om
Strijd
geruisloos
processievei
naar
bod
einde
ZEEUWSE KERK WIL
EEN ALTERNATIEVE
DIENSTPLICHT
Meisjesflat voor het
doveninstituut Effatha
Geen gevaar voor
kerkscheuring
Romme over recht op
liturgische begrafenis
Een woord voor vandaag
Moeilijkheden op
r.k.-lyeeum
Protestanten: verbod
mag van ons verdwijnen
Alfrink: wij voeren liet
zo nodig zelf weer in
Burgeroorlog
of emigratie
Bisschop Zwartkmis:
De schrijver van de brief aan de Hebreeën vergelijkt Christus
met de hogepriester van het Joodse volk. Hij schrijft dan:
„Doch Hij heeft, juist doordat Hij in eeuwigheid blijft, een
priesterschap dat op geen ander kan overgaan." Het priester
schap van Aaron ging van vader op zoon. Maar het priester
schap van Christus wordt niet geërfd. Dat wil zeggen dat
Christus nog steeds voor ons priester is. Daarom heeft een
kerk geen priesters nodig, omdat Christus de levende priester
is, die Zijn offer eens en voor al volbracht heeft.
Een priester gaat namens zijn volk tot God. Christus staat
namens ons voor God. Hij is daar om voor ons te pleiten; Hij
is onze levende pleitbezorger.
Soms zeggen we eens: Ik wilde wel dat ik in de dagen van
Christus' omwandeling op aarde geleefd had. Maar wij ver
geten dan een groot ding: dat Christus leeft. Wij mogen leven
in de dagen van Zijn omwandeling. En Hij is nu voor Gods
troon verschenen in onze naam. Dat mag onze zekerheid zijn,
als wij weten dat Christus de Hogepriester van ons hart is.
We lezen vandaag. Lucas 8 2639.
We lezen morgen; Lucas 8 4056.
ZATERDAG 2 MAART 1968
(Van onze onderwijsredactie)
ALMELO In Almelo zijn reeds
enige tijd moeilijkheden op het rk-
Pius X college. De directeur, pater 1
dr. Th. Sengers wordt verweten dat
hij dictatoriaal optreedt, waardoor
vijftien leraren in enkele jaren tijd
zouden zijn vertrokken. Ook de
ouders hebben zich nu met de zaak
bemoeid. Zij eisen volledige opening
van zaken, maar hebben voorlopig
nul op request gekregen.
Telefonische hulp
bij slecht rapport
KARLSRUHE In Karlsruhe il
een telefoondienst ingesteld voor jon- j
gens en meisjes, die met hun slechte
rapporten niet naar huis durven.
„Zorgen om het rapport? Moeilijkhe
den op school? Dag en nacht is er
iemand voor jou!" is het motto van
de christelijke telefonische zielszorg.
Deze zorgt ook dat er met de ou
ders wordt gesproken. De nieuwe
hulpcentrale is ingesteld ter navol
ging van een in Miinchen. waar jaar
lijks scholieren zelfmoord plegen we
gens het slechte rapport.
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG De meeste protestantse kerken hebben de regering laten weten, dat zij het niet
erg vinden, dat in de „Proeve van een nieuwe grondwret" geen beperking meer wordt gesteld aan het
houden van processies. Tegelijk vinden vele rooms-katholieken zelf, dat de processie als vorm van
godsdienstige beleving zo uit de tijd is. dat men kan spreken van een uitstervende folklore. 1
Hef het processieverbod op, want dat beschouwen wij als discriminatie. Wat ons betreft, kun
nen de processies dan tegelijk worden afgeschaft, zeggen zij.
Het ziet er naar uit, dat een strijd van meer dan honderd jaar. die soms met grote verbetenheid is,
gevoerd, bezig is dood te bloeden.
Verouderde discussie
(Van een onzer redacteuren)
com m unie
UTRECHT De Nederlandse
rooms-katholieke bisschoppen hebben
in Rome aangedrongen op een spoe
dig onderzoek naar de mogelijkheid
van een ruimere intercommunie. Met
name willen zij de mogelijkheid on
derzocht zien of de intercommunie
met andere christelijke kerken geoor
loofd is en evenzo, of individuele
rooms-katholieken al dan niet mogen
communiceren in andere kerken, de
„open communie".
DEN HAAG Minister Veringa
van Onderwijs en wetenschappen
heeft een commissie geïnstalleerd die
tot taak krijgt advies uit te brengen
over de bijzondere honoreringsrege
ling van wetenschappelijk personeel
aan medische faculteiten. De commis
sie moet adviseren welke leden van
het wetenschappelijke corps in aan
merking komen voor een herziening
van de zogenaamde Querido-regeling.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Leeuwarden-Huizum
(vac.) J. Schelhaas): H. Dijkslag te
Spijk (Gr).
Bedankt voor Valburg-Homoet: A
Baars te Papendrecht.
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Ouderkerk a.d.
Amstel: kand. W. B. Obbink te Am
sterdam, die bedankte voor Dronrijp,
Edam. Marken. Nieuwolda-Wolden-
dorp. Schiermonnikoog en Suawoude.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Ridderkerk: J. v. Haaren
te Amersfoort, die bedankte voor Vlis-
•ingen.
Bedankt voor Leiden: Chr. v. d.
Poel te Yerseke; voor Poortugaal: D.
Hakkenberg te Dordrecht.
OUD GEREF. GEM.
Beroepen te Scheveningen: J. W.
Slager te Rijssen.
DOOPSGEZ. BROEDERSCH.
Mej. ds. J Gorter te Franeker en
Witmarsum heeft wegens huwelijk
haar ambt neergelegd.
Weer In Enropa
weer
min. temp neerslag
gisteren
Kopenhagen
onbew
-1
0
Londen
motregen
0
0.1
Amsterdam
onbew.
-1
0
Brussel
onbew.
-1
0
Luxemburg
-3
0
Parus
onbew.
-3
Nice
geh.bew.
6
0
Frankfort
onbew.
-3
0
Mflnchen
geh.bew.
-3
0
Zürtch
geh.bew
-4
n
Genève
halfbew
-4
0
Locarno
motregen
3
0.1
Wenen
onbew.
-7
0
Innsbrück
geh.bew.
-4
n
Rome
regen
S
1
Madrid
Majorca
geh.bew.
Ticht bew.
S
7
0 1
GOES De Hervormde
Kerk dient er met klem bij de
overheid op aan te dringen een
alternatieve dienstplicht in te
voeren, waarbij iedereen naar
eigen geweten een persoonlijke
keuze kan doen uit verschil
lende mogelijkheden. Met dit
voorstel heeft de provinciale
kerkvergadering van de Her
vormde Kerk in Zeeland zich
tot de synode gewend en tevens
de Zeeuwse Kamerleden van
haar handelen op de hoogte
gebracht.
Daarbij doet de pkv van Zeeland
een dringend beroep op deze kamer
leden om aan de verwezenlijking van
alternatieve (vervangende) dienst
plicht de volle medewerking te ge
ven.
Mogelijkheden
Verschillende mogelijkheden van
alternatieve dienstplicht worden in
het voorstel opgesomd.
1. de bestaande dienstplicht,
2. het in dienst gaan voor politie-
troepen van de Verenigde Naties.
3. het voor twee jaar gaan werken
in een ontwikkelingsland en
4. een burgerdienst in eigen land.
Het voorstel is een gevolg van
besprekingen van jongeren in het ka
der van Kerk '66-2000.
Belijdenis
De pkv heeft zich nog met een
ander verzoek tot de generale synode
gewend, namelijk om zich ernstig te
bezinnen over de binding van het
avondmaal en het afleggen van de
belijdenis.
Een te benoemen studiecommissie
zou zich kunnen beraden of er veran
dering kan worden gebracht tussen
de binding van het avondmaal en de
openbare belijdenis en zo ja welke.
Ook dit is een gevolg van de
bespreking van jongeren in het kader
van Kerk '66-2000
Zij hebben erg gepleit voor een
loskoppelen van avondmaal en belij
denis. Ook de manier van avond
maalsviering zou volgens hen anders,
geestelijker kunnen.
De pkv, waarvan veel leden de
ideeën van de jongeren kunnen be
grijpen. schrijft nu aan de synode,
dat zij van oordeel is, dat de huidige
vorm onbevredigend moet worden
geacht. Velen, die er toch behoefte
aan hebben, worden op deze wijze
uitgesloten van het avondmaal.
Ook aan de kerkeraden van Zee
land schrijft de pkv over de veront
rusting van de jongeren, tevens
wordt hen gevraagd zich te bezinnen
op het avondmaal, zodat meer aan de
eigenlijke bedoeling wordt beant
woord.
Volgens artikel 184 van de huidige
grondwet „blijft de openbare
godsdienstoefening buiten de gebou
wen en besloten plaatsen geoorloofd,
waar zij thans naar de wetten en
reglementen is toegelaten". Omdat de
grondwet uit 1848 dateert kwam dat
neer op een bevriezing van de in dat
jaar bestaande situatie: processies al
leen daar, waar het toen al mocht.
Artikel 5 van de „Proeve van een
nieuwe grondwet" zegt niet meer dan
„Het recht, openbare godsdienstoefe
ningen te houden wordt erkend. De
wet regelt de bevoegheid een voorge
nomen godsdienstoefening buiten ge
bouwen en besloten plaatsen te ver
bieden, indien dit ter handhaving
van de openbare orde vereist is".
De kerken (hervormd, gerefor
meerd, christelijk-gereformeerd, lu
thers, doopsgezind, vrij-evangelisch,
baptist, oud-katholiek en rooms-ka-
tholiek) kunnen zich daarmee vereni
gen. „Gezien het begrip, dat wij nu
voor elkaar hebben, vertrouwen wij
er op, dat conflicten zullen worden
vermeden", zeggen zij kort samenge
vat Voor het eerst hebben de pro
testantse kerken en de Rooms-Katho-
lieke Kerk zich daarmee in een ge
meenschappelijke verklaring uit
gesproken over de processie-kwestie.
Dat hier van een ommezwaai wanneer werd toegestaan, wat we
gesproken kan worden, blijkt uit het j nog altijd een recht vinden. Wat ons
adres, dat dezelfde kerken (plus de betreft, kunnen dan tegelijk de pro
toen nog bestaande Hersteld Evange- I cessies worden afgeschaft".
lisch-Lutherse Kerk) zonder de
Rooms-Katholieke Kerk in 1949 aan
de regering richtten. Zij deden daar
in een „dringend en ernstig" beroep,
om het processieverbod te handha
ven.
De processie vraagt eerbied voor
het sacrament, dat rondgedragen
wordt, aldus het adres. „Hetgeen men
redelijkerwijs mag verwachten van
iemand, die de besloten ruimte van
een bepaalde eredienst vrijwillig bin
nengaat. wordt nu bij een processie
op de straat verwacht of gevraagd.
Wie daaraan niet voldoet, wordt tot
een afwijkende of afwijzende hou
ding gedwongen en gevoelt zich zo
wel gekwetst als anderen ergernis
gevend. Zo wordt de straat, het ter
rein dat alle burgers- gemeen is, tot
een kerkgebouw gemaakt".
PROVOCEREND
De protestantse theologen waren
VOORBURG Het Christelijk
instituut voor dove kinderen
Effatha in Voorburg beschikt
vanaf vandaag over een nieuw
gebouw: een prachtige meisjes
flat, met daarin zes afzonderlijke
eengezinswoningen.
Mevrouw L. H. S. Feith-Quarles
van Ufford, echtgenote van de burge
meester van Voorburg, verrichtte
gistermiddag in aanwezigheid van
vele genodigden, onder wie vertegen
woordigers van zusterinstituten. de
plaatselijke overheid en
oud-bestuursleden, de officiële ope
ning met het openstoten van een
raam. waardoor de naam van de flat
zichtbaar werd: Open vensters.
Tegelijkertijd lieten de bewoon
sters van de flat tientallen ballonnen,
gevuld met confetti, klappen die aan
de rand van de balustrades waren
bevestigd.
De voorzitter van Effatha, mr. R. J.
Mulder, sprak tijdens de ope
ningsplechtigheid in de aula van een
..historische dag" voor het instituut.
Hij onderstreepte dat Effatha in 1945
was begonnen met 131 leerlingen,
wat nu is uitgegroeid tot het indruk
wekkend aantal van 321 jongens en
meisjes.
Mr. Mulder deelde mede. dat Effa
tha niet bij de pakken neer gaat zit
ten. want reeds nu zijn er verbou
wingsplannen voor het internaat.
waaruit de 72 meisjes, die nu cnder-
dak in de flat gevonden hebben, zijn
vertrokken.
Sympathiek
De burgemeester van Voorburg,
jhr mr. A. Feith, wees op de sympa
thieke contacten die tussen Effatha
en de plaatselijke overheid bestaan,
waarna de directeur van het insti
tuut, de heer J. L. van der Have, dit
belangrijke werk prees.
Daarna kreeg men de gelegenheid
de flat te bezichtigen. Deze is ge
bouwd door de firma D. Versloot uit
Nieuwerbrug a d Rijn onder archi
tectuur van de heer J. H. v. d. Zee
uit Hilversum. De architect heeft een
practisch en verantwoord geheel we
ten te scheppen dat prachtig past te
midden van de andere gebouwen van
Effatha.
In het souterrain is een wasserette
ondergebracht, die tevens wordt ge
bruikt als huishou<fkunde-leslokaal
voor het meisjesnijverheidsonderwijs.
Op de parterre zijn drie kantoorka-
j mers gevestigd en de woonruimte
van de hoofdleidster
Elke flat. die met stijlvolle meube
len is ingericht, wordt bewoond door
meisjes in de leeftijdsgroepen van 6
tot en met 18 tot 19 jaar. In het oude
internaat blijven drie kleutergroepen
gehuisvest. De leerlingen hebben hun
woning bijzonder originele namen
gegeven: Morgenrood. Regenboog.
Morgendauw. Sterrenpracht. Horizon
en Zonneschijn.
Tijdens de receptie na de opening
deelde de heer N. J Prinsen, direc
teur van de Stichting Nederlands co
mité voor kinderpostzegels mee. dat
de stichting voor de bouw een bedrag
van 100.000 ter beschikking had
gesteld.
Mevrouw Van Benthem-Sipkes
bood een kinderspeelplaats aan. be-
I kostigd uit de opbrengsten van de
I verschillende bazaars die in Rijswijk
zijn gehouden ten bate van Effatha.
De heer Van Hardeveld verraste
j het instituut met een aantal cadeaus
namens de bevolking van Vcenendaal
en ten slotte bood de heer H. Bruse-
ker namens het Verbond van veilig
verkeer iei trapauto's en tea fietsen
aan.
eensgezind en wezen steeds op het doen?'
provocerende krakter van de sacra
mentsprocessie (waarin de hostie
wordt meegedragen).
Zo Karl Barth (in In de
Y\aagschaal van 17 september 1948):
„De zin en bedoeling van zo'n proces
sie is de overwinning van de kerk
over de ketterij, speciaal over het
protestantisme, te demonstreren en te
vieren. Hier ligt een duidelijke grond
tot verbod door de staat in het mo
tief. dat de godsdienstvrede in het
land er door wordt verstoord. Dit
kan ook aan iedereen duidelijk ge
maakt worden. Voor een Maria
beeld-processie geldt langs een om
weg precies hetzelfde".
BLOSJES
De Heilige-Hartstoet in Tilburg, de
Omgang ter ere van de Zoete Lieve
Vrouw van Den Bosch verkeren in de
grootste moeilijkheden. De Maria-
ommegang in Bergen op Zoom
bestaat nog steeds, maar de meiskes
hebben geen blosjes meer op de wan
gen en dat is een teken van achter
uitgang. De Servaasprocessie in
Maastricht is ook al in opspraak.
Vooral bij de jongeren zijn de pro
cessies een omstreden zaak en vol
gens Oudejans zullen er verscheidene
binnen afzienbare tijd worden af
geschaft.
De vraag rijst dan, waarom moet
er nog van processievrijheid gespro
ken worden? De Amsterdamse her
vormde studentenpredikant ds. A. A.
Spijkerboer schreef dezer dagen in
Trouw: „Je hoeft toch geen vrijheid
te vragen voor iets, dat je niet wilt
Op de opmerking, dat de processie
haar uitdagend en triomfantelijk ka
rakter zou hebben verloren, ant
woordt ds. Spijkerboer: „Zou het dan
niet goed zijn, dat het Nederlandse
episkopaat dit duidelijk uitspreekt,
met andere woorden dat het de op
vatting van het concilie van Trente
over de processie als een overwin
ning van de waarheid over de leugen
en de ketterij voor de Nederlandse
kerkprovincie voor nul en van gener
lei waarde verklaart?"
VOORST Wordt het processie
verbod opgeheven, dan bljjft er voor
de protestant nog slechts de keus
over tussen burgeroorlog of emi
gratie. Deze krasse uitspraak was de
conclusie van prof. dr. K. H. Miskotte,
de vermaarde Hervormde theoloog,
nadat hy de bezwaren tegen opheffing
van het verbod, zoals ze hiernevens
staan weergegeven in In de Waag
schaal van 29 mei 1954 naar voren
had gebracht.
Neemt de hoogleraar deze uitspraak
nu nog voor zijn rekening? Dit deelde
hij ons mede: „Ik neem niets van
hetgeen ik destijds neerschreef terug.
Nog altijd wil ik me geen theocratie
laten opdringen in een openbare ere
dienst.
Maar de omstandigheden zijn nu toch
wel heel sterk veranderd. De (revo
lutie in de kerkelijke rk. praktijken
is inmiddels een zodanige richting uit
gegaan, dat ik mij in gemoede af
vraag of men van deze zijde proces
sies nog wel voorstaat. Daarom is de
discussie over het processieverbod nu
toch ook wel afgelopen en verouderd,
nietwaar? Het is een logische ont
wikkeling. dat de kerken er nu ook
geen behoefte meer aan hebben zich
tegen opheffing van het verbod te
verzetten.
Theologisch zou ik het echter een
goede afronding van rk. zijde vinden
en daar zit ik nu eigenlijk nog op
te wachten dat het Nederlandse
episcopaat officieel zou verklaren, dat
een processie niet (meer) behoort tot
de noodzakelijke uitdrukkingswijzen
van het geloof."
De Sint-Jansprocessie te Laren
(NH) is thans nog de enige pro
cessie, die boven de Moerdijk
toegestaan is. Het „Allerheilig
ste" onder de baldakijn is zojuist
onder de erepoort gedragen. Ove
rigens is de processie nu (deze
foto is van 1964) enigszins ver-
In gelijke geest prof. dr. G. C. Ber-
kouwer (in Trouw van 18 juni 1949):
„Meermalen heeft men de processie
aangeduid als een geloofsexpressie,
een pure en dankbare reflex van het
dankbare hart, maar daarmee is
vanuit Romes eigen grondgedachten
de processie (en haar inhoud!)
gesubjectiveerd. Kan iets anders be
doeld zijn in de „openbare uitstelling
en aanbidding van het verheven sa
crament" en heeft het gelovige ka
tholieke volk niet Jezus als de door
God gegeven Koning „uit de stilte en
verborgenheid van het gewijde kerk
gebouw als een triomphator langs de
straten der steden willen geleiden om
Hem in al zijn koninklijke rechten te
herstellen?" (Encycliek over het Ko-
ningschap van Christus; 1925).
De processie is niet enkel en alleen
te verklaren uit de behoefte aan een
subjectieve geloofsexpressie. Het gaat
om het openbare leven. In de ency
cliek van 1925 wordt herinnerd aan
het laatste oordeel, waarin Christus
zijn uitbanning uit het openbare le
ven zal wreken. Achter de processie
ligt een specifiek-roomse conceptie.
Deze conceptie lijkt op de calvi
nistische. die het koningschap van
Christus over het ganse leven be
lijdt. maar hoe diepgaand is het
verschil. Want in de processie gaat
het om de glans, om pracht en praal
(Encycliek 1925) en niet allereerst om
de werkelijkheid van Christus' ko
ningschap in alle dagen, waarvoor
Hij niet triumferend door de straten
behoeft te worden gedragen".
TERECHT
(Prof. Berkouwer verzocht ons,
zijn artikelen uit 1949 over de
processiekwestie vooral in het
licht van die tijd te zien. ..Het is
lang geleden. Alles is inmiddels
verschoven. Misschien heb ik het
probleem toen wel te theoretisch
benaderd". Overigens zijn het
volgens prof. Berkouwer elemen
ten, die nu nog belangrijk zijn.
Het feit dat er nu minder be
hoefte aan processieslijkt te
bestaan, lost het probleem, waar
om het in wezen gaat, niet op.)
Inderdaad, het is naar mijn smaak
volkomen terecht, dat het processie
verbod zich gericht heeft tegen dat
soort rooms-katholicisme. zegt de be
kende r.k. letterkundige en journalist
Gabriël Smit ons. Maar werkelijk,
die opvatting van de eucharistie is er
tegenwoordig in de Rooms-Katholie
ke Kerk nauwelijks meer.
ANTWOORD
In zekere zin hebben hij en prof.
Miskotte daar enkele jaren geleden al
een antwoord op gekregen, toen kar
dinaal Alfrink gezegd heeft: „De
vraag, om ook in de kwestie van de
processievrijheid onszelf te mogen
zijn. doet bij anderen de vrees
ontstaan, dat wij van plan zijn, het
gehele land, tot Tietjerksteradeel en
Sexbiermerhorn toe, met processies
te overstromen en iedereen met ge
weld tot reverentie en genuflectie
(kniebuiging) te willen dwingen. Ik
geloof niet, dat het verleden recht
geeft, deze vrees te koesteren".
De kardinaal voegde daaraan toet
„Wanneer de staat het processiever
bod zou opheffen, zouden de bis
schoppen er ongetwijfeld weer een
invoeren, indien de pastoors of het
katholieke volk bltfk zouden geven in
dezen geen maat te weten."
OOK EEN FACET VAN PROCESSIEVRIJHEID
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG Ook een man
als prof. mr. C. P. M. Romme
heeft zich destijds in zijn kwa
liteit van politiek hoofdredac
teur van De Volkskrant aan
het zogenaamde processiever
bod gewaagd. Hij wil er „zoge
naamd" voor, omdat in de
Grondwet het woord processie
verbod helemaal niet valt,
maar over „openbare gods
dienstoefeningen buiten gebou-
wordt gesproken.
LONDEN Bisschop Th.
Zwartkruis van Haarlem heeft
tijdens zijn bezoek aan Londen
gezegd, dat er geen gevaar
voor een scheuring in de
Rooms-Katholieke Kerk van
Nederland bestaat en dat ex
tremisten aan beide kanten een
vals beeld van de toestand
geven.
De bisschop is in Londen op uitno
diging van John kardinaal Heenan en
sprak voor de geestelijken van het
bisdom Westminster. Hij legde er de
nadruk op, dat extremisten, zowel bij
de radicalen als bij de conservatie
ven, een minderheid, zij het een luid
ruchtige. vormen.
Universe. het vooraanstaande
Britse rooms-katholieke weekblad,
publiceerde op de voorpagina een
vraaggesprek met bisschop Zwart
kruis, waarin deze opmerkte: „Er is
een open discussie gaande over het
gezag-in-samenspraak. God zij dank
dat er geen serviele eerbied meer
bestaat." Hij voegde eraan toe: „Wij
bisschoppen slapen niet. Wij verkon
digen aan onze mensen de wezenlijk-
de dingen van de katholieke leer."
In een commentaar op het vraag
gesprek schreef Universe, dat de Ne
derlandse kerk vrijheden geniet, die
niet gewoon zijn in Groot-Britannië.
Bisschop Zwartkruis voegde daaraan
toe dat er „natuurlijk historische en
geografische redenen zijn, die het
verzet van veel van onze geestelijken
tegen theologische speculatie zeer lo
gisch maken. Maar leven betekent
verandering en verandering brengt
onzekerheden, en deze kunnen door
het geloof vruchtbaar worden."
Gabriël Smit wijst op de
Sint-Jansprocessie in zijn eigen
woonplaats Laren (de enige processie
boven de Moerdijk). De glans, pracht
en praal, waarvan de encycliek van
1925 sprak, is daar de laatste twee
jaar helemaal afgeschaft. „Zonder de
santekraam van vliegende vaandels
en slaande trom, wordt de processie
daar nu in alle eenvoud en soberheid
gehouden. We waren eer- trekpleister
voor het vreemdelingenverkeer ge
worden" Ook aan de gebeden, die nu
konkreet gericht worden op de noden
van de tijd. is het te merken, dat
men de processie niet meer als een
puur-rooms liturgisch gebeuren wil
zien.
Frans Oudejans, perschef van het
bisdom Breda, die er overigens op
wijst, dat zijn kerk meer soorten van
processies kent, dan de zo omstreden niet?"
sacramentsprocessie, zegt: „We zou- Tot zover prof. Romme Wordt het
den het een geweldig gebaar vinden, befaamde grondwetsartikel dus ge
wen
Interessant is, wat hij in een
hoofdartikel op 25 juni 1955 zegt over
het zijns inziens wijdere karakter van
deze zaak. Het gaat. aldus prof. Rom
me, niet alleen over een Sacra
mentsprocessie. maar ook om andere
dingen. Naar mijn gevoel zelfs méér
om andere dingen.
En hij zegt dan: „Ik zou als katho
liek in mijn eigen land toch wel erg
graag naar mijn laatste rustplaats
gebracht worden op de manier van
mijn kerk: met het kruis voorop en
met priesters in hun superplie (litur
gische begrafenisgewaden - red.), die
mij van de kerk over straat naar
mijn graf begeleiden. Ik vind het vrij
onverdragelijk dat dit niet kan. Dat
in het portaal van de kerk de lijkkist
verder wordt overgelaten aan de goe
de zorgen van de begrafenisonder
nemer en zijn doodbidders; dat we
ons allemaal moeten wegstoppen in
auto's en rijtuigen. En dat alleen bin
nen de veilige hekken van het kerk
hof onze liturgie zich weer mag ont
plooien. Ik kan het niet helpen, maar
ik vind dit in een land van
godsdienstvrijheid rijkelijk erg."
Tot zover prof. Romme, die, dezer
dagen door ons opgebeld, verklaarde
deze mening nog steeds volledig te
onderschrijven. Hij zei: „Tot op de
dag van vandaag is het. behalve dan
in plaatsen waar processievrijheid
bleef toegelaten, met name dus in
het rk zuiden, wettelijk onmogelijk
zo'n volledig liturgische begrafenis te
krijgen. Sterker gezegd: waarotn
mocht bijvoorbeeld (vroeger) een so
cialist wel met rode vlaggen en om
floerste trommen worden begraven
en een rooms-katholiek met het ritu
eel volgens de liturgie van zijn kerk
PROF MR. C. P M. ROMME
godsdienstvrijheid
wijzigd. dan gaat een rooms-katholie
ke begrafenis, als bovenbedoeld,
overal in ons land formeel tot de
mogelijkheden behoren. Of dat in de
praktijk een grote verandering te
zien zal geven, vergeleken met de
huidige situatie, moet echter worden
betwijfeld.
Een begrafenis te voet, als door
prof. Romme bedoeld, lijkt immers
zeker in dichtbevolkte centra met
hun overvloedige verkeer een pure
onmogelijkheid. Wie zo'n begrafenis
wil, zal daarvoor zijn laatste rust
plaats in dc stilte van een landelijke
omgeving moeten kiezen, dan wel
ccn kerkhof in de grote stad, dat
onmiddellijk aan het bedehuis grenst
(hoeveel van die kerkhoven zijn nog
in gebruik?)
In beide gevallen betekent dat
praktisch geen verandering. Want
onder de huidige wetgeving kan men
zich ook al in plaatsen waar geen
(zogenaamd) processieverbod van
kracht is liturgisch laten begraven,
hetgeen daar nog altijd een normale
gang van zaken is. En voor de eigen
terreinen van de rk kerk (liturgische
begrafenis kerk - aangrenzend r.k.
kerkhof) heeft het verbod nimmer
gegolden.
