolg zal hebben dat de oude partijfunctionarissen door nieuwe vervangen zullen worden. Voor mij is dat niet veel anders dan het aan- en uittrekken van hetzelfde pakje. Of om het anders te zeggen: in plaats van met lijn 10 rijd ik nu met lijn 11 naar het centrum van de stad." Een optimist: „De eerste sprong is gelukt. De weg naar de vrijheid en de democratie ligt voor ons open." Een middenfiguur (of realist?): „Het is nog te vroeg om iets zinnigs over de zogenaamde liberalisering te zeggen. Als de communisten beloften doen. spreken ze dezelfde taal als de niet-communisten, maar ze bedoelen altijd iets anders. Eerst maar eens afwachten hoeveel tegenwicht de club van Novotny nog geven kan, en alle reactionairen ze noemen ons revisionisten die bij een verande ring van koers hun invloed, macht en goed betaalde baan zouden kunnen verliezen." Minister Smrkowsky (waterwegen) progressief en genoemd als mogelijk opvolger van president Novotny: „Wij wagen het een verbinding te zoeken tussen het communisme en de vrijheid." Mannen met een grote persoonlijke moed zijn prof. dr. Snejarek. direc teur van het instituut voor politiek en economische betrekkingen, en Mi lan Wener, hoofdredacteur van *iet dagblad Prace. Beiden durven in het openbaar de heersende klasse aan te vallen. Beiden zijn er ook van over tuigd dat Tsjeehoslowakije op een tweesprong staat, en dat er nog steeds geen definitieve keus is ge maakt t/ussen de weg vooruit en de weg terug. Snejarek: „We moeten niet te rugschrikken voor onpopulaire maat regelen. Alleen zo kan er econo mische vooruitgang worden geboekt." Wener: „De gemeenteraadsverkie zingen, die in mei gehouden moeten worden, zal men moeten uitstellen. De kandidaten zijn van het ortho doxe slag en zullen vervangen dienen te worden.." Het lijkt erop dat dit laatste inder daad gebeurt. In Praag circuleerden gisteren tenminste geruchten dat alle kandidatenlijsten waren afgekeurd en dat er nieuwe moeten worden sa mengesteld. Snejarek is ervan overtuigd met een politiek experiment bezig te zijn, over welks welslagen geen zekerheid bestaat. Zijn antwoord op de vraag of het nieuwe liberale recept ook voor andere communistische landen, met name de overige satellietstaten van de Sowjetunie zou kunnen wor den uitgeschreven, luidde tenminste: „Je moet geen dingen willen exporte- ren, die je eerst niet zelf hebt be proefd." Terwijl de nieuwe partijleider Dubcek het over de democratisering heeft, die in zijn program van actie een voorname rol zal spelen, zit president Novotny, die aan zware kritiek onderhevig is, nog op zijn wankelende troon in de zogenaamde Burcht van Praag. Officieel heeft hij zich ziek gemeld, maar waarnemen zijn van mening dat hij bewust op de achtergrond wordt gehouden. Minister Luns terug Verbeten Novotny, die reeds zijn functie van eerste secretaris van de partij aan Dubcek af moest staan, schijnt zich verbeten aan zijn ambt vast te klam pen. Dit ondanks het feit, dat hij van het ene partijdistrict na het andere bepaald geen zoetsappige verzoeken krijgt zo spoedig mogelijk af te tre den. Een klagende stem van de Tsje chische radiocommentator: „De par tijbonzen zijn tlhans weliswaar ver vuld van kritiek op het regime, waarmee ze samen hebben gespan nen, maar niemand kan de moed opbrengen zijn functie vrijwülig neer te leggen." Er zullen, naar algemeen verwacht wordt, nog veel meer stoelen on dersteboven gaan. Het cynisme wordt bijna ten top gevoerd, als men be denkt dat het Novotny is, die z'n handtekening moet zetten onder de ontslagpapieren van zogenaamde or thodoxe ministers en andere trouwe trawanten- Waarschijnlijk zullen de meeste knopen worden doorgehakt, als het SCHIPHOL „Ik heb ge merkt dat Joegoslavië ook in Europees verband een heel apar te plaats inneemt, want het voelt bepaald niet, dat het behoort tot het Oosteuropese blok. De ge beurtenissen in die landen, zo als thans in Tsjeehoslowakije en Polen, worden er met grote aan dacht gevolgd." Dit is de mening van minister Luns, die gisteren in ons land is te ruggekeerd van zijn vijfdaags offi cieel bezoek aan Joegoslavië. Hij heeft daar gesproken met zijn colle ga Nikezic en president Tito. Er is na afloop van zijn bezoek een gemeenschappelijk communiqué uit gegeven waarin de standpunten van Nederland en Joegoslavië ten aan zien van kwesties als Vietnam, centrale comité van de commu nistische partij van Tsjeehoslowakije op 28 maart a.s. in Praag bijeenkomt. Er worden althans fikse klappen ver wacht in richtingen, die geen bui tenstaander op dit moment precies kan bepalen. het conflict in het Nabije Oosten, de non-proliferatie, de Europese vei ligheid, de EEG en de wederzijdse betrekkingen, zyn geformuleerd. Over Vietnam was men het er over eens dat een politieke oplossing van het probleem noodzakelijk is in de geest van de Geneefse akkoorden en in overeenstemming met het recht van zelfbeschikking van het Vietna mese volk. Bij zijn terugkomst op Schiphol gaf de minister niet alleen enig com mentaar op gemeenschappelijke of ficiële communiqué, doch beant woordde daarnaast ook andere vra gen. Het ontslag van minister Brown: „Ik betreur dit. Ik had een heel goe de persoonlijke verhouding met de heer Brown en ik heb betrekkelijk weinig collega's gehad met wie ik zo volkomen vrij uit en in een sfeer van volstrekt wederzijds vertrouwen kon spreken. Daarbij was zijn instel ling tegenover Europa er een die de Nederlandse regering zeer aan spreekt. Anderzijds moet ik direct zeggen heb ik ook met zijn opvolger, de heer S'ewart, al 7aak in een pret tige verhouding samen gewerkt. WARSCHAU Het Poolse leger heeft zaterdag openlijk zijn trouw betuigd aan de Poolse communisten leider Gomulka. Kortgeleden kreeg Gomulka de steun van Edward Gierek, de machti ge partijchef in het industriegebied van *Silezië en van de organisatie van oudstrijders die onder leiding staat van de minister van binnenlandse za ken, generaal Moczar. De beid*? man nen zouden de voornaamste rivalen van Gomulka zijn. Nu de Poolse partijleider ook nog de steun van het leger heeft gekre gen, achten waarnemers hei waarschijnlijk dat hij veilig uit de storm, door de studenten ontketend, te voorschijn zal komen mits de stu denten de toestand tenminste nog niet moeilijker maken. ROOSTEREN Gisteren is uit het Julianakanaal nabij Roosteren het stoffelijk overschot opgedregd van de 18-jarige Duitse schippersknecht Theo Swaykowski uit Gerlangen. De man was op 27 februari overboord gevallen en verdronken. Mejuffrouw mr. A Minkenhof, raadsheer in de Hoge Raad der Ne derlanden heeft vele malen meege maakt „de eerste" te zijn in haar carrière. Eerste vrouwelijke rechter in Den Haag, eerste vrouwelijke plaatsvervangende advocaat-gene raal bij de Hoge Raad en nu eerste vrouwelijke raadsheer. Maar ze heeft het ook gepresteerd om de eerste vrouw te zijn, die on danks al deze „opzienbarende" be noemingen, nimmer geïnterviewd is Misschien heeft ze daar wel heel wat moeite voor over moeten heb ben, want het aantal aanvragen moet legio geweest zijn. Voor dr weigering heeft ze steeds twee mo tieven: ze vindt het een tegenstrij digheid, dat de vrouw als volkomen gelijkberechtigde van de man toch naar voren gehaald wordt, wanneer een vrouw in een of andere functie benoemd wordt. Carrière maken be hoort voor haar even gewoon te zijr als voor een man. Het tweede motief is persoonlijk Zij houdt er niet van over zichzelf te spreken. Bovendien heeft haar juridisc) werk niets te maken met vragen ol ze graag handwerkt of kookt. En die zouden er vast en zeker komen. (Ze zou ze eerlijkheidshalve bevestigend moeten beantwoorden). Maar wel stemde zij toe voor de drie samenwerkende vrouwenorga nisaties in Den Haag: de Soropti- misten. de V.V.A.O. (Ver. Vrouwen met Academische opleiding) en de Ned. Bond van Vrouwen in Bedrijf en Beroep, over haar werk te spre ken. Een avond, die mij, juridische leek, met veel vraagtekens heeft la ten zitten. Ze maakte ons namelijk duidelijk dat er drie soorten rechtspraak zijn. Die van de rechter, die zonder vetboeken zijn oordeel uitspreekt, /oorbeeld Salomo en de twee vrou- ven, die om het bezit van een kind treden. Door zijn wijsheid wist Salomo de vare moeder het kind te geven, wat nenig rechter van nu, die op be- Mtvcht .vijslast moet oordelen, hem benij den kan. Dan is er de rechtspraak zuiver •olgens de wet, waarbij van de •echter toepassing zonder mee; .vordt gevraagd en waarbij geer /erklaring van de wet naar eiger jordeel te pas komt. En dan is er onze rechtspraak waar de wetten gehandhaafd dienen te worden, maar de rechter een ei gen oordeel in kan passen. Eenvou dig voorbeeld. Voor misdrijven wordt wel de maximum-, maar niet de minimumstraf aangegeven. En toen werd ons de vraag gesteld: welke voorkeur? Moeilijk. Salomo lijkt mij het meest ideaal, maar hoeveel wijzen zijn er op het totaal van ons gewone mensjes? Raadsheer Minkenhof stond ons huidig stelsel voor, weliswaar om ringd door voorwaarden. Een van die voorwaarden is, dat de rechter een menselijk mens is, onkreukbaar maar met contacten met goede en slechte mensen. Het beste te recru- teren uit de kring van ervaren ad vocaten, die ook gewend zijn onge lijk te krijgen, zo zeide zij. Er is een toenemende vrijheid van de rechter, wellicht voortkomend uit de ingewikkeldheid van onze sa menleving of... uit het gebrek aan kunde van hen, die de wetten ma ken, constateerde de raadsheer. En eenmaal in haar betoog liet zij boren, dat de grotere wijsheid van ie rechter niet het gevolg mag zijn ■an luiheid van de wettenmakers. Dat zijn onze parlementariërs. Was het een waarschuwend geluid >f misschien een geïrriteerdheid iver de politieke ijver, die nu alom heerst en wellicht geen energie ge noeg overlaat voor de wettenmake- rij? We hebben het niet durven vra gen. Vermoedelijk 22 mensen zyn by New Orleans om het leven ge komen hij een botsing tussen het Amerikaanse koelschip African Star en een duw-eenheid, die olie vervoerde, terwijl 38 opvarenden verwondingen opliepen. Vanaf een veerboot werd de brand be streden die op de zinkende olie boot ontstond. Ook op de African Star (op de achtergrond) brak brand uit. KVP-ARP-CHU (8) In het parlementair overzicht van 2 maart stond een opmerking, die niet onweersproken mag blijven. Als het gaat over de uitgetreden radicalen wordt geschreven over „de onervaren drs. Jansen en de aardige mejuffrouw Kessel". Kennelijk wordt bedoeld: zonder gezag ctf kwaliteiten. Mag ik daartegenover aanhalen wat de parlementaire redacteur van het Algemeen Dagblad over haar schrijft (van onverdachte zijde dacht ik)? On der de titel „Het Rijke Leven van mejuffrouw Kessel" lees ik o.a.: „De nu bijna vijftigjarige mejuffrouw Kessel geniet in Brabant een groot gezag", en dan volgt een indrukwek kende opsomming van haar activiteit op diverse terreinen. Onlangs ver klaarde een vergrijsde Brabantse KVP-er, die tientallen jaren in de ge meenteraad zit: „Ik let op wat mejuf frouw Kessel doet; in Schmelzer heb ik geen vertrouwen meer". Een aardige, maar blijkbaar toch een flinke juffrouw. Voorschoten J. Rotman Prof. Delfgaauw 11) Tot mijn grote verbazing las ik dat een aantal theologen zich achter prof. Delgaauw heeft geschaard i.v.m. de „oorlogsmisdaden" van president Johnson. Mijn vraag is: is Ho Tsji Minh dan zo'n brave man of een twee de Hitier? Ik klaag bij dezen de zgn. christe lijke theologen c.s. aan, omdat zij zich druk maken om zaken die niet van belang zijn. Maar vooral, omdat zij in vele gevallen en opzichten tegenover God m.sdaden plegen, omdat ze door hun laks en lui materialisme miljoe nen mensen voor eeuwig de verdoe menis in laten gaan, zonder ook maar één vinger uit te steken. Gemeten naar de maatstaven van de Bijbel zijn zij misdadigers, vol van duivelse wreedheid. En wie pro testeert tegen déze gruwelijke misda den? 's-Gravenmoer W. A. Boer (Theol. student) Rhodesië (2) De heer D. Grevers meent dat de terechtstellingen in Rhodesië christe lijk zijn, hoewel Jezus heeft gezegd: „Een ieder die het zwaard opneemt zal door het zwaard vergaan". In Rhodesië houdt men rekening met de rechten van de mens, oreert hij. Het terechtstellen van zwarte misdadigers noemt hij dan ook geen moord. Het heeft wellicht geen zin hem uit te leggen dat het blanke regi me van Smith die rechten op gruwe lijke wijze verkracht. De man ia blank. Maar hoe zou hij het vinden als de vermoorde Nederlandse verzets strijders in de oorlog rechtmatig zou den zijn terechtgesteld? Het staatshoofd van Rhodesië, ko ningin Elizabeth, heeft de negers gra tie verleend, een recht van elk staatshoofd. Dat het vonnis is uitge voerd is dus onrechtmatig en het woord moord - is hiervoor de enige gangbare uitleg. Superieure blanken: let op uw christenplicht. Zw(jndrecht A. P. Marjers Rhodesië (3) Wil de heer Grevers de berechting van de negers in Rhodesië eerlijk en christelijk noemen? Zo ja, waarom fcijn het dan alleen negers die ter dood veroordeeld en gebracht zijn? Ik weiger dit als christen te accep teren. Ik ben zelf een blanke, maar ik schaam me voor alles wat de blanken de anderen aandeden en nog aandoen. Dat de andere partij dit ook doet is aan ons zelf te wijten en dit geldt voor alles wat er in de wereld gebeurt (ook Vietnam). Rotterdam j. B(|I jr. BANGALORE Zestien mensen zijn zaterdag levend verbrand in een huis in een dorp bij de Zuidindiase stad Bangalore. De politie vertelde dat het huis na een geschil over een stuk land in brand was gestoken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1968 | | pagina 5