Islam blijft steken
in fundamentalisme
VERWARRING ROND BisschoP Robinson Prs. VAM PER KWAST; BEURSTIJP
EUCHARISTIE
Eis van Jaarbeurs: alle
beurzen op zondag dicht
Nederlandse Jaarbeurs
in Europa aan de top
Een woord voor vandaag
VAN TORAPJA-LANP TOT TOBA-MljlT]
Bel ijdenis bewegi ng
Lutheranen naast
Geen ander Evangelie
uit Labourpartv VA\ ACHT WAK ZES P VGI V
BEROEPINGSWERK
Nieuw persbureau
van Vaticaan
VRIJDAG 1 MAART 1?«8
Bidden is onze wensen kenbaar maken aan God. Maar hoe staat
het met onze wensen? Met al mijn vroomheid draait mijn
gebed nogal eens om mijn eigen persoontje, om wat ik graag
wil. En soms is het gebed geen vragen meer, maar leggen we
God haarfijn uit wat Hij moet doen.
Zelfs in het gebed om de eenheid kan een brok ïk-zucht zitten.
Eenheid maakt macht. Eenheid maakt een verdeelde kerk
sterk. Maar het verleden heeft geleerd dat een sterke, een
invloedrijke kerk lang niet altijd een geestelijke is geweest.
Bij ons gebed kunnen we de reiniging van Gods geest en Zijn
hulp niet missen. Maar die hulp wordt ons beloofd. Paulus
schrijft aan de Efeziërs,£n bidt daarbij met aanhoudend
bidden en smeken bij elke gelegenheid in de Geest".
Bidden moet een mens leren. Het is meer dan zo maar wat
dingen vragen die wij graag zouden zien gebeuren. Bidden is
spreken met God over Zijn werk, over Zijn verlangens en
wensen.
Het is niet: onze plannen aan God ter zegening voorleggen,
maar ons door de Geest laten vertellen wat Gods plannen zijn
en dan vragen en ontvangen wat voor de verwezenlijking van
Zijn wil nodig w.
We lezen vandaag Lucas 19 11-27.
(Van onze kerkredactie)
SITTENSEN Naast „Geen
ander Evengelie" is dezer dagen
een nieuwe belijdenisbeweging
in Duitsland gesticht, de „Ker
kelijke Concentratie rond Schrift
en Belijdenis".
Deze organisatie wil de rechtzin
nige lutheranen in Duitsland samen
bundelen. In „Geen ander Evangelie"
werken mensen uit verschillende
kerken samen. Oveigens stonden le
den van „Geen ander Evangelie"
mede aan de wieg van de „Kerke
lijke Concentratie".
De Kerkelijke Concentratie werd
gesticht tijdens een vijfdaagse con
ferentie, waaraan meer dan twee
honderd mensen deelnamen.
„Tegen de dwalingen, die vandaag
de gemeenten binnendringen" werd
een verklaring opgesteld van drie
punten. Daarin wordt onder meer ge
zegd, dat de in ruimte en tijd ge
schelde heilsdaden Gods, de werke
lijke menswording van de eeuwige
Godszoon in de mens Jezus van Na
zareth, de wonderen, die Hij in de
kracht Gods gedaan heeft, zijn of
ferdood aan het kruis, zijn lichame
lijke opstanding en zijn verhoging
aan de rechterhand des Vaders,
evenals de verwachting van zijn we
derkomst aan het eind van de tijd,
grond van het christelijk geloof zijn,
die niet prijsgegeven kan worden.
Ten aanzien van de Bijbel wordt
gezegd, dat vele vermeende resul-
laten van de zogenaamde historische
kritiek op de Heilige Schrift berus
ten op onderstellingen, die proble
matisch zijn en niet in overeenstem
ming zijn met de opvatting van de
Bybel als het door de Geest gewerk
te Woord van God.
Over de kerk zegt de verklaring,
dat waar de bijbelse grond en de
apostolische opdracht van de kerk
geloochend wordt, het christelijk ge
loof ontaardt tot een program van
louter medemenselijkheid, politiek of
wereldbeschouwing.
Deze verklaring werd aanvaard
door de vertegenwoordigers van ver
schillende lutherse verontrusten-
groepen in de Duitse landskerken
en door vertegenwoordigers van de
Oud-Lutherse Kerk, de Vrije Lu
therse Kerk en de Zelfstandig Lu
therse Kerk, kleine dissedente groe
pen in Duitsland.
Voorzitter van de nieuwe organi
satie is ds. Peter Hartig uit Sitten-
sen.
Skandinavië
Een belangrijk aandeel in de stich
ting van deze organisatie in Duits
land hebben soortgelijke organisaties
in de lutherse kerken van Skandi
navië. In Zweden is ook een Ker
kelijke Concentratie rond Schrift en
Belijdenis. Noorwegen heeft een
Predikantenbond voor Schrift en Be
lijdenis en Denemarken een groep,
die zich noemt „Ja en nee van de
kerk". Representanten van deze drie
groepen woonden de conferentie in
Sittensen bij.
Een van hen, de Zweedse bisschop
Bo Giertz van Göteborg, die aan het
eind van de conferentie een kerk
dienst leidde, zei, dat de theologie
in Duitsland beheerst wordt door be
paalde filosofische gedachten en dat
vandaaruit het résultaat bepaald
wordt.
De theologie heeft zich zo in een
getto begeven en spreekt een tongen-
taal, die alleen nog maar voor in
gewijden te verstaan is.
(Door Jan J. van Capelleveen)
MAKASSAR De islam herleeft, althans dat was mp eerste
indruk die ik kreeg, toen ik per Landrover de 335 kilometer af
legde van de miljoenenstad Makassar naar het landelijke Rante
Pao in Toradjaland. Vrijwel in iedere kampong was een moskee
in aanbouw.
Toch is lang niet iedereen in Indonesië ervan overtuigd, dat er
werkelijk sprake is van een herleving van het mohammedanisme.
Sommige kerkelijke leiders spraken over een gefrustreerde
islam, die zijn uiterste best doet zijn gewicht te doen voelen.
Vergeet niet, zeiden in Makassar
enkele leden van de christelijke
partij Parkindo, dat die moskeeën
gebouwd worden met ge
meenschapsgeld. De gemiddelde is
lamiet voelt helemaal geen behoefte
om financiële offers te 'brengen voor
een eigen gebouw. Naar zijn mening
is dat een taak van de staat.
Overal waar mensen tot het
christendom overgaan, worden ker
ken gebouwd. De islam heeft echter
in de gaten gekregen dat die kam
pongs het eerste naar de kerk over
gaan, die geen moskeeën hebben.
Alsnog wordt nu geprobeerd dit ge
mis goed te maken. In Indonesië is
sprake van een wedloop tussen
moskee en kerkgebouw.
Natuurlijk zijn er islamieten die
nen dat zij offers moeten brengen
At draagt dati deze boer op
alov,de wijze zijn oogst nóg naar
de markt, toch dringt ook in de
verafgelegen kampongs de
nieuwe wereld binnen.
voor hun kerkgebouwen, terwijl de
mohammedanen zo gemakkelijk aan
hun Allah-huizen komen. Dat heeft
de regering-Soeharto gevoeld.
Er is nu een wet In voorbereiding,
die ook de kerken in aanmerking
wil laten komen voor subsidies ten
behoeve van kerkbouw. De kerken
verwachten voorlopig wel niet veel
van een dergelijke wet, omdat de
economie van het land volkomen in
de knoop zit, maar het plan wordt
toegejuicht, omdat het een einde zal
maken aan een financiële discrimi
natie.
Geen bewijs
De nieuwe moskeeën zijn dus
geen bewijs voor een herleving van
de islam, maar eerder pionnen in
een politiek schaakspel. De islam is
geen zuivere godsdienst; hij is tege
lijkertijd een brok politiek. De mo
hammedaan kent geen scheiding
tussen moskee en staat. Daarom is
hij steeds weer geneigd zijn gods
dienstige invloed voelbaar te maken
in machtsposities. Geestelijke kracht
is voor hem identiek aan politieke
macht.
Naturlijk zijn er islamieten die
er anders over denken. In Makassar
ontmoette ik N. Basir, één van de
hoofdredacteuren van Pedoman
Rakjat, een dagblad „gewijd aan
vrijheid en sociale gerechtigheid".
Hij zei letterlijk: „Wie bij de islam
bang is dat eigen mensen overgaan
naar een ander geloof, is in wezen
niet orthodox genoeg."
Maar deze man heeft onderwijs
gehad van ds. H. van den Brink, die
nu in Spanje werkt en hij heeft
samengewerkt met de taalgeleerde
dr. H. van Veen. Zijn mede-hoofdre
dacteur is een christen en zijn krant
gelooft in de noodzaak van een sa
menleving van islam en christen
dom.
Fundamentalisme
Een man als Basir blijft voorlopife
in de islamitische wereld een uit
zondering. De islam is net als het
christendom innerlijk verdeeld. Ik
Onze kerkredacteur Jan J.
van Capelleveen zwierf vier
weken door Indonesië om
kennis te maken met de ker
ken. In deze serie artikelen
beschrijft hij de huidige pro
blemen.
Zoals bekend wil de actie
„Kom over de Brug" (Giro
7600, Amsterdam) 20 mil
joen bijeen brengen, waar
van een deel bestemd zal
zijn om de Indonesische ker
ken te helpen de weg naar
de toekomst te vinden.
In zijn volgend artikel, dat
wij maandag hopen te pu
bliceren, beschrijft hij de
moeilijkheden die zich voor
doen tussen kerk en moskee.
Morgen publiceren wij in het
Zondagsblad een artikel van
zijn hand over de onderwijs
situatie in Indonesië.
kreeg echter sterk de indruk dat de
belangrijkste stromingen nog altijd
gevangen zitten in een star rationa
listisch fundamentalisme.
Daar is het ontstaan van dit ge
loof niet vreemd aan. De bijbel is
een verzameling geschriften
ontstaan over een periode van 1500
jaar onder verschillende culturen.
Het gevolg is dat het christendom
zich zij het lang niet altijd zon
der moeilijkheden steeds weer
heeft kunnen aanpassen aan nieuwe
cultuursituaties.
De koran is echter ontstaan tij
dens één decennium van de zevende
eeuw, onder een cultuur die mijlen
ver afstaat van de onze. Tot nu toe
kon de islam zich goed handhaven
in de primitieve samenleving van de
Indonesische kampongs.
Maar ook in dit land dringen ur
banisatie, secularisatie en (aarzelend
nog) industrialisatie zich op en de
Islam is er nog niet in geslaagd een
antwoord te vinden op de nieuwe
vragen die nu de kop opsteken.
Bezinning
Het gevolg is een noodzakelijke
bezinning op de bronnen waaruit de
islam is ontstaan. Niet voor niets
gebruikte de 'heer Basir de uitdruk
king „niet orthodox genoeg". Intel
lectueel bevindt Indonesië zich in
een periode die vergelijkbaar is met
de vorige eeuw in het westen. Het
onderwijs komt plotseling op gang.
Er is een overwaardering van ken
nis.
Kennis Is macht, invloed, geld.
Zoals christenen eens rationeel te
ruggrepen op een letterlijke uitleg
van de bijbel in hun strijd tegen
nieuwe ideeën, zo grijpt de overgro
te meerderheid van de islam terug
op een rationele en letterlijke uitleg
van de Koran, een levenshouding
die het beste als „fundamentalisme"
beschreven kan worden.
Er zijn stromingen in de islam die
hierin een gevaar zien. In plaats van
terug te vallen op de letterlijke uit
leg, wil men terug naar de bronnen
om echt orthodox te zijn en toch tot
een nieuwe wereld te kunnen spre
ken. Er worden nieuwe wegen ge
zocht. In de Indonesische boekwin
kels zijn voor een paar centen bro
chures te krijgen over „Islam en
democratie". „Islam en sociale ge
rechtigheid", maar ze zetten geen
zoden aan de dijk.
Studenten die werkelijk geleerd
hebben om na te denken, kunnen
hun wetenschappelijke visies niet
combineren met het huidige wereld
beeld van de islam. Sommigen ko
men daardoor bij de kerken terecht.
Hoewel geen enkele studentenpredi
kant nog een goede vorm gevonden
heeft om de universitaire wereld te
bereiken, ligt daar een zendingsveld
braak. Anderen blijven in naam is
lamiet, bij gebrek aan iets beters nu
ze geen atheïst meer kunnen wor
den, maar raken het innerlijk con
tact met hun godsdienst kwijt.
De jonge vrouwen voelen zich niet
meer thuis in de mohammedaanse
huwelijkswetgeving. Zij willen niet
langer met drie andere vrouwen een
man delen. Het monogame huwelijk
heeft grote aantrekkingskracht voor
hen. Zij verzetten zich ook tegen de
gemakkelijke echtscheidingswetten
van de islam, die een man eenvou
dig in staat stellen om één van zijn
vrouwen met een armbeweging het
huis uit te zetten. In hun kam
pongs zien de meisjes de tragische
gevolgen van een dergelijke wetge
ving in de levens'van de honderden
gescheiden vrouwtjes. Ze voelen er
niets voor zelf ook zo behandeld te
worden. Ze beginnen te staan op
hun eer van vrouw.
Marktvrouwen verkopen
gedroogde vis op de passan
De islam doet zijn best om deze
ontwikkeling op te vangen. Overal
in Indonesië worden islamitische
universiteiten opgericht. Maar als
buitenstaander krijg je toch sterk
de indruk dat het de islam nog niet
erg lukt de weg naar de maatschap
pij van morgen te vinden.
Vooralsnog dammen al deze po
gingen de weg voor velen naar de
kerk niet af. Die grote toeloop irri
teert de islamiet. Hij heeft altijd
geleerd dat zijn godsdienst het
meest verheven geloof is. Hij kan
zich niet voorstellen dat iemand dat
geloof ooit zal verloochenen. Nu ziet
hij het met eigen ogen gebeuren.
Hij kan zich niet indenken dat het
aan zijn geloof ligt. dus moet het
aan iets anders liggen. Het
christendom koopt zielen, denkt hij,
met steun uit het westen. De kerken
passen oneerlijke evangelisatie-me
thoden toe.
Geen wonder dat de islam op het
ogenblik, als enige oplossing om de
huidige ontwikkeling tegen te gaan,
de stichting van een islamstaat
ziet. Daarin kan iedere vorm van
geloofs-concurrentie verboden wor
den. Na de coup zag hij zijn kans
schoon om het communisme uit de
weg te ruimen, maar hij zag geen
kans de islamstaat te vestigen. Ge-
frusteerd door een nieuwe cultuur,
waar hij nog niet goed weg mee
weet, is hij nu ook politiek gefrus
treerd.
In plaats van het communisme
vindt hij riu de kerk als obstakel op
de weg naar zijn politiek ideaal. Op
vredelievende manier probeert hij
dit obstakel uit de weg te ruimen
via evangelisatiemethoden die dui
delijk van de kerk zijn overgeno
men.
Maar als die niet effectief blijken,
wordt incidenteel steeds weer terug
gegrepen op de oude, beproefde me
thode uit het verleden: de heilige
oorlog. Onlustgevoelens ontladen
zich in gewelddaden tegen kerken.
De christenen vrezen dat de grootste
moeilijkheden nog moeten komen,
ook al doet de regering-Soeharto
haar uiterste best om een nieuwe,
bloedige botsing te vermijden.
WASHINGTON De gouverneur
van New York, Nelson Rockefeller „is
nog niet van plan" mee te doen aan
de republikeinse voorverkiezingen in
New Hampshire, die op 12 maart wor
den gehouden.
en bij zware of
hardnekkige verkoudheid
POTTER'S CATARRH
PASTILLES
Alleen bij apotheker* en drogisten
NED. HERV. KERK
Bedankt voor Rotterdam-Delfs-
haven (wijkgem. Tussendijken): J.
A de Bruijn te Krimpen a. d. Lek.
Beroepbaarstelling: kand. mej. C.
Mijlhoff, Van Beijerenstraat 3, Alk
maar.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Heerhugowaard: kand.
J. O. C. Bouma te Utrecht, die dit
beroep heeft aangenomen.
GEREF. KERKEN (vrljgem.)
Pernis: drs. E. Teunis te Monster,
die bedankte voor Marum-Kornhorn.
EVANG. LUTH. KERK
Beroepen te Rotterdam (vac. dr.
C. H. Lindijer): dr. G. J. Lindijer te
Brussel; te Groede: mej. da. M. P.
Stol te Wildervank.
UNIE v. BAPT. GEM.
Aangenomen naar Veendam: J.
v. d. Geer te Noordbergum.
GEREF. GEMEENTEN
Tweetr.l tc Hardinxveld-Giessen-
dam: A. Hofman te Zeist en G.
■"jhipaanboord te Apeldoorn.
Beroepen te Beekbergen (Gld.):
C. Wisse te El: peet, dio bedankte
vot - ''/aardenbui g: te Scheveningen:
JL W\ Verhoef te Barneveld.
Synodeuitspraak
gevraagd
(Van onze kerkredactie)
DELFT Het maandblad
Protestants Nederland dringt
aan op een officiële verklaring
van de synode der Nederlandse
Hervormde Kerk over gezamen
lijke hervormd-rooms-katholieke
„eucharistie-vieringen", zoals er
vorig jaar een in Venhuizen
heeft plaatsgehad. Volgens het
blad is er verwarring en chaos.
Ten bewijze wordt er door het blad
op gewezen, dat in het blad De Pro
testant onlangs werd gezegd: „De
hervormde synode heeft nu ver
klaard, dat als de eucharistie wordt
opgevat zoals dat in de Nieuwe (r.k.)
Nederlandse Katechismus gebeurt, er
tegen de misviering met pastoor en
dominee samen geen bezwaar is."
De heer L. Huizer, medewerker
van Protestants Nederland, wendde
zich tot de redactie van De Pro
testant met de vraag, waar deze sy
nodale uitspraak te vinden was. Hem
werd geantwoord, dat gedoeld werd
op een uitspraak van prof. dr. A. J.
Bronkhorst. Hier werd aan toege
voegd: „Prof. Bronkhorst geldt toch
als spreekbuis voor de hervormde sy
node. als het gaat om de verhouding
tot Rome. Bovendien is zijn verkla
ring, (die prof. Bronkhorst aan een
Duits persbureau deed; red.), voorzo
ver wij weten, van die zijde niet
gedementeerd."
Bovendien verwees de redactie van
De Protestant naar een uitspraak van
het hervormd persbureau, luidende:
„Als een pastoor voor een eucha
ristieviering een hervormd predikant
uitnodigt en die eucharistieviering
wordt door de pastoor bezien in de
geest van de Nieuwe Katechismus,
dan kan een predikant ons inziens
zonder theologisch bezwaar aan de
uitnodiging gehoor geven. De Her
vormde Kerk heeft geen enkele roe
ping, dit kerkordelijk te verbieden."
Het secretariaat van de generale
synode van de Nederlandse Hervorm
de Kerk heeft hierop de heer Huizer
desgevraagd als commentaar gege
ven. dat het woord van prof. Bronk
horst in generlei wijze geacht kan
worden te zijn een uitlating van de
generale synode en dat ook 'het her
vormd persbureau in gevallen als de
ze, niet zonder nader overleg (het
welk ten deze niet plaatsvond) na
mens de Nederlandse Hervormde
Kerk kan spreken.
VATICAANSTAD Het bureau j
van de Osservatöre Romano en de
persdienst van het Vaticaan dit
zijn de twee persdiensten van het
Vaticaan zijn tot één samenge-
voegd. Het nieuwe bureau heeft de
naam Vaticaanse persdienst.
Het is gevestigd in het gebouw, I
waar tijdens het Vaticaans concilie
de persdienst was gevestigd. Inlich
tingen krijgt de nieuwe dienst direct
van het staatssecretariaat van het
Vaticaan.
De Osservatöre Romano stamt uit
1936 en de persdienst van hef Vati
caan uit 1966.
LONDEN De bekende bisschop
dr. John Robinson, schrijver van het
boek „Honest to God", heeft bedankt
als lid van de Labourparty.
Hij was het al niet eens met de j
Vietnampolitiek van de regering. De
nieuwe immigrantenwet was voor
hem de druppel, die de emmer deed
overlopen.
„De voortdurende weigering van 1
de Labourparty, zich te houden aan
vitale morele kwesties of zelfs aan
haar eigen officiële politiek inzake
Vietnam heeft bijgedragen tot het
rampzalig gebrek aan vertrouwen
in de Britse politiek", zei hij.
De bisschop heeft nu het lidmaat
schap van de liberale partij aange
vraagd, „de enige mensen, die be
reid zijn voor hun mening uit te
komen". Deze partij heeft al laten
weten, dat hij welkom is.
UTRECHT Het bestuur
j van de Kon. Ned. Jaarbeurs
j te Utrecht is bereid de zon
dagsluiting in acht te nemen
mits alle andere beurzen in
Nederland dit ook doen. Dit is
I gisteren door de algemeen-
i directeur, drs. J. H. D. van der
40.000 m2 netto-standruimte
fleer in Europa
weer
Kopenhagen mist
Londen gch. bew.
Amsterdam geh. bew.
Brussel geh. bew
Luxemburg licht bew
Paros gch. bew
Nice onbew
Frankfort geh. bew
Milnchen geh. bew
Zürlch geh. bew
Genève licht bew
Locarno onbew.
Wenen
Innsbrück zw. bew
Rome onbew.
Madrid regen
iMajorca onbew.
min. temp neerslag
gisteren
Hervormden spreken
over „win de vrede"
UTRECHT Op 30 maart zal in
de Princenhof aan de Eijkmanlaan te
Utrecht een „Reach out" worden ge
houden onder het motto „Win de vre
de".
Deze Reach out is voorbereid door
de werkgroep Gemeente Onderweg,
waarin" een aantal hervormde kerke
lijke organisaties samenwerken. Het
programma wordt verzorgd door de
subcommissie „In dienst van de vre
de" van de Hervormde Vrouwen
Dienst.
Sprekers zijn ds. G. H. ter Schc„-
get, prof. dr. J. M. W. Milatz (hoogle
raar in 'de kernenergie) en ds. B.
Kristensen. waarna een forum vragen
beantwoordt onder leiding van dr. M.
C. Jongeling, de voorzitster van „In
dienst voor de vrede".
UTRECHT De Koninklijke Ne-
derlandse Jaarbeurs slaat zijn vleu-
gels breed uit. De voorjaarsbeurs
voor uitsluitend gebruiksgoederen
(van 4 tot 12 maart) beslaat niet min
der dan 40.000 m2 netto standruimte.
Op 9 mei opent minister De Block
nog de 35.000 m2 beslaande Tcch-
ni-show. van duurzame investe-
ringsgoederen, wal een totaal exposi-
tie-oppervlak betekent van 75.000 m2.
Inmiddels 'is aan de Croeselaan de
bouw begonnen van het zogenaamde
gebouw ,.S", dat zeven verdiepingen
gaat tellen, 132 meter lang, 85 meter
breed en 40 meter hoog wordt. De
totale inhoud gaat 476.000 m3 bedra
gen, waarmee de Jaarbeurs het
grootste handelsgebouw van Neder
land rijk is, dat mogelijkheden biedt
tot exposities zoals nergens in Euro
pa het geval is.
De inhoud van het gebouw, dat
eind volgend jaar gereed komt, is
gelijk aan het volume van 16 Domto
rens. Voor de bouw is 35.000 m3 be
ton nodig, 3800 km betonijzer (een
afstand van Utrecht naar Jeruzalem),
drie jaar werk voor 3 0 man en ƒ3
milioen per maand.
De totale bruto vloeroppervlakte
wordt 77.000 m2 met 40.000 m2 netto
standruimte. Er tornt een grote con
greszaal met 1100 zitplaatsen, een
voor 800 personen, twee zalen voor
300 personen, één voor 100 personen, 4
voor 60 tot 100, 9 voor 25 tot 30
personen en nog 8 zaaltjes voor 10 tot
15 personen.
Elke verdieping krijgt een restaurant
met een totale accommodatie voor
2000 personen. De expositie functie
van het gebouw zal min of meer eed
permanent karakter gaan dragen, zo
dat men ook buiten de beursperioden
stands zal kunnen bezoeken. Eind
1969 zullen daarmee alle jaar
beurscomplexen bij de Croeselaan
geconcentreerd zijn.
Nog voor het einde van dit jaar
verwacht de Jaarbeursdirectie reeds
alle expositieruimte van het nieuwe
gebouw veitiuurd te hebben. De
eerste aanvragen voor het houden
van congressen zijn ook al binnen.
De totale overdekte expositieruimte
van de jaarbeurs gaat dan 82.200 m2
bedragen met een parkeerterrein
voor 2500 auto's, een parkeergarage
voor 1200 auto's en een groot hotel
met 500 bedden. Het complex is gele
gen naast het centraal station en op
korte afstand van het verkeersplein
Oudenrijn en de luchthaven Schip
hol. Utrecht zal daarmee beschikken
over het grootste Nederlandse „trade
center" van Internationale allure.
Kwast, meegedeeld in Utrecht.
Hij zei voorts dat het bestuur in
overleg met de Raad van Advies
heeft besloten de Voorjaarsbeurs dit
maal nog op zondag te sluiten. De
beursduur echter zal met ingang van
de volgende Najaarsbeurs worden
verkort van 8 tot 6 dagen. Bij de
verkorte beursduur zal de zaterdag
uitvallen, maar zullen de beurzen op
zondag beginnen.
Drs. Van der Kwast dééd ook me
dedeling van een gesprek met mi
nister De Block (financiën) over de
openstelling van de Jaarbeurs op
zondag. De minister had in de Twee
de-Kamer de toezegging gedaan over
deze kwestie met de Jaarbeursdi
rectie te zullen spreken.
De Jaarbeurs-directeur zei verder,
dat de Nederlandse vakbeweging be
grip zal tonen voor de eis dat
de zondagssluiting alleen in adht
zal worden genomen mits alle andere
beurzen in het land dit ook doen.
Drs. Van der Kwast kreeg deze ver
zekering in een persoonlijk contact
met vertegenwoordigers van het
NKV, NVV en CNV.
Moeilijke kwestie
De Jaarbeurs blijft de sluiting op
zondag echter een moeilijke kwestie
vinden, gelet op de openstelling op
zondag van andere Europese bèurzen
als Hannover, Keulen, Düsseldorf,
Frankfort en Brussel.
De heer Van der Kwast lichtte ver
volgens de internationale Voor
jaarsbeurs voor gebruiksgoederen toe
die van 4 tot en met 12 maart zal
worden gehouden. 1820 firma's uit 35
landen zullen hun produkten expose
ren. Om de expositiemogelijkheid
voor gebruiksgoederen zo ruim moge
lijk te maken is de beurs voor duur
zame investeringsgoederen, Tech-
ni-Show, verschoven naar 9 mei. De
beurzen zullen nu resp. 40.000 en
35.000 m2 netto standruimte omvat
ten.
Pe nieuwe Voorjaarsbeurs gaat het
grootste assortiment gebruiksgoede
ren vertonen, dat ooit in ons land op
één beurs is samengebracht.
Middenstand
De beurs is reeds de vijfde van dit
jaar en de directie verwacht er in
1968 nog 17. In totaal zal 240.000 m2
netto standruimte verhuurd worden,
elke m2 wordt hiermee vijfmaal ver
huurd.
Uitermate belangrijk noemde de
heer Van der Kwast de taak van het
midden- en kleinbedrijf. Ongeveer 25
pet. van de Nederlandse beroepsbe
volking vindt hier een bestaan, waar
van 10 pet. als zelfstandig onderne
mer. Circa 80 pet. van alle Neder
landse ondernemingen behoort tot
het midden- en kleinbedrijf.
Vele middenstanders verkeren in
moeilijkheden, omdat zij de snelle
ontwikkeling niet bij kunnen houden.
Verkopen is niet meer een kwestie
van lage prijzen, maar veeleer van
juist waarderen van de behoeften
van de consument. De heer Van der
Kwast merkte op, dat de mid
denstander tegenwoordig tegelijker
tijd verkoper, inkoper, reclame
deskundige, etaleur en boekhouder
moet zijn.
Belangrijker dan de kennis van de
produkten noemde hij de kennis hoe
te verkopen, hoe behoeften te schep
pen, hoe reclame te maken en hoe
service te verlenen. De ondernemer
moet meer kijken naar de wensen
van de consument. Er zullen daarom
voortdurend onderzoekingen nodig
zijn op wetenschappelijk niveau om
het gedragspatroon van de consu
ment na te gaan. De moderne effi
ciency begint in feite buiten de win
keldeur. „Het geld wordt op de stoep
verdiend".
De heer Van der Kwast stak ten
slotte zijn mening over een koop
avond en sluiting op zaterdagmiddag
niet onder stoelen of banken. Hij was
voor openstelling van de winkelbe
drijven op de gehele zaterdag. Tegen
avondvei koop had hij geen bezwaar,
indien al'hans een nderzoék bij de
consumer en zou uitwijzen, dat er
een behoefte aan een koopavond
bestaat en er met het betrokken
personeel een bevredigende regeling
kan worden getrof. >n.
