KEES VAN DONGEN
Drie journalistenkringen
smelten samen tot één
BLAIBERG BEVINDT
ZICH IN EEN
KRITIEKE PERIODE
Griep neemt vooral
toe in Zuid-Holland
loofdredacteur
2 Vrije Volk
neemt ontslag
AANKLACHT
EGEN KLM
^pchiedyk niet
te bergen?
Kloos: bonden
hoeven niet
bescheiden zijn
schopt er niet meer tegenaan
Reuzentanker
losgetrokken
driehonderd dollar
Tweede nederlaag
voor Jan Timman
Loting voor
schaatsstrijd
in Deventer
Klaas Schenk
geridderd
7
ZATERDAG 6 JANUARI 1968
DEN HAAG Het is thans
^izeker dat in ons land influenza
■^Van het virustype A2 circuleert,
to heeft de minister van sociale
;en en volksgezondheid mee-
gedeeld. j)e griep neemt het
hardst toe in Zuid-Holland.
Steekproeven van de regionale ge
neeskundige inspecteurs op de
lksgezondheid hebben het volgende
AMSTERDAM Dr. Th. W. van
een heeft per 1 mei a.s. ontslag
enomen als hoofdredacteur van het
ocialistische dagblad Het Vrije Volk.
fit een mededeling van de directie
an de nv. De Arbeiderspers, die het
lad uitgeeft, blijkt dat er fundamen
tele meningsverschillen bestonden
jver de maatregelen welke met be
dekking tot het editiestelsel van Het
Trije Volk in studie zijn.
Deze meningsverschillen zijn voor
Van Veen aanleiding tot de
ntslagaanvrage geweest. Meegedeeld
dat de raad van commissaris-
en van De Arbeiderspers dit verzoek
heeft ingewilligd onder dankzegging
'oor de vele aan Het Vrije Volk be
lezen diensten.
In een personeelsbijeenkomst heeft
jir. Van Veen gezegd dat zijn besluit
'fiet het gevolg was van een opwel-
'|ng. „Het verschil van inzicht betrof
lu eenmaal een ingewikkelde mate-
!ie, waarover het niet gewenst is een
pnflict te laten ontstaan."
De waarnemend president-commis-
aris, de heer A. H. Kloos, achtte het
elukkig dat de meningsverschillen
een betrekking hebben op het ka-
akter van de krant of op het poli-
iek-journalistieke beleid. Overigens
rilligen commissarissen de ontsla-
aanvrage met spijt in.
AI geruime tijd doen geruchten de
onde over ingrijpende reorganisatie,
it mede omdat ziln grote aantal edi
ties de kostenstijging en de daling
Ier advertentie-inkomsten niet zou
tunnen opvangen. Dr. Van Veen zou
iet editiestelsel willen handhaven.
p/egens rassendiscriminatie
MANILLA Twee Philippijnse
ihtparen hebben een klacht inge-
L 1 tegen de KLM, die vorig jaar
iet vliegveld in de 'Franse stad
lïardes rassend'/ieriminatie zou heb-
n gepleegd.
I De echtparen werden vlak voor
)un vertrek „willekeurig en onrecht
matig" van de passagierslijst
schrapt om plaats te maken voor
i groep blanke passagiers. Ze wa-
i daardoor gedwongen twee dagen
Ier een trein te nemen.
De KLM voelt zich niet aansprake-
c voor het beweerde in de aan-
icht omdat een andere luchtvaart-
lalschappij, de Air Inter, de namen
de lijst had geschrapt. De KLM
de echtparen in Manilla wel de
igbiljetten voor hun wereldreis af
leven en de reserveringen ver-
'gd.
'it voorlopige gegevens blijkt, al-
de KLM, dat Inter Air door
rsomstandigheden was genood-
ikt het aantal beschikbare plaatsen
de betreffende vlucht te reduce-
tT.
ral
Het HAL-schip
3!hiedyk dat donderdag voor de
jAstkust van Canada is gezonken,
topet als verloren worden be-
i bouwd. Duikers hebben ontdekt
het schip voor driekwart van de
lengte van 152 meter is open
Het schip ligt bijna on-
'j^rsteboven op een rotsige rand, op
igeveer dertig meter diepte.
functionaris van de HAL is
Vancouver vertrokken. Hij zal
Imaken of een bergingspoging
6<bet worden ondernomen of niet.
Volgens kapitein George Tait van
Islan Tug Barge Company is het
total loss. Vermoedelijk zal
el Sohiedyk op die plaats kunnen
rdjven liggen.
©e kapitein is tot op het laatste
enblik met een sloep, waarin en-
jle stafleden en twee matrozen,
jlkbij zijn schip gebleven. Pas toen
t schip helemaal wegzonk en kap-
isde, is men eveneens weggegaan.
andere bemanningsleden wa-
reeds met een schip van de
Inadese kustwacht naaT Goldriver
2>racht.
kALVEKVÏJFLING
EIERRA En koe in Sierra, in het
witserse kanton Wallis, heeft een
Mifling ter wereld gebracht.
beeld van de omvang der ziekte ge
geven:
Groningen en Drenthe: enige ge
vallen, met een iets grotere dichtheid
in Assen en Meppel.
Utrecht: matig aantal gevallen.
Volgens de Nederlandse Spoorwegen
ligt het ziekteverzuim onder het
personeel ongeveer 1 pet. boven dat
van vorig jaar.
Zeeland: minder griep dan in vo
rige jaren.
Noord-Brabant: vrjj veel patiënten
met griepverschijnselen.
Limburg: slechts enkele gevallen.
AMSTERDAM NVV-voorzitter
A. Kloos schrijft deze week in „De
Vakbeweging" dat een te grote terug
houdendheid van de vakbonden bij
de onderhandelingen over de loon-
en arbeidsvoorwaarden voor 1968
even gevaarlijk voor onze economie
kan zijn als een te overmoedig ge
bruik van de pas verworven loonvrij-
heid.
Volgens de heer Kloos zijn we be
zig de lichte economische inzinking
weer te boven te komen. We moeten
er echter op letten dat niet opnieuw
de klem voor overbesteding wordt
gelegd, aldus de NVV-voorzitter.
Televisiekijkers die kort geleden iets hebben gezien en gehoord van
een gesprek met de negentigjarige in Monaco levende schilder Kees van
Dongen, zullen zich wellicht hebben afgevraagd door welke gemoedsge
steldheid deze tot Fransman genaturaliseerde Delfshavenaar het meest wordt
beheerst. Uiteraard losgedacht van de merkbare ouderdomsverschijnselen.
Onze indruk was, een gespleten persoonlijkheid tegenover ons te
hebben, een mens, verstrikt in ontevredenheid en cynisme. Maar ook een
man, die bij vlagen wel anders zou willen, doch het vaak niet kan omdat
hij he» gevecht met zijn „andere ik" niet aandurft.
Te betwijfelen is, of deze mentaliteit zich opdringt aan degenen die
een bezoek brengen aan de Van Dongen-expositie in het Rotterdamse
Museum Boymans—van Beuningen. Toch hangen daar de bewijzen levens
groot aan de wanden, zowel van de agressieve Hollander die in felle kleur-
toetsen de Franse society onbeschaamd te kijk zet, als van die andere Kees
van Dongen, wanneer hij uitdrukking geeft aan warmte, zuiverheid en
vertedering, bijv. in de portretten van zijn kinderen.
Tot van Dongens imponerendste werken behoort het onthul
lende portret van de hertogin van Noailles uit 1926.
(Van onze soc.-econ. redactie)
HILVERSUM De drie
journalistenorganisaties, die
Nederland tot voor kort ken
de, de Protestants-Christelijke
Journalisten Kring, de Katho
lieke Nederlandse Journalisten
HOEDEKENSKERKE Een vloot
van vijftien sleepboten heeft van
morgen om half zeven de Noorse reu
zentanker Beaumont vlotgetrokken
De tanker liep vrijdagavond, op de
Westerschetde aan de grond.
Het schip, dat met ruwe olie uit de
Perzische golf op weg was naar Ant
werpen, moest op de rede van Ter-
neuzen al een deel van de lading los
sen, omdat de diepgang te groot was
om het Nauw van Bath te passeren.
Deze voorzorgsmaatregel kon niet ver
deren, dat het schip tegen kwart voor
zeven muurvast liep.
Elf sleepboten slaagden er vrijdag
avond niet in de Noor (41.000 brt.)
vlot te trekken. De actie werd gehin
derd door het snel zakkende water.
Vanmorgen bij hoog water
lukte dat wel. Enkele vinnenvaart-
tankers uit Antwerpen namen van
nacht een deel van de lading over.
De Beaumont mag niet naar Antwer
pen varen en gaat voorlopig terug
naar de rede van Terneuzen.
WASHINGTON De rcgcringstoclagen voor het begraven van in Viet-
n gesneuvelde soldaten dekken bij lange na niet de werkelijke kosten,
lat de in rouw gedompelde gezinnen vaak diep in eigen beiirs moeten,
n. Dit is gebleken uit een onderzoek dat het persbureau Associated
i heeft ingesteld.
iOnder de vele verklaringen bevond zich ook die van een vrouw in Virgi-
i: „Ik heb 650 dollar van de studietoelage voor mijn dochter moeten ge-
aiken om de begrafenis van mijn gesneuvelde man te kunnen betalen. Del
aardebestelling kostte bijna 1000 dollar, maar de regering wilde niet meer
a 300 dollar geven voor een man, die zijn leven gaf voor zijn land".
Kring en de Nederlandse Jour
nalisten Kring hebben opgehou
den te bestaan. Opgericht is
thans een Nederlandse Vereni
ging van Journalisten, die de
sociaal-economische belangen
van alle georganiseerde Neder
landse journalisten behartigt.
De statuten van deze vereniging
zijn inmiddels reeds koninklijk goed-
gekeund. Ook de Federatie van Ne
derlandse Journalisten, waarin de
drie voormalige journalistenkringen
samenwerkten, heeft opgehouden te
bestaan.
Hiernaast zijn nog twee autonome,
levensbeschouwelijke journalisten-
centra in het leven geroepen, die zich
in hun doelstelling beperken tot be
zinning op journalistieke vraagstuk
ken: het Centrum voor
Christen-Journalisten en het Cen
trum voor Katholieke Journalisten.
De beide centra zijn te beschouwen
als een voortzetting van de prot.-chr.
en r.k. journalistenkringen, zij het
met een beperkte doelstelling. Lid
maatschap van de centra is niet mo
gelijk zonder lid te zijn van de Ne
derlandse Vereniging van Journa
listen. Vandaag heeft de PCJK in de
NCRV-studio in Hilversum zijn
laatste ledenvergadering en start op
hetzelfde moment het Centrum voor
Christen-Journalisten.
In de bijna 20 jaar van zijn
bestaan heeft de PCJK vijf voorzit
ters gekend, namelijk dr. J. A. H. J.
S. Bruins Slot, dr. A. Veerman, dr. E.
Diemer, J. D. Troostheide en Joh. C.
Francken. De officiële oprichting was
op Goede Vrijdag 1948 in Birkhoven
(Amersfoort). De kring begon toen
met 78 leden, welk aantal de laatste
jaren tot boven de 300 groeide. Het
beperkte aantal journalisten, dat ons
land telt en de sterk groeiende
kosten van de journalistenorgani
saties dwongen de laatste tijd echter
tot steeds hechtere samenwerking.
Tot het thans bereikte resultaat heeft
met name de PCJK-voorzitter, de
heer Joh. C. Francken, als voorzitter
van de reorganisatiecommissie in be
langrijke mate bijgedragen.
De heer W. C. F. Scheps heeft van
het begin af aan deel uitgemaakt van
het PCJK-bestuur, aanvankelijk als
tweede secretaris en daarna als twee
de voorzitter.
jyE van huis weggelopen leer
jongen, die, ontsnapt aan een
burgerlijk milieu en een strenge
vader, ook de Rotterdamse aca
demie laat voor wat ze is, nestelt
zich in 1897 in Parijs. Hij vindt er
aanvankelijk geen vetpot als hij de
kost probeert te verdienen met de
verkoop van kranten, het openen
van rijtuigportieren voor de Parij-
se chic, of in een worsteltent zich
tegen betaling laat vloeren.
Maar Van Dongen weet zich snel
aan te passen. Hij komt al gauw tot
exposeren, vestigt ook de aandacht
op zich als tekenaar voor verschei
dene geïllustreerde bladen, doet mee
aan de Salon des Indépendants en de
Salon d'Automne, maakt vrienden
onder toonaangevende kunstenaars
als Vlaminck, Derain, Juan Gris en
Picasso (die op Montmartre zijn
buurman is) en stort zich als ras-
bohémien in het leven van plezier.
OPENHARTIC
Al. Ln 1908 is zijn populariteit zo
zeer gestegen, dat Duitsland hem uit
nodigt. Hij exposeert in Düsseldorf
en twee jaar later in München.
Na een reis door Spanje en Marokko
in 1910-T1 volgen tentoonstellingen
in Brussel en Londen (1912). In het
jaar van zijn eerste kennismaking
met Egypte (1913) verwijdert de poli
tie uit de Salon d'Automne Van Don
gens schilderij „Naakt met duiven"
(nu onder no. 92 in Rotterdam).
Zijn werk raakt steeds meer in
trek. De Parijse elite verkneutert
zich in de brutaal-openhartige schil
derdrift van Kees van Dongen. En
„wilde Kees", de f au vist, heeft al
gauw in de gaten dat bij velen in de
society het laagje beschavingsvernis
uitermate dun en vlug „afwasbaar"
is. Menige dame-van-stand wil graag
de sensatie beleven van het zich pa
radijselijk laten portretteren door die
ruige Hollandse schilder.
In plaats van wrevel te wekken,
blijkt Van Dongens genadeloos
„doorlichten" van de society zijn
sterkste aantrekkingskracht te zijn.
„Tout Paris" verdringt zich om voor
de snel vermaard geworden feesten
in zijn atelier te worden uitgenodigd
en de schilder te soebatten, voor hem
te mogen poseren.
NEPTUNUS
Hoé hij zich toen voelde, heeft hij
uitgebeeld in het grote zelfportret
van 1922. We zien hem als Neptunus
in een provo-achtige uitdossing (114).
Even uitdagend als vaardig neerge
zet. Een typisch egocentrisch vertoon
van het pronkende mannetjesdier dat
de „wijfjes" naar zijn territoir lokt
om er zich mee te vermaken.
Enerzijds heeft Van Dongen tegen
de overgave van zijn modellen niet
het geringste bezwaar. Terwijl hij
eraan verdient en, toegevend aan be
haagzucht en sensatie, niet zelden af
zakt naar het peil van de banalise-
1 rende modeschilder, kan hij het ech
ter niet laten, met de „chic" die
vaak 'kliek' is de draak te steken.
Sterker nog: hij toont openlijk min
achting voor de vrouw die in zijn
oog niet meer is dan speelgoed voor
dolle uren.
MODIEUS
In zijn expressie is hij evenwel
niet altijd zo krachtdadig en onaf
hankelijk. Er ontstaan heel wat
staaltjes van modieusheid. Alsof Van
Dongen heeft gedacht: „Ze kunnen
het krijgen zoals ze het hebben wil
len". Zijn oeuvre bevat, vooral uit de
jaren twintig, talrijke voorbeelden
van verslapping en banalisering: de
landschappen met bootjes, weke doe
ken als „Adam en Eva", „L'Esterel",
impressies van Venetië en het portret
van mevrouw Van der Klip.
Maar Van Dongens artistieke po
tentie, zijn schilderdrift, zijn
meesterschap met kleur en kwast
blijken gelukkig sterker dan de zuig
kracht van modegrillen. Hij zweept
zichzelf op tot nieuwe gespierde
prestaties; expressief, sterk van op
bouw, smeuig in de verf en breed
geborsteld.
ONTHULLEND
Zo een „opzwieper" is het meester
lijk geschilderde en onbarmhartig
onthullende portret van de hertogin
van Noailles (1926, cat. no. 130). Ac
centen van een. .fel groen versterken
niet slechts de picturale allure van
dit schilderij, doch schijnen ook sym
bolisch te zijn bedoeld om met een
zekere „giftigheid" de decadentie, het
vermolmde, van de aristocratie aan
te tonen.
Een nog krachtiger uitschieter is
het in Rotterdam thuishorende, we
reldberoemde portret van Charles
Rappoport. Het museum Boy
mans-van Beuningen houdt als date
ring 1913 aan en ook de catalogus
vermeldt dit jaartal zonder meer. Het
is waar, dat de kleuren corresponde
ren met Van Dongens palet uit zijn
fauvistische, zijn „wilde" periode.
Desondanks hebben wij het gevoel
dat dit machtige stuk dichter bij de
comtesse van 1926 staat dan bij het
„duivenvrouwtje".
KOEL
Er wordt wel beweerd, dat Van
Dongen in zijn vrouwenportretten
een schoonheidsideaal heeft gescha
pen. Wie echter bij de vrouwelijke
en mannelijke modellen de verschil
len in benadering en expressie op
merkt, die krijgt een andere mening.
De schilder zet een man. neer zoals
hij hem ziet: van de vrouw daarente
gen schildert hij vooral hoe hij over
zijn model denkt. Eri dat heeft dan
weinig met schoonheid te maken.
Overigens: vele Van Dongens zijn
bijna net zo koel als de wandplaten
in de wachtkamer van ec-n dokter.
Op dit punt kan de tot 28 januari
durende tentoonstelling geen opwin
ding veroorzaken.
TON HYDRA
In het prentenkabinet toont Museum Boymans-van Beuningen
tekeningen van Kees van Dongen en zijn tijdsgenoten. Hier een
beeld van de Rotterdamse Zandstraat.
Recente joto van de negentigjarige Kees van Dongen.
KAAPSTAD Dr. Philip
Blaiberg, 's werelds tweede
mens met een hart van een an
der, bevindt zich vandaag in
een kritieke periode. Blykt dat
hy deze periode goed door
komt dan kan hij over onge
veer drie weken naar huis
gaan. Dit verklaarde gisteren
professor Barnard, onder
wiens leiding de transplantatie
werd uitgevoerd. Volgens de
hartchirurg begint nl. op de
vierde dag na de operatie de
kritieke periode.
Intussen blijft Barnard er van uit
gaan, dat zijn patiënt de kritieke pe-
ripde zal doorstaan. Zo deelde hij
mee dat dr. Blaiberg zich waar
schijnlijk in huis goed zal kunnen
redden ep misschien wel kunnen au
torijden. Aan sportbeoefening, zoals
golf, zou de tandarts vermoedelijk
niet meer kunnen doen. In elk geval
Niemeyer-tornooi
GRONINGEN Do Nederlandse
jeugdkampioen Jan Timman heeft
vrijdag in de vijfde ronde van de
finalegroep van het internationale
Niemcyer-jeugdschaaktornooi zijn
tweede nederlaag geleden. Na de 33e
zet in zijn partij tegen de Hongaar
Jocha had Jhjj nog een,goede positie.
De hevige tijdnood ivan zijn te
genstander verleidde de Delftenaar
echter tot het spelen van een „vlug
gertje". Een incorrecte manouevre
met een toren op de 34e zet was het
gevolg.
Jocha had daarna betrekkelijk wei
nig moeite om de winst te grijpen.
De Nosbo-vertegenwoordger, Ligte-
rink handhaafde zich lange tijd tegen
de Pool Lewi maar kon het in het
eindspel niet bolwerken. Opvallend
was het dat alle wit-spelers verloren.
De uitslagen: Finalegroep: vijfde
ronde: Hostalet (Sp)—Karpof (Rusl)
01, Ligterink (Ned)—Lewi (Pol)
01, Moles (Ierl)Dan Zara (Roem)
0=sl, Timman (Ned)Jocha (Hong)
0—1.
De stand na vijf ronden: 1. Karpov,
4,5 pnt, 2. Jocha 3,5, 3/4, Timman en
Dan Zara 3, 5. Lewi 2,5, 6. Ligterink
1,5, 7/8 Hostalet en Moles 1.
zou hij langer en prettiger leven met
zijn nieuwe hart dan met het oude
zieke orgaan mogelijk zou zijn ge
weest.
Gisteren kreeg de tandarts zijn
eeflste vaste voedsel havermout en
een zacht gekookt ei.
DEVENTER in Deventer ls vrijdag de
loting verricht voor de 500 en 3.000 meter
van de schaat.slntcrlandwedstrljd Neder
landNoorwegen.
Krook—Lier: derde rit: Verheven—Tho
massen; vierde rit: Hoekstra—Erlksen:
vijlde rit: Schenk—Guttormsen; zesde rit:
Verkerk—Tveter: zevende rit: Bols—Stl-
ansen: achtste rit: Hekman—Lind; negende
rit: Erlks—Bollerud: tiende rit: Jor-
rltsma—Grönvold.
3.000 meter (acht parem: eerste rit: Ver
heven—Thomassen: tweede rit:
Schenk—Stiansen: derde rit: Hekman—Gut
tormsen: vierde rit: Jorrltsma—Groenvold:
vijfde rit Bols—Maler: zesde rit: Not-
tet—Bollerud; zevende rit: Verkerk—Lier:
achtste rit: Erlks—Tveter.
Karei te Winkel kan niet rijden wegen*
een keelontsteking. Hekman is zijn ver
vanger.
WIF.RINGER WAARD Wegens
zijn verdiensten voor de sport is
Klaas Schenk, de oud-schaatscoach
uit Anna Paulowna, vrijdag in Wie-
ringerwaard benoemd tot ridder in
de orde van Oranje-Nassau. De
versierselen werden hem uitgereikt
door burgemeester Hartman van
Wieringerwaard in aanwezigheid van
burgemeester Warners van Anna
Paulowna en talrijke officials van
verschillende sportbonden.
Stein bij koplopers
HASTINGS In de voorlaatste
ronde van het internationale tornooi
te Hastings heeft de Russische scha
ker Leonid Stein zijn landgenoot
Alexei Suetin en de Roemeen Florian
Gheorghiu ingehaald aan de top van
de ranglijst. Stein versloeg donder
dagavond de Engelsman Keene na 34
zetten, terwijl Suetin het punt deelde
met Whiteley (GB) nadat Ghéorghiu,
na slechts ruim een uur spelen en
maar 14 zetten remise was overeen
gekomen met de Zuidslaviër Ostojic.
Koeperman en Andreiko
weer in evenw icht: 4-4
TIFLIS Ook de vierde partij uit
de tweekamp om het wereldkampi
oenschap dammen tussen Iser Koe
perman en uitdager Andris Andreiko
is in remise geëindigd. De twee Rus
sen besloten vrijdag in Tiflis reeds
na 45 zetten de punten te delen. De
stand in nu 44.
OKKER VERLOOR
IN DUBBELSPEL
KAAPSTAD Tom Okker heeft
vrijdag met zijn Zuidafrikaanse part
ner Jackie Saul de finale herendub
belspel van het internationale ten
nistornooi in Kaapstad niet gehaald.
In de halve finales verloor het Zuid-
afrikaanse/Nederlandse dubbel van
Robert Maud en Rav Moore met 64
6—4.
Voor de finale plaatste zich nog
een Zuidafrikaanse dubbel. Bob He
witt en Frew Mcmillan versloegen d«
Denen Jan Leschly en Torben Ulrich
met 6—3 9—7 6—3.
