Huishouden wordt BLAD ZIJ VLUG KLAAR-RECEPTEN Dominee s kasboek anno 1655 ZATERDAG 25 NOVEMBER 1967 GREEP UIT De schrijver Paul Biegel leest voor een aandachtig gehoor uit zijn best seller Het Sleutelkruid. NIEUWE KINDERBOEKEN HET prentenboek wordt niet langer stiefmoederlijk bedeeld. Holland kwam met mooi geïllustreerde boeken voor de kleintjes, en voor hen niet alleen. En dan deden we is een fors lees- en kijkboek met wondermooie platen van Adolf Zabransky waarbij Jacques Idserda versjes maakte. Dichter en tekenaar vormden dan droeg je samen een wereld vol fantasie die onze kleuter kostelijk zal amuseren (63 blz., 9,50). Zq zitten ze de heJe Musje Tip Tip, Goede morgen, Tip Tip, Tip Tip op reis en Tip Tip en Minet zijn vier die reven ouwe mannetjes deeltjes met prachtige gekleurde tekeningen van Elisabeth Ivanovsky bij simpele vers- daar op die bank van steen jes van Marcelle Vérité, 3,50 per deeltje. en Wagen s*e«i en been Uitgeversmaatschappij toen waren de mensen deftig en deden nooit haastig of heftig toen was de wereld nog rustig en goed en als er een bruiloft was een hoge zijen hoed. De bosjespoezen schreef Claire Lennart (72 blx. 4.90). Vier bal dadige poezen wonen in een bos met moeder Lapje. „Je moet al tijd oppassen met mensen" zegt *e. Het jongste poezekind Iboetje sluit echter vriendschap met het mensenkind Treesje. Luchtig verhaal, leuk om voor te lezen. Sprookjes Jacques Idserda vertaalde uit het Pools Tak op, tak af (80 blz. 6.50). Het leven van meesjes: hun bruiloft, nestelen, broeden en trekken, gevaar van roofdie ren en honger, 'n Tikje didac tisch geschreven, aardig geïllustreerd verhaal. Sprookjesverteller Paul Biegel publiceerde een vervolgverhaal in De Tijd dat nu als boek verschijnt: Ik wou dat ik anders was (175 blz. 9.50). Een dom jongetje wordt klein getoverd en wonderlijke gebeurtenissen spe len zich dan af. Hij komt op de slakkenschool, wordt in een co con gesponnen, geeft een krekel concert. Podzok, Mieri Moeri, Zi- wieria allemaal verukkelijk gek ke namen komen voor in dit fan tastische verhaal met diepzinnige opmerkingen. waar blijft de tijd? Waar blijft de tijd? ja, toen, toen, toen, Maar wat kan je d'r aan doen! tPffPn FonduemaaltUden z\jn 11C1I1CU.1C/ LCgCll |,ik en we hehhen een k voetklachten FONDUE HET WIJCKSE HUIS" hebben vaak last van zwellende heerlijkste geuren opstijgen, voeten. Zij zitten vrijwel de hele dag en rijden per auto of bus naar huis naar kantoor en terug. Vooropgesteld, dat men er in ie der geval voor zorgen kan en moet niet te nauwe schoenen te dragen, kunnen de volgende ad viezen u wellicht van dienst zijn: Loop barrevoets, waar en wan neer dat mogelijk is. Rol, terwijl Bieslook, tabasco, wore ester saus. schrijfmachine zit, uw tijm., oregano, zout. makke- druppels tabasco, worcestersaus, lijk en we hebben een kleine af- wat tijm, oregano en zout. Ser- was. Naast de kaas- vindt ook de veren met knappend stokbrood: vleesfondue veel aftrek: met z'n dóop de stukjes in de pruttelen- allen feestelijk om de rechaud, de inhoud van de fonduepan. terwijl uit de pruttelende pot de BRETONSE SALADE Roomborstplaat met noten Twee kopjes suiker (een half pond), tweeënhalve lepel koffie room, een eetlepel cacao, vier Schaaf twee gekookte en ont velde bietjes. Snijd twee stronk- jes witlof in kleine ringetjes. eetlepels hazelnoten (ca. veertig 4 eetlepels boter, 6 eetlepels Vermeng dit met verwarmde gr Rooster de hazelnoten voor- bloem, 250 gr. champignons, een witte bonen uit pot of blik, voeg ziChtig in de oven of ii een paar lepels zure room, pe per, zout, citroensap en paprika- boterde koekepan. Vermeng de suiker met de cacao, voeg de die het boek O, die iwarte Pie Moed voeten van binnen naar buiten en omgekeerd. Strek u benen uit Kook de gewassen en gehakte en druk uw tenen afwisselend c naar boven en naar beneden. Ga, ^tmp>gno"S ,n 5 dl water met als u kunt, even op uw tenen een bouillontablet. Smelt de bo- staan en herhaal dit een paar ter, voeg bloem toe en maak in ar hebt, maak danTen puTdïcgpe de fonduePlln een Stadsebonden troenscMlien. Voeg drie eetlepels kniebuigingen met de hakken op saus mc' het kooknat. Haal de Califomische blauwe rozijnen en de grond. Omhoogkomen op de korstjes van de kaas en hak ze uier eetlepels fijngehakte fnoten poeder toe. Geef deze warme sla koffierobm toe en laat het geheel bij lamsbout en aardappelen. zachtjes smelten. Kook de massa als hij vloei baar is geworden vlug in een open pan tot de laatste druppel, Meng een blik appelmoes met die van de lepel afloopt, een geraspte ci- draad trekt. Neem daarna de pan van het vuur en roer in de massa tot deze dik en ondoorzichtig be gint te worden. Giet de massa uit beboterde borstplaatvormen, APPELMOES-GARNIE twee gewassen Ridderlijkheid en moed over winnen alle kwaad in kin dersprookjes waarin ook heksen, prinsen, dwergen en monsterach tige grote honden een rol spelen. Spanning en heldenmoed, verteld in korte zinnen door Plet van Beest in De Witte Haneveer, (175 blz. 9.50) Piet van Beest schreef ook Het betoverde hert (72 blz. 4.90) Prinses Wanda is in een hert veranderd op haar achttien de verjaardag. Jonker Floor van Hertenstein moet boze dwergen misleiden, woeste reuzen kalme- Kabeltje maakt televisie door tenen. Koud water versterkt de fijn, tos lies Bouhuys. Kabeltje is kind huid en prikkelt de doorstroming fijnge!ml _,„r h..j. in televisiestudio van het bloed. Bij voorkeur s - de nazeinoten erin en iaat ae Oofhtoin waar zijn vader portier is. Stel je ™rgeM de voeten koud afspoe- ^oor. Maak de fondue af met geslagen etwtt waarop 1 frans borstp,aten goed koud worden, piuiacs. aa c» ya 6 a r- t lpn fijngesneden bieslook, oon rinnr nhti* unnr 70 uit i)o Itnrm tn liolon ren en een draak overwinnen. Kabeltje maakt televisie door veiSitr»t uc jijn, los ze op m ae saus, roer ae toe,- veraeel dit toetje over vier die op een beboterd stuk papier Hij weet de betovering te Mies Bouhuys. Kabeltje is kind ^t hln«ri RH fijngesneden gemberbolletjes er schaaltjes'en garneer mei'stijf- Duw de_gerooster- ri voor, hij mag echt helpen en met ken aan oudé sprookjes, ook door Margriet meespelen in uitzendin- gen. Hij gaat mee op reportage en weet alles van camera's, re gisseurs en studio's. Speels kijkje achter de schermen van de beeldbuis. (176 blz. 9.50). e uit de vorm te halen. de karakteristieke illustraties. Spanning „Ala lk weet dat u zich niet meer verveelt, ben ik meer dan r" genoeg beloond" zei de schrijver rQDTQSIG tegen de koning die zo rijk was dat alles wat hij bezat van zuiver goud was. Toch was ziek van verveling leefde op door de verhalen in het r Meester Pompelmoes "'^n* lachplaat door Hans Andreus i; ae Koning n,,a- Aa irrnliilrt de het vijfde deel over de vrolijke dikke schoolmeester. (65 blz. per deel 4.50). Hans Andreus heeft een onuitputtelijke fantasie. Zijn Zo richt Jacques Idserda zich nieuw vertelboek met 25 snaakse over het hoofd van De koning die verhalen heet Straat op stelten. halen met wijsgerige achtergrond Van dezelfde schrijver leuke De handel gooit niet zo maar nieuwe produkten op de markt. Meestal gaat daar een intensief onderzoek aan voor af: wie zijn de kopers en wat zijn hun wensen? Een com puter in West-Duitsland werd volgestopt met cijfers en gegevens over geboorte en sterfgevallen, inkomsten en uitgaven, beroepen en de ontwikkeling van de levens standaard. De uitkomsten bleken interessant, óók voor de leek. Wie nog geen auto heeft zal zich voor zover hij nog jong ge noeg is, tot 1973 zeker een wagen kunnen aanschaffen. De auto blijft favoriet onder de aanschaf fingen. Zij worden volgens de computer goedkoper. Kosten voor reparaties, benzine, onder houd stijgen echter. De vraag naar duurzame ge bruiksgoederen zal stijgen, de vraag naar levens- en ge notsmiddelen verminderen. Deze markt is als het ware verzadigd, de mens wijkt uit naar lekker nijen terwijl nog vele huishou dens vragen om technische hulp middelen. Het aantal huishoudens zal in de nabije toekomst sneller toene men dan de bevolking, aldus nog altijd de computer. Ze worden steeds kleiner en bestaan vaak slechts uit één of twee personen, namelijk uit vele bejaar den-echtparen of weduwen. Het overwicht aan oude mensen en veelal oudere vrouwen zal zo groot zijn dat de pas ontdekte teenermarkt in groei zal worden verdrongen door afzetgebieden voor produkten en dienstverle ning die voornamelijk geschikt zijn voor de oudere mens. Het horecabedrijf zal op meer easten kunnen rekenen, het verbruik van alcohol, koffie en sigaretter zal niet toenemen met de wel vaart wie geld belegt doet dat in studie of juwelen. tasie wil voeden zonder de boe- versje van zeven oude man op te roepen, doet er goed tjes. aan voor te lezen uit O die zwar te Pieten, twaalf verhalen van Toen. toen. toen. Annet van Battum (80 blz. toen f 5.50). Een oergezellig voor- toen leesboek met luie, verstrooide, toen had je geen geschetter ondeugende Zwarte Pieten en van radio en televisie een wijze goede Sinterklaas, (dat mocht niet van de pliesie) Reintje Venema maakte er veel je hoorde geen brommotoren grappige tekeningen bij. knalpotteren a Om de tien jaar een mantel, nagelen, gember en foely 6 gld. om de drie jaar een borstrok; voor man en vrouw ieder een hemd en een paar slaaplakens één "tiende ander kruyt 3 gld. De goede man verstookte zowat zijn honorarium; geen bokkesprongen van maken met impost en thuisbrengen 30 Hij hield nauwkeurig zijn uitga ven bij. Ze komen voor in „Ons voor- geslacht" door W. J. Hofdijk. Zo tjen gid ziet weieerwaardes kasboek eruit: aen broot 36 gld 0 st, aen twee vierendeel boter met den gld, half aem Fransche wijn 20 gld. Aan seep geeft hij zeven, briefloon één, aan reysgeldt Als eerste vandaag een lijke maaltijd? Wie zorgt dat man aan het woord. Hij de kleintjes op tijd naar bed heeft zo zijn eigen mening over de huisvrouw. Wij denken dat na het lezen hiervan aan menigeen een zucht zal ontsnappen De heer S. te R.: ,,De huisvrouw moet zijn een lief devolle echtgenote voor haar gaan en wie wacht 's avonds laat man en grotere kinderen met een lekker kopje koffie, wanneer dezen na vergadering of vereniging thuiskomen? Dat is de huisvrouw.... i die zij in oprechte liefde wordt verzet. Ik zal dat niet Mevrouw heeft hulp: de waster en de schoonmaekster met de kost 12 gld, aan feylen. bezems. impost 48 bU 0 st. aen k«es, soo borers, kalck, 'swartsel! witte, koeye. groene, soetemelxs en witte saen 4 gld 0 st, vierendeel van een os. een half vereken, vier bouten k twee gul den. acht hoenderen k vijftien stuivers, tien paer duiven k vier stuyvers het paer. drie en dertig pont hutspot 50 gld 0 st. aen varsche en gesoute vis, stockvis, haringh 20 gld 0 st, aen vijf en twintigh pont rijst, haver en gort 5 gld 10 st, aen erweten en boo- nen soo groen en droogh 4 gld aen warmoes, rapen, ende aller- ley wortelen en cool 6 gld, een schepel boeckweyte meel 3 gld, aen 20 pont tarewe meel 2 gld 10 schelpsant. en bicksteen 2 gld 10 jff" stuivers. Aen den armen gaan tien gld 's jaers. 't is ruym een halve stuyver daegs; de vrouw en mach de diaconien niet laeten voorbygaen, alsoo de man in alle oredicatien de ghemeente tot mil- dadicheyt vermaent, so moet sy een goede voorgangster wesen. of te daer soude daer van de diaco- nen op ghelet worden, die moch ten hem dan van giericheyt beschuldigen, ende volgens dien voor een afgoden-dienaer schel den: 10 gld. En dat in een tijd. dat tulp heeft gehuwd, niet derdak en eigen baas ie zijn. Ze moet zorgen dat ze zelf schoon voor de dag komt en ook over de man toezicht hou den dat hij behoorlijk ge kleed gaat. Ze moet zorgen voor goed bereid eten. echt kunnen koken, want de liefde van de man gaat nog steeds door zijn maag! Niet zeuren over allerlei zorgen, stil en tevreden haar huishoudelijk werk verrich ten. Niet een man onder druk zetten, niet veel buitenshuis vertoeven en ook niet werken gaan, dat moet niet nodig zijn. Ze moet haar man hartelijk verwelkomen als hij thuiskomt, en ook goed ont wikkeld zijn, dus met veel wat de man interesseert op de hoogte zijn. Zij moet dienen en tot offe ren bereid zijn. Ze moet een oprechte Christenvrouw zijn." Wat denkt u ervan? Kunt u 't allemaal opbrengen, of vindt u dat in dit geval ,,de beer is meester" te ver is loorgevoerd! Als balsem op le wonde geven wij nu hel woord aan de heer E. te H Overbodig „Wij hebben ieder jaar eer rader- en moederdag. Beide vind ik overbodig. Geef ons daarvoor een huisvrouwendag Wie staat 's morgens het eerst op? Wie gaat 's avonds het laatste naar bed? Wie zorgt dat de kinderen 's morgens op tijd opstaan, zo nodig hun pakje brood meekrijgen en zonder iets te vergeten de deur uitgaan? Wie wacht 's avonds man en kinderen met een koste- opnoemen want dan is mijn brief te lang. Iedere man die wel eens met ziekte van zijn vrouw te kampen had, zal het wel hebben ondervonden: een huisvrouw werkt zeven dagen in de week van 's morgens vroeg tot 's avonds laat. Ik zou het toejuichen wanneer bij een lintjesregen wat extra van die regen op de huisvrouw zou neerdalen. Zij verdient het. De grootste schat voor een gezin is: een huisvrouw." Dames, eindelijk gerechtigheid! (Meneer E. wij benijden uw huisvrouw.) Dubbelleven Mejuffrouw M. te L. is twintig jaar huisvrouw, maar is ook onderwijzeres: „Dat is in zekere zin een dubbelleven. Tn de eerste jaren kon ik alles iets gezelligs doen, radio luisteren, een boek lezen, een grof handwerkje doen (een opschietgeval, dat ook nog eens klaar komt). Ik bezoek ook ieder jaar de ouders van mijn leerlingen, dan zien de kinderen je ook eens als gewoon mens en niet als commandante, als je met moeder thee zit te drinken en te babbelen. Mijn conclusie is dat het huishouden grotendeels een kwestie van organiseren is, en men moet altijd bedenken: wat het zwaarste zwaarste wegen!" allang voorbij. Iedere moet het huishouding is natuurlijk verschillend, maar toch is er wel enige overeenkomst. Zo vind ik een vaste regelmaat in de huishouding, zodat ieder In veel brieven komt de weet waar hij of zij zich aan dat de kinderen te houden heeft, erg belang- „gewoon" vin- rijk. We hebben nog een groot ouderwets huis. Als ik nu op maandag met mijn hulp (gelukkig!) al die ..Gewoon1" klacht het allemaal den wat moeder doet „Waardering is er niet bij..." Ons advies is: laat de kinde- jongsaf meehelpen; slaapkamers en bedden ge- pappa mag ook wel eens af- daan heb, is het vanzelfspre- hélemaal op moeder aankomt, dat ik daar niet en de huisgenoten zien dat het pas kom. allemaal niet zo gemakkelijk gaat. Mevrouw B. te dH. liet haar Ieder poetst natuurlijk zijn eigen schoenen, en de kinde ren leren al vroeg de afwas te met de jongens een serviesgoed aanpassen aan het partijtje te schaken. Dat zul- gezin. Laat moeder zorgen dat len ze wel gewaardeerd heb- ze thuis is als de kinderen uit ben, een moeder die schaakt! school komen. „Bij ons kregen de kleuters Vanzelfsprekend ontvangt mochten ze de lepels afdro gen. Met hun zesde jaar bak- ..Sleutelkinderen" vind ik ten ze flensjes, op een twee- beklagen. Kinderen roepen pits oliestelletje, dat duurde het portaal al om hun moeder elf doen, de was incluis. La :er. je wordt nu eenmaal ou der, moet je danig organise ren. Het werd van lieverlee s morgens tijdig opstaan en voor half negen kleine huise lijke werkjes doen. Van half negen tot half vijl cle deur uit: zorgen dat de kinderen je kleren mooi vinden, je fiets met rust laten, graag naar je luisteren en dapper werken. Na schooltijd de correctie en onderweg een „menu" ver zinnen, inslaan wat nodig is en dan thuis ontspannen door heel kalm te koken, langzaam en goed te eten. Na de afwas lekker lang! Ook liet ik hen al jong de '.akdoeken en de theedoeken hebben dan van alles te vertellen. Daarvoor hoef je geen nazien. Nu zijn er drie ge- mijn vaste zang- en vere- trouwd en twee wonen er op nigingsavond. kamers, maar ze doen geluk- kig niet al zuchtende hun Al IJ II ICVC'll huishoudelijk werk!" Wel zeggen de kinderen dan altijd: moet u alweer weg? Maar dat blijven ze toch doen. wat Ik denk dan maar, beter dan zitten te wachten of je de" huisvrouw: reeds zesen- eens weg zal gaan. Ik houd nu twintig jaar in functie en moe- maar op, hoewel je over de leen moet doen? Ach, die tijd ven!" Regelmaat ALTIJD, of ik nu tussen de on derwerpen heen en weer wan del als de vorige keer, van balpen tot hulzen ter verzorging van ouden van dagen, of strak en stijf van de Open Brief één gesloten geheel maak, altijd zijn er vragen en op merkingen die ik de verste vert« niet vermoedde. Van balpen komt iemand op techniek en, zoals zij zegt, de vloek van de techniek: afwasmachine, ijs kast, TV met onderwerpen waar om je niet gevraagd hebt, onrust en lege tijd, luiheid van de vrouw, ontevredenheid en verveling je zou haast zeggen: de balpen gaat er met haar vandoor. En naar aanleiding van de op merking over het „kind"-verpleeg- hulp van 15. 16 die een briefschrijf ster-bejaarde behandelt als een kleuter, komen er tegenberichten vol van de vriendelijkheid en de onopzettelijke toewijding en opge wektheid van verplegend perso neel in rusthuizen. Hoera. Waar de gedachten zich vermenigvuldi gen raken de pennen los. Ik zou, zonder veel over d« brieven uit te weiden, al die op merkingen wel eens in één brief willen beantwoorden. En wel zo: ik zou met u willen terugdenken, voor zover wij dat kunnen. Denken aan de mens die, holbewoner was. Heel, heel dicht bij die mens was de nateuur. Kou, regen, storm. Ziekte en dood. Be dreiging ook van dieren. Dikwijls angst en duisternis. WILDE deze mens zich losmaken van de natuur, over de na teuur heersen het dier komt nooit los, en dat onderscheidt de mens dan ook als mens: zijn heer schappij over de natuur, zijn zich loswikkelen uit dat onderworpen zijn aan de natuurgebeuren en -in vloeden dan moest hij bijv. een spade hebben, hij moest een vlot kunnen maken, stenen bakken. Of met andere woorden: hoe meer mens, hoe meer techniek. Zo ver mens dat je ten langen leste ziekten de baas blijft, slechts knoppen in drukt om je bonte en witste was door de zeep te jagen, huizen met stadsverwarming hebt, nieuws „aan" kunt zetten (en niet pas jaren later of nooit horen), je in auto's en vliegtuigen verplaatst, dus bijna niets meer van de na tuur merkt, ja zelfs zover door- knutselt tot je door ervaring aan ervaring aan te passen hier en daar hoekjes hebt met voorzichtig bewaarde kernwapens. En dan ben je weer waar, was het niet een Griekse koning, was toen hij alles wat hij aanraakte goud deed worden. Hij stierf tus sen de bergen goud van honger. Hij wees nog geen koekje aan of het krulde zich al tot een goudstaafje. Kijk. en zo doordacht is techniek een vloek, briefschrijfster. Maar niet, meen ik, wanneer wij wat apparatuur hebben, al naar ge lang portemonnee en voorkeur veel of weinig. Want apparatuur, techniek, maakt de mens vrij, doet hem deze aarde beheersen en be bouwen. Daarom spreken wij van cultuur, dat betekent bebouwen, bewoonbaar maken. Cultuur is een zegen, een opdracht. Maar wordt een vloek als de mens zich zijn gereedschap maakt tot een god. Niet alleen als de techniek ons uit lekker knutselen is. Omdat het een fijn gevoel is iets de baas te worden. En elk ogenblik zitten we daar middenin. Niet alleen als de techniek ons uit de hand loopt, maar ook bijv. als we onze tijd doorbrengen in rond hangen, of bijv. in een overmatige belangstelling voor boenen en ros sen en schoonhouden van een ge woon huis. Wat is overmatig zult u zeggen: wel, laat ik antwoorden: meer dan 75 pet. van je energie al leen besteden aan huishouden. En wie meer dan drie uur per dag rondhangt, dito: de techniek is u tot een vloek. Terug? Weer buiten grote lap pen luiers staan wassen in een teil met roffel? Of verder terug, was schoonslaan in een rivier? Om het nu maar bij die bezigheid te hou den Waarom niet eens een uur per dag creatief lezen? Een boek onder handen nemen dat je eigenlijk te machtig lijkt, er later over praten of er ondertussen over praten met buurvrouwen vrien dinnen, kennisjes uit uw kerk of Omdat beheersen en bebouwen nu is gaan beteekenen: weten van bejaardenzorg, van woningproble men, van politiek, van wat er omgaat in de wereld van geloot hoe er gedacht wordt over huwe lijk, opvoeding, daarom. Ik zeg niets nieuws: stichtingen als de CJVF en de NCVB en vele andere zijn daar ieder op eigen wijze, de een meer de ander min der mee bezig. T\AN na de was en het uur crea- U tief lezen eens een blik in het rond: waar kan ik iets doen? Om nu zo maar eens een voorbeeldje te geven waartoe een brief van een bejaarde briefschrijfster me inspireerde: briefschrijfster woont in een immens bejaardentehuis, er woont in dat huis zelfs een geria ter, dat is een specialist (arts) op het gebied van ziekten en proble men van mensen op gevorderde leeftijd. Deze geriater zegt tegen mijn vriendin: u moest eigenlijk wat doen. tekenlessen nemen of zo. (Zeker toen ze tussen twee be gonia's door uit het raam had zitten turen, en kwiek als ze is dat niet meer had verdragen). Mijn vriendin wil maar wat graag, maar de tekenlessen zijn ver weg en bij avond is het vaak te koud en nieis gedaan. Nu zie ik dat zo voor me en weet: vlak bij dat huis staat een lyceum Ook al groot. Zouden, zo denk ik, enige bejaarden daar niet kunnen werken, in de namiddag? Wie weet samen met leerlingen en een tekenleraar? Of met u die dit leest en denkt: Iets voor mij? Is dat nu zo gek? Is eenvoudig menselijk contact gek? Zou dit nu niet helpen dat jong en oud zich wat minder afkeurend jegens el kaar uitlaten?

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1967 | | pagina 16