EL-MIOR
Leidse textielindustrie
D zit in de verkeerde hoek
Leidenaar heeft er blijkbaar iets tegen
li!
Leidse industrie
op de bres
NA ZACHTE WINTER
KORTER WERKEN
Worden
„schone"
Amerikaanse
bedrijven
bevoorrecht?
Gemeentebestuur
ook voor
Bij Elmi gaan dagelijks tien
tallen overhemden onder de
naaimachines door. Elk shirt
krijgt hier de persoonlijke be
handeling die het net iets beter
maakt dan het buitenlandse
produktal zal ook bij de fabri
cage van overhemden automati
sering een rol gaan spelen.
LEIDEN Mr. C. J. Leem
bruggen, directeur van de N.V.
Sajetfabriek P. Clos en Leem
bruggen, hoopt op een strenge en
vooral ook vroege winter. De uit
zijn fabriek afkomstige Leithen-
wol blijft, is zijn ervaring, niet lang
in de winkels liggen als het ernaar
uitziet dat er heel wat nachten ijs
overheen gaan voordat het weer
voorjaar is.
De slechte gang van zaken in zijn
bedrijf, die hem ertoe noodzaakte
voor een deel van het personeel
werktijdverkorting aan te vragen,
schrijft hij mede toe aan de uitzon
derlijk zachte winter die we hebben
gehad. In zo'n winter worden er
weinig truien gebreid en weinig de
kens igekoclht. Ooik de geringe afzei
van dekens heeft een ongunstige in
vloed op de gang van zaken bij Clos
en Leembruggen, die samenwerkt
met de Leidse dekenfabriek Van
Wijk.
Natuurlijk zijn er meer factoren
die hebben geieid tot de moeilijk
heden waarin de textielindustrie
verzeild is geraakt. De heer Leem
bruggen noemt de moeilijke econo
mische situatie in Duitsland, ook
voor zijn bedrijf een van de belang
rijkste afzetgebieden.
In het algemeen, merkte hij op,
is het uitgavenpatroon voor de tex
tielindustrie niet gunstig: met het
toenemen van de welvaart is het
publiek meer geld gaan steken in
auto's, koelkasten en noem maar op
dan in textiel. Alleen voor de wo
ningtextiel geldt dat niet; er worden
nog steeds huizen gebouwd, die ook
moeten worden ingericht. Daaraan
is het ook toe te schrijven dat het
de tapijtindustrie niet slecht gaat.
Om de moeilijkheden te boven te
komen, erkent mr. Leembruggen,
zal een steeds verdergaande rationa
lisering noodzakelijk zijn. Ook bij
Clos en Leembruggen wordt daar
aan trouwens wel het een en ander
gedaan. Verder is er ook een ver
schuiving binnen het bedrijf waar
neembaar: steeds meer gaat men
zich toeleggen op de vervaardiging
van synthetische produkten, die be
ter in de markt liggen.
Met de opvatting van het gemeen
tebestuur dat de textielindustrie ook
nu nog een arbeidsintensieve indus
trie is. kan de heer Leembruggen
zich overigens niet verenigen. Hij
wijst erop dat ook in deze bedrijfs
tak de automatisering een steeds
grotere rol gaat spelen. Een hand
werk als verven bijvoorbeeld zal in
de toekomst praktisch helemaal ge
automatiseerd worden. In het alge
meen geldt dat ook in de textielin
dustrie met veel minder mensen dan
Shirts met wellicht de beste boord
en natuurlijk van zelfstrijkend katoen
NIEUWE LEIDSE COURANT
ÏVBER K
VRIJDAG 10 NOVEMBER 1967
In de spinnerij van Clos en
Leembruggen loopt het personeel
elkaar niet voor de voeten. Het
valt wel mee met die arbeids-
intensiviteit in de textiel-
intlustrie.
Hoogste punt
nieuwbouw
Sint Bernardus
SASSENHEIM Volgend jaar
zal de Bollenstreek een modern
verpleegtehuis en reactiveringscen
trum rijker zijn. Achter het reeds
bestaande bejaardentehuis van St.
Bernardus aan de Hoofdstraat ver
rijst namelijk een kapitaal bouw
werk (kosten ongeveer 5 miljoen
gulden), dat in november 1968
waarschijnlijk kan worden afgele
verd. Het nieuwe verpleegtehuis
en reactiveringscentrum is de
nieuwbouw van St. Bernardus. Gis
teren, bij het bereiken van het hoog
ste punt in de bouw, onthulde het
stichtingsbestuur, dat ook op de
plaats van het huidige St. Bernar
dus een nieuw tehuis zal verrijzen.
„Het moet een regionale instelling
worden", vertelde stichtingsvoorzit
ter Eldring. „St. Bernardus is als
streekhuis noodzakelijk, want vol
gens de ramingen zal er in 1970 een
tekort zijn van 75 tot 100 bedden
in de Bollenstreek".
Disco-avond voor
kerkrestauratie
NOORDWIJK De Noordwijkse
jeugd gaat zich inzetten voor de
restauratie van de kerk aan de
Hoofdstraat. Morgen om acht uur
wordt in de speciaal versierde gro-
tte zaal van De Rank een disco
avond gehouden, waarvan de op
brengst aan de kerkrestauratie ten
goede komt. De entreeprijs bedraagt
voor leden van jeugdsociëteit De
Rank f 1,50, voor niet-leden f 2.
Er wordt ook een verloting gehou-
Ageiida gemeenteraad
NOORDWIJKERHOUT De le
den van de raad zijn voor dinsdag
a.s. om 19 uur in het raadhuis ter
vergadering bijeengeroepen ter be
antwoording van de algemene be
schouwingen en de behandeling
van de begrotingen voor 1968.
Daarnaast zal de raad hebben te
besluiten over voorstellen tot het
aannemen van de schenking van
10 bloembakken door de Stichting
Spaarbank te Noordwijk, tot be
schikbaarstelling van grond voor de
bouw van een transformatorstation
en tot het beschikbaar stellen van
een krediet voor verbetering van
bij de voetbalvereniging VVSB in
gebruik zijn voetbalvelden.
NOORDWIJKERHOUT De IJs
club houdt woensdag 22 november
in hotel Van der Geest om 20 uur
haar jaarvergadering. Op de agenda
prijkt nog niets over een mogelijke
gelegenheid tot het beoefenen van
de schaatssport in Noordwijkerhout.
Wel is bekend gemaakt, dat de con
tributie voor het seizoen 1967/68
vijf gulden per gezinshoofd be
draagt.
Op die vergadering zal de heer
Egb. van 't Oever uit Lisse een ge
sprekje over de schaatssport in het
algemeen houden, waarna er gele
genheid is tot het stellen van vra
gen.
22 jaar Dorpsstraat 108. Toekomstig
adres: Raadhuisdam 10. Meinardus
Franciscus Antonius Laan 25 jaar
te Venhuizen en Theresia Theodora
Maria Hoek 23 jaar Dorpsstraat 108
Toekomstig adres: Wijdenes, Jonge-
weer 13.
Gehuwd: ACH Homan te Zand-
voort en W M de Greef. Toekomstig
adres: Heerhugowaard, Cromhout-
straat 34; J S Eisenga te Sassenheim
en J M W v Seggelen. Adres na hu
welijk: Sassenheim Arend Ver-
kleijstr. 34; L A Veldhuijzen v Zan
ten te H'gom en E J W HeijL Adres
na huwelijk Tweede Loosterw. 156;
J v Staveren en E A Groen te Oegst-
geest. Adres na huwelijk: Wanmun-
dastraat 31; J J M Padberg en H
Visser te Alphen aan den Rijn.
Adres na huwelijk: ws ten Laeste
nabij Wasbeeklaan 9.
Overleden: Q Onderwater 65 jaa&
g
k
Clos en Leembruggen kan het
niet vroeg genoeg vriezen
LEIDEN Wie van de geschiedenis van Leiden iets meer afweet dan
in verband met de derde oktober, is het bekend dat de stad haar opkomst
heeft te danken aan de textielindustrie. Het stedelijk museum in Leiden
heet niet voor niets De Lakenhal. Dat in die hal de koopwaar al geruime
tijd is verdrongen door de kunst, is misschien even veelbetekenend. Die
ontwikkeling houdt niet in dat Leiden een artistiek mekka is geworden,
maar wel dat de laken- en in het algemeen de textielindustrie er een
aardige veer heeft moeten later.. Na eeuwenlang in Leiden te hebben
gedomineerd, zit de textielindustrie op het ogenblik duidelijk in de ver
keerde hoek - in meer dan een opzicht.
den geen grote reputatie heeft. Dat
stamt uit het verre verleden en we
hebben gedaan wat we konden,
maar de Leidenaar heeft blijkbaar
van oudsher iets tegen de textiel
industrie".
„Het klimaat hier deugt niet",
meent de heer De Boer. ,Je krijgt
de indruk dat Leiden die industrie
maar het liefst kwijt is en hele
maal een academiestad wil worden.
In elk geval moet de vuile industrie,
waartoe dan de textielindustrie
wordt gerekend, al is dat allang
niet meer het geval, wijken voor de
schone industrie. Amerikanen kun
nen hier zo een fabriekshal neer
zetten. Dan speelt de grond geen
rol".
teren, maar ook omdat Leiden niet
meer zo op die textielindustrie ge
brand is.
In de industrialisatie-nota die
burgemeester en wethouders de
raad hebben voorgelegd, wordt ge
zegd dat Leiden een secundair ar
beidsgebied kan worden, wanneer
arbeidsintensieve bedrijven plaats
maken voor bedrijven die minder
met goedkope arbeidskrachten wer
ken, zoals bijvoorbeeld in de me
taalindustrie. Het gemiddelde inko
men zal door deze verschuiving
stijgen, wat natuurlijk alleen maar
valt toe te juichen.
Klimaat in Leiden
deugt niet
Voor de textielfabrieken die nog
in Leiden zitten, is die ontwikke
ling minder leuk. Vooral de heer
H. J. de Boer, werkzaam in een
topfunctie by J. J. Krantz Zoon,
fabriek van lakens en wollen stof
fen, laat zich nogal bitter uit over
het industriële klimaat in Leiden.
Hij verwijst daarbij naar de ge
broeders Par men tier. die in 1963
hun bedrijf, Parley Wolspinnerij
N.V., van Leiden hebben overge
plaatst naar Dokkum. Gevraagd
naar de reden daarvan, antwoordde
de heer J. Parmentier in een in
terview met De Nederlandse In
dustrie onder meer: .,U moet we
ten dat de textielnijverheid in Lei-
LEIDEN „De opvatting dat het gemeentebestuur meer over heeft
voor Amerikaanse industrieën dan voor Leidse bedrijven, moet ik be
strijden. Dat is bepaald niet zo. Wji willen echt ook de Leidse industrie
zoveel mogelijk bevorderen". Met deze woorden wijst wethouder P. S.
Harmsen de beschuldigingen van enkele Leidse industriëlen van de hand.
Hij wijst erop dat het gemeentebestuur na de oorlog alleen heeft ge
probeerd een grotere schakering in het industriële beeld van Leiden te
krijgen en dat van het Amerikaanse aanbod een dankbaar gebruik werd
gemaakt.
Daar kwam bij dat de Amerika
nen belangrijke faciliteiten konden
bieden, die er bij de Leidse bedrij
ven mi eenmaal niet bij waren.
Wethouder Harmsen geeft ook toe
dat de zich in Leiden vestigende
Amerikanen wel eens goedkoop
konden bouwen, maar hij wijst er
op dat die omstandigheid samen
hangt met de moderne opvatting
van grondpolibiek. Daarbij vraag je
je ook af. wat er op een stuk grond
wordt gebouwd en daar hou y 'an
rekening mee.
Samenwerking
De heer Harmsen. die zich behal
ve met de gemeentelijke financiën
ook bezighoudt met de industrialisa
tie. is de geestelijke vader van de
industrialisatie-nota die de raad
kortgeleden voorgelegd heeft ge
kregen.
De bedoeling daarvan is, licht hij
toe. de industrialisatie te stimuleren.
Burgemeester en wethouders waren
van mening dat zij in het verleden
als dagelijks bestuur van de ge
meente te weinig directe invloed op
de ontwikkeling van de industrie
hadden uitgeoefend. Met medewer
king van het bureau sociografie van
gemeentewerken en van de Kamer
van koophandel en fabrieken voor
Rijnland wend daarom die nota op
gesteld.
Dat nu ook de Lejdsohe vereeni-
ging van industrieelen. „tot voor
kort een betrekkelijk gezapig voort
sijpelend geheel" volgens de heer
Harmsen. bezig is een andere image
op te bouwen, is het gemeentebe
stuur bijzonder welkom. Wethouder
Harmsen verwacht dan ook dat in
WETHOUDER HARMSEN
niet waar
MR. C. J. LEEMBRUGGEN
.-.rationalisering
vroeger een veel grotere produktie
wordt bereikt.
Ondanks grote bezorgheid ziet de
heer Leembruggen nog wel toekomst
in de textielindustrie: het textiel-
verbruik over de hele wereld is nog
steeds groeierede. Reden om aan te
nemen dat het vorig jaar uitbundig
gevierde feest ter gelegenheid van
het 200-jarig bestaan het laatste
was in de geschiedenis van Clos en
Leembruggen, is er voorlopig nog
niet. Ten slotte moeten de makers
van Leithen-wol het ondanks de af
hankelijkheid van de temperaturen
in Nederland toch al voornamelijk
hebben van de export.
Inbrekers zonder buit
SASSENHEIM Ook deze week
werd er weer enkele malen inge
broken. Woensdagavond was een
woonhuis aan de Parklaan aan de
beurt, waarvan de bewoners af
wezig waren. Alles werd doorzocht,
maar er wordt niets vermist.
Een bewoonster van een ander
pand. eveneens aan de Parklaan,
ontdekte gistermorgen dat er des
nachts ongewenst bezoek was ge
weest. Bij het doorzoeken van de
kamers werd een flinke ravage
aangericht maar er werd ook hier
niets vermist.
SASSENHEIM De toneelgroep
„Elckerlyck". die in Sassenheim en
wijde omtrek een goede naam heeft,
opent het winterseizoen met een
mysterieuze klucht: „Verdwijnin
gen en verschijningen". Mr. H. M.
Plantijn heeft het stuk geschreven
naar het boek „Cotaage on the bor
der" van Herbert Mupy. De avon
den worden gehouden op zondag 19
en dinsdag 21 nov. in K.S.A
Burgerlijke stand
van Warmond
WARMOND Geboren: Nicoiaas
Schavemaker rvGPM Schavema-
ker en J J W Juffermans, Dorpsstr.
44; Gerardus Baröholomeus Jaco
bus van der Lans zv G van der Lans
en M M Oudewater, Dekkersgaard
11; Sophia Cornelia van der Lubbe
dv L van der Lubbe en Cornelia
Clasina van der Geest, Sweilandpol-
der 13a; Theodorus Leonardus Pe
trus de Haas zv L C J de Haas en
SPA Hijdra Sweilandpolder 10a;
Evert Eppo van Bolhuis zv A H van
Bolhuis en M C Nypels, Herenweg
52; Sake Jacobus Wilhelmus Maria
de Boer zv G J W M de Boer en P
Waasdorp Kerpsdam 5.
Ondertrouwd! Henricus M J J
Leenen 23 jaar te Warmond en An
drea den Broeder 23 jaar te Amster
dam; Pieter van Kempen 28 jaar
te Warmond en Johanna C M Beu-
gelsdijlk 23 jaar te Warmond. Toe
komstig adres: Oranje Nassaulaan
29: Adrianus Johanna Wilhelmus
Heerings 26 jaar te Voorhout en
Johanna Clasina Lucia van der Hulst
Niet alleen gaat het deze indus
trie in het algemeen en dus niet
alleen in Leiden niet zo best,
het is ook duidelijk dat in deze stad
aan andere vormen van nijverheid
de voorkeur wordt gegeven. Uit een
in 1960 gehouden onderzoek bleek
al dat de metaalindustrie de tex
tiel voorbij was gestreefd en de
eerste viool was gaan spelen.
Dat de textielindustrie met moei
lijkheden kampt, werd een paar
weken geleden opnieuw duidelijk,
toen Clos en Leembruggen voor 100
van de 300 personeelsleden werk
tijdverkorting moest aanvragen.
Verbanning
Nu is het niet voor het eerst dat
het de textiel minder goed gaat.
Het is een industrie die altijd ups
en downs heeft gekend. In de vijf
tiende eeuw al dreigde het helemaal
mis te gaan, toen de Leidse textiel
arbeiders en masse de stad verlie
ten, zonder zich iets aan te trekken
van de „eeuwige verbanning" die
zij zich daarmee door het ingrijpen
van de Leidse overheid op de hals
konden halen.
Een paar eeuwen later liep het
met de Leidse textielindustrie weer
spaak, toen als gevolg van hevige
concurrentie. Opnieuw stond het
stadsbestuur met maatregelen klaar:
de leden van de vroedschap, hun
gezinnen en bedienden en de stads
wezen werden gedwongen „Leidse
manufacturen" te dragen, wat na
tuurlijk goed bedoeld was, maar
weinig uithaalde.
Dat in 1967, weer of geen weer,
burgemeester, wethouders en raads
leden ertoe zullen overgaan een
Leidse deken erbij te nemen om
Clos en Leembruggen op die ma
nier een beetje uit de penarie te
helpen, ligt niet in de lijn van de
verwachting. Niet alleen omdat zo
iets ook nu weinig effect zou sor-
Een ander bezwaar dat hij tegen
het beleid in Leiden heeft: „Er zijn
geen huizen genoeg hier. Vooral
het aantrekken van specialisten
wordt daardoor bemoeilijkt".
Ondanks zijn verwet dat het het
gemeentebestuur aan openheid en
voorlichting ontbreekt, verwacht hij
wel dat de gemeente er in de toe
komst wat meer aan gaat doen.
Zijn hoop heeft hij vooral geves
tigd op burgemeester Van der Wil
ligen, die in elk geval van zijn
belangstelling blijk gaf door na zijn
installatie alle Leidse bedrijven
langs te gaan. De vorige burge
meester heeft de heer De Boer nooit
aan de Oude Singel gezien.
De heer N. F. G. Lens, met zyn
drie jaar oudere broer directeur
van de overhemdenfabriek Elmi
N.V., is eveneens van mening dat
het gemeentebestuur Amerikaanse
zaken te zeer bevoordeeld heeft bo
ven Leidse bedrijven. „De Leidse
industrie is te weinig expansie ge
geven", zegt hij. Als grootste pro
bleem ziet hij het tekort aan perso
neel. Vooral strijksters kan hij bijna
niet krijgen.
Het gebrek aan personeel is er
de oorzaak van dat Elmi nog steeds
niet is gaan bouwen aan de Roose-
veltstraat, waar het bedrijf een
paar jaar geleden een stuk grond
heeft gekocht.
Overigens merkt de overhemden-
fabriek, die tot de grootste in Ne
derland behoort, weinig van de
algemene malaise in de textiel
industrie. Wel moet voortdurend
rekening worden gehouden met bui
tenlandse concurrentie, maar voor
lopig is de heer Lens niet pessi
mistisch gestemd.
Het industriële klimaat in Leiden,
vindt hij, is wel hard aan verbete
ring toe, maar ook ten aanzien
daarvan is hij optimistisch.
Redenen om uit Leiden weg te
gaan, ziet hij niet. In het westen
kan hij zijn produkten makkelijker
afzetten dan in het oosten, waar
hij wel vorig jaar in Hoogeveen
een overhemdenfabriek heeft over
genomen. Dat gebouw aan de Roo-
seveltstraat zal er. ondanks zijn
kritiek op de Leidse gemeentebe
stuurders („ik kan er niet te veel
van zeggen, want ik heb ze ook nog
nodig"), wel komen.
Wethouder P. S. Harmsen:
