elegante vrouw
Bohemee toont
navolging naast
originaliteit
HET CUBISME IN PRAAG"
BONNETS"
SET MEEST
RAAGBAAR
ZATERDAG 57 JANUARI 1968
(Van onze moderedactrice)
ARIJS De Parijse vrouw
staat bekend als elegant
verzorgd. Men verwacht
de boulevards een voort-
rende modeparade. De
trkelïjkheid is echter, dat
Parijse vrouw de mode
tl kritisch bekijkt en het
en zonder kalmpjes aan doet
inneer het om opvallende
tails gaat. Ze draagt graag
en n goed mantelpakje, een
rfect zittende mantel. Ze
ld eft graag een goed kapsel.
ie,
)ij dat goede kapsel beginnen
or de hoedenontwerpers de na-
heden. Madame wil haar lok-
niet in de war hebben, wan-
•r ze haar hoed afzet. Dus
ze helemaal geen hoed meer
)e vrouw, die zich per auto
plaatst, vindt het de moeite
t en de vrouw, die met de
tro gaat of wandelt, plooit lie-
voorzichtig een hoofddoekje
De hoed is eigenlijk alleen nog
tel bij officiële gelegenheden,
wordt er op menige1 receptie
t nog wel wat gesmokkeld met
verplichting, dat een vrouwe-
ke gast een hoed draagt.
Heel langzaam, maar ook heel
ier vermindert dan ook het
ntal modistes, hoedenmakers
haute couture voor het hoofd
tij ven.
Pinturiei
Je verschijning van een nieu-
ster is dan ook een evene-
rnt en zo kon Jacques Pintu-
r op grote belangstelling reke-
tn, toen hij zich presenteerde.
Een salon vol grote capelines
canotiers, die beelden oproe-
i van grootse trouwstoeten,
irdenparty's en elegante wed-
nnen. Brede randen golven
ngs het gezichtje beschaduwen
t flatteus. Maar men moet er
tuurlijk geen wind mee van-
n!
Grappig waren die grote hoe-
n, waarvan de bol vervangen
is door een smalle reep, die
rars over het hoofd loopt, een
itte strik op de kruin. Ze zijn
Chaumet ontwierp voor Gilbert Orcel
deze moderne versie van de turban.
Cécile Billard deed de pothoed van 1930
herleven.
Marie Christiane ontwierp deze helmhoed
van wit stro, gegarneerd met wollen tres.
Breed gerande hoed met lage bol
van Jacques Pinturier.
meestal van heel fijn stro ge
maakt.
Brosseau
JEAN-CHARLES BROSSEAU,
die in de regel overloopt van
ideeën, heeft zich dit keer in
hoofdzaak op één model geïnspi
reerd: een luxe uitgave van de
ouderwetse tuinmanshoed. De
bollen zijn tamelijk hoog, de ran
den meer of minder groot, ze
vallen in schulpen om het ge
zicht. Geen garnering maar een
geraffineerde keus van twee
kleuren gevlochten stro, dat een
tweedeffect heeft. Het materiaal
maakt dus grotendeels de chic
van de hoed uit.
Dit keer hebben zijn bekende
easquettes een grotere klep. Ze
staan, hoe zonderling het ook
klinkt, jonge en lang niet meer
jonge gezichten en zijn altijd
geïnspireerd op het bekende
„Kid" model.
Palou
PATOU is de enige couturier
die zijn hoeden afzonderlijk
toont. Alle andere ontwerpers
doen dit zogenaamd tegelijkertijd
met de couture. In de regel blijft
het dan bij een paar modellen,
die bovendien nauwelijks opge
merkt worden.
Gelukkig blijft Patou de ge
woonte getrouw een aparte hoe-
denshow te houden. Van het be
gin tot het eind is zijn collectie
uitstekend. Natuurlijk heeft hij
ook zeer grote modellen, maar
merendeels toonde hij kleine en
middelmatig grote cloches met
sterk omgebogen rand.
Kleine toques, veelal van witte
organdie en tal van „bonnets
foulards"; dat zijn rondgewelfde
bollen waar een foulard omheen
is gedrapeerd. Dat klinkt heel
nuchter maar zoals een be
zoekster dwepend zei: „Het zijn
werkelijk gedichten."
Alle hulde aan Michel Goma
die ze ontwierp en aan de onbe
kende modiste, die ze wist te
verwezenlijken....
Ook ORCEL komt met cloches
en bonnets, maar eveneens met
baretten, groot of klein, alle in
zachte tinten of blauw van licht
tot marine toe.
Olivier
MARC OLIVIER heeft op zijn
meeste modellen een enkele ca
melia geplaatst. De modisten toch
trachten weer garnering in de
mode te brengen. Zagen we jaren
lang nooit een enkele bloem op
e'en hoek, nu is er haast geen
collectie of enkele modellen heb
ben op de rand of tegen de bol
een kleine witte camelia.
't Blijft een schuchtere poging
en die nog niet aan de hippies
doet denken hoewel die mis
schien niet helemaal vreemd aan
't idee zijn.
In ieder geval zijn de hippies
onschuldiger dan de werkelijke
inspiratiebron van de zomermo-
de 1968: Bonnie en Clyde het le
gendarische gangsterechtpaar uit
de jaren tussen 1920 en 1930.
MARIE CHRISTIANE en CE
CILE BILLARD hebben voorna
melijk werk gemaakt van clo
ches, canotiers, Peruviaanse
mannenhoeden en plantershoe-
den, de beide laatste zo groot als
spinnewielen.
Ook hier vraagt men zich af
wie ze zal dragen. Gelukkig ko
men ze verder met kleine clo
ches, kleine canotiers en bonnets.
Marie Cristiane heeft een ver
fijnd atelierwerk en Cécile Bil
lard ontwierp een capeline van
kurk. Dit materiaal, hoe vreemd
het ook aandoet, heeft een mooie
fluweelachtige gloed en is prach
tig van kleur.
Stellig zijn de bonnets de
meest draagbare modellen voor
deze zomer. Opengewerkt stro en
organdie, dat buitengewoon flat
teus Is, worden er veel voor ge
bruikt.
In het algemeen wordt verder
gewerkt met grof en fijn stro,
vilt, shantung en foulards. Alleen
pasteltinten zijn mode, maar
voor grote hoeden wordt soms
zwart genomen. Veel witte hoe
den zowel van vilt als organdie
voor het eerst sinds lang veel
zacht blauw.
Een cloche van Marc-Olivier, gegarneerd met zwarte camelia.
A
Schoolschrift
(Van onze onderwijsredacteur)
traks studeren
In 1949 verscheen voor het eerst het boekje „Na het
eindexamen.... Studeren?" Aanvankelijk als een
bescheiden brochure van 32 pagina's, werd het een
boekwerk, dat weliswaar alle informaties gaf aan de
aanstaande student, maar zo in de trant van „als je
dan beslist wilt, worstel je dan door deze eindeloze
rijen tabellen...". Een grote verbetering is het deze
maand verschenen eerste nummer van het tijdschrift
„Straks Studeren?". Afgezien van de kwaliteit van het
blad, is het veel doelmatiger dan „Straks Studeren?"
Het wordt reeds toegezonden aan leerlingen van de
een na hoogste klas. Twijfelaars (en hun ouders) kun
nen dus bijna een jaar lang overdenken wat de beste
opleiding is.
)ok vergelijken
Hoewel „Straks Studeren?" speciaal voorlichting
geeft over de studie aan universiteit en hogeschool
zegt de redactie toe, dat ook vergelijkbare studiemoge
lijkheden die het hoger beroepsonderwijs biedt ruim
schoots aan bod zullen komen. In een artikel over
„Techniek studeren" komt bijvoorbeeld naast de tech
nische hogeschool ook de hogere technische school
(hts) ter sprake. Het hoger beroepsonderwijs biedt
zijn eigen en vaak zeer aantrekkelijke studie- en be
roepsmogelijkheden. Het is daarom verheugend dat
naast „Straks Studeren?" in het najaar van 1968 een
apart boekje verschijnt dat uitvoerige informatie over
de niet-academische opleidingsmogelijkheden zal-be
vatten. „Straks Studeren?" een uitgave van de Staats
uitgeverij gaat f 7,50 per kalenderjaar (9 nummers)
kosten.
and acht voor zittenblijvers
In het blad van het Christelijk gymnasiaal en mid
delbaar onderwijs wordt aandacht gevraagd voor de
groep hbs-ers die straks gaat doubleren. Zij komen,
omdat op 1 augustus de Mammoetwet in werking
treedt, terecht in een ander schoolsysteem. Voor de
leerling die toch reeds niet op zijn plaats was op de
hbs zal de havo van vijf jaar uitkomst bieden.
De leerling doet dan wel zes jaar over zijn opleiding,
maar hij verspeelt slechts een jaar. Moeilijker wordt
het voor de jongens of meisjes die toch naar de
universiteit willen. Deze leerling komt dan in een
zesjarige school terecht en verspeelt dus in feite twee
jaren. Gelukkig hebben zowel de staatssecretaris als
verscheidene Kamerleden gewezen op de noodzaak de
ze leerlingen soepel op te vangen.
'ei/ van leraren
En tenslotte met de datum van 1 augustus voor de
deur nog een paar moeilijkheden over de opleiding
van leraren. Er is een Commissie-Drewes, waarvan de
voorstellen niet overal in goede aarde zijn gevallen.
Volgens velen bestaat de vrees dat lager gekwalifi
ceerde onderwijskrachten toegang krijgen tot typen
van onderwijs dit tot dusver alleen toegankelijk wa
ren voor universitair gevormden of mensen met een
volledige mo-bevoegdheid. In Onze Vacatures memo
reert Corb de visie van een leraar dat zelfs onderwij
zers met een hoofdakte bevoegd zullen zijn in enkele
vakken in de brugklas les te geven. Hun wetenschap
pelijke peil zal gelijk zijn aan dat van de tweede klas
hbs, sneert de schrijver, die er dan nog bezorgd aan
toevoegt dat op die manier de basis van ons onderwijs
wordt ondergraven.
VANAVOND TE ZIEN
NEDERLAND 1 VARA
7.06 uur Ja zuster, nee zuster.
8.20 uur Rudi Carrell-show: „Klop maai- op een deur".
9.05 uur Vragenspel: per seconde wijzer.
9.45 uur De Forsyte Saga. Deel 15: Geen weg terug.
11.05 uur Schaatsen in Oslo.
NEDERLAND 2 KRO
8.20 uur Hulla di Bulla, een televisieklucht.
9.50 uur Brandpunt, buitenspel vanuit het stadion
Bellevue in Amsterdam.
10.25 uur Europese kampioenschappen kunstrijden
voor dames.
VANAVOND TE HOREN
HILVERSUM 1 KRO
8.15 uur Operaconcert door Gré Brouwestijn en Giu
seppe di Stefano.
9.15 uur Stereo-Cocktail (gr.)
10.45 uur Goal, een muzikaal sportprogramma.
HILVERSUM 2 VARA
7.35 uur Artistieke staalkaart
8.50 uur Met de beer op stap (hoorspel)
10 00 uur Ensemble Benedetto Marcello (stereo)
ZONDAG TE ZIEN
NEDERLAND 1 AVRO
1.15 uur Europese schaatskampioenschappen uit Oslo,
(NTS).
8.30 uur De vliegende non (kleur).
8.55 uur Een avond met Corry Brokken.
9.55 uur Kunstgrepen van Pierre Jansen.
NEDERLAND 2 NCRV
8.05 uur Waarheid over spionage Deel 8: contra
spionage. (film)
9.3)0 uur Magazine Internationaal gezien.
10.20 uur Woonplaats van vier miljoen (documentai
re).
PROGRAMMA'S
RADIO
MOIU.IV
Hilversum I. 402 m. KRO
8 00 Nieuws. 8.15 Klassiek pla-
tenprogramma. 8.55 Inleiding
Hoogmis 9.00 Eucharistievie
ring. 10.00 Nieuws en wa
terstanden. 10.15 Stereo: Klas
sieke gewijde muziek (gr).
11.00 Limburgs Symphonle-Or-
kest. 11.50 Buitenlands
mentaar. NCRV: 12.00 Stereo:
Kerkorgelconc. (gr.); 12.40
Klass. platenprogr. 13.00 Nws.
V. d. kind. 13.30 Stereo:
Klassiek strijkkwartet (gr.).
13.55 Klavecimbel-recital (gr.).
14.10 Voordracht. NRU: 14.30
Sportreportages en -uitslagen.
CVK: 17.00 Gereformeerde
kerkdienst. 18.00 Gewijde mu
ziek. IKOR: 18.30 Mensen,
gesprek. 18.45 Kerk veraf en
dichtbij. NCRV: 19.00 Nieuws.
19.07 Stereo: Klassieke gewijde
muziek (gr). 19.30 De derde
wereld, lezing <4). 19 45 Stereo:
Klassiek altvloolconcert (gr.).
20.10 Het oekumenisch lied.
KRO: 20.30 Muzikale en tech
nische tips voor de stereo-
fans. 21.30 Licht muziekpro
gramma. 22.00 Populair pro
gramma over actuele
godsdienstige vraagstukken.
22.30 Nieuws. 22.40 Overweging.
22.45 Muzikale Informatie voor
kenners en liefhebbers.
23.55-24.00 Nieuws.
Hilversum II. 298 m. VARA:
8.00 Nieuws 8.18 Voor het
platteland, lezing. 8.30 Weer of
geen weer. (Om 9.00 Sportme-
dedellngen 9.45 Humanistisch
Verbond. IKOR: 10.00 Klnder-
dlenst. 10.30 Dienst van Schrift
en Tafel. 11.30 Vraag en ant-
16 01 In kleur: Sklppy. p'.m
18.25 Wegeninformatie. Aansl
Toto-uitslagen, plm 16.35 In
kleur: Dieren van Zutd-Ame-
rika, filmreportage. plm.
16.58—plm. 17.00 Informatie
over de Europese kampi
oenschappen Schaatsen t<
Oslo. 18.55 PI po de clown.
CVK/IKOR/RKK: 19.00 Bijbel-
verteUlng voor kinderen.
CVK/IKOR: 19.05 Barricade:
Politiek engagement, discussie.
NTS: 19.30 Sport. 20.25 Jour
naal. AVRO: 20.30 In kleur: De
vliegende non, TV-feuillleton.
20.55 Corry Brokkenshow. 21.55
Kunstgrepen. NTS: 22.20—22.25
Journaal.
Nederland n. NTS:
14.00—15.30 Teleac: 14.00 Auto
matisering (32); 14.30 Polemo
logie (19); 15.00 Russische les
(18). 18.55 Pi po de clown. 19.00
In kleur: Nieuwe avonturen
van Sebastien (2), TV-feuilIe-
ton voor de jeugd. NCRV:
19.30 Gewijde koorzang in de
kathedraal van Minden (Prod.:
ZDF). NTS: 20.00 Journaal.
NCRV: 20.05 De parallelle we
reld: dl. 8: Contraspionage.
21.00 Tweekamp, een quiz tus
sen studententeams. 21.30 In
ternationaal gezien: amuse
mentsprogramma. NTS: 22.15
Journaal. NCRV: 22.20—22.50
Filmdokumentaire over
kamp Auschwltz-Birkenau.
ZONDAG TE HOREN
HILVERSUM 1 NCRV/KRO
8.10 uur Geestelijke liederen.
9.30 uur Het weerhuis met o.a. Jules de Corte.
10.45 uur Audio: muzikale informatie voor kenners en
en liefhebbers.
HILVERSUM 2 AVRO
8.30 uur Rits, een open programma met gesprekken.
9.30 uur Russisch Concert door het Omroeporkest
(stereo)
10.50 uur Nog een toertje-om (gr.)
RADIO
VANAVOND
Hilversum I. 402 m. KRO:
18.30 Nieuws. 18.45 Actualltei-
NRU: 19.05 Het 30ste
Hoogovenschaaktournooi. KRO:
19.08 Jonge Artiesten met
orkestbegeleiding. 19.30 Voor
twintigers. 20.00 Stereo: Klas
sieke grammofoonmuziek. 20.15
Noord-Hollands Phllharmo-
nlsch orkest en zangsollsten.
21.15 Stereo: Lichte grammo
foonmuziek. 21.50 wegen door
de wildernis, lezing. 22.00 Ca
baretprogramma. 22.30 Nieuws.
22.40 Overweging. 22.45 Muzi
kaal sportprogramma met
kommentaren en reportages.
23.55-24.00 Nieuws.
Hilversum II, 298 m. VARA:
18.00 Nieuws en commentaar
op het nieuws. 18 20 Oude mu
ziek (gr). 18.45 Stereo: Ver-
zoekplatenprogramma. 19.30
Nieuws. 19.35 Artistieke Staal
kaart. 20.15 Promenade orkest.
20.50 Met de beer op stap.
hoorspel. 21.30 Lichte grammo
foonmuziek. 22.00 Stereo:
Instrumentaal ensemble. 22.30
Nieuws. 22.40 Franse chansons.
22.55 Plein en publiek: licht
programma. 23.55-24.00 Nws.
TELEVISIE
VANAVOND
Nederland I. NTS: 18.50 PI po
de clown. STER: 18.56 Recla
me. NTS: 19.00 Journaal.
STER: 19 03 Reclame. VARA:
19 06 Ja Zuster, nee zuster.
19.45 Rexie het talenwonder,
een Pools tekenfilmpje. STER:
19.56 Reclame. NTS: 20.00
Journaal. STER: 20.16 Reclame.
VARA: 20.20 De Rudi Carrell
Show. 21.05 Per sekonde wij
zer. quiz. 21.45 De Forsyte Sa
ge. TV-feullleton. 22 35 Achter
het nieuws. NTS: 23.00 Jour
naal. plm. 23.05-pim. 23.15 De
samenvatting van de Europese
kampioenschappen schaatsen
voor heren te Oslo.
Nederland II. VARA:
16.00-17.30 Drie kleine woord
jes. speelfilm. NTS: 18 50 Pipe
de clown. STER' 18.56 Recla
me. NTS: 19.00 Journaal. KRO:
19.03 Licht muziekprogramma.
19.54 Evangelie. NTS: 20.00
Journaal. STER: 20.16 Reclame.
KRO: 20.20 Hulla dl Bulla,
TV-klucht. 21.50 Brandpunt.
NTS: 22.20 Journaal. 22.25-22.55
Eurovisie: Reportages van de
Europese kampioenschappen
kunstrijden voor dames te
VHsteraas.
oord. 11.40 Dietrich Bonhoef-
fer en de muziek, muzikale
lezing. AVRO: 12.00 Bonte mu
zikale show. (Van 12.00 tot
14-30 uur kunnen de program
ma's worden onderbroken
voor reportages van de Euro
pese Kampioenschappen op de
Schaats te Oslo.) 13.00 Nieuws.
13.07 Radiojournaal. waarin
inch: De toestand in de we
reld. lezing. 13.25 Voor alle
weggebruikers. 14.00 Stereo:
Dansorkest en zangsollsten.
NRU: 14.30 Noordhollands Fil
harmonisch Orkest en solist.
In de pauze: plm. 15.20-15.40
Cursus muzlekluisteren. VA
RA: 16.30 Stereo: Strijkorkest
16.55 Stereo: Lichte grammo
foonmuziek. 17.15 Rakelinks:
satirisch programma. 17.50
Nieuws. NRU: 18.05 Sportre
portages en -beschouwingen
VARA: 18.30 Vrij entree: caba
retprogramma. NRU:: 18.50 Bij
nader Inzien: journallstenfo-
rum. VPRO: 19.30 Nieuws. 19 35
Chansons. 20.00 Klankbeeld
over Gijsbert Karei van Ho-
gendorp. AVRO: 20.30 Voor de
jeugd. 21.30 Stereo: Omroepor
kest. 22.30 Nieuws. 22.40 Radio
journaal. 22.50 Licht platen-
programma. 23.55-24.00 Nieuws.
Hilversum UI. 240 m. en
FM-kanalen. AVRO: 9.00
Nieuws. 9.02 Licht platenpro-
gramma. 10.00 Nieuws. 10.02
Juist op zondag. 11.00 Nieuws.
11.02 Muziek Mozaïek. VARA:
12 00 Nieuws. 12.02 Verzoekpla-
tenprogramma. 13.00 Nieuws.
13.07 VARA'S Popshow. 13.45
Lichte grammofoonmuziek.
NRU: 14.00 Nieuws. 14.02 Rome
- Ankara - Madrid: voor de
buitenlandse gastarbeiders.
15.00 Nieuws. 15.02 Athene -
Rabat - Warschau: voor de
buitenlandse gastarbeiders.
AVRO: 16.00 Nieuws. 16.02
Rhythm and blues. 16.35
Country and Western muziek.
17.00 Nieuws. 17.02 Sportactua-
liteiten. 17.05-18.00 Muziek-
Mélange.
TELEVISIE
Nederland 1. IKOR:
11.00—12.00 Hervormde kerk
dienst te Nijmegen. NTS: 13.15
Eurovisie: Europese
schaatskampioenschappen te
Oslo. 16.00 Nieuws lil het kort.
Hilversum I. 402 m. KRO:
7 00 Nieuws. 7.10 Het levende
woord. 7.15 Klassiek en
dern platenprogramma. (7.30
Nieuws; 7 32 actualiteiten: 7 55
Overweging; 8 00 Nieuws). 8.30
Nieuws. 8.32 Voor de
huisvrouw. (9.25 Conclliepost-
bus: 9.35 Waterstanden). NRU:
10.00 Het muziekleven ln Ne
derland van voor 1940. KRO:
11.00 Nieuws. 11.02 Voor de
zieken. 11.30 Bejaardenpro
gramma. NCRV: 12.00 (Stereo)
Lichte grammofoonmuziek.
12.22 Voor boer en tuinder.
12.27 Mededelingen voor land-
tulnbouw. 12.30 Nieuws.
12.40 Actualiteiten. 12.50 Radi-
o-snelbuffet. 13.30 (Stereo)
Licht Instrumentaal kwartet
<opn). 13 50 Schoolradio. 14.15
Operamuziek (gr). 15.00 Gere
formeerde godsdienstige uit
zending. NRU: 15.30 Zoeklicht
op Nederland. (16.00—16.02
Nieuws). 17.20 Overheidsvoor
lichting. NCRV: 17.30 Voor de
kleuters. 17.45 Voor de kinde
ren. 18 00 (Stereo) Meisjeskoor
met Instrumentaal sextet. 18.20
Uitzending van D'66.
Hilversum II. 298 m. VARA:
00 Nieuws en ochtendgym
nastiek. 7.23 Lichte grammo
foonmuziek en reportages.
(7.307.35 Van de voorpagina,
persoverzicht). VPRO: 7.55 De
ze dag. VARA: 8.00 Nieuws.
8.10 Actualiteiten. 8.20 Lichte
grammofoonmuziek en repor
tages (Vervolg). 9.00 (Stereo)
Moderne orkestmuziek (gr).
9.54 (Stereo) Moderne piano
muziek (gr). 10.00 Voor de
hulsvrouw, 11.00 Nieuws. NRU:
11.02 Premières door de Ne
derlandse radio-orkesten.
VPRO: 12 00 Blauwe maandag:
gevarieerd programma. 12.27
Mededelingen t.b.v. land- en
tuinbouw. 12.30 (Stereo) Muzi
kale aanwinsten. 12.50 Tien
voor Eén. praatje 13.00
Nieuws. 13.10 Informatie: ont
wikkelingshulp. 13.20 Pro me
morie. 13.25 Klassieke gram
mofoonmuziek. 14.25 Schoolra
dio. NRU: 14.45 Kleintje caba
ret. AVRO: 15.00 Voor de
vrouw. 15.40 (Stereo) Licht or
kest. 18.00 Nieuws. 16.02 (Ste
reo) Beschouwingen over ope
ra's. 17.45 O verheidsvoor lich
ting.
TELEVISIE MAANDAG
België: Nederlands progr.
Kan. 2 en 10. 14.05—15 10
School-tv.
HET Cubisme te
Praag" is een in
het Rotterdamse Mu
seum Boymans-van
Beuningen boeiend
gearrangeerde ten
toonstelling, die voor
de geïnteresseerde be
schouwer veel aan
trekkelijke facetten
heeft en in kunsthis
torisch opzicht be
langwekkend is.
De expositie vraagt
allereerst aandacht
voor negen Boheemse
kunstenaars die ten
tijde van het cubisme
tot de avant-garde be
hoorden. Zij zijn ver
tegenwoordigd met
116 werken. Een in
teressante vergelijking
wordt daarnaast gebo
den met de vermaarde
collectie van dr. Vin-
cenc Kramar, bestaan
de uit maar liefst zes
tien vroege Picasso's,
zes stukken van Bra-
que en zes van Derain.
In de eerste decennia
van deze eeuw was
Praag na Parijs een van
de belangrijkste centra van ver
nieuwde bezinning op de waarde
en functie van de kunst en cen
trum ook van avantgardistische
expressies. Vooral het cubisme
werd een zichtbaarmaking van
het analytisch bezigzijn van
kunstenaars. Zij probeerden door
te dringen tot de kern der din
gen en zochten een vormentaal
die tot uitdrukking zou kunnen
brengen wat zij als het primaire
van de werkelijkheid meenden
te hebben waargenomen.
Meer nog dan bijv. tot Dres
den en Berlijn, voelden de Bo
heemse kunstenaars zich in de
jaren vóór de Eerste Wereld
oorlog aangetrokken tot hetgeen
de cultuurstad Parijs had te bie
den. Dat de gevolgen ingrijpend
waren, valt bij zo'n overzichts
tentoonstelling al direct op. Men
behoeft geen expert te zijn om
in de meeste Tsjechische werken
het voorbeeld van een toonaan
gevende figuur te vermoeden of
een „Parijzenaar" regelrecht te
herkennen.
Grote voorbeelden
Bü Josef Capek (1887—1945)
springen Daumier, Picasso, Bra-
que en Leger naar voren. Achter
Emil Filla (18821953) „staan"
wanneer hij expressionistisch
werkt Munch en dan Bonnard
en Van Gogh. Als cubist is hij
de trouwste navolger van de
grote vormgevers.
Rudolf Kremlicka (18801932)
liet zich niet naar het cubisme
voeren, doch onderging, met
zichtbare zielsverwantschap, de
invloeden van de Vlaamse gen
reschildering en van verscheide-
Franse kunstenaars, onder
wie Corot, Manet, Degas en
Cézanne. Het gezicht op een
stationsgebouw (nr. 47) komt
uit de sfeer en van het palet van
Marquet.
Bohumil Kubista (18841918)
poogde tegenstrijdige eigen
schappen zijn mathematische
geest en zijn emotionaliteit
te combineren. Hij volgde daar
toe nauwkeurig, en met talent,
de yormontwikkeling en de com
positie van Cézanne. Merkwaar
dig is, dat zijn cubistische wer
ken tevens iets van de nationale
barokke geest tot uiting brengen
(o.a. zijn „Sint Sebastiaan", nr.
8).
Antonin Prochazka (1882—
1945) kwam na weinig overtui
gende verkenningen van het
cubisme tot een werkelijkheids-
verbeelding, waarin zich soms
een naïeve nabootsing van o.a.
Cézanne openbaarde. (Met lette
op compositie en details van de
„Kaartspelers").
Vaclav Spala (1885—1946)
toonde zich sterker en kleurge-
voeliger en ook een kunstenaar
met meer eigen „inbreng". Na
een cubistische periode keerde
hij, met bewondering voor o.a.
Cézanne, op zijn uitgangspunt
terug en kwam hü met fauvisti-
sche allure tot een persoonlijke
expressie, vooral in zijn land
schappen uit de jaren twintig.
Jan Zrzavy, de enige nog le
vende, nu 77-jarige vertegen
woordiger van de Boheemse
groep, hield zich maar korte tijd
met het cubisme bezig. Zijn
mystieke instelling dreef hem,
gestimuleerd door de geestver
wante Kubista, naar het ma-
gisch-realisme. (Gevoelig zijn
„De Vrienden", nr. 112.)
De twee krachtigste persoon
lijkheden waren de schilder
graficus Frank Kupka (1871
1957) en de beeldhouwer Otto
Gutfreund (1889—1927). Kupka
droeg bij aan de vernieuwing
door zijn abstracte expressies en
Gutfreund werd een voorbeeld
met zijn cubistische sculpturen
in eigen stijl.
Uit dit overzichtje blijkt wel,
dat het tentoongestelde werk
niet uitsluitend cubistisch is; er
zijn heel wat meer „ismen" en
nog meer beïnvloedingen van
kunstenaars-persoonlijk waar
neembaar.
dood in 1960 aan de Tsjechisch»
staat vermaakte.
vernieuwers
Twee
Dr. Kramar, criticus en kunst
historicus en later leider van het
Nationaal Museum van Praag,
mag terecht worden gezien als
een van de eerste en belangrijk
ste stimulators van de ontwik
keling van de kunst in zijn land.
Dat hij al vroeg onderkende
hoever de wezenlijke vernieu
wers uitstaken boven de grote
groep van natuurlijk wel geta
lenteerde experimentalisten,
staat niet alleen vast in zijn ge
schriften maar blijkt ook uit de
collectie die hij kort voor zijn
Rijk bezit
Praag kan trots zijn op dit be
zit, dat Picasso, Braque en De
rain toont in de sterke facetten
van nog jong élan. Maar de
kracht van deze voorlopers ont
hult tevens het daaraan niet
reikende niveau van de Boheem
se modernen. En als men daarbij
dan nog weet, dat verscheidenen
van hen zich op latere leeftijd
gingen uiten in een aan va
derlandsliefde ontsproten, doch
allengs aan de partijpolitiek
gebonden stijl van het sociaal-
realisme, dan rijzen de vraag
tekens.
De door de huidige directie
van het Prager Museum met
zorg gepresenteerde tentoonstel
ling in Rotterdam (eerder te zien
geweest in Londen en Brussel)
duidt op een verheugend verlan-
den naar internationale uitwis
seling. Het is echter een toena-
dering-halverwege, met een stuk
van een afgesloten periode en
niets van daarna. Dat laatste zal,
hopen wij, nog komen.
TON HYDRA
BIJ DE FOTO'S:
FOTO BOVEN: Voor Frank
Kupka vernieuwer werd, was hij
in zijn werk niet vrij van epigo-
nistische trekken. Zijn Cabare
tièrevan 1903 is bijna een Van
Dongen.
FOTO MIDDEN: De „Be
zorgdheid" van Otto Gutfreund
uit 1911 in dramatische zeg
ging teruggaand op de grote
beeldhouwer Rodin uas een
„vertrekpunt" naar de cubistische
expressies van de Boheemse
kunstenaar.
FOTO LINKS: Sint Sebasti-
aan" uit 1912 van Bohumil Ku
bista. Cubistische vormentaal en
een barokke geest gaan hier sa-
