FRED BENAVENTE:
Zee: onuitputtelijke
bron van verhalen
D
door het leven gegrepen
EN TV
Vijfentwintig keer „Farce Majeur'
VANAVOND TE ZIEN
VANAVOND TE HOREN
ZONDAG TE ZIEN
ZONDAG TE HOREN
PROGRAMMA'S
MARINE BOET MEER DAN VECHTEN
Informatief boek over
SS met nasmaak
Het zwarte
korps Heinz Höhnt
onder de
doodskop
5
ZATERDAG 2 MAART f»6«
Farce majeur" het
grapjesprogramma van
de NCRV-televisie, wordt
binnenkort voor de vijfen-
twinstigste keer uitgezonden.
Voor regisseur FREA BENA
VENTE is dit allerminst aan
leiding zich feestvarken te
voelen. Het leven is geen
feest. Werken ook niet. Hoog
stens een hobby. Wat er in
deze vijfentwintigste uitzen
ding te zien zal zijn, daar
weet hij nog niets van. 'tls
uiteraard wel weer uit het
leven gegrepen. Hoe komt
zoiets tot stand? Je wilt een
fijn televisieprogramma ma
ken. Je brengt wat mensen
bij elkaar en zo langzamer
hand nemen ideeën bepaalde
vormen aan. Soms is het mi
neur, meestal majeur, maar
een farce moet het blijven.
„We zijn er nu twee seizoenen
mee bezig", vertelt Fred onder de
repetities van een show met Rita
Corita en Bueno de Mesquita
door. „Het idee ontstond naar
aanleiding van een Engels
v-programma, dat „It's a square
world" heette. Zoiets moesten wij
hier ook kunnen doen. Ik geloof,
dat er in onze uitzendingen wel
een ontwikkeling zit. Ze zijn ver
anderd, 't heeft meer gestalte ge
kregen. 't Zal nog weer verande-
yn.
Een bepaald stramien is er
niet. 't Is gewoon een kwestie
van op welke ideeën komen wij
door de omstandigheden. We
werken het liefst met actuele
dingen en dat kan van alles zijn:
een gekke officiële uitspraak, een
reclametekst, noem maar op.
Op maandagavond komen we
bij elkaar. Wie heeft er een idee?
Wat stond er voor nieuws in de
krant? Wat heb je voor gekke
dingen gehoord? Elk onderwerp
moet gauw klaar zijn. We hebben
een kleine week om te denken en
te praten én de vrijdag daarop
worden de eerste meters film al
geschoten. Na precies een week
volgt de uitzending.
Zomaar
Er moet in die tijd nogal wat
gebeuren: locaties zoeken,
mensen, requisieten. En vooral
het weer moet gunstig zijn. Als
je voor alles vergunning zou
moeten vragen, duurde het veel
langer. Wij gaan zomaar aan de
gang. Geen slapende honden
wakker maken door eerst netjes
te vragen of we voor het paleis
op de Dam mogen filmen. Ieder
van ons neemt een onderwerp
voor zijn rekening. Alexander
Pola schrijft de meeste teksten
en de liedjes altijd. Daar zijn we
niet zo sterk in. Als alles in blik
zit, moet er nog gemonteerd wor
den.
Riskant
Met ideeën van buiten werken
we niet veel. Dat zou nogal
riskant zijn. Veronderstel, dat er
een vloed van suggesties
losbreekt. Dan moet je dat alle
maal selecteren en daarna aan de
mensen schrijven, dat hun idee
inderdaad prettig is, maar dat
het 't in de praktijk niet doet.
Dat is zeer tijdrovend. Waar ons
programma op zal uitdraaien, ik
heb er geen idee van. Het ligt in
de bedoeling laat ik het voor
zichtig zeggen nog één seizoen
ermee door te gaan. Of er in die
tijd nog nieuwe ontwikkelingen
zijn, weet ik niet. Er kunnen na
tuurlijk mensen dood gaan. Dat
kan ook. Zo lekker voel ik me
niet."
Leuker
Waar streven Fred Benavente
en zijn mannen naar?
„Naar een goed programma",
zegt hij, „een onderhoudende uit
zending."
Of dat lukt?
„Nou nee, dat geloof ik niet. Of
ja, misschien ook wel. Er zijn
stromingen, die ons programma
erg leuk, vinden. Men heeft het
dit seizoen veel leuker gevonden
dan vorig jaar. We krijgen ook
een veel hetere pers. Ze komen
nu ineens allemaal op ons af-
gsprint, onbegrijpelijk. We krij
gen ook vrij veel reacties in
gunstige zin van trouwe kijkers.
En wij maar blasé zijn natuur
lijk. Maar wat heeft het voor zin
van drie jaar in Indië. Ik wilde
toen al iets bij de film gaan
doen. Cameraman of zoiets. Bin
nen zekere grenzen kan ik me nu
in m'n ambities uitleven. In het
tv-vak zijn veel begrenzingen, fi
nancieel en technisch en vooral
ontbreekt het vaak aan tijd. En
natuurlijk je eigen capaciteiten.
Ceen motto
Wat ik in de toekomst wil,
weet ik niet Geen duidelijk en
vastomlijnd plan. Gewoon door
gaan. Motto? Geen motto. Ik
moet geloof ik een schablone-
mannetje worden in dit verhaal
hè? Dat doet hij en dat hoopt hij
en dat is zijn ideaal. Ik weet
niet, wat ik graag zou willen. Ik
heb het zo verdraaid druk. In
een klein gaatje kon ik nog net
deze show met Rita en Bueno
doen. Het liefst zou ik helemaal
niets doen. Lange reizen maken
met een boel geld en met inspi
ratie terugkomen. Dat zou fijn
zijn. Maar wat zijn dat voor ver
heven gedachten?
Sceptisch
erover te praten? Ik zeg dit nu
wel, maar als het gedrukt staat,
heeft het meestal niet de intona
tie, waarmee het gezegd is. Er
zijn mensen, die stomweg schrij
ven, dat ze zich rot gelachen
hebben. En anderen geven advie
zen. Meestal schrijven de
mensen, dat ze zich geamuseerd
hebben."
Regisseur
Wie is Fred Benavente?
„Ik ben éénenveerig jaar en in
december 1953 bij de NTS begon
nen als dolly duwer assistent.
Later werd dat assistent camera
man, cameraman, belichter,
floormanager en op 1 april '60
kwam ik bij de NCRV. Daar was
een baan als regisseur van
amusementsprogramma's. Ik ging
aan het werk en het liep, laat ik
zeggen tot tevredenheid van mijn
werkgever. Programma's? Het
zijn er zoveel geweest. „Marina
de" met Kitty Knappert, „Weet
je nog wel" met Albert Mol,
„Nou jij weer" met Rita en Bue
no en tussendoor af en toe een
musical. En ook nog de Inter
land-serie.
Voor mijn televisietijd heb ijc
vier jaar in dienst gezeten, waar-
Vrije tijd heb ik niet equals er
eens een ogenblikje overschiet,
pruts ik graag aan mijn huis. Ik
giet lood als dat nodig is en leg
electrische leidingen. Ik pruts erg
veel, ook al kan ik het niet. Au
torijden vind ik prettig en klas
sieke muziek luisteren, varen en
reizen. Lekker eten is fijn en liat
wil ik ook nog wel eens zelf
klaarmaken. Werken, hoe vreemd
het klinken moge, hoort ook bij
mijn hobbies. Wat ik van mezelf
vind? Nogal sceptisch.
Als je leeft, ben je door het
leven gegrepen. Soms voel je je
zelfs vies gegrepen. Makkelijk
voor mezelf be>n ik zeker niet. Ik
ben zo moeilijk, dat ik dat niet
weet te omschrijven. Voor ande
ren, in het werk, dacht ik dat ik
vrij makkelijk was. Ik eis niet
veel van ze."
Toch streeft Fred Benavente
naar iets.
„Uiteraard, wie niet? Ik hoop
het zo goed mogelijk te doen,
maar dat klinkt zo braaf. Ik pro
beer een redelijk goed program
ma te maken, waar je zelf een
beetje achter staat. Het gezondste
is te streven naar iets, waar je
zelf plezier in hebt. Dat is erg
moeilijk. Een opname giert zo
enorm gauw uit de klauwen. En
als het klaar is, vind je* er niks
meer aan!"
(Van onze onderwysredacteur)
Wensen van kinderen
In het Christelijke Pedagogisch Studieblad vertelt
drs. C. van der Zwet een charmant verhaal over
kinderwensen. Aan driehonderd kinderen is gevraagd
hun drie liefste wensen op te schrijven. Een poging tot
rangschikking leerde, dat het overgrote deel van de
wensen, ongeveer zeventig procent, valt onder de groep
„egoïstisch-materialistisch". Opvallend vaak hoopt men
op een geldprijs. In dat verband zijn op de ge-
enquêteerde christelijke scholen vooral de honderd
duizend uit de Staatsloterij en de hoofdprijs uit de
voetbaltoto populair.
Broertje of zusje
Ook de erotiek speelt een belangrijker rol dan we
dachten schrijft drs. Van der Zwet. Voorbeelden van
antwoorden: dat ik een rijk meisje trouw, dat ik een
knappe vrouw trouw, dat ik trouw en een jongen en
een meisje krijg. Herhaaldelijk wordt uitbreiding van
het gezin verlangd, mevrouw Zeldenrust ten spijt: dat
ik een broertje of zusje krijg, broertjes en zusjes
hebben, ik zou graag een grote broer willen hebben,
maar dat gaat natuurlijk niet, een broertje of een
zusje dat altijd een baby blijft. Een jonge voyeur had
zelfs belangstelling voor het bevallingsproces, hij
wilde wel eens de bevalling van een giraffe zien. En
natuurlijk was er het oneindige aantal vragen om
nieuwe fietsen, schaatsen, beat-platen, barbie-poppen,
dozen voor proeven, pick-ups, honden, een kat en een
papegaai.
School voor voetbal
Op de grens van de vorige groep en de groep
„egoïstisch-idealistisch", die 28 procent van de ant
woorden besloeg, staan de verlangens er op uit te
trekken. We kregen uit gesprekjes achteraf, vertelt
drs. Van der Zwet, de indruk dat meestal vermeerde
ring van kennis het hoofdmotief was. Bij talrijke
reizen waren vooral de ontwikkelingslanden sterk in
trek. Vele malen kwam het verlangen naar een goed
rapport, een mavo- of havo-diploma, goed kunnen
leren en veel kennis bezitten naar voren. Enkele
idealen bewogen zich in een schoolmeesters minder
welgevallige richting, zoals: geen school meer, wel
gymnastiek, ik wou dat de school ontplofte, een
school die alleen over voetbal ging, dat het altijd
zondag was. De waardering van de prestaties kwam
ook in enkele wensen naar voren: geen onvoldoendes
op mijn rapport. En een miskend genie schreef: ik
wou dat ik nu eens de cijfers kreeg die ik verdien.
Grote openhartigheid
■Men ziet dat de openhartigheid niet te wensen
overlaat. Zeer aantrekkelijk blijkt het ideaal in het
Nederlands elftal te mogen spelen. Velen komen met
de wens bepaalde mensen te mogen ontmoeten,
waarbij het vorstenhuis volop in de belangstelling
staat. Een jongen schrijft: ik zou ons koningshuis wel
eens in het echt willen zien. Sommige antwoorden
waren ook ronduit onthullend. Zo schreef een
jongen, die al op verscheidene scholen verweten was
dat het onderwijs hem koud liet: ik wou dat ik goed
kon leren. Ook trof menigmaal het contrast tirssen
schijn en werkelijkheid. Een van de bangste kinderen
van een klas schreef als zijn drie liefste wensen op:
een reis naar de maan, met een duikboot onder het
Poolijs door, gevaarlijke avonturen meemaken. Hij
beleefde kennelijk in zijn fantasie, wat hij in realiteit
angstvallig ontweek.
Nederland 1 NCRV
7.06 uur Kop op, Swiebertje. Vijfde deel: Spoken op
de trap.
8.20 uur Nieuwe belevenissen met Rien van Nunen
als taxi-chauffeur.
8.45 uur Inclusief, een programma waar van alles
in zit.
9.25 uur Vrijheid voor iedereen uit de serie De ge
vangene (film).
10.50 uur Wereldkampioenschappen kunstrijden
Genève.
Nederland 2 AVRO
8.20 uur Peyton Place (22) Het overlijden van
mevrouw Harrington werpt een lange
schaduw over het plaatsje
8.45 uur De Mounties in De man zonder hoofd.
9.15 uur Een spellen-show voor tweelingen van en
door Lou van Burg.
Hilversum 1 KRO
7.30 uur Sjook, een programma voor twintigers met
klankbeeld over jeugdwerkeloosheid
Vrijpostig (discussie).
8.00 uur Platen in antwoord op uw schrijven.
10.45 uur Muzikaal sportprogramma met reportages
en gekruide nieuwtjes.
Hilversum 2 VARA
7.35 uur Actualiteiten op kunstgebied.
8.45 uur De nieuwe wereld, een hoorspel van Karei
Fabian in de vertaling van Anne Ivitch.
9.50 uur Pianorecital van Noël Lee.
Nederland 1 VARA
7.00 uur (CVK/IKOR/RKK) Bijbelvertelling voor
kinderen.
7.05 uur Via Uppsala. Prof. dr. J. Verkuyl, ds. A. H.
van den Heuvel en Henk Biersteker praten
over veel gehoorde bezwaren tegen de
Wereldraad.
8.30 uur Maigret en de drie gehangenen.
9.45 uur De Amerikaanse kunstenaar Robert Rau-
schenberg in Signalement.
Nederland 2 KRO
7.30 uur De kleptomane (filmpje) met Fernandel in
de hoofdrol.
8.30 uur De rivale uit de serie Gertrud Stranitzki.
8.55 uur Een documentaire over een Amerikaans
gezin van achttien kinderen.
Hilversum 1 KRO
8.10 uur Samenzang uit de Opstandingskerk te
Leeuwarden m.m.v. Piet Post, orgel.
9.30 uur Het weerhuis met o.a. Jules de Korte.
10.00 uur Actuele vraagstuken op godsdienstig ge
bied in Kruispunt.
10.45 uur Muzikale informatie voor kenners en lief
hebbers.
Hilversum 2 AVRO
8.00 uur (VPRO/IKOR) Opinies en gebeurtenissen
gewogen en getoetst.
9.30 uur De „Nord-Westdeutsche Philharmonie" o.l.v.
Andreas Albert m.m.v. Wim Stenz. Uit
gevoerd worden werken van Haydn en
Albert Roussel.
10.50 uur Melodietjes en datjes door Joop Stokker-
mans en zijn combo.
RADIO VANAVOND
Hilversum I. 402 m. KRO.
18.29 Nieuws. 18.46 Actualitei
ten. 19.05 Licht Instrumentaal
kwartet. 19.10 Eucharistievie
ring. 19.30 Voor twintigers.
20.00 Verzoekplatenprogramma.
21.50 Wegen door de wildernis,
lezing. 22.00 Cabaretprogram
ma. 22.30 Nieuws. 22.40 Over
weging. 22.45 Muzikaal sport
programma met commentaren
en reportages. 23.55-24.0C
Nieuws.
Hilversum II. 298 m. VARA:
17.59 Nieuws. 18.16 Commen
taar op het nieuws. 18.20 Ste
reo: Melodieën Express. 18.45
Verzoekplatenprogramma van
klassieke muziek (gedeeltelijk
stereo). 19.30 Nieuws. 19.35 Ar
tistieke Staalkaart. 20.15 Ste-
reo: Tango-rumba-orkest en
zangsollsten. 20.45 De nieuwe
wereld, hoorspel voor jonge
luisteraars. 21.35 Stereo: Lichte
grammofoonmuzlek. 21.50 Pla
norecital. 22.30 Nieuws. 22.40
Loco: een programma zonder
motief. 23.05 Hoogtepunten uit
onze programma's van de af
gelopen 14 dagen. 23.55-24.0(
Nieuws.
TELEVISIE VANAVOND
Nederland I. NTS. 18.50 Pipo
de clown. STER: 18.56 Recla
me. NTS: 19.00 Journaal.
STER: 19.03 Reclame. NCRV:
19.06 Kop op, Swiebertjel,
TV-feuilleton. STER: 19.56 Re
clame. NTS: 20,00 Journaal.
STER: 20.16 Reclame. NCRV:
20.20 Eerste Man, TV-feullleton
(dl. 5). 20.45 inklusief, amuse
mentsprogramma. 21.25 De ge
vangene, TV-feullleton. 22,15
Gesprek over overbevol-
kingsproblemen. 22.40 Evange
lie. NTS: 22.45 Journaal.
22.50-23.15 Reportage wereld
kampioenschappen kunstrijden
te Genève.
Nederland II. NTS: 18.50 Pi-
po de clown. STER: 18.56 Re
clame. NTS: 19.00 Journaal.
AVRO: 19.03 AVRO's Reglovi-
zier. NTS: 20.00 Journaal.
STER: 20.16 Reclame. AVRO:
20.20 Peyton Place, TV-feullle
ton. 20.45 De man zonder
hoofd, stripverhaal. 21.15 1 pl. 1
is één, spellenshow voor twee
lingen. NTS: 22.25-22.30 Jour
naal.
RADIO MORGEN
Hilversum I. 402 m. KRO:
8.00 Nws. 8.15 Stereo: Klass.
platenprogr. 8.55 inleiding
Hoogmis. 9.00 Hoogmis. 10.00
Nws en waterstanden. 10.15
Stereo: Klass. gewijde muz.
(gr). 10.45 Strip literaire
kroniek. 11.00 Promenade-or
kest. 11.50 Buitenlands com
mentaar. NCRV: 12.00 Stereo:
Kerkorgelconcert (gr). 12.40
Klass. platenprogr. 13.00 Nws.
13.07 Voor de kinderen. 13.30
Impressie over christelijk ge
meenteleven op Soemba en
Java. 13.40 Stereo: Planoduo.
14.05 Voordracht. NRU. 14.30
Sportreportages, -uitslagen.
CVK: 17.00 Gereformeerde
kerkdienst. 18.00 Gewijde mu
ziek. IKOR: 18.30 Zingt het
voorbedachte lied. 18.45 Kerk
veraf en dichtbij. NCRV: 19.00
Nws. 19.07 Stereo: Oude gewij
de muziek (gr). 19.30 Leren le
ven met de oekumene. 19.45
Stereo: Chicago Symfonie Or
kest (gr). 20.10 Geestelijke lie
deren. KRO: 20.30 Stereoclub.
21.30 Licht muz.progr. 22.00 O-
actuele godsdienstige
vraagstukken. 22.30 Nws. 22.40
Overweging. 22.45 Muzikale In
formatie voor kenners en lief
hebbers. 23.55-24.00 NWS.
Hilversum II. 298 m. VARA:
8.00 NWs. 8.18 Weer of geen
weer (Om 9.00 Sportmedede-
llngen.) 9.45 Humanistisch Ver
bond, De man in kwestie,
toespraak. IKOR: 10.00 We
tenswaardigheden, muz., actu
al. en gesprekken. 10.30
Doopsgezinde kerkdienst. 11.30
Vraag en antwoord. 11.40 Mu
ziek. 11.45 De kerk in de spie
gel van de pers. AVRO: 12.00
Bonte muzikale show. 13.00
Nws. 13.07 Radiojournaal,
waarin: De toestand ln de we
reld, lezing. 13.25 Radlo-perio-
dlek. 14.00 Stereo: Metropole
orkest. NRU: 14.30 Rotterdams
filharmonisch orkest en solist.
In de pauze: plm, 15.15-15.35
Tot beter begrip: cursus mu-
zlekluisteren. 16.30 Tijding:
nieuws uit de wereld van le
vensbeschouwelijke Instellin
gen. VARA: 17.00 Melodieën
uit film en musical. 17.50 Nws.
NRU: 18.05 Sportreportages en
-beschouwingen. VARA: 18.30
Muzikaal feuilleton over de
wondere wereld van de klein
kunst. 19.00 Discussie over een
actueel onderwerp.VPRO:
19.30 Nws. 19.35 Chansons. 20.00
Balans: opinies en gebeurte
nissen gewogen en getoetst.
AVRO: 20.30 Voor de jeugd.
21.30 De Nord-Westdeutsche
Philharmonie en solist. 22.30
Nws. 22.40 Radiojournaal. 22.50
Combo met solisten. 23.20 Licht
platenprogr. 23.55 - 24.00 Nws.
Hilversum III. 240 m. en
PM-kanaien. AVRO: 9.00 Nws.
9.02 Licht platenprogr. 10.00
Nws. 10.02 Juist op zondag.
11.00 Nws. 11.02 Muziek Moza
ïek. VARA: 12.00 Nieuws. 12.02
Verzoekplatenprogramma. 13.0C
Nws. 13.07 Beat- en Popfesti
val. NRU: 14.00 Nws. 14.02 Ro
me - Ankara - Madrid: voor de
gastarbeiders. 15.00 Nws. 16.02
Athene - Rabat - Lissabon:
voor de gastarbeiders. AVRO
16.00 Nws. 16.02 Rhythm and
blues. 16.35 Country en
Western muziek. 17.00 Nws.
17.02 Sportjournaal. 17.05-18.0C
Muziek-mélange.
TELEVISIE MORGEN
Nederland I. KRO/RKK:
11.00-12.00 H.Eucharlstle-vle-
ring. NTS: 13.45-15.30 Teleac
13.45 Automatisering (36): 14,3(
Mens in de ruimte (3); 15.0(
Russische les (22). 15.30 Nws ln
het kort. 15.31-17.00 Monitor,
(plm. 15.35 In kleur: Paulus de
Boskabouter; plm. 16.00
kleur: Shlppy; plm. 16.30 Voet
baluitslagen). 18.55 Pipo de
Clown. CVK/IKOR/RKK: 19.00
Bijbelvertelling voor kinderen.
CVK/IKOR: 19.05 Via Uppsala:
gesprekken. NTS: 19.30 Sport.
20.25 Journaal. VARA: 20.30
Maigret en de drie gehange
nen, TV-spel. 21.45 In kleur
Signalement: kunstkroniek.
NTS: 22.25-22.30 Journaal.
Nederland II. NTS: 18.55 Pi
po de clown. 19.00 In kleur:
Nieuwe avonturen van Se-
bastlaan. TV-feuilleton voor
de jeugd. KRO: 19.30 In kleur:
De wereld van Fernandel: De
Kleptomane, TV-film. NTS:
20.00 Journaal. KRO: 20.05 Sil
houet: portret van een tijdge
noot. 20.30 De Rivale, gefilmd
TV-spel. 20.55 Documentaire
over een Amerikaans echt
paar. 21.50 Onze man ln
Washington. NTS: 22.15-22.20
Journaal.
RADIO MAANDAG
Hilversum I. 402 m. KRO:
7.00 Nws. 7.10 Het levende
Woord. 7.15 Klass. en modern
pl. progr. (7.30 Nws; 7.32 Act.
7.50 Overw.; 8.00 Nws). 8.30
Nws. 8.32 Voor de huisvr. (9.25
Conc. p.bus; 9.35 Waterst.).
NRU: 10.00 Ned. muz. in de
komende veertien dagen (opn).
KRO: 11.00 Nws. 11.02 Voor de
zieken. 11.30 Van en voor be
jaarden, NCRV: 12.00 Lichte
gram. muz. 12.21 Voor boer en
tuinder. 12.26 Meded. voor
land- en tuinb. 12.30 Nws. 12.41
Act. 12.50 Variant: radlo-snel-
buffet. 13.30 Stereo: Lichte
ork. muz. 13.50 Schoolradio.
14.15 Stereo: Fragm. uit de
opera Mefistofele van Boito
(gr). 15.00 Herv. godsd. ultz.
NRU: 15.30 Rep. en muz. uit
de prov. Friesland. (16.00-16.02
Nws.). 17.20 overh. voorl.
NCRV: 17.30 Voor de kleuters.
17.45 Voor de kinderen. 18.00
Stereo: Koorzang. 18.19 Uitz.
van de PSP.
Hilversum II. 298 m. VARA:
oo Nws en ochtendgym. 7.23
Lichte gramm. en rep.
(7.30-7.35 Van de voorpag.:
persoverz.) VPRO: 7.55 Deze
dag. VARA: 8.00 Nws. 8.11 Ac
tualiteiten. 8.20 Uitgeslapen
(Vervolg). 9.00 Stereo: Klass.
en moderne ork. werk. (gr.).
10.00 Voor de huisvr. NRU:
11.00 Nws. 11.02 Premières door
de Ned. radlo-ork. VPRO:
12.00 Blauwe maandag: gev.
progr. 12.27 Mededel. t.b.v.
land- en t.bouw. 12.30 Stereo:
Muzikale aanw. 12.50 Tien
voor Eén. praatje. 13.00 Nws.
13.11 informatie: Ontwikke
lingswerk. 13.20 Leger des
Hells. 13.25 Klass. gramm.
muz. 14.25 Schoolradio. NRU:
14.45 Cabaretprogr. AVRO:
15.00 Voor de vrouw. 15.40 Ste-
Llcht ork. 16.00 Nws. 16.02
Lichte zuldam. muz. 16.30 Muz.
van onze Zuiderburen (opn.).
17.00 Ned. componisten uit de
wereld der lichte muziek. 17.30
Brabant Journaal.
E zee heeft bij ons toch altijd wel een streepje voor. Aan het redelijke succes
van de vele boeken die de zee als onderwerp hebben, zou je kunnen ontlenen,
dat de romantiek van het varen, de schuimende zee, de wild rollende golven
en de starende blik vanuit de felle, blauwe ogen van de oude zeerob niet ver
geten is
Maar er is meer! Het is niet
alleen het verleden. Reizen, ont
dekken, avontuur en onderne
mingslust zijn ook in de moderne
tijd gebleven, want het geheim
van de zee is nog niet ontsluierd.
Een van de instanties die zich
daarmee bezig houdt is de hydro
grafische dienst van de Konink
lijke Marine, daarmee illustre
rend, dat het onze vloot niet lou
ter om militair vertoon gaat.
Ir. Wijnand Langeraar is chef
van deze dienst en internationaal
erkend deskundige op het gebied
van kartering van de zeebodem
en de oceanografie. Ir. Langeraar
heeft bij Roelofs en Van Goor,
Amersfoort, een boek laten
verschijnen: Mens en zee.
In zijn voorwoord zegt hij, dat
hij dit boekje heeft geschreven
voor die Nederlanders, die belang
stellen in de zee en graag enkele
van de vele sluiers, die over de
geheimen van de zee liggen, op
gelicht zouden willen zien.
Geen wetenschappelijke ver
handeling. Wat Langeraar wilde,
was geïnteresseerden inzicht te
geven in de reusachtige inspan
ning die nodig is om door te
dringen in dat medium, water,
„dat enerzijds voor ons leven
volslagen onontbeerlijk is, ander
zijds ons naar het leven staat
zodra wij de waakzaamheid uit
het oog verliezen".
En daarin is hij bijzonder
geslaagd. (262 blz., verlucht met
foto's en verklarende tekeningen,
13,90).
Smullen
Iets heel anders en meer op
het verleden geënt is het volgen
de boek over de zee. Alleen in
een kotter de wereld rond, door
Captain Joshua Slocum. (Uitgave
C. de Boer Jr., Hilversum).
Op 24 april 1895, bij een
gunstige gelegenheid, lichtte cap
tain Joshua Slocum het anker, en
verliet de kotter Spray onder
volzeil de haven van Boston om
over de zeven zeeën de reis rond
de wereld te volbrengen.
Joshua Slocum, die zijn gehele
leven op zeilschepen doorbracht,
zou de eerste Allain Gerbault
worden, de eerste eenzame zeiler,
die met uitsluitend zichzelf als
metgezel dit grote waagstuk on
dernam. Er waren er niet veel
die in het welslagen van de on-
derneïning geloofden, maar
Joshua Slocum was niet alleen
een goed zeeman, hij wist ook
wat hij deed, en hij klaarde het.
Kort na zijn terugkeer
verscheen zijn becommentarieerd
journaal, in het Nederlands on
der de titel: Alleen in een zeil
boot de wereld rond. De bekende
schrijver Anthony van Kampen,
die enige tijd geleden de origine
le Amerikaanse uitgave in han
den kreeg, werd er zo door ge
boeid, dat hij het opnieuw be
werkte ten behoeve van „dat
deel van het Nederlandse volk
dat belang stelt in de zee, de
scheepvaart en de mannen, die
hun leven op de lange deining
slijten".
En dat deel van het Neder
landse volk zal genieten van het
onopgesmukte verhaal, rijk aan
avonturen, van captain Joshua
Slocum (189 bladz., 7.50).
Nog een nieuwe uitgave is Se-
nor Kon-Tiki, door Arnold Jaco-
by. (Uitgave van La Rivière en
Voorhoeve, Zwolle 256 blz.,
ƒ14,90).
Avontuur
Senor Kon-Tiki is de Noorse
ontdekkingsreiziger Thor Heyer-
dahl, die vele boeiende reizen
heeft gemaakt en daarover twee
boeken schreef (Kon-Tiki en
Aku-Aku). Zijn vriend Arnold
Jacoby heeft nu een boek over
hém geschreven, over zijn leven,
zijn idealen en zijn reizen.
Heyerdahl was van jongsaf ge
fascineerd door de Stille Zuidzee.
Zijn begeerte ernaar was zo
groot, dat hij zelfs enkele jaren
met zijn vrouw op een klein ei
land heeft geleefd. Kort na de
oorlog (waarin hij als vrijwilliger
dienst nam in het Noorse leger)
tnaakte Heyerdahl de wereldbe
roemde vlottocht met de Kon-
J5
IN 492 bladzijden verhaalt
de Duitse publicist Heinz
Höhne de geschiedenis van
de SS. „Het zwarte korps
onder de doodskop", heet
deze kroniek. Een kroniek,
zo zegt de schrijver, die de
Duitsers zal blijven bege
leiden als een document
van de verschrikkelijkste
machtswaan.
Heinz Höhne gaat in zijn
beschrijving gedetailleerd te
werk. Merkwaardig is daarom,
dat hij de uitroeiing van de Ne
derlandse joden in negen regels
afdoet met de vermelding, dat de
jodenmoordenaars in dit land
him gang konden gaan, omdat
het burgerlijk bestuur onder be
vel stond van rijkscommissaris
Seys-Inquart, „die niet voor niets
het uniform van SS-commandant
droeg."
In landen als België en Frank
rijk hadden de jodenjagers van
Eichmann minder succes. Want
hier zwaaiden legergeneraals de
scepter, die afkerig waren van de
massale mensenmoord.
Dit wil overigens niet zeggen,
dat de jodenvervolging alleen op
naam van de SS kan worden
geschreven. Op de Balkan toon
den de Duitse militaire gezagdra
gers zich bereidwillige helpers
bij de uitroeiing.
De Duitse schrijver doet in zijn
boek naar aanleiding van een ar
tikelenserie in Der Spiegel, welke
serie volgens de uitgever grote
opschudding veroorzaakte, veel
moeite aan te tonen, dat het
Duitse vraagstuk niet terug is te
voeren tot de SS. Dat het Duitse
volk zich niet achter deze gigan
tische organisatie kan verschui
len en niet als een alibi voor de
misdaad kan gebruiken. In de
SS-organisatie werken immers
geschiedenis van de
miljoenen mannen van allerlei
slag samen aan een grote
misdaad.
ANARCHIE
Denk niet, dat in de SS een
perfecte discipline heerste. Er
was ruimte voor persoonlijke
verantwoordelijkheid. De stalen
eenheid van de SS was slechts
een droom.
Dit gold trouwens voor het ge
hele nazi-regime. Volgens Höhne
was er geen sprake van een dic
tatoriale staat. De decreten van
de Führer werden slechts gedeel
telijk uitgevoerd naar believen
van de machtsgroep, die het voor
het zeggen had. Hitier wist bij
zijn medewerkers steeds het ac
cent van de macht te verleggen
en zich zo te handhaven.
Tenslotte kwam het regime
Hr. Ms. opnemingsvaartuig
Snellius, waarmee Nederland
een aandeel levert om het
geheim van de zee te ont
sluieren. Aan het oceanogra-
fisch onderzoek wordt vooral
door Amerika veel aandacht
besteed. In geld uitgedrukt:
in 1965 trokken de VS er
130 miljoen dollar voor uit.
iki. Jaren later bezocht hij het
Paaseiland. Nu woont Thor in een
Italiaans dorpje.
Senor Kon-Tiki is een fascine
rend boek over een man die
stoutmoedige ideeën had en die
ook uitvoerde. Zijn reizen bewij
zen dat er nog avontuur ii te
vinden.
Eskimo's
Niet de zee, maar wel het rei
zen ligt ten grondslag aan Peter
Freudhen. Mijn leven onder de
Eskimo's. (Uitgave De Arbei
derspers, Amsterdam).
Peter Freu?hen is vermaard
geworden bij het Eskimovolk.
Als een der weinige Europeanen
is hij opgenomen als een der hun
nen. Hij is zelfs getrouwd met
een Eskimomeisje.
Zijn verhaal is een volkenkun
dig standaardwerk geworden
over de Eskimo's, mensen die
dicht bij Europa wonen, maar er
wat hun gewoonten, hun moraal,
hun Üoen en laten betreft er even
ver van af staan als vele Afri
kaanse en Zuidamerikaanse
stammen.
Eén ding valt onmiddellijk op,
namelijk de grote mate van vrij
heid die bij de Eskimo's geldt op
seksueel gebied.
Peter Freuchen heeft zijn „stu
die" gegoten in de vorm van een
boeiende verhandeling. Talrijke
foto's verluchtigen het geheel en
werken extra verhelderend. (304
blz., 19.)
neer op een strijd van allen te
gen allen. Vooral tijdens de oor
log bestond er een pluralistische
anarchie.
In dit geheel noemt Höhne de
geschiedenis van de SS de
geschiedenis van een organisatie,
die zich niet door duivelse doel
bewustheid, maar wel door toe
valligheden en vanzelfsprekend
heden ontwikkelde. In de orga
nisatie van het zwarte korps
werkten eerzuchtigen en misda
digers, idealisten en romantici
rommelig samen. Het resultaat:
de onvoorstelbare moordpartijen
in Europa, die elke fantasie tar
ten.
DICTATOR?
Höhne probeert in de SS toch
het menselijke te ontdekken. Hij
schrijft over de SS-mannen: „Zij
hadden zich gelovig aan die or
de overgegeven, omdat ze geloof
den wat men hun predikte; volks
gemeenschap, dienst voor het va
derland, een nieuwe maatschap
pelijke orde. En ze merkten hele
maal niet hoe de orde der elite
mensen tree voor tree afgleed
naar het niveau van een ransel -
bende, die geen ander doel meer
kende, dan handlangersdiensten
te verlenen aan een gewetenloze
en niets ontziende dictator en
diens kliek."
Dit klinkt haast als een ver
ontschuldiging. Dus toch weer de
dictator?
Deze en andere elementen in
Höhne's geschrijf maken, dat je
toch geen prettige nasmaak van
dit zeer informatieve hoek over
houdt
(Uitgave In den Toren, Baarn.
ƒ17,50).
