i
Operette .Chemische stoffen'
vandaag eindelijk opgevoerd
vijftig jaar pottenbakker
MEINDERT ZAALBERG
Alshetuomde
goede, pure tabak gaat
SKOL?
ïidenaars kunnen weer
rustig verder leven
Bonaparte
sack lel ijk konvooi trok door Leiden
aarna kwam~i de grote knallen
irlogerv.d. WATER
Automobielbedrijf RIJNLAND N.V.
t m lfldse courant
3
DONDERDAG 14 MAART
(Hoe minder gesaust, hoe liever...)
(Vim onze stadsredacteur)
JDEN Vanmorgen tussen 8 en 10 uur kwam met
ite explosies en veel rookontwikkeling een eind aan
I veelbesproken onbekende chemische stoffen van bet
«•ganisch-Fysisch Laboratorium aan de Hugo de
totstraat. Dit gebeurde op een gemeentelijk terrein
ter de nieuwe vuilverbranding tussen de spoorlijn
en-Amsterdam en het lijntje station-Herensingel,
autoriteiten en deskundigen waren hierbij verte-
oordigd. Onder-brandweercommandant W. A. Kos-
leidde de feitelijke operatie, terwijl bedrijfschef J.
Iterson van genoemd laboratorium het hele „spel"
srste door zijn kordate en ook letterlijk trefzekere
ak.
politie, die onder leiding stond
ïoofdinspecteur G. A. N. Cor-
e, had het terrein tot in de
omtrek afgezet. Personeel van
ioorwegen stond draadloos in
iding met het station om re-
Ig te kunnen houden met ver-
fènde treinen. De E.H.D. stond
leiding van dokter J. G. Ba-
Ir. M. Cats, veiligheidsinspec-
-an de universiteit, liep in dik-
en jas met helm en gasmasker
en verder waren er onder an-
nog personeel van de vuur-
'abriek Kat en een witgehelm-
inctionaris van de Arbeidsin-
ie.
—nplex
man stond, de kraag hoog op
t de kou, al deze operetteachti-
ke®eweging wat meewarig aan te
tenjn: dr. A. B. Ruigrok, conserva-
1 an genoemd laboratorium. Voor
was al deze drukte niet nodig
gt maar toen eenmaal bekend
Zworen, dat zijn laboratorium
ui het kader van de op handen
'n' üe verhuizing naar het chemie-
iplex aan de Wassenaarseweg
Jit ontdoen van een tientallen
V n oude „erfenis", waaronder en-
'f v dichtgesmolten glazen ampullen
chemische preparaten van on-
nde samenstelling, werd ook hij
vtWgen in een complex van wet-
vee&e voorschriften.
|ESE STAART- EN STOEL-
IESKLOKKEN, ZAANSE- EN
^SCHIPPERTJE SKLOKKEN
L ANTIEKE STULKLOKKEN
(DERNE SCHOORSTEEN- EN
WANDKLOKKEN
me keuze en de beste merken
Haarlemmerstraat 181
lot. Altijd voordelig.
's maandags gesloten.
hannes-Passion
ij Wassenaar
bisv
1SSENAAR De Christelijke
ariumvereniging zal op 10 april
litvoering van de Johannes Pas-
J. S. Bach verzorgen in de
De leiding berust bij de
nt Gerard Akkerhuis, terwijl
lesidentie-Bachorkest de bege-
g verzorgt,
isten zijn: de sopraan Rina Cor-
ij .sens, de alt Elisabeth Cooymans,
er]( n Trommelen, tenor, Paul Schots-
i evangelistenpartij, de bariton
ird Kruysen en Ruud Van der
bas-aria's en partijen.
a'l arten voor dit concert zijn ver
baar aan het bureau van de
inWWe Leidse Courant.
ACADEMISCHE EXAMENS
DEN, 12 maart Doet. ex. Duitse
cn letterkunde: mevr. A Daamen-
man (Rijswijk).
Met een maximum aah veilig
heidsmaatregelen moesten die gla
zen buisjes, met andere chemische
stoffen, worden afgevoerd en ver
nietigd. En dus stond dr. Ruigrok
vannacht om half vier naast zijn
bed. Een half uur later kwam een
compleet konvooi de Hugo de Groot
straat inrijden; twee brandweerwa
gens (een nevelspuit- én een poe-
derbluswagen), twee open wagens
voor het vervoer van de in acht kist
jes met zand verpakte chemische
stoffen, twee politieauto's en een
ambulancewagen van de E.H.D.
Ir. Cats en de heer Van Iterson
gingen het laboratorium in om door
een raam de acht kistjes aan te rei
ken aan brandweerondercomman-
dant Kosten en dr. Ruigrok. Met
zwaailichten ging de stoet daarna in
langzaam tempo via Witte Singel,
Haagweg, Rijnzichtbrug, Morsweg,
Morssingel en Rijnsburgersingel
naar de Haarlemmerweg. Eerbiedig
stond op de Witte Singel voor het
voormalige,Diaconessenhuis een
aangeschoten student te salueren
toen het konvooi langs kwam
Explosiekuil
En vanmorgen zijn de chemische
preparaten dan ten slotte „op de
meest deskundige wijze" vernietigd.
De brandweer had hiervoor veel ma
teriaal aangevoerd. Het vernietigen
gebeurde door personeel van Kat
onder directe supervisie van de heer
Van Iterson, die niet van de met
zandzakken omringde explosiekuil
was weg te slaan.
De op de spoorbaan staande auto
riteiten, die op geregelde tijden op
bevel van de heer Kosten naar bene
den moesten om dekking te zoeken,
zagen de heer Van Iterson tussen de
explosies door manmoedig beneden
in de kuil de hamer hanteren om de
fect gebleven glazen buizen kapot te
slaan.
De stoffen werden langs elektri
sche weg tot ontsteking gebracht
door experts van de firma Kat. La
ter, toen buisjes natrium aan bod
kwamen, gebeurde dit door er water
aan toe te voegen via een paar uit
gerolde oude brandslangen. Maar
steeds weer werden door de explo
sies buisjes onbeschadigd weggeslin
gerd en het was dan weer de heer
Van Iterson, die gehelmd naar bene
den dook om, omringd door dikke
rookwolken, ook die laatste flesjes
in het water te gooien en zodoende
tot ontploffing te brengen. Later
moest de heer Van Iterson zich onder
behandeling stellen van dokter Ba
zuin aangezien hij fosfor of een an
dere brandende chemische stof op
zijn gezicht had gekregen.
Vele
vergunningen
Zoals bekend, was het aanvankelijk
de bedoeling, de chemische stoffen
in Diemcn te vernietigen bij de firma
De Goede. Maar toen door perspubli-
katies ruchtbaarheid was gegeven
aan het transport naar Diemcn. be
gonnen burgemeesters te protesteren
bii de commissaris der Koningin. Dat
wil nog niet zegeen. dat men nü geen
vergunningen nodig had. Onder meer
had men toestemming nodig van het
kabinet van de commissaris der Ko
ningin. van de gemeente Leiden, van
de Spoorwegen, van de Arbeidsin
spectie en van het korps Gevaarlijke
Stoffen van het ministerie van Bin
nenlandse Zaken
Enfin, iedereen zal er wel van
overtuigd zijn, dat het afvoeren en
vernietigen van de chemische stof
fen inderdaad was omringd met een
maximum aan veiligheidsmaatre
gelen.
Vola viert in april
40-jarig bestaan
LEIDEN De vereniging van
oud-leerlingen van de ambachts
school in Leiden gaat op 26 april
haar 40-jarig bestaan vieren. Op die
dag wordt 's middags van half 5 tot
half 6 in de Stadsgehoorzaal een
reünie gehouden.
's Avonds is er een feest met on
der anderen Willy en Willeke Alber-
ti, André van Duin, de Mounty's, het
Cocktailtrio en Karin Kent.
Na afloop volgt een bal met mu
ziek van het Confettiecombo.
In open wagensgebarricadeerd
met zakken zand, werden van
nacht de veelbesproken chemi
sche sloffen van het anorgani-
sche-fysisch laboratorium door
Leiden vervoerd. De heer Van
Iterson (links) en ir. Cats
(rechts) deponeerden de kistjes,
waarin zich de stoffen bevonden,
behoedzaam op de wagens.
Foto N. van der Horst
TmTTmnnnniTTTninn
Terwijl deskundigen en autori
teiten dekking zochten achter de
spoorlijn, werden de chemische
stoffen door explosies vernietigd
wat met grote rookwolken ge
paard ging.
Foto N. van der Horst
WAT IS
BEL (010) 131244
SR
Simon de Waard
over Italië
LEIDEN Simon de Waard heeft
gisteravond in de foyer van de stads
gehoorzaal voor K. en O.-leden
kleurendia's en een kleurenfilm la
ten zien van Italië, waarbij beelden
zowel van het noorden en zuiden
als het midden.
Italië is een land dat rijk is aan
zeer gevarieerd natuurschoon. Bo
vendien zijn er belangrijke zaken op
het gebied van kunst, cultuur en
geschiedenis te bewonderen.
De belangstellenden kregen een
goed beeld van het land, zoals de
heer De Waard dat op zijn lange
reis had waargenomen.
Nachtelijk $noe[)reisje
LEIDEN In de afgelopen nacht
is ingebroken in de openb. lagere
school aan de RijnsburgersingeL
Het hele gebouw werd doorzocht.
Vermist worden een bedrag van
f 50 en zes rollen snoep.
Burgerlijke stand
van Leiden
LEIDEN Geboren: Johannes,
z v J van Egmond en T H de Klerk;
József, z v J Tóth en C A van Dijk;
Krijna Nelia, d v B P Ouwehand en
K van der Plas; George Gerardus
Leonard us, z v P J van Rijn en B
A Pesschier; Leendert Johannes, z v
L van Vliet en J G Baars; Arie
Martinus, z v A Plug en A B Foro;
Marjan, d v H F Miggels en W G
Blok; Anne-Valérie Louise. Marcel-
Ie, d v J Dauphin en N E M Cour-
mont; Albertus Marinus, z v A M
de Nijs en G Webbers; Robertus
Petrus Johannes,, z v P M J Weij-
ers en J A M Peters.
Overleden: H van der Meij, 46
jaar, echtgenote van J de Nobel;
N E Barendregt. 49 jaar, wed van
C Molenveld; A P Hogervorst, 72
jaar, man; J C van Wijk, 54 jaar,
LEIDEN Dat ccn familie in de loop van geslachten min of meer
erfelijk belast kan raken door en met een bepaald ambacht kan de be
kende naam Zaalberg bewijzen. In 1610 kwam de lakenwever Dirck
Salenberg uit Silezië naar Leiden en hij werd de stamvader van het
Leidse geslacht. Oorspronkelijk dus een familie van wevers (deken-
fabriek Zaalberg herinnert er nog aan, al voert daar geen Zaalberg de
scepter meer), maar met een artistieke inslag.
Herman Zaalberg Sr. (1880 - 1958), zoon van een Leidse koperslager
in de Groenesteeg, kreeg al vroeg een opleiding tekenen en boetseren
bij M. S. G. Via het ontwerpen van sgraffito-decoraties voor een aarde
werkfabriek begon hij zich in 1916 met pottenbakken bezig te houden
bouwde een eigen draaischijf op de zolder van de tuinmanswoning van
Zuiderzichtaan de Zoeterwoudsesingel, waar nu de Lammenschans-
weg begint, en metselde in de bijkeuken een kleine proef oven. In 1924
vestigde hij zich in Leiderdorp aan de Doesbrug maar moest, na een
grote brand, waardoor het werk van jaren werd vernietigd, een nieuw
begin maken te Zoeterwoude aan de Hoge Rijndijk, waar de pötterij nu
nog gevestigd is. Zijn zonen Maarten en Meindert werden eveneens
pottenbakker. De eerste vertrok naar Zuid-Afrika, Meindert bleef
Zoeterwoude trouw, maar vestigde zich zes jaren geleden in het Over
ijsselse Ommen. In Zoeterwoude werkt nu de derde generatie: Herman
jr. en Gijb Zaalberg.
Meindert Zaalberg (geboren 1907)
is nu vijftig jaar pottenbakker. Toen
hij in 1962 naar Ommen verhuisde
kon hij zich meer losmaken van de
•KOM NU BIJ ONS LANGS, DAN LICHTEN WIJ EEN
SLIP VAN DE FORD ESCORT SLUIER OP
U KUNT NU EEN AFSPRAAK MAKEN MET
,$UMMENSCHANSPLEIN 6.
3.
LEIDEN
TELEFOON 30325—42451
zakelijke beslommeringen rond het
Zoeterwoudse bedrijf en kon hij pas
goed individueel gaan werken. Daar
ontstonden ook de meeste potten,
die nu op de morgen te openen ten-
toonsteling in De Lakenhal staan.
Op rustige manier vertelt hij van
zijn kunst cn zijn werk. Weloverwo
gen, maar met die ondertoon van
enthousiasme, die artiesten ken
merkt. Met dat enthousiasme doet
zijn vrouw voor hem niet onder.
Ouderen onder muziekminnend Lei
den zullen haar wel kennen, want
mevrouw Truus Zaalberg-v. d. Bra
ver zong vele jaren in het Toon
kunstkoor, o.m. bij uitvoeringen van
de „Hohe Messe". Haar man be
speelde in het orkest van Toonkunsi
verschillende blaasinstrumenten.
Dat alles heeft natuurlij'-, niets
met de pottenbakkerskunst te ma
ken, het is echter wel een bevesti
ging van een kunstzinnige inslag, die
een kenmerk van deze familie is.
11
OVERAL VANDAAN
maken van potten is een
kunstambacht van de schone en
doelmatige vorm. Dat behoeft niet
in te houden dat die vorm altijd
vooruit is „bedacht", ze groeit on
der de handen van de kunstenaar op
de snelle draaischijf. Gevoelige vin
gers stuwen de natte klei en uit een
onooglijke klomp specie worden
langzaam de vormen zichtbaar, die
de maker voor de geest komen.
Dat is wel gemakkelijk gezegd,
maar zo eenvoudig als wij dit schrij
ven is het niet. Want eer een pot,
vaas, kan of kom de vorm heeft, die
de maker bevredigt, is er heel wat
voorbereiding aan voorafgegaan.
Maar „Liefd' overwinnet al", ook de
liefde van een kunstenaar voor zijn
werk en de scheppingen zijner han
den waarover hij zijn ogen tevreden
kan laten ga'an.
De techniek vergt heel wat. Niet
-illeen dat de klei van goede samen
stelling moet zijn, men moet die
specie ook overal vandaan halen, be
halve uit het eigen land. De klei
uit onze rivieren is niet bruikbaar
omdat ze te zacht is. Pottenbakkers-
klei komt uit Zuid-Engejand, de Ar
dennen, Frankrijk en Tsjechoslowa-
kije. Dan eist ook het glazuur, waar
mee het werk z'n fraaie kleuren
krijgt, alie aandacht en ten slotte is
er het eigenlijke bakken.
De bak-periode een tijd van
hoop en verwachting, maar ook van
vrees en teleurstelling is het be
sluit van het wérk. Wanneer na da
gen de hete oven, die met hout en
turf wordt gestookt, is afgekoeld en
kan '-'orden geopend, komt de span
ning van het „geslaagd of niet ge
slaagd". Kleine zaken kunnen hel
goede werk altijd nog teniet doen.
De mislukking kan schuilen in een
onnozel stofje, een stukje verdwaal
de klei. Het is nu eenmaal hand
werk, geen mechanisatie, waarbij
fouten of toevalligheden zo veel mo
gelijk worden uitgesloten.
EERLIJKHEID
tJoe staat het publiek tegenover
het artistiek verantwoorde hand
werk?
Over het algemeen staat men er
welwillend tegenover, meer dan
vroeger. Men leert langzamerhand
de eerlijkheid van het werk zien, ge
propageerd door goede tentoonstel
lingen. Ook de verbetering van het
woninginterieur, van het woonkli
maat dus, heeft, vooral onder Skan-
dinavische invloed, er toe meege
werkt de schone vorm een verant
woorde plaats in de samenleving te
bezorgen.
Dat Meindert Zaalberg niet bij de
vleespotten van Egypte wil blijven
zitten (overigens: „Rijk word je er
niet van") bewijzen de internatio
nale contacten met kunstbroeders uit
Frankrijk. Engeland, Japan en Grie
kenland. Met groot genoegen spreekt
hij nog over een Sticusa-reis naar
Suriname voor het organiseren van
tentoonstellingen van Nederlandse
kunstnijverheid. In Paramaribo de
monstraties handraaien op de schijf.
Reizen door het Surinaamse binnen
land en contacten met primitieve
stammen met mogelijkheden van
pottenbakken. Tentoonstellingen en
demonstraties op Curagao en Aruba.
Bezoek aan potterijen in Mexico. Dat
gebeurde in 1963. Hij werd toen ook
lid van de World Crafts Council,
Van 19581964 was hij ook lid van
UN-DEUX-TROIS
VOILA!
i\Lidt.Lri
TAPIJT
EEN NYLON TAPIJT
KAMERBREED'
POSTBUS 39 - HILVERSUM
de Raad voor de Kunst, afd. beel
dende kunst en bouwkunst. Nog vo
rig jaar maakte hij een reis door
Joegoslavië en Griekenland en be
zocht hij primitieve potterijen op de
Cycladen, Aegina en Korfoe. Uit
Midden- en Zuid-Amerika bracht hij
een fraaie verzameling inheems pol-
tenbakkerswerk mee naar huis.
Aan de andere kant raakt ook zijn
eigen werk door die contacten in
ternationaal bekend. Musea in bin
nen- en buitenland, het rijk en vele
particulieren bezitten werk van
hem. Vazen en andere stukken, die
opvallen door schone vormen en
kleuren en die het meestermerk dra
gen van Meindert Zaalberg uit het
„Pottershuis" te Ommen.
IN 'T GRIJS VERLEDEN
aanvaardde men grijze haren.
Tegenwoordig borstelt U slechts drie
minuten met onze Marchalborstel met
een weinig CREME MARCHAL.
UW PASPOORT JOKT I
Elke vrouw kan er jaren jonger uitzien.
Onze MARCHAL RIMPELCORRECTOR
doet ogenblikkelijk alle rimpels en
een weinig v^njCiivic. nonzvLi. waar-
door de natuurlijke haarkleur metéén P J J
it. Flesje voor maandenlang gebruik: 8,75
Gratis folder bij: DROGISTERIJ A. VAN DORP
Vijf Meiplein 98 Telefoon 33982
Rijndijkstraat 2 Telefoon 30260
