De goede boodschap zonder
„goede bedoelingen"
MUZjeKj
Kanttekening
Italië eindelijk verdeeld
NA DE NACHT VAN BOGAERS
ZATERDAG 2 MAART 1968
Naar aanleiding van Mr. E. Straat, DE GOEDE BOODSCHAP
VOLGENS MARKUS, MATTHIJS, LUKAS EN JAN, uitg. Bosch
Keuning, Baarn en Uitgeverij In den Toren, Baarn; 253
bid*., 8.90.
Partij kiezen
"DOLlTlEK GEZIEN hebben we een opmerkelijke week achter
de rug.
Er ls een nieuwe politieke party geboren. Dat ls in Nederland,
waar men ook op dit terrein tegenover geboortenbeperking
met enige terughoudendheid staat, niet ongewoon.
Ongewoner is, dat het hier betreft een afsplitsing van een
der traditionele partyen die bovendien tot dusver door be
stendiging van inneriyke eenheid leek te *yn gekenmerkt Voor
de KVP betekent de geboorte van deze nieuwe party, om zo
te zeggen, een wat bittere pil.
Deze ervaring geeft my aanleiding een paar opmerkingen te
maken met name over het verschynsel van de party-als-zo
danig in ons politieke bestel. Helemaal overbodig ïykt dat niet
Partyen *yn inderdaad in bepaalde opzichten merkwaardige
Instellingen. Een van de merkwaardige kanten is, dat men er in
onze grondwet niets over leest. Ook in de proeve voor een
nieuwe grondwet die nu allerwege in discussie is, is van
vermelding van het bestaan van partyen afgezien. Wat de
gewone wetgever wil doen. lezen we daar, moet deze zelf
weten, maar voor grondwetteiyke regeling ziet men nog geen
aanleiding aanwezig.
T\IT laatste trekt natuuriyk wel even de aandacht. Want de
politieke partyen *yn er toch maar, ze functioneren volop
in ons democratisch bestel, en men kan zich afvragen of ver
melding van hun bestaan in het algemeen In onze hoogste
staatswet byvoorbecld niet zou kunnen bydragen tot verhoging
van hun aanzien.
Het instituut van de politieke partyen zoals we dat kennen
stamt uiteraard uit de tyd waarin de burger tot politieke
bewustheid kwam te geraken. Ze passen naar hun ontstaan
in het beeld van de negentiende eeuw. die voor ons volks
wezen van zo lngrypcnde betekenis is geworden en die tot in
de tweede helft van de twintigste eeuw bezig is door te
werken.
Wat politieke party en zyn weten we. We kunnen ze om
schrijven als kanaliseringen van het lcvensbeschouwelyfee of
maatschappübcschouweiyke denken op het terrein van de
politiek. Ze trachten vorm te geven aan ideeën voor het staat
kundige. Daarmee zyn ze draagster geworden van politieké
beginselen of van sociale belangen.
Hun functie is in aansluiting hierop nog een andere. Ze fun
geren als vonnings- en selectieapparaten. Wekken ze in het
algemeen reeds op tot beoefening van politieke belangstelling,
daarnaast hebben ze een specifieke aantrekkingskracht op de
geïnteresseerden in meer engere zin. We kunnen dat inder
daad vorming en selectie noemen.
TT ET belangwekkende van het Nederlandse partywezen ls on
der meer, dat het zo nadrukkeiyk levens- of maatschappy-
besc-houwelyk is bepaald. Dat komt weer door die negen
tiende eeuw en het onderscheidt ons partywezen nadrukkeiyk
van byvoorbeeld dat in Amerika of Engeland.
De wezeniyke vraag van deze tyd is, in hoeverre juist dat
principiële karakter van ons partywezen zich door de ont
wikkelingen binnen het hedendaagse denken laat aanvreten.
Want het ïykt ondenkbaar, dat van de algehele herwaardering
van waarden zoals onze snelle tyd die te zien geeft veler kyk
op het partyenstelsel niet de beïnvloeding zou ondergaan.
Nu ia er binnen ons partywezen een grote verscheidenheid
naar richting en naar kleur, maar er is eveneens variatie naar
de Intensiteit van de structuur. Dat is eveneens bekend, maar
het biyft dienstig ook aan dit aspect aandacht te geven.
Er zyn politieke partyen die zich als het ware in slagorden
opstellen, met een ernstige verbetenheid het vaandel heffend
en met nauwlettende zorg toeziende op het onderling sluiten
van de gelederen.
Er *yn ook partyen van een aanmerkeiyk gemocdelyker
type, waar de mogeiykheid van onderlinge verdraagzaamheid
als het ware is ingebouwd.
TAEZE verschillen ïyken alleen het uiteriyke te betreffen,
maar duideiyk is dat ze ook dieper reiken. Want een in
teressant punt in de hedendaagse partyproblematiek is by
voorbeeld, in hoeverre de omstandigheid dat iemand tot een
party Is toegetreden hem beperkingen oplegt in de speel
ruimte van zyn individuele opvattingen. De ene party zal
daarby meer geduld aan de dag leggen dan de andere.
Het gaat by veel van wat hierboveff is opgemerkt ook om
het functioneren van onze politieke partyen in de openbaar
heid. En ook hier Iaat de tyd zich gelden. Vroeger waren
verscheidene van onze partyen als het ware gepersonifieerd
ln de partyleiding. De ARP had Kuypcr. Colyn, Schouten, de
CHU Lohman, De Geer. Tilanus, de KVP en haar voor
gangster Nolens, Ruys en Romme. By andere partyen waren
vergeiykbare situaties.
Maar dat is verleden tyd en het kan niet meer. Minder omdat
de mensen er niet meer zouden zyn, dan omdat de tyd anders
ls geworden. Vandaar by enkele partyen nogal vlotte wisse
lingen in party- en/of fractieleiding. Het heeft geen zin naar
voorbye tyden terug te verlangen; wy hebben in het heden
te staan.
Dat in dit heden de spanningen niet uitbiyven, ligt voor de
hand. Ze *yn er trouwens ook in het verleden, en ook ln de
dagen van de sterke mannen, wel geweest. Maar ze krygen nu
wellicht wat méér kansen.
TY7AT nu gevraagd mag worden is wysheid en bedachtzaam-
W held.
Elke tyd heeft behoefte aan zyn eigen aanpak. In een eeuw
van verstolling kunnen opwekkingsbewegingen van eminent
nut zyn. Maar in een eeuw waarin zoveel op drift geraakt en
allerlei zaken als het ware vanzelf op de helling komen
dreigt weer een ander gevaar, te weten dat van de over
haasting. Intussen moeten we langer mee en moeten ook onze
naar beginsel gefundeerde politieke partyen langer mee.
Wat dan ln deze vlug bewogen tyd zozeer opvalt is het gemak
waarmee tal van zaken worden gewogen om spoedig te licht
bevonden te worden. Men is zich niet altyd de waarde bewust
van hetgeen men in de hand gelegd heeft gekregen. Zo treedt
de redactie van een weekblad af omdat ze het niet met de
hoofdredactie eens is. daarmee het bestaan van het blad op
het spel zettende. In het openbare leven wil men overgeleverde
waarden beslist opnieuw waargemaakt zien. Van de ver
worven politieke vryheid maakt men gebruik om spoedig eigen
wegen te gaan. Men maakt aanspraak op geesteiyke vol
wassenheid; tegeiyk ryst de vraag, of die ook niet zou kun
nen uitkomen in wat meer geduldige wysheid.
Van politieke partyen gesproken, tegenover het onmiskenbare
■treven naar verandering zou ik toch graag wat meer voor
wat ln ons volkswezen werkeiyk geworteld is party gekozen
willen zien. DIEMER
Na een moeilijke en zeer langdurige strijd
zyn goedkeuring
ROME WÊÊ^m VI
heeft het Italiaanse parlement ten slotte zyn go«
gehecht aan een nieuwe indeling van het land in se-
mi-autonome gebieden, waarvan er al vijf bestonden. In
totaal zal Italië er straks negentien tellen met elk een
regionaal parlement
Door toedoen van de rechtse monarchisten, de neo
fascisten en de liberale party hielden de Kamer van
de Afgevaardigden en de Senaat zich in totaal 530 uur,
verdeeld over 43 dagen, met het voorstel bezig.
Schier eindeloze redevoeringen, waarvan er alleen in
de Senaat al 600 aan het onderwerp werden gewijd,
behandeling van 4.800 amendementen, het uitwisselen
van beledigingen en enkele vuistgevechten hebben wel
het uiterste van de zenuwen van de volksvertegen-
woord'gers gevergd.
T^EN merkwaardige erva-
ring voor een recensent:
de vier evangeliën op één dag
uit te lezen op de manier van
de wekelijkse roman of no-
vellenbundel, en de overbe
kende inhoud tegen te komen
in een gemeenzame taal, geen
straattaal, maar wel Straat
taal: een persoonlijk Neder
lands van een man van be
schaving en grote ontwikke
ling, kenner o.a. van Latijn en
Grieks en vertaler van naam.
Dat persoonlijke Nederlands is
het resultaat van een „persoon
lijke behoefte, de evangeliën te
lezen in een nederlands waarvan
de toon overeenstemt met die
van het griekse origineel", „een
strikte vertaling, géén herschrij
ving, navertelling of bewerking".
Bij alle erkenning van de mo
numentaliteit van de King Ja -
mes's Bible en de Staten
vertaling vindt mr. Straat
„van dat grandioze, renaissan
cistische en zelfs barokke taalge
bruik vrijwel niets terug in het
grieks van de evangeliën, de
handelingen en de openbaring"
blz5, Verantwoording).
De evangeliën zijn geschreven
niet voor geleerden, maar voor
„maatschappelijk kleine, eenvou
dige mensen, die als ze konden
lezen en schrijven zich toch niet
konden veroorloven dure „boe
ken" te kopen... Hun (der evan
gelisten) taalgebruik is daar ken
nelijk op berekend, telkens met
typerende verschillen... Maar één
ding hebben zij alle vier gemeen:
ze schrijven koinè-grieks, of zo
men wil, hun teksten zijn alleen
in die vorm overgeleverd (6/7).
Doorslaan
De tekst van de vier evange
liën loopt gewoon door; onder
aan elke bladzijde vindt men de
opgave van hoofdstuknummer en
verzen, zodat het oog niet wordt
gehinderd door cijfertjes en ver-
delingsstrepen. De plechtige
gij-vorm is verlaten, maar ook
(en daarbij zet ik een vraagte
ken) de springlevende u-vorm.
die toch door de eerste de beste
leverancier aan de deur wordt
gebruikt.
Als ontwikkelde en beschaafde
mensen volkstaal gebruiken,
slaan ze wel eens een beetje
door. Volksmensen houden bo
vendien van vreemde woorden,
liefst wat verhaspeld: fokseren
voor forceren, fouderen voor
frauderen enz. Maar dit terzijde.
Straat heeft voor je en jij geko
zen en gaat daarbij naar mijn
smaak over de schreef, wanneer
hij als bezittelijk voornaam
woord altijd „jouw" gebruikt,
ook wanneer dat geen nadruk
betekent In zo'n geval zegt men
toch rustig: „Breng je kinderen
mee" en niet: „Breng jouw kin
deren mee", alsof de aangespro
kene van plan was andermans
kinderen mee te brengen.
Uitroeptekens
Op andere punten gaat hij
weer niet ver genoeg en spreekt
van „jongeling", een woord dat
zelfs organisatorisch niet meer
wordt gebruikt. Wat mij bij het
eerste doorkijken van het boek
ook hinderde was de menigte van
uitroeptekens; Straat overtreft
hierin Da Costa verre.
Maar de lezer moet goed be
grijpen dat ik me hier niet op
werp tot criticus, te minder om
dat ik mezelf al knap vind als ik
in de Griekse tekst de vertrouw
de Nederlandse tekst herken.
Hier is het woord aan vak
mensen: classici en nieuw-testa-
mentici. Zo heeft prof. Schippers
in Trouw zeer onlangs een uit
voerig artikel aan deze vertaling
gewijd.
Teken des tijds
Mijn doel is anders. Ik zie deze
vertaling als een teken des tijds.
Ze is in overeenstemming met de
algemene tendens, die zich be
weegt van het hiëratisc'he naar
het demotiscfie. Tegelijk met de
geest van renaissance en barok
verdwijnen de opgetuigde taal
vormen, die aan die geest uit
drukking gaven.
De bijbeltekst is door een klei
ne tweeduizend jaar theologie en
prediking een hiëratische tekst
gewerden, omgeven met verering
(ook voor de woorden), commen
taar, controversen, schoolvor
ming. Er heeft een inwikkelings-
en verstijvingsproces plaatsge
vonden.
De traditie heeft het Woord
bijna als een hoogvereerd, dood
lichaam gebalsemd. En er heeft
zich in de godsdienstige praktijk
een bespiegelende kerktaal ge
vormd, die zich in preken, medi
taties, kerkliederen, christelijke
verzen breed maakt. Als wij de
bijbel horen, vernemen we meer
de bijtonen dan de authentieke
toon zelf. Het preken over
teksten en stukjes van teksten
mag weliswaar wijzen op de on
middellijke context, het tempo
van een evangelie als van Mar
kus wordt daarin toch niet
bespeurd.
Een communist heeft op aan
grijpende wijze het evangelie
van Mattheüs verfilmd. En nu
heeft een agnosticus (Straat
noemt zichzelf zo) de vier evan
geliën vertaald, zonder zich te
bekommeren om het stichtelijke
zeewier en de dogmatische schel
pen, die zich aan het casco heb
ben vastgehecht. Zoals Nietzsche
met de moker filosofeerde, zo
vertaalt Straat met het instru
mentarium van de professionele
loswikkelaar van mummies. Hij
vertaalt als filoloog, niet als the
oloog.
Ik zie dit als een bestiering.
Wij kerkmensen lusten de bijbel
wel in een hiëratische verpak
king; soms vinden we die ver
pakking belangrijker dan de
boodschap. Het kost ons moeite
de levende Christus los te wikke
len uit de vele lagen theologisch
en kerkelijk plastic.
Maar God zorgt ervoor, dat
zijn goede boodschap niet in goe
de bedoelingen verstikt. En in
deze ruige vertaling komt zij bij
na schrikaanjagend rechtstreeks
op ons toe. Het is geen lieve
Christus, geen romantisch mooie
man in een idyllisch landschap.
De discipelen lopen niet in stich
telijke houdingen rond en groe
peren zich niet schilderachtig om
de centrale figuur heen.
De lammen en blinden, de me
laatsen en doofstommen zijn
geen stichtelijke exempelen, of
figuranten die opkomen en ver
dwijnen. Het is een harde, nog
half-archaische samenleving,
zonder comfort, met veel openba
re ellende. En de boodschap richt
zich tot de mensen in hun naakte
bestaan, want wat is er naakter
dan een „ziel" die gered moet
worden en die verloren kan
gaan?
Laat de vakmensen dit werk
maar vanuit hun speciale disci-
pline benaderen en beoordelen.
Voor mij zijn er tweeduizend
jaar weggevallen. Ik heb de
evangeliën gelezen.
Dr. C. RIJNSDORP
Kritieke periode in de
Amerikaanse geschiedenis
gIJ ZIJN afscheid als mi
nister van defensie van de
Ver. Staten was Robert McNama-
ra niet het computertype. dat
men graag in hem ziet. Ontroe
ring maakte zich van hem
meester, zodat hij zelfs, na enke
le woorden gestameld te hebben,
zijn toespraak tijdens de plech
tigheid in het Witte. Huis moest
afbreken.
Dit bewogen afscheid is type
rend voor de verhouding tussen
McNamara en Johnson. Afscheid
nemen valt altijd zwaar, omdat
het „een beetje sterven" is. In dit
geval was het bijzonder moeilijk
omdat McNamara het gevoel kon
hebben, de president in de steek
te laten op een kritieke periode
in de Amerikaanse geschiedenis.
Onlusten
Hoe kritiek de situatie is blijkt
niet alleen uit de gang van zaken
in Vietnam, waarvoor McNamara
tot het laatst toe mede-verant
woordelijk was. Ook het rapport
over de rassentegenstellingen in
Amerika, concluderend, dat voor
oordeel en rassenscheiding
de toekomst van elke Amerikaan
bedreigen, laat er geen twijfel
over bestaan.
De voorstellen van de commis
sie, die het rapport samenstelde,
zijn zo ingrijpend, dat zij bij be
nadering twee miljard dollar per
maand gaan kosten, een bedrag,
dat en hier komt het verband
al weer nu maandelijks wordt
uitgegeven om de oorlog in Viet
nam te bekostigen.
De commissie heeft de presi
dent geadviseerd, zonodig nieuwe
belastingen in te voeren om de
ongekend grote eeisen aan finan
ciële middelen voor opruiming
van krotwoningen, het onderwijs,
scholing en sociale voorzieningen
te verkrijgen.
Maar Johnson heeft al grote
moeite, de 10 procent binnen te
krijgen, die voortzetting van dc
strijd in Vietnam mogelijk moet
maken.
Vietnam
Het is duidelijk, dat slechts een
vreedzame oplossing van de
kwestie Vietnam Amerika uit
komst kan brengen, als het nog
niet te laat is. Zelfs in de meest
geteisterde Amerikaanse steden
heeft men volgens de commissie
weinig geleerd van ie verschrik
kingen, die de onlusten van de
zomer van vorig jaar brachten.
Van werkelijke toenadering is
geen sprake.
Intussen lijkt de kans op een
vergelijk in Vietnam geringer
dan ooit. Nog steeds moet wor
den afgewacht of de Noordviet-
namezen en de Vietcong hun
aanvallen op grote schaal zullen
voortzetten om een beslissing te
forceren. Dat zou dan geen mili
taire, maar een belangrijke psy
chologische overwinning moeten
zijn.
Geen van beide partijen voelt
er iets voor, aan de conferentie
tafel plaats te nemen, als de een
ten opzichte van de ander in een
nadelige positie verkeert. Ameri
ka heeft echter nog meer reden
dan Hanoi en de Vietcong. met
minder genoegen te nemen, dan
waarvoor het altijd heeft gevoch
ten.
Voorwaarden
Waar het op aankomt is. dat
een politieke regeling van het
Vietnamese probleem niet de in
druk mag wekken, als zou er
tenslotte niets terecht zijn geko
men van de mooie beloften, die
Amerika zijn Aziatische bondge
noten heeft gedaan.
Een regeling blijft dan ook af
hankelijk van dc voorwaarden
van Hanoi en de Vietcong.
Hit kringen, nauw verbonden
met de Ver. Naties, meent Le
Nouvel Observateur te kunnen
afleiden, welke verduidelijkingen
Hanoi aan de secretaris-generaal
heeft verstrekt ten aanzien van
de mogelijkheid van onderhande
lingen. Deze laten geen twijfel
bestaan over de afloop van even
tuele vredesbesprekingen.
Hanoi bevestigt, dat een ak
koord over de te volgen procedu
re kan leiden tot een overeen
komst over de zaak zelf. Het
aanvaardt een neutraal
Zuid-Vietnam onder internatio
nale supervisie, met een regering,
gevormd op basis van verkiezin
gen. eveneens onder internatio
naal toezicht.
Onderscheid
De moeilijkheden beginnen als
Hanoi zegt, dat er fundame; "eel
onderscheid is tussen Hanoi en
het Bevrijdingsfront, de politieke
organisatie van de Vietcong.
Amerika moet met beide bespre
kingen voeren.
Dc regering van Zuid-Vietnam
moet volgens Noord-Vietnam van
deze onderhandelingen worden
uitgesloten.
Het fundamentele probleem is
volgens Hanoi het vertrek van de
Amerikaanse strijdkrachten.
Daar valt over te praten, als alle
oorlogshandelingen tegen Noord-
Vietnam zijn gestaakt. Het tijd
stip, waarop onderhandelingen
kunnen beginnen, hangt af van
de wyze, waarop de VS deze
staking der bombardementen aan
kondigen.
Doen zij het openlijk, dan zijn
48 uur later besprekingen moge
lijk. Gebeurt het in het geheim,
dan zou een controle-periode no
dig zijn om te zien of de bevelen
van president Johnson door de
militairen worden nagekomen.
Het afscheid van McNamara in
het Witte Huis. President
Johnson onderscheidde hem met
ie Vrijheidsmedaille.
De ontmoeting van afgezanten
zou dan drie weken later pas een
feit zijn.
Ruil
Als antwoord aan Johnson zou
Hanoi bereid zijn, in ruil voor
stopzetting van de bombarde
menten een staakt-het- vuren-be
vel te geven aan enige Noord-
vie.namese eenheden, die zich in
Zuid-Vietnam bevinden. Amerika
zal dan ook zijn troepen uit de
gedemilitariseerde zone moeten
terugtrekken.
Het probleem van een vermin
dering van de activiteiten van de
Vietcong zou direct tussen het
Bevrijdingsfront en de Amerika
nen in geheime besprekingen op
gelost moeten worden.
Hetzelfde gaat in wezen ook op
voor het zoeken van een politieke
regeling voor Zuid-Vietnam.
Op papier lijkt alles niet on
aantrekkelijk. De grote vraag is.
wat er in de praktijk van terecht
zal komen. Aan president
Johnson de enorm zware taak.
hierop het juiste antwoord te
vinden. Het is een zaak, die ook
McNamara niet zal loslaten na
zijn bewogen afscheid als mi
nister van defensie.
Uitbreker blijkt doorbreker
Aan iemand als Aarden
kan je alleen maar denken
met een mengeling van
bewondering, verbazing en
ergernis. De bewondering
geldt z'n moed, karakter
vastheid en zelfkastijding.
Z'n Paus Pius-achtige ge
laat is dat van de asceti
sche waarheidszoeker, die
zich tot geen prijs door de
aangename dingen van het
leven in beslag laat ne
men.
Hij treedt oneindig veel lie
ver op voor de televisie dan
er in een luie stoel naar te
kijken. Als er geen sigaren
bestonden, had Aarden niets
dan een vrouw, zeven kinde
ren ende waarheid, waar
aan hij zonodig alle soorten
van eenheid zal opofferen.
Denk niet gering over z'n
moed. Met de partij die de
helft van je leven heeft be
heerst, breek je niet zomaar
even. Oude vrienden gaan je
mijden, noemen je nog slechts
schuchter bij je voornaam. Je
hoort niet meer bij de club, je
ligt eruit. Voor nieuwe vrien
den moet je oppassen, want
die hebben de neiging je voor
eigen politieke doeleinden te
gebruiken. Den XJyl en Van
Mierlo gaven daar donderdag
in de Kamer een treffend
staaltje van.
In Aarden's geval staat te
genover een massa publiciteit
en het strelende gevoel een
historische pioniersdaad te
hebben verricht het verlies
van een baan directeur-se
cretaris van het Centrum voor
Staatkundige Vorming en
het krenkende verwijt „zetel-
roof te hebben gepleegd. Bo
vendien krijgt hij als leider
van de nieuwe driemansfrac
tie een benauwende hoeveel
heid werk te verzetten. Zo'n
mini-fractie kan eigenlijk niet
behoorlijk functioneren. Te
veel werk komt op te weinig
mensen neer. Bescheiden ge
assisteerd door de onervaren
heer Janssen en de aardige
juffrouw Kessel, zal Aarden
het voornamelijk alleen moe
ten doen.
Als fractieleider krijgt hij
nu 2000 extra op zijn norma
le schadeloosstelling van
ƒ20.000. Aarden wordt dus be
ter van de breuk, concludeer
de het Algemeen Dagblad
woensdag, suggererend dat hij
daarom zou hebben gebroken.
Een onbeschaamdheid, vooral
als je bedenkt dat de man vo
rig jaar op politieke gronden
weigerde om staatssecretaris
bij minister Klompé te worden
(ƒ70.000 salaris plus zeven
voudige kinderbijslag en auto
met chauffeur). Van die 2000
extra kan Aarden nieuwe
banden laten leggen om het
fietsje waarmee hij dagelijks
naar het Binnenhof kart. De
resf gaat natuurlijk, naar de
arme landen, al of niet via de
missie.
Beste man
Aarden is zonder twijfel de
beste man van de afgeschei
den katholiek-radicalen. Bijna
ongemerkt heeft hij de laatste
weken Bogaers als leider ver
drongen. Beide heren hebben
dezelfde mentaliteit, lijden
aan dezelfde soort bezeten
heid, die af en toe ontaardt in
het sectarische waarheidsfa-
natisme waarmee sommige
kerkscheurders zich gehaat
hebben gemaakt.
Maar Aarden inspireert z'n
volgelingen kennelijk toch
wat meer dan de voormalige
bouwminister, die ideeën en
idealen hanteert alsof het cij
fers van het Centraal Planbu
reau zijn. Aarden heeft meer
eruditie en een scherpere poli
tieke feeling. Hij is in staat de
nieuwe club van een stevige
ideologische onderbouw te
voorzien. Die is nodig om de
indruk te vermijden, dat het
hier gaat om een uiterwaard
van de PvdA waarop
half-confessionele koeien gra
zen.
Bogaers verprutste veel
door dinsdagavond voor de te
levisie een poging te doen de
breuk op zakelijk-politieke
gronden te rechtvaardigen. U
had met ons gedacht dat de
katholiek-radicalen zijn uitge
treden vanwege gebrek aan
vertrouwen en diepgaande
meningsverschillen over
christen-democratische sa
menwerking. Niks hoor. Het
ging volgens Bogaers om het
slechte beleid inzake werkge
legenheid, woningbouw, ruim
telijke ordening, ontwikke
lingshulp en „democratisering
van het leven".
Enfin, allemaal zaken die In
het beslissende stadium van
het conflict geen enkele rol
hebben gespeeld en dan ook
slechts ten koste van de poli
tieke eerlijkheid als argumen
ten voor het uittreden kunnen
worden aangevoerd. Ook in de
fracties van ARP en CHU
heerst onbehagen over het
werkgelegenheidsbeleid, maar
niemand die daar aan het bre
ken denkt. Bogaers betwijfelt
sterk of dit jaar wel 125.000
huizen worden gebouwd, en
dus stapt hij maar uit de
K.V.P. Het heeft hem „bijzon
der getroffen" dat anderhalf
jaar na het verschijnen van
de nota ruimtelijke ordening
nog geen eerste program op
middellange termijn is op
gesteld, en dus zegt hij de
K.V.P. vaarwel. „Gezwam in de
ruimtelijke ordening", zei de
communist Bakker donderdag
in de Kamer.
Met z'n tv-verhaal heeft
Bogaers de afgescheidenen
een slechte dienst bewezen.
En wat die werkgelegenheid
betreft: hij vergat gemakshal
ve dat hij lid was van een
kabinet, dat de conjuncturele
werkloosheid zoniet veroor
zaakt, dan toch de dreiging
daarvan te laat onderkend
heeft.
Niet omheen
Aarden draaide er in de Ka
mer niet omheen. Het verschil
tussen zijn groep en de KVP
zit 'm niet in 45 miljoen
meer of minder voor de ont
wikkelingshulp, maar in een
fundamentcel andere benade
ring van christelijke partij
vorming en christen-democra
tische samenwerking. Aarden
veegde in een indrukwekkend
betoog alle andere oorzaken
van de breuk als bijkomstig
heden aan de kant toen hy zei:
„Wij beschouwen voor onszelf
de christelijke inspiratie als
onmisbare bron voor politiek
denken en handelen, maar
niet als beginsel waarmee or
ganisaties, fracties en politie
ke gelijkgezindheid zijn be
paald".
En verder: „Politieke gelijk
gezindheid is mogelijk bij
verschillende geestelijke uit
gangspunten en inspiratie
bronnen". Het woord „christe
lijk" kan niet meer als poli
tiek onderscheid worden ge
hanteerd. Dat is uit de tijd.
Voila, het oude „Door-
braak"-verhaal van ruim
twintig jaar geleden. Waar
was Aarden in 1946 toen de
PvdA werd opgericht? Te
recht noemt Het Parool hem
een „specifieke laatbloeier".
Bogaers gelooft nog wèl in
christelijke partijvorming.
Vandaar dat hij de werkelijk
relevante oorzaak van de
breuk camoufleert en een za
kelijk-politieke motivering
zoekt. Aarden noemde het
beestje bij de naam.
Met zijn verhaal kan je je
in een christelijke partij naar
klassiek model onmogelijk
meer thuisvoelen. Maar dat
ligt dan niet aan die partij.
Aarden moet nu niet meer
doen alsof de KVP. alsoj
Schmelzer, Aalberse. Biesheu
vel en Mellema hem tegenge
werkt hebben. Hij musiceert
gewoon in een totaal andere
toonaard. Laat hij dan niet
anderen de schuld geven van
de dissonanten.
J. Prillevitz
Zeven dagen verder
FJE KVP-RADICALEN
hadden wel wat anders
te doen dan carnaval vie
ren. De breuk van (sommi
gen van) hen met fractie
en partij brengt de vader
landse politiek in rep en
roer, de krant staat er een
week vol van, PvdA en D'66
pleiten in een schimmig
Kamerdebat vergeefs voor
vervroegde verkiezingen,
het gesprek in de groep van
Achttien stokt in afwach
ting van nader beraad, met
name onder de anti-revolu
tionairen. De nasleep is
nog niet te overzien.
De Tweede Kamer verwerpt
tot g'oot ongenoegen van de
ambtenarenbonden het wetsont
werp ziektekosten ambtenaren.
De bredklijn tussen voor en tegen
loopt dwars door de fracties. De
Kamercommissie staat achter mi
nister De Block in zijn gevecht
met D'66De Goede om de kern
energie.
Verder houdt de binnenlandse
politiek zich stil ('t is trouwens
welletjes). De Utrechtse justitie
treedt op tegen studenten die af
fiches met „Johnson oor
logsmisdadiger" ophangen en de
studenten vragen steeds luider
waarom prof. Delfgaauw dan niet
wordt aangepakt. De regering
steunt de proeven met kernstra
ling voor verser voedsel.
Minister Roolvink blijkt geen
bezwaar te hebben tegen de even
„opgehouden" cao's, maar dat
alle cao's met werktijdverkorting
straks door de zeef vallen, is nog
de vraag. Inmiddels meldt Unile
ver een mooie winst, Schiphol 16
pet. meer passagiers, Amrobank
succes met de bankcheques.
De STER start de reclame per
radio, vliegen naar Amerika
wordt voor gezinnen de helft
goèdkoper, maar koffie worejt
duurder, het bedrijfsleven be
looft de regering in haar prijsbe
leid te steunen, in Etten-Leur en
Haaften worden arbeiders ontsla
gen, evenals in Amsterdam, waar
het 120 stakende bouwvakkers
betreft.
Onlusten in Amerikaanse ste
den zijn gevolg van blank ra
cisme, zegt een adviescommissie
van president Johnson, en ook de
politie wast de blanke handen
niet in onschuld. Het Britse Ho
gerhuis aanvaardt de wet die im
migratie van Aziaten in Engeland
moet beperken. Die Aziaten stro
men toe doordat Kenia een afri-
kaniseringsactie voert.
Roemenië speelt het spel van
de los-van-Moskoucampagne op
de rode topconferentie in Honga
rije. De Westduitse president
Lübke komt in het nauw door
een beschuldiging over zijn hou
ding Ln de oorlog. Amerika over
weegt meer troepen naar Viet
nam te sturen en Frankrijk
steunt Oe Thant in zijn mening
dat onvoorwaardelijk stoppen
van de bombardementen op
Noord-Vietnam voldoende is om
Hanoi tot praten te brengen.
Een rustige week, eigenlijk.
DEZE WEEK GEZEGD:
„Een mens kan niet meer
dan zijn best doen. Als dat
er niet toe leidt dat hij ande
ren er genoegzaam van kan
overtuigen dat zij een weg
blijven volgen die in het
moeras terecht komt. moet
hij hieruit persoonlijk de
consequenties trekken." (Dra.
P. C. TV. M. Bogaers)
