arttransplantatie is ook in Nederland denkbaar Vanneer is donor biologisch preparaat geworden? ocstand Block - vijfde iet nieuw hart - slecht De Gaulle verzacht kritiek op Israël Tanker loopt van werf op wrak in Botlek Resultaten methode weinig hoopvol 'ANK VOOR HARTEN IN VS (er druk Ifonderzoek Kerkvereniging in Joegoslavië De boef Bonn tegen een markt van „negen" Jongen van 10 slaat vader met bijl dood DampObevrijd) Schade was minimaal WOENSDAG 10 JANUARI 1008 i Waarom zal de huidige methode van harttransplan- jatie volgens de Utrechtse deskundige, dr. C. L. C. [an Nieuwenhuizen, in de toekomst niet houdbaar Rijken? In de eerste plaats vanwege de technische Iroblemen, die zich erbij voordoen (te weinig donors en het in feite te korte tijdselement). Ten tweede: aUe ethische kwesties verbonden aan de vraag: wanneer is de donor overleden? En ten laatste wettigen de re sultaten van harttransplantaties de vraag: zijn die alle moeiten, spanningen en problemen wel waard (Van een onzer redacteuren) UTRECHT Het is denkbaar, dat ook Nederlandse hartchirurgen zich aan harttransplantaties zullen wagen. Het geldt hier een ont wikkelingsfase, die misschien wel doorgemaakt moet worden. We hébben enkele hartteams die zo'n operatie kunnen uitvoeren. En juist in ons land wordt nogal veel gewerkt aan immuniteitsproces sen. Vooral door dr. J. J. van Rood in Leiden en door prof. dr. J. J. van Loghem jr. in Amsterdam. 1 C. L. C. van Nieuwenhuizen, \rzitter van de wetenschappe- adviesraad der Nederlandse jrtstichting. Men wil, zo zei ons dr. C. L. C. van Nieuwenhuizen, in zijn commentaar op de jongste ontwikkelingen in Zuid-Afrika en Amerika, met deze onderzoeken komen tot een soort waardering van bepaalde weefsels. Het is enigszins te vergelijken met het determineren van bloedgroepen. Alleen: het is veel ingewikkelder. In elk geval wil men zo ver komen, dat STEW YORK Dr. Kantro- e% van het Maimonides- ^jcenhuis in New York heeft u-leren de vijfde harttrans- ,r% Nederland heeft ook België bij 1 1 Amerika aangedrongen op on derhandelingen die kunnen leiden traj oplossing van het Vietnamese laifbleem. Intussen heeft Washington snï niet definitief gereageerd op een mejbetreffend aanbod van Hanoi, ketigenomen mag worden dat de vofctie van Amerika op dit voorstel 'ertadig wordt voorbereid. Of het iaiUief zal uitvallen zal mede afhan- i van de bevindingen van ambas- -peur Chester Bowles in Cambodja Jlihet overleg met China in War- laatste wijst er op dat president inson naar een oplossing in groter ^feand streeft. Ook communistisch icdna en Rusland zouden erbij be ls fcken moeten worden, zoals op de jeefse conferentie van 1954. -eii vergelijk over Vietnam, uitlo- op vertrek van Amerikaanse ;e jdkrachten, zou echter met méér iolietere waarborgen omgeven moe- worden dan het akkoord dat bij- ^Veertien jaar geleden te Genève •en1* bereikt- 'er^n had Frankrijk zijn nederlaag legeven. Het moest zich min of Ir bij de eisen van de tegenstan- neerleggen. I "W zijn de rollen omgekeerd. De Hwaarden voor onderhandelingen r een vreedzame oplossing zijn is aanwezig. iDAT de president van Frankrijk •eu) 21011 laatdunkend had uitgelaten ieef het karakter van het joodse hS en de bedoelingen van de staat rij Él ten opzichte van zijn Arabi- jmi buurlanden, deden zijn mede kers veel moeite hem te verde- |n. heeft blijkbaar niet geholpen. Franse staatshoofd heeft inmid- 'yin hoogst eigen persoon moeten ren|ekeren. dat hij het goed bedoeld nUjt toen hij (Israël van agressie ndjhuldigend) het joodse volk een ststvolk noemde, dat zelfverzekerd 19h domineert, niqallend is dat de president dit (t geschreven aan Ben Goerion, 3s3jx-premier die bekend staat als 3"4svijand van premier Esjkol. Dc- rleëindigde juist een bezoek aan ^jident Johnson, die Israël steun ft toegezegd, i dan ook, de Franse president t een van zijn vele weinig ge- rjiige uitspraken teruggenomen. t de diepere beweegredenen laat Vooralsnog raden, maar dat ver- Irt aan de zaak niets. ware te wensen dat de generaal i nu ook aan een verder strek- P| zelfonderzoek gaat wijden. De 'S wmst daarvan zou verrassende ^nFüjkheden bieden voor de we- waarin hij leeft, niet het minst plantatie ter wereld geleid. De 57-jarige gepensioneerde brand weerman Louis Block kreeg het hart van de 29-jarige secre taresse Helen Krouch, die over leed aan een onherstelbaar let sel aan de hersenstam. De toe stand van Block is kritiek. Er zijn bloeddrukmoeilijkheden. Deze harttransplantatie was de langste tot mu toe. Onder leiding van Kantrowitz, dezelfde die óe tweede transplantatie verrichtte op een baby die zeven uur na de in greep overleed, is een team van 22 artsen ruim acht uur bezig geweest. Vijf uur daarna werd meegedeeld, dat de -toestand van Block „een wen ding ten kwade" 'had genomen. Het grote probleem by deze in greep was, dat het hart van de donor maar half zo groot was als het hart van Block. Dr. Kantrowitz zei, dat afstoting op het ogenblik geen moei lijkheden meer geeft. Het nieuwe hart van Block wordt voorlopig aan de gang gehouden door een door helium aangedreven pomp, een vin ding van Kantrowitz zelf. Dat is no dig om de bloedsomloop gaande te houden die het kleine hart niet zelf kan regelen. ZELDZAAM Ondanks deze moeilijkheden had Kantrowitz de operatie doorgezet, omdat donor en ontvanger van de zelfde vrij zeldzame bloed groep waren, die slechts bij vier pro cent van de mensheid voorkomt. De pomp van Kantrowitz die al eerder met succes op hartpatiënten is toegepast, is een soort flexibele buis met aan het uiteinde een bal lon. Deze is in de dij van de patient ingebracht en door de aorta tot op gelijke hoogte met het hart gestuwd. Via een elektrocardiograaf wordt de stuwing geregeld. De toestand van Barnards patient, dr. Blaiberg, blijft goed. Barnard 'had een weerwoord op de kritiek op zijn operaties: „Waarom nu verwijten? Op 'levertransplantaties is nooit kri tiek gekomen, terwijl dezelfde fac toren ook hier een rol spelen". De toestand van de Amerikaan Kasperak, die begin deze week kri tiek was. is wat verbeterd. De bloe dingen zijn gestopt. Hij is bij kennis en lever en nieren werken iets beter. VOORRAAD Overal uit de wereld stromen de berichten over harttransplantaties en Hartonderzoek binnen. In Los Angeles zal een wereldbank voor menselijke organen worden opgericht. De bank zou „Transplantatiemaatschappij van Los Angeles" moeten heten. Uit Oklahoma wordt bericht, dat daar voorbereidingen worden getrof fen voor een zesde harttransplanta tie. Frankrijk zelf. NOVI SAD Twee kleine lutherse kerken In Joegoslavië hebben zich met elkaar verenigd. De Evangelische Kerk in de Volksrepubliek Servië is opgegaan in de Slowakische Evange- lisch-Christelijke Kerk. Samen heb ben zij rond 60.000 gemeenteleden. Eerstgenoemde kerk was Hon- gaarstalig en behoudt een eigen sy node. De Engelse minister van buitenland se zaken, George Brown zal morgen middag in Washington besprekingen voeren met zijn Amerikaanse collega Dean Rusk. Het onderhoud wordt ge zien als een voorbereiding van het be zoek dat premier Wilson aan de VS zal brengen. men kan zeggen: van dat en dat or gaan valt niet zoveel reactie te ver wachten. Veel verschil? Waarschijnlijk is bij de tweede operatie in Zuid-Afrika meer z.g. im munologische typering geweest dan bij de eerste. Of dat veel verder zal blijken te helpen betwijfel ik; ook Shumway, de leider van het Ameri kaanse chirurgische team, heeft dat niet zoveel verder geholpen. Het was Shumway, die de basis legde voor deze harttransplantaties op grond van zijn vele" dierproeven. Iedereen in de vakkring verwonderde zich er al over, dat hij er nog geen had verricht. Maar hij was voorzich tig- Barnard heeft nu zelf gezegd waar om hij ertoe overging: uitstel was voor hem niet mogelijk door toene mende jicht ?n zijn handen, waardoor bij niet lang meer zal kunnen opere ren. Omdat Barnard het deed kon Shumway het moeilijk meer laten lig gen. Shumway en Barnard komen uit dezelfde „school". Waarom ik meen dat hart transplantaties niet de toekomst zul len blijken te hebben? Er zijn vele redenen voor aan te voeren. Om te beginnen blijft men bij deze methode altijd gehandicapt door een verdwij nend klein aantal donors tegenover een bijzonder groot aantal patiënten die een ander hart nodig hebben. Dan speelt heel sterk het tijdsele ment: heeft men we! een dode op een gegeven moment als dat nodig is? Aangenomen dat men zover is, dan krijgt men met hel volgende pro bleem te maken: het hart moet zo snel mogelijk uit het lichaam van de donor worden verwijderd. Het or gaan dient te worden geconserveerd. Een mogelijkheid is het koelen. Ver der kan het orgaan aan een kunst- hart worden aangesloten om het der halve kunstmatig te doorstromen. Vooral de kransslagaderen. Het hart blijft dan wat langer in tact. De toegemeten tijd is echter bij zonder kort. Tè kort in feite. Van daar. dat naarstig verder gezocht wordt naar mogelijkheden hoe men een hart buiten het lichaam functio neel zo goed mogelijk kan houden. Wat is dood? Volgende probleem: de donor moet overleden zijn. Is dat de dood met alle kenmerken van dien? Dan zou het te laat zijn: het donorhart ware niet meer bruikbaar. Het is nu: van de donor moet worden vastgesteld dat hij niet meer in het leven terug komt. Toen een donor dreigde te sterven heeft men, dat is toegegeven, hem nog enige tijd in leven gehouden door hartmassage, door hem met een apparatuur te verbinden. De nade rende dood van de donor werd zo uit gesteld teneinde de ontvanger gereed te kunnen maken voor de operatie. Daarmee is het probleem gesteld: wanneer is iemand zo ver dat gezegd kan worden: er is geen omkeer meer mogelijk, hij is „bevond the point of no return"? Het punt derhalve waar op men zou kunnen constateren: de donor is filosofisch, is moreel overle den. Hij is dood in de zin van: hij wordt geen mens meer. Biologisch preparaat In feite verschuift men zo eigenlijk de grens van de totale weefseldood naar de functionele dood. Het ogen blik, waarop men zou kunnen zeggen dat de hersenfunctie uitgeschakeld is; de donor is nu in feite een biologisch preparaat geworden. Maar wannéér kan worden vast gesteld dat iemand op het punt van „no return" is gekomen? Een zaak die moeilijker is dan velen denken. Er zijn immers gevallen bekend, dat er geen ademhaling, geen hartslag meer kon worden geconstateerd, maar het hart toch nog samentrok en de ademhaling er in heel geringe ma te toch nog bleek te zijn. Ik denk aan toestanden van shock bijvoorbeeld. Die mensen kunnen dat komt her haaldelijk voor weer in het leven teruggeroepen worden. Cardiologen weten voorts al heel l:mg dat een hart bovendien nog vol ledig stil kan staan, terwijl het nog wel de elektrische impuls heeft, die op het electrocardiogram produceer- baar is. Van daaruit kan dan de hartslag nog weer opgewekt worden. Niet waterdicht Het punt daarbij is natuurlijk wel of de hersenfunctie terugkomt en daarom moet men dan ook een elec- troencefalogram (EEG) maken. Maar zelfs dat is geen waterdichte zaak, want er zijn situaties bekend waarbij het electroencefalogram praktisch af- wezip was en de hersenfunctie later weer terugkwam. Ik wil maar zeggen, aldus dr. Van Nieuwenhuizen. dat het hier een zeer moe'liik vraagstuk betreft. De ge neeskunde ziet zich door het hartdo- norsehap acuut voor de vraag -ge plaatst: Hoe kan men. het liefst met een volstrekte, maar in elk geval met zo groot mogelijke. zekerheid vaststellen dat iemand overleden is? Dat is het kernpunt. Als men tenslotte weet dat tot nu toe nog nimmer een biologisch wezen in dit geval een dier na een harttransplantatie langer dan 18 maanden heeft geleefd, dan lijkt het effect van de ingreep, tenzij de mens beter zou reageren, niet zo heel groot. Het is niet denkbeeldig dat men zich zal gaan afvragen of dit alle moeiten, opofferingen, spanningen en problemen (zie boven) waard is. wan neer iemand die in slechte toestand is, op deze wijze zijn leven met zeg 18 maanden ziet verlengd. Dat is dan toch eigenlijk een uitgesteld dood- Briefwisseling met Ben Goerion PARIJS President de Gaulle heeft zich ook in een brief aan ex-premier Ben Goerion van Israël gekant tegen de mening dat hij er anti-joodse en anti- Israëlische gevoelens op na zou houden. De brief van de Gaulle op 30 de cember gedateerd en gisteren in Pa- rys gepubliceerd, is een antwoord op een brief van vijftien bladzijden van Ben Goerion die de Gaulle verwijt op zijn persconferentie in november „verrassende, harde en kwetsende uitdrukkingen tegenover Israël en Wij mogen dan wat sneeuw gehad hebben, in Engeland was het baggeren door de witte en later modderige substantie om op de plaats van bestemming te komen. Behalve de Londense onder grondse. roas alle verkeer ge stremd door de sneeuw. Zelfs de brave Big Ben liet het op een gegeven ogenblik afweten. Een dikke mist walmde, zodra ik de broodjeswinkel binnenkwam, op mijn brilleglazen en deed me hulpe loos tasten naar een lichtbron, waar ik de toonbank vermoedde. Doordat ik mijn handen vol pakjes, een pa- rapluie en een tas had kon ik de bril niet afnemen en nog minder een zakdoek pakken en het kijkertje schoonpoetsen. Ik moest en zou eerst een honk voor mijn bagage moeten vinden. Het was er vol. vage schimmen langs een muur. waar wel tafeltjes zouden zijn. Toen klonk een goedige bas in mijn oren: „Kom maar op juffertje" en voelde ik een ruk aan mijn arm, waardoor mijn parapluie wegglipte. Een hand pakte mijn hand en ontwrong me een boodschappennet. Het was een eng gevoel zo langzaam geplukt te wor den. Maar eindelijk zag ik toch kans met ijskoude vingers de bril van mijn neus te lichten, een zakdoek uit mijn tas te wringen en met het gewoontegebaar mijn glazen door zichtig te poetsen. Bril weer op en mijn omgeving stond helder om me. Het bleek, dat ik in een man- nenstaat was aangekomen. Brede zware kerels in dampende jassen, die allemaal naar me keken. Het liefste was ik razendsnel weer verdwenen. Het was duidelijk, dat het hier een eohte stamgastenzaak was van toffe jongens onder elkaar. De baas achter de toonbank reikte net aan een nieuwbinnengekomene zonder dat er één woord gezegd was een broodje tartaar mét ui over en een klant pikte met een lange vork een keiharde zure ui uit een stop fles. Naast me stond een man met een dik rood hoofd en hele kleine oog jes, zo'n vent die in een film je direct doet roepen: „Daar is de boef..." Mijn net, mijn parapluie, mijn tas waar was het allemaal? Ik greep, de argwaan in het hart en de ogen, mijn spullen bijeen. Peuterde, weer overladen, aan mijn kraag, waarvan het. bont klam aan mijn gezicht kriebelde. De dikke nam opeens maatrege len. Tikte een jongeman op de schouder en commandeerde: „Hup Kees, opstaan, laat die zus nou is zitten. Juf, leg je spullen nou op dat tafeltje. Jan", tegen de man achter de toonbank, „Geef der een hete koffie". Jan kwam al. De koffie dampte. Langzaam dronk ik, kwam de warmte lekker om en in en aan me. Ik glimlachte maar eens tegen de dikke. Hij begon direct het gesprek. „Hebben we hier niet vaak. Da mesbezoek. Zeker zomaar binnenge waaid?" Ik knikte: „Ja ik was versteend van de kou en had honger." Dat was waar ook, die honger was ik even vergeten, nu een paar broodjes bestellen. Ik stond op en wilde door de haag van ruggen naar de toonbank, maar de dikke duwde me terug op de stoel. „Zeg het maar. Ik haal het wel effe." „Een pekelvlees en een salami, graag", bedacht ik gauw. De dikke brulde over alle hoofden heen. „Een pekel en een salami, dubbel, Jan" Verzadigd, warm en nu toch wel verlangend weg te komen, stond ik even iater op. Pakte mijn spullen bij elkaar en ging naar de toonbank om af te rekenen. De dikke was na een joviale groet verdwenen. „Hoe veel is het?", vroeg ik. Jan keek me verbaasd aan: „Het is allang betaald, mens", zei hij. Wat schichtig ben ik weggegaan, mijn weldoener was nergens te be kennen. Bedanken kon dus ook niet. Maar ik zal nooit meer roepen: „Daar is de boef...." het Joodse volk te hebben gebruikt gebaseerd op onjuiste en onduide lijke gegevens". Vooral zijn opmerking waarin hy het Joodse volk kenschetste als „een elitevolk -dat zelfverzekerd is en domineert" ontlokte felle kritiek. De Franse president vindt het maar vreemd dat deze uitlating als een negatieve werd beschouwd. Integendeel, to schrijft hij in een brief, „ik heb hier alleen maar liet karakter willen onderstrepen, dat de Joden in staat heeft gesteld als volk te blijven bestaan en zichzelf te blij ven na negentien eeuwen onder bui tensporige omstandigheden te heb ben geleefd. Regeling via I N De president blijft er echter bij dat Israël de „grenzen van de noodzake lijke bescheidenheid" heeft over schreden toen het ondanks duide lijke waarschuwingen van de Fran se regering, in juni vijandelijkheden tegen de Arabische landen begon en „met geweld Jeruzalem en Jordaan se, Egyptische en Syrische gebieden veroverde". Hij zegt verder in zijn antwoord dat hy gelooft in een regeling van 'het conflict tussen Israël en de Arabische landen via de VN, mits de Israëlische troepen zich terug trekken uit de gebieden die zij be zet houden. Frankrijk, aldus de Gaulle is even'tueel bereid mee te werken aan deze regeling die ook „erkenning van Israël door zijn buurlanden" in houdt, en wel niet alleen op het poli tieke vlak maar ook „ter plaatse". De Gaulle erkent voorts dat de „ergerlijke blokkade'' in de golf van Akaba tegen Israël gericht was en dat land zich terecht bedreigd voelde. Maar toch was het beter geweest als Israël zich „in zijn ter ritoriale ambities" strenge matiging had opgelegd. Het Libanese blad Al Nahar meldt dat de speciale VN-vertegenwoordiger in het Nabije Oosten, de Zweed Jar ring, met de Jordaanse autoriteiten besprekingen heeft gevoerd over het i vredesplan van paus Paulus VI. Het Vaticaan zou het bestaan van een der gelijk plan. dat de paus aan Johnson zou hebben voorgelegd, niet willen ontkennen. Het wordt echter ook niet bevestigd. Het plan houdt onder meer in dat Israël de bezette gebieden binnen een jaar moet verlaten. De VN moet op deze operatie het oog houden. BONN De Westduitse regering is op het ogenblik tegen de vorming naast de EEG van een ge meenschap van negen, bestaande uit vijf EEG-landen (zonder Frank rijk) en de vier landen die tot de EEG willen toetreden: Engeland, De nemarken, Noorwegen en Ierland. Dit is in regeringskringen te Bonn mee gedeeld. Men wil voorlopig blijven proberen de vier kandidaat-leden in de EEG te krijgen. Bonn hoopt Enge land er toe te kunnen krijgen in te stemmen met een etappegewijs toe treden tot de EEG. Kees Verkerk en Stien Kaiser z\jn gekozen als sportman en sportvrouw van het jaar. Bij de heren werd Coen Moulijn tweede en Tiemen Groen derde. Ada Kok 'werd tweede bij de dames. Op de foto de wereldkampioenen schaatsen Kees en Stien. KEULEN Een 10-jarige jongen heeft maandagavond in Porz bij Keu len zijn 37-jarige vader met een handbijl doodgeslagen nadat deze een hevige ruzie met zijn vrouw had ge had. De jongen gaf de man enkele sla gen op het hoofd toen deze in de huiskamer zat. Volgens de moeder had haar zoontje gezegd dat hij dit had gedaan „om eindelijk rust te hebben". Volgens het Duitse recht kan de jongen niet gestraft worden. Wel gaat men na of hij in een tehuis moet worden ondergebracht. Papoealeider gepakt DJAKARTA De leider van de Westirianese verzetsbeweging in L** gebied van de hoofdstad Soekarno- poera, Beaskabiay, is volgens het persbureau Antara gevangen geno men. Wanneer is niet bekend. Beas kabiay behoorde tot de voor onaf hankelijkheid vechtende Nationale Papoea-'beweging (GENAP). neus,keel en borst van vastzittend slijm Harttransplantatie Hoe moeilijk het is naar Gods gebo den te leven zodra er iets bijzondere aan de hand is bewijzen zowel spre kers als schrijvers over de hart transplantatie. Een voorbeeld: dr. De Vaal is ver baasd „dat er een team op dit ogen blik ineens in een toestand gekomen is waarbij iedere verantwoordelijkheid schijnt vergeten te worden en dat waarschijnlijk één man, die daarbij de leiding heeft, geestelijk min of meer op drift is geraakt". En verder: „Er is iemand de weg kwijt geraakt Hij heeft geen zelfkritiek meer en hij leeft in een waanwereld (een hoog moedige gek dus) in de veronderstel ling dat hij dingen kan, die niemand redelijkerwijze en fatsoenshalve heeft aangedurfd". Via de NCRV-radio, in het openbaar dus. wordt zowel het werk als de persoon van dr. Barnard en diens ploeg aangerand. Wat deed en doet hij in wezen anders dan iemand die kunstmatige ademhaling op een dren keling toepast? Rotterdam A. v. d. Wilde Harttransplantatie (2) De kritiek van dr. O. de Vaal op zijn Zuidafrikaanse collega dr. Bar nard heeft mij zeer verbaasd en geërgerd. Hoe kan men ooit tot suc cesvolle harttransplantatie komen als men daarmee op een gegeven mo ment niet gewoon begint om ervaring op te doen? Dat dr De Vaal in zijn kritiek ook de persoon van dr. Barnard in discre- die: brengt, had ik van een medicus van zijn standing niet verwacht. Ik vermoed dat hij er nog wel eens erge sniit van zal krijgen. Gouda B. van Hoef ROTTERDAM Na de tewaterla ting van de Urshalim van de Ver- oline-werf in de Botlek dinsdagoch tend is tijdens het verhalen naar de afbouwkade een ogenblik een pré caire situatie ontstaan op de Nieuwe Waterweg, die gelukkig geen ernsti ge gevolgen had. Tegenover de Verolmewerf ligt aan de noordoever van de Nieuwe Water weg het wrak van de Hornland, aan de berging waarvan thans, zoals men weet, druk wordt gewerkt. Sommige gasten waren by de tewater lating van de 23.000 tons Urashalim er niet gerust op, dat de aflopende Urshalim dit wrak niet zou raken. Vanzelfsprekend was daarvan geen sprake: zoals de heer Verolme na af loop zei, was de stapelloop tot in de tails berekend. Maar de heer Verolme was uiteraard niet op de hoogte van hetgeen even later zou gebeuren: de straffe oosten wind kreeg tijdens het verhalen naar de afbouwkade vat op de hoog op het water liggende Urshalim, zodat het gloednieuwe schip even met het roer tegen het wrak van de Hom- land dreef Schade: een deuk van een centimeter of zeven. De Urshalim behoeft cr niet voor in dok.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1968 | | pagina 5