un
Bestrijding van ratten
verloopt naar wens
AUTO VRAAGT JUIST
NU EXTRA ZORG
it
is er
nog kans
Ministadsauto
Zo maakt u in een wip een vurrukkuiluk toetje
Bedrijven bereid tot
meer medezeggenschap
CattftiHia soepen...spaar de vlaggetjes!
Jeugdpuistjes
We geven meer
uit aan vermaak
Antiekroof in
tweevoud
Amsterdam
niet achter
Jokinen
MBER J
WOENSDAG 13 DECEMBER 1967
De eerste fase van de winter
hebben we al weer achter de
(jug. Vele automobilisten heb-
ien in die paar dagen wel ont-
jdekt, dat er zware eisen aan
de motor en andere onderdelen
gorden gesteld en dat het zaak
alles voor honderd procent
i orde te hebben.
De ANWB heeft hiervoor onlangs
haar orgaan De Autokampioen
enkele tips gegeven. In de eerste
plaats moet men het instructieboek-
an de fabriek goed nalezen, al-
de bond. Daarin worden meestal
adviezen gegeven voor het starten
in de kou. Bij de ene wagen zal men
met gas op de plank moeten .starten,
bij de andere zal men alleen de cho
ke het werk kunnen laten doen.
Belangrijk voor een vlotte start is
vooral, dat de elektrische installatie
perfect is. Men doet er daarom
verstandig aan bougies en contact
puntjes te laten nazien. Voorts moet
de accu, die in deze tijd veel te
verwerken'krijgt, helemaal in orde
rijn (voldoende gedistilleerd water
toevoegen en vervuilde accupolen
insmeren met vaseline).
Bedrading
Wat de bedradingen betreft: er
zijn verschillende soorten spuitbus
zen in de handel, waarmee men een
beschermende laag op de draden en
de stroomverdelerkap kan aanbren
gen. Ook de dynamoriem vereist nu
aandacht. Men dient ervoor te zor
gen, dat deze op de juiste spanning
aangebracht, want een slippende
riem is funest voor de energie-voor
ziening.
j Heeft men de motor bij koude
I gestart, dan moet men hem eerst
zolang laten draaien totdat hij re
gelmatig loopt. Om de motor daarna
op temperatuur te laten komen kan
men het best enkele honderden me
ters in de tweede versnelling rijden.
Om het koetswerk tegen roest te
beschermen zijn goede preparaten
in de handel. Voor het lakwerk kan
men het best vaste was gebruiken,
voor het chroomwerk zijn er spuit
bussen met zowel bruine als heldere
preparaten. Vaseline kan men er
ook voor gebruiken, maar dit is
nogal kleverig en houdt vuil vast.
Voor de verzorging van de onder
kant is een zgn. ML-beurt raad
zaam. Hierbij/ worden behalve de
onderkant van de wagen (ook in de
kokerbalken) ook de binnenkant van
de portieren en andere plaatdelen
van een beschermende anti-roest-
laag voorzien. Deze behandeling is
grondiger dan een Tectyl- of Dini-
trol-beurt. Alleen ligt de prijs vrij
aanzienlijk hoger: voor kleine auto's
betaalt men ongeveer honderd gul
den, voor grote soms zelfs tweehon
derd.
Ruiten
Het probleem van bevroren ruiten
kan worden opgelost met een spuit
bus, die anti-vrieswerking heeft.
Nog gemakkelijker is overigens 's
avonds kranten onder de ruitenwis
sers aan te brengen.
Het beslaan kan worden bestreden
met anti-condensdoeken. die men
zelf kan maken: een doekje met wat
Lodaline, dat laten drogen en klaar
is men. Een zeer probaat middel is
ook doorzichtige inmaakfolie op de
achter- en de achterzijruiten te
plakken met waterglas. Tot op zeke
re hoogte helpt dit ook tegen be
vriezen.
Om te voorkomen, dat deursloten
bevriezen kan men deze met gra-
fietpoeder inspuiten (verkrijgbaar in
kleine handige spuitjes). Men dient
er dan echter eerst voor te zorgen,
dat het slot goed droog is.
Portierrubbers beschermt men het
best met een siliconencompound.
Een handvol andere tips: zet de
auto bij vorst nooit op de handrem
(maar in de versnelling), laat zoveel
anti-vries bijvullen, dat men ook bij
20 graden vorst nog geen bevroren
radiateur heeft en laat banden con
troleren.
WAT TE DOEN
BIJ MIST
TIPS VOOR AUTOMOBILISTEN
Terwijl de grote autof abrieken
wedijveren om een elektrisch voort
bewogen stadsauto te construeren, is
de Franse in Parijs woonachtige
ontwerper Henry Willam uitgeko
men met een mini-stadsauto, voort
gedreven door een 175 cc Lambret-
ta-benzinemotor.
De eventueel aan drie inzittenden
plaats biedende wagen is even lang
als de meeste auto's breed zijn, na
melijk 1.80 m bij 1.22 m. Hij kan
dus met voor- of achterzijde tegen
de trottoirband worden geparkeerd.
Verdere gegevens: snelheid 80 km
per uur, verbruik 4,5 liter per 100
km, vier versnellingen, hydraulische
remmen op alle wielen.
Zo kwamen we
tot de auto
Voor de echte autoliefhebbers
heeft Zomer en Keuning het zeer
fraai geïllustreerde „Zo kwamen
we tot de auto" uitgegeven van de
Franse schrijver Alexander Spoerl.
In dertien hoofdstukken geeft hij
de hele geschiedenis weer van de
auto: van de eerste aarzelende
„stoomstappen" tot de stroomlijning
van de explosiemotor, of zoals de
schrijver het zelf zegt de kleu
ter-, kinder- en puberteitsjaren. Het
aantrekkelijke van het boek, dat het
met tal van (183) zeer originele fo
to's is geïllustreerd (216 blz. 12,50).
De 315 kg wegende wagen zal vol
gend jaar januari in samenwerking
met de Lambretta in serieproduktie
worden genomen.
De prijs zal tussen de drie en vier
mille komen te liggen.
Tot en met oktober van dit jaar
zijn door verdrinking in totaal 556
mensen om het leven gekomen. De
Koninklijke Nederlandsche Bond tot
het Redden van Drenkelingen heeft
dit opnieuw gestegen aantal aange
grepen om automobilisten uiteen te
zetten wat zij moeten doen als zij
met hun auto het water zouden in
rijden.
Zij adviseert al te ontsnappen als
de auto nog drijvende is en dus niet
pas nadat de auto naar de bodem is
gezonken. Gebleken is namelijk, dat
een te water geraakte auto veelal
(na soms gedeeltelijk ondergedom
peld te zijn) weer aan het waterop
pervlak komt te drijven. Dit drijven
kan wel één tot enkele minuten du
ren en van dit tijdsbestek kan ge
bruik worden gemaakt om uit de
wagen te komen.
De automobilist moet eerst de au
togordel losmaken, de portierramen
openen en leunend tegen het portier
drukken. Volgens de bond kan het
portier dan worden geopend, wan
neer het water tot borsthoogte is
gestegen. Men zal dan uit de auto
kunnen ontsnappen.
Wellicht biedt, volgens de bond,
ook het schuifdak, indien aanwezig,
ontsnappingskansen. Mocht het ope
nen van de deuren todh onmogelijk
zijn, wacht dan tot de auto op de
bodem is gekomen en tracht dan de
deuren te openen.
Overigens acht de bond nog te
weinig gegevens aanwezig op grond
waarvan garantie gevende regels
kunnen worden opgesteld.
Zij vindt, dat nog meer onderzoe
kingen nodig zijn, o.m. met drukme
ters, om daartoe te komen. Er zijn
dan ook plannen om in groter ver
band met andere organisaties tot
nieuwe proeven op dit terrein te
komen.
Bij de nieuwe proeven wil de
bond ook eens de mogelijkheid on
der ogen zien of eventuele ontsnap
ping door de geopende portierramen
niet mogelijk is.
Nieuwe SAAB
Een nieuw model van SAAB, dc
SAAB 99. Geen vervanger van het
traditionele model, maar een nieuw
ernaast. Het is de grootste wagen,
die SAAB ooit heeft gemaakt (4.35
m lang en 1.68 m breed) en ook wat
lijn betreft, is hij totaal verschillend
van de tot nu toe gebruikte. De
nieuwe wagen heeft een vermogen
van 87 SAE pk bij 5500 toeren per
minuut.
Als alle Saabs heeft ook de 99
voorwielaandrijving. Van het twee-
taktprineipe is de fabriek echter de
finitief afgestapt. De auto heeft een
viercilinder lijnmotor met bovenlig
gende nokkenas. Ook nieuw is de
vloerschakeling (vier versnellingen).
Waarschijnlijk zal de wagen pas
eind 1968 in produktie worden geno
men. De fabriek gaat eerst in Zwe
den een klein aantal auto's intensief
testen, zodat alle fouten eruit zijn
als ze worden geëxporteerd. De wa
gen zal niet voor 1969 in Nederland
zijn.
RATTENVANGER KRIJGT
PREMIE VAN VIJF GLD.
PER GEVANGEN DIER
POLITIEREGLEMENT VAN
WATERSCHAPPEN MOET
WORDEN AANGEPAST
ROTTERDAM „Het verwijt
dat in ons land te weinig zou
worden gedaan aan de bestrij
ding van de muskusrat lijkt mij
ongegrond. In 1930 kende Neder
land al het rattenbesluit en in
1940 werd de eerste muskusrat
gevangen." Dit is de reactie van
de heer Doude van Troostwijk
van de directie Faunabeheer, die
is belast met de bestrijding van
de muskusrat in ons land, op
verklaringen van ir. H. Engels,
rattenbestrijder in België.
In de drie zuidelijke provincies,
Noord-Brabant, Limburg en Zeeland,
zijn daartoe van rijkswege vijf rat
tenvangers aangesteld. Daarnaast
leggen ook een groot aantal particu
lieren zich toe op het vangen van dit
schadelijk ongedierte. Ieder die een
dergelijke rat signaleert moet •te
burgemeester daarvan in 'kennis stel
len. Het vangen van dit knaagdier
lévert een premie van vijf gulden op.
Geen paniek
Het legertje rattenvangers in ons
land heeft het afgelopen jaar onge
veer vijftienduizend van deze dieren
onschadelijk gemaakt. De heer Doude
van Troostwijk bevestigt, dat er in
België een vermenging van Belgi
sche en Franse muskusratten is
tot stand gekomen. De kolonie die
vanuit België ons land binnenkomt
wordt groter, maar reden voor pa
niek is er absoluut niet.'' De direc
tie van Faunabeheer meent dat de
verspreiding van de ratten, -via de
waterwegen goed wordt gevolgd.
Óver het algemeen kan men het
werkgebied vrij goed schoonhouden.
Zodra ergens een muskusrat wordt
waargenomen wordt de bestrijding
in dat gebied direct ter hand geno
men.
Het vangen van deze ratten houdt
verband met de weersgesteldheid.
Veel regen en hoge waterstanden
maken 't opsporen van dit ongedier
te bijna onmogelijk. De ratten graven
hun holen in dijken en slootkanten
onder de waterspiegel. Een droog
jaar zoals 1967 was gunstig voor de
rattenbestrijding.
De heer Doude van Troostwijk legt
er de nadruk op dat tot nu toe niet is
gebleken dat het grotere aantal
muskusratten dat in ons land
„woont" gevaar oplevert voor de dij
ken. Regelmatig worden de dijken
door rijkswaterstaat, provinciale wa
terstaat of personeel van de wa
terschappen gecontroleerd. Tot nu
toe is niet gebleken dat bepaalde
dijkvakken zwaar waren aangetast
door het werk van de muskusrat.
De directie van Faunabeheer acht
het ook niet juist dat ratten uit Bel
gisch Limburg zich in Nederlands
Limburg zouden hebben vermenig
vuldigd en daarna zijn teruggekeerd
naar het inmiddels schoongemaakte
gebied in België. De vangsten in de
provincie Limburg zijn zodanig dat
dit haast onwaarschijnlijk is, aldus
Faunabeheer. Er werd ook op gewe
zen dat practisch alle waterlopen in
Invloed vakbond moet verminderen
De muskusrat is een bijzonder
vruchtbaar ongedierte. Een mus
kusrat heeft per jaar twee a drie
worpen terwijl de eerstejaars
vrouwtjes al weer vruchtbaar zijn.
De vermenigvuldigingsgraad is ge
middeld 1 op 10.
Het provinciaal bestuur van Zee
land meent eveneens dat er geen
aanleiding is voor paniek. Van die
zijde wordt er op gewezen dat de
beheerders van de waterkeringen
primair de taak hebben te voorko
men dat dergelijk ongedierte sterk
kan uitbreiden.
Overigens wordt in het politiereg-
lement van de waterschappen alleen
gesproken over konijnen. Het lijkt
waarschijnlijk dat dit reglement in
de toekomst aangevuld zal worden
met een bepaling over de bestrijding
van ratten.
Vandaag begint in Pakijs een con
ferentie van tiet ËPPÖ, de Europese
organisatie voor bestrijding van rat
ten. Waarschijnlijk zal daar gespro
ken worden over een gezamenlijke
actie tegen de muskusrat.
(Advertentie)
(Van onze soc.-econ. redactie)
UTRECHT Het geven van
meer medezeggenschap aan het
personeel is een wens, die alge
meen in het bedrijfsleven be
staat. Zowel werknemers als
directeuren noemen de onderne
mingsraad een belangrijk orgaan
voor medezeggenschap en willen
hieraan meer betekenis geven.
Een onderzoek, in opdracht
van de onafhankelijke Stichting
stuurgroep sociaal-wetenschap
pelijk onderzoek ingesteld door
het sociaal-wetenschappelijk in
stituut der Vrije Universiteit,
heeft dit uitgewezen.
Bij het onderzoek, dat werd geleid
door prof. dr. H. J. van Zuthem en de
heer A. Wynia, soc. kand., waren be
trokken 503 leden van uitvoerend
personeel. 92 chefs en 41 directeu-
De directeuren wilden het uitvoe
rend personeel meer medezeg
genschap geven op het terrein van
loon en werkomstandigheden, maar
dan met beperking van de invloed
van vakbonden en regering.
Het uitvoerend personeel blijkt bij
de belangenbehartiging echter in de
eerste plaats zijn vertrouwen te stel
len op de vakbonden.
OVEREENSTEMMING
Zaken waarover overeenstemming
tussen werkgevers en werknemers
mogelijk leek waren: inrichting van
de werkruimte, tempo van het werk,
vaststelling van grondloon en directe
werkomgeving. Het streven naar ver
andering in de zeggenschap binnen
de onderneming bestaat vrij alge
meen en is niet alleen een kwestie
van wantrouwen.
Het uitvoerend personeel denkt
vooral aan zeggenschap over eigen
belangen, maar verder is er een alge
mene behoefte aan meepraten over
bedrijfszaken en afdelingszaken. Be
hoefte aan meebeslissen over be
drijfszaken is er weinig. Bij de werk
nemers bestaat geen wens de directie
te „onttronen". Wel zou de invloed
van commissarissen en aandeelhou
ders moeten afnemen en zouden de
werknemers een stem moeten krijgen
bij de verdeling van de winst en het
vaststellen van de sociale regelin
gen.
"verwelken" nu van de
ene dag op de andere
pen nieuwe behandeling speciaal voor
-^anti-bacteriële huidzuivering (Dcrmo-Styp)
maakt het thans mogelijk de verstopte en
opgezette poriën van de jeugdige huid zo
grondig te ledigen en te ontsmetten, dat de
puistjes dadelijk vanzelf aanvangen uit te
drogen. Dc geheel nieuwe luchtgedreven vloei
stof (medicinaal spray)van Dermo-Styp dringt
zover binnen in dc poriën dat het zelfs op
de diepere lagen van de huid werkt, waar zich
de haarwortels bevinden. De vetpropjes en
de meeëters "smelten" letterlijk in dc poriën,
de groei van de bacteriën wordt gestopt, de
prikkeling houdt op. Reeds de volgende och
tend stelt U vast, dat de roodheid is ver
dwenen en dat de puistjes van binnen uit
verwelken. Zorg er vandaag nog voor een
flacon Dermo-Styp medicinaal-spray te
halen uitsluitend verkrijgbaar bij apothe
kers en erkende drogisten. (Engros Bergerac)
UTRECHT ca Het effect van links
voorrang blijkt gunstiger te zijn dan
rechts voorrang. Dit is het voorlopig,
resultaat van een simulatie-onder
zoek op verkeersgebied, waarbij men
tot een uitspraak wil komen over de
voor- en nadelen van het rechts of
links voorrang geven op kruisingen
van gelijksoortige wegen. De studie
zal nog ruim twee jaar in beslag ne
men.
DEN HAAG Voor het eerst sinds
1957 is de daling van het bezoekcijfer
voor vermakelijkheden tot staan ge
bracht. Het Centraal Bureau voor de
Statistiek heeft vastgesteld dat dit cij
fer in 1966 met 120.000 is opgelopen tot
totaal 83,8 miljoen.
Het bezoek aan bioscoop en be
roepstoneel loopt nog terug (vergeleken
met 1965 een verlies van resp. 5,6 en 4,2
pet. Het concertleven daarentegen be
leefde een opmerkelijke stijging van
plm. 16,6 pet., waaraan vooral de bewo
ners van het westen van het land debet
zijn.
Vorig jaar besteedde het uitgaande
publiek 186 miljoen aan toegangsbe
wijzen, dat is twintig miljoen meer dan
in '65. Voor concerten van beroepsge
zelschappen bestaat het publiek voor 52
pet. uit abonnementhouders. Voor be
zoek aan beroepstoneel is dit 27 pet. en
voor opera, operette en ballet 28 pet.
BERGEN OP ZOOM Uit de Bra
bantse villa van de Belg Karei Wijier
is dinsdagavond voor een waarde
tussen 100.000 en 150.000 Bfrs aan
antieke voorwerpen gestolen. Ook
ander waardevolle voorwerpen en
jachtgeweren met munitie zijn ont
vreemd.
Kort nadat een politiewoordvoer
der dit mededeelde, kwam de mel
ding van een tweede antiekdiefstal
binnen. Waarschijnlijk dezelfde die
ven hebben hier voor ongeveer 50.000
Bfrs. gestolen.
'Van een kampeerterrein roofden zij
een caravan, waarmede zij verdwe
nen in de richting van de Belgische
grens. Volgens de politie zijn het al
len Belgen.
Kamerlid: stoppen bij
bushalten hinderlijk
DEN HAAG Het Tweede-Ka
merlid drs. E. van Thijn (socj heeft
de minister van verkeer en wa
terstaat gevraagd de nieuwe bepaling
waarbij automobilisten bij bushalten
even mogen stoppen in te trekken.
Het openbaar vervoer zou er grote
hinder van ondervinden.
AMSTERDAM Burgemeester
Samkalden heeft gisteren op een
pers|anferentie scherpe kritiek ge
leverd op de verkeersplannen voor
Amsterdam van de Amerikaanse
professor David A. Jokinen. De
hoofdstad zal de conclusies van
diens rapport niet volgen.
De burgemeester noemde het rap-
pot-Jokinen ongedocumenteerd en
een rechtstreekse aanval op de plan
nen van Amsterdam. „Als we de sug
gesties van Jokinen zouden volgen,
zouden er zoveel huizen moeten
worden afgebroken dat we alleen al
daarvoor twaalf jaar nodig zullen
hebben," aldus dr. Samkalden.
Hij leverde ook kritiek op de me
ning van prof. Jokinen, dat Amster
dam het Enkhuizen van Europa zal
worden als zijn ideeën niet zouden
worden uitgevoerd. „Als wij onze
plannen uitvoeren, zal Amsterdam
noch het Enkhuizen, noch het Chi
cago, maar het Amsterdam van
Europa worden."
Prof. Jokinen heeft ook de situ
aties in Maastricht en Deventer be
studeerd. Het gemeentebestuur van
Maastricht heeft te kennen gegeven
evenmin veel voor de gedachten van
Jokinen te voelen, maar in Deventer
staat men er positiever'tegenover.
David Jokinen werkte enige jaren
geleden op de Provinciale planolo
gische dienst in Zuid-Holland. Zijn
voorstellen t.a.v. Den Haag wekten
ook toen reeds weerstand.
De foto toont één van de plannen
van de Amerikaanse professor, nl. de
„zuid-westelijke cityweg" in Amster
dam. Het verkeer uit de richtingen
Schiphol, Rotterdam en Coentunnel
komt via een overbrugd Suriname-
plein (linksonder) de stad in. De
„cityweg" vertakt zich ter hoogte
van de Overtoom (rechts midden)
op drie niveaus.
