ïlrnstige
binder
van mist
NASLEEP VAN RAMP ZAL
VEEL TIJD VERGEN
Commentaar
JAMIN
Vordt schade nog
eens zo groot
teVOLKING
:WIL MEER
WETEN
D*,.
Schade
honderd
miljoen
Uitsluiting van
25 Labour-leden
SPREUK
MET WEER
Maandig JJ |anuari 1968 - 48>te jaargang
Contain
Be Rotterdammtf
[Dordtï Dagblad
J Hieuwe
lun F. DIEMER
jrtdicteuri Dr. E. Diemer
CHRISTELIJK NATIONAAL DAGBLAD
„Stantvaitich U ghablevart
mijn hert In teghentpoetl"
Haagse
Courant
fdkantoor Leiden
Steenstraat 37
Postbus 76
Telefoon 31441
- Giro 58936 -
Abonnementsprijzen p. w. 1,04, p. m. 4,45, p. kw. 13,35
Klachtendienst bezorging 18.00—19.00 dot
"Faarverbod op de
Wester schelde
USSINGEN De zeer dichte
t heeft zaterdagavond en zondag
scheepvaart-, weg- en lucht-
keer ernstig gehinderd.
p de Westerschelde moest zater-
avond zelfs een vaarverbod wor-
ingesteld. Dat is voorzover be-
d nog nooit eerder voorgekomen,
veerdienst VlissingenBreskens
i vrijwel het gehele weekend ge-
ikt.
Dk het scheepvaartverkeer in Rot-
lam-Europoort heeft urenlang
[elegen. Op de Waterweg was
zicht slechts tien meter,
oor Hoek van Holland lagen gis-
ivond zeventig schepen te wach-
Een enkele kustvaarder is op
in verantwoordelijkheid door de
htende vloot geglipt en binnen-
ipen. De Harwich-boot" moest
zee enige tijd voor anker gaan.
GEZONKEN
p de Waal ter hoogte van Hel-
w is gistermiddag het Nederland
schip Mettie (576 ton) in aanva-
g gekomen met het Duitse schip
ckarstrand. Het uit Terneuzen af-
Dstige schip zonk onmiddellijk. De
e opvarenden konden worden ge-
De opvarenden van het Duitse
~^ip zijn van boord gegaan.
Iet 2.194 ton metende Noorse
chtschip Brabant heeft enkele
in het Nauw van Bath aan de
Dnd gezeten. Ongeveer dertig ki
neter uit Zandvoort zjjn het Gha-
e motorschip Prariver (6516 ton)
de Griekse Nissos Serifos in aan-
ing gekomen. De Prariver maakte
ter, maar de pompen wisten het
nendringende water af te voe-
Beide schepen konden hun reis
Rotterdam voortzetten.
OPENGERETEN
Iet motorschip Vectorius uit Rot-
lam is gisteren bij een aanvaring
le Rijn met het motorschip Peter
de uit Mannheim aan bakboord
igereten. Slechts met de grootste
loeite kon het schip, dat geladen
as met cellulose, voor zinken wor-
n behoed. De Vectorius (1017 ton)
de haven van Newied binnenge-
ept.
Schiphol zat gistermiddag en
rond potdicht. Een groot aantal
ichten moest worden geannu-
trd.
Veel passagiers, die voor een
egtuig hadden geboekt, gingen nu
it de trein naar het buitenland,
k vervoerden de Spoorwegen veel
strande luchtreizigers uit het bui-
iland naar Nederland.
fDe treinén hadden overigens wei-
hinder van de dichte, mist.. Er
rd vrijwel zonder vertraging ge
len, zelfs in het zeer mistige wes-
!Op de weg kwamen verscheidene
gelukken voor door de dichte mist
zie elders deze krant.)
(Van een onzer verslaggevers)
OTTERDAM Enkele Hoog-
vlieters hebben zondag een
nité opgericht naar aanleiding
ii de twee grote raffinaderij-
inden bij Pakhoed en Shell,
in wil aan het gemeente-
stuur van Rotterdam, de wijk-
id voor Hoogvliet en de petro-
emische industrie vragen gaan
illen over het aantal giftige en
vaarlijke stoffen en de hoe-
elheid daarvan, zich bevin-
Na de ramp
De grote hitte verjoeg op
het rampterrein de mist, zo
dat de fotograaf vanuit een
vliegtuig zaterdag deze joto
kon maken. Zeven tanks
branden fel, hetgeen een
zwarte, vette walm doet op
stijgen, die in noordweste
lijke richting afdrijft. In het
midden rechts is vaag te zien
hoe twee nevelkanonnen hun
stralen op de vuurgloed
richten: een druppel op de
gloeiende plaat! Ook op het
terrein in de rechteronder-
hoek van de foto is alles ge
blakerd en verwoest, evenals
links, naast de hoge schoor
steen. Een wirwar van
brandslangen voert van
diverse punten naar de ge
vaarlijkste vuurfronten. (Zie
verder pagina 5).
Luchtfoto Dick Lemcke
dend in de onmiddellijke omge
ving van de woonkernen rond
de industrieën in het Botlek- en
Europoortgebied.
Ook wenst het comité te weten hoe
het staat met de beveiligingsmaatre
gelen en waaruit die bestaan. Het
comité vraagt zich^ af of het niet
zinvol is het totale probleem van de
veiligheid in de openbaarheid te
brengen om daardoor de ongerust
heid onder de bevolking weg te ne
men.
Er is volgens het comité een stuk
communicatie gemist van de zijde
van de industrie. Men ziet in het
meer openbaar maken van onzeker
heden die onder de bevolking le
ven, de mogelijkheid panieksituaties
zoals deze het afgelopen weekeinde
zijn ontstaan, te vermijden.
De bewoners, aldus een van de comi
téleden moeten het gevoel hebben
veilig in deze streek te kunnen wo
nen en moeten niet in het onzekere
blijven over hun veiligheid.
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM Met de directe bedrijfsschade van naar schatting honderd
iljoen gulden is de Shell nog niet klaar. Want. zoals de directie van de Shell
vertelde, daar komen by het produktieverlies, de schade aan derden, de
«•routing" van tankers en nog andere indirecte verliesposten.
Re-routing van tankers is het naar elders dirigeren van tankschepen,
derweg om lading van Pernis in te nemen of voor Pernis aan te voeren.
i varen met een tankschip kost tienduizenden guldens per dag. Dirigeren
'ar een andere plaats kost al gauw tonnen.
Hoe groot de volledige bedrijfseconomische schade zal zijn, is nog niet te
fcgen. Maar dat die honderd miljoen wel eens zouden kunnen worden ver-
nbbeld, ligt voor de hand.
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM De gevolgen van de explosie en de grote raffinaderijbrand bij Shell-Pernis
zullen nog zeer lange tijd merkbaar zijn. Voor de bevolking omdat de achtduizend vierkante
meter nieuw glas niet in enkele dagen zal zijn aangebracht en eveneens de schade niet binnen
korte tijd zal zijn vergoed. Voor Shell omdat het zeker een half jaar zal duren voordat de schade
aan tanks zal zijn verholpen en voor de gemeente omdat diverse schoolgebouwen en woningen zijn
ontzet of scheuren hebben opgelopen.
"1 "I Diverse autoriteiten zijn dit week-
f /\1YI AAIT fiA IllOlil Cll^l oil einde naar Hoogvliet gegaan. Reeds
VJClIiüClllv IlldlJ Mlül Ol zaterdag bracht minister Schut van
volkshuisvesting en ruimtelijke or-
dening een bezoek aan het getroffen
I „Ijff I stadsdeel. Burgemeester W. Thomas-
^^-*^-*1* I AP |1 l'PH 1*111| sen was zaterdag terug van vakantie.
vlWlH V/ÜVyüVl. Hij zou zich vandaag persoonlijk van
de stand van zaken op de hoogte stel
len.
OORZAAK
Op het verwoeste deel van het
Shell-terrein speuren deskundigen
van Shell, van de arbeidsinspectie,
van justitie en bedrijfsrecherche naar
de oorzaak van de explosie. Direc
teur ir. T. P. van de Bergh zei: „Ex
perts zullen er weken mee bezig zijn
en dan is het nog onzeker of de oor
zaak ooit kan worden opgespoord.
De verwoesting kan zo finaal zijn dat
die nooit wordt opgehelderd." Hij
gaf toe dat het de grootste brand is
die Shell ooit heeft gehad en waar
schijnlijk de grootste raffinaderij-
brand die er ooit op de wereld heeft
gewoed.
Bij de blussing zijn ongeveer 180
brandweerlieden van Shell, Rotter
dam en Spijkenisse in touw geweest
De hoeveelheid materieel is in
drukwekkend. Er waren zelfs zes
blusboten, waaronder de Europoort
1 en 2. Shell spoot 35 ton schuim op
het vuur. Behalve in Hoogvliet,
werkte ook een grote groep glazen-
zetters op het Shell-terrein. Zaterdag
waren er al drie van de twaalf ver-
Toch heeft de bevolking van Hoogvliet de narigheid snel opgevan
gen. Ruim 3500 gezinnen hebben het weekeinde, als zij tenminste zijn
thuis gebleven, doorgebracht achter klapperend plastic, grauw hard
board of smerige dekzeilen.
meentewerken verzorgde het voor-
timmeren bij bejaarden en hulpbe
hoevenden. Ook de padvinders von
den daar een taak.
Via enkele iluidsprekerwagens
werd de bevolking van het een en
ander op de hoogte gesteld, afgewis
seld met opvrolijkende muziek. Reeds
zaterdag was de gemeente begonnen
met herstel van enkele scholen. Som
mige kinderen kunnen dinsdag al
weer naar school.
Anderen, zoals die van de lom
school, krijgen een week vakantie
omdat hun school nog niet voor ge
bruik gereed is.
De met hardboard zeulende Hoog-
vlieters zijn er over het algemeen
in geslaagd hun huizen voor de nacht
dicht te hebben. Een grote groep
glazenzetters was inmiddels, vooral
bij bejaarden en zieken, begonnen
met hun werk. Ook zondag hebben
deze mannen doorgewerkt.
ENQUETE
Vanmorgen zijn veertig enquê
teurs, twintig van de gemeente Rot
terdam en twintig van Shell op pad
gegaan om huis-af huis-aan te gaan
vragen naar de schade. Mr. M. A. B.
L. Van Meetelen. chef van de hulp
secretarie hoopt dat de totale schade
aan huizen en inrichtingen aan het
eind van de week bekend is.
Inmiddels is geconstateerd dat de
wijken Nieuw-Engeland en Digna-
Johannapolder het ergst getroffen
zijn. Daar werd negentig procent van
alle glas in de woningen vernield.
In de wijken Westpunt en Centrum
was dat tachtig procent, in het Oude
land zestig, en in Meeuwenplaat en
Zalmplaat twintig procent.
Omdat het niet helemaal denkbeel
dig was dat bepaalde individuen van
de gelegenheid gebruik zouden ma
ken om slecht of niet afgesloten wo
ningen en winkels te beroven, heeft
de politie zaterdag al direct een ex
tra contingent politiemensen naar
Hoogvliet gestuurd voor surveillance.
Dit zal voorlopig worden doorgezet.
Volgens de politie is er nergens een
poging gedaan om in te breken.
De hulp die de gemeente de bevol
king heeft gegeven, was doeltreffend.
Zeker zes grote vrachtwagens brach
ten hardboard naar Hoogvliet. Vanaf
een centrale plaats kon men het
board ophalen. Personeel van ge-
morgen voordeel
advocaatbowls
150 gram van 89
voor 75
niet duur wc# heerlijk
Iedere dag weer,
i heerlijke tractatie
diepingen van de kantoorflat van
nieuw glas voorzien.
Shell schat de materiële schade
aan de raffinaderij op honderd mil
joen gulden. De schade is intern in
het concern gedekt door een eigen
groepsverzekeringsmaatschappij die
in Londen is gevestigd. Het is niet
onmogelijk dat bepaalde toprisico's
bij Lloyds zijn ondergebracht.
Dinsdagmorgen komt een deskun
dige naar Pernis om de situatie te
bespreken. Na de oorlog investeerde
Shell 2,2 miljard gulden .in de raffi
naderij. De geplande investeringen
tot uitbreiding van de raffinagecapa-
citeit van ruwe olie van achttien tot
25 miljoen ton per jaar, zal 120 mil
joen kosten. Dit nieuwe gedeelte zal
in 1969 gereed zijn. Vermoedelijk zal
hier geen vertraging bij optreden.
Het Shell-complex bij Hoogvliet is
dan de grootste raffinaderij ter we
reld. Nu is dat nog de Shell-raffina-
derij op Curasao.
VERLIES
De raffinaderij zal een belangrijk
produktieverlies lijden. Toch hoopt
de directie dat aan het einde van de
week weer enkele onderdelen kun
nen draaien. De brand werd zondag
morgen om elf uur geblust. De laat
ste tank was toen uitgebrand. Reeds
vandaag zou Shell Chemie proberen
enkele installaties op gang te bren
gen. Men zal werken met enkele
voorraadjes omdat de raffinaderij
nog geen grondstoffen kan leveren.
Shell vervaardigt normaal veertien
honderd produkten.
In opslagruimte, totaal 1,7 miljoen
ton is nog voor 800.000 ton plaats.
Tankers kunnen dus gewoon blijven
aankomen. Afleveringen van che
mische en aardolieprodukten voor de
binnenlandse markt zullen gewoon
doorgaan. Andere Shell-bedrijven
zullen de export opvangen.
LONDEN De leiders van de
parlementaire Labour-fractie in het
Lagerhuis hebben zaterdag besloten
om 25 parlementsleden uit te sluiten,
omdat zy zich van stemmen heb
ben onthouden over de bezuinigings
voorstellen van premier Wilson,
den niet meer tot de Labourfractie
worden gerekend, waardoor zij dus
geen rol meer kunnen spelen in de
besluitvorming.
SITUERING van Hoogvliet t*
fout, zeggen de deskundigen nu
ook. Een ongelukkig gevolg van de
jaren na de oorlog, toen industriali
sering en woningnood om snelle be
slissingen riepen.
Vergelijking met het buitenland
plaatst het woongebied van Rijn
mond duidelijk in een nadelige po
sitie. De afstand tussen petrochemi
sche industrie en woonkernen is te
klein.
Maar wat kan er na twee opeenvol
gende rampen worden gedaan? Een
ongeluk komt nooit alleen, wil het
gezegde. Betekent dat werkelijk, dal
de volgende explosie in dat voor Ne
derland en Rotterdam zo waarde,
volle gebied tientallen jaren op zioh
zich zal laten wachten?
Die mogelijkheid zit er in, is de des
kundige mening. Het leven daar, on
danks de explosieven, biedt een re
delijke garantie van veiligheid. Rede
lijk wil in dit geval zeggen, dat er
ook doden kunnen vallen. Maar, ver
volgt men dan, leven is risico: huis
ongelukken en verkeer eisen ook le
vens.
Deze redenering is eenvoudig en ge
makkelijk. De gevolgen zijn nu nog
beperkt gebleven. Dezelfde explosie
overdag zou mogelijk tientallen le
vens hebben gekost.
Het zou te gek zijn om na de ramp
weer over te gaan tot de orde van de
dag. Het minste is wel, dat een gron
dig onderzoek de veiligheidsaspecten
nog eens nagaat. Zijn die Inderdaad
bevredigend, dan zal toch aan de an
dere zijde van het rampgebied iets
gedaan moeten worden.
De gemeente heeft goed en snel ge
werkt. Maar de gemeente maakt het
de bewoners van Hoogvliet, die weg
willen en weg kunnen, niet altijd
even gemakkelijk. Dat beleid is een
gevolg van de indertijd gemaakte
planologische fout.
We blijven zitten met een risico, hoe
klein dat in de toekomst ook moge
zijn. Men noemt dat: een verant
woord risico.
Voor de industrie daar, voor de ge
meente, maar vooral voor de bewo
ners van de bewuste wijken, blijft
het een ernstig vooruitzicht.
Men is nooit te oud om iets
af te leren.
DE BOISSON
0 Jeugdjaar van het
Leger des Heils
- pagina Kernmerk
„Dit bewij»t, dat ik gelijk had."
NCRV BESTU
DEERT VAART
VAN DE WETEN-
SCHAP - PAGINA
RADIO TV
DE BILT Een uitgebreid
hogedrukgebied bevindt zich
boven west- en centraal-Europa.
Dit had tot gevolg dat er maar
weinig wind was. Het hogedruk
gebied is gevuld met tamelijk
vochtige lucht, waardoor in een
groot gedeelt van west-Europa
op uitgebreide schaal mist voor
kwam. In de nacht vroor het in
ons land in het algemeen licht.
Intussen stijgt ten westen van
Ierland de druk terwijl een
depressiegebied in de richting
van Scandinavië beweegt. Als
gevolg hiervan zal de komende
vierentwintig uur de wind bij
ons uit westelijke richtingen
gaan waaien. Hiermede wordt
iets minder koude lucht aan
gevoerd.
DE BILT Overwegend
droog weer met op vele plaatsen
laaghangende bewolking of
mist, maar later ook mogelijk
hier en daar opklaringen. Zwak-
>ke tot matige wind uit weste
lijke richtingen. In het zuiden
en oosten van het land lichte
vorst tot temperaturen om het
vriespunt, elders dezelfde tem
peraturen als vandaag of iets