TREKVOGELS VOLGEN DE
DELTA-WEG
IN HOIIAND
STAAT EN HUIS
Bedreiging van
de vogelstand
Verbijsterende beelden in
„Amerika, land van God"
Bermtoerisme van kieviten bij Hellegatsplein
Nieuwe actie: Europa
begint in Holland
BROWN
i BIRAIFFEISENBANK
KNSB krijgt
bondsbureau
9
WOENSDAG 1 NOVEMBER 196T
Dajakstammen op
com m uil istenjach t
DJAKARTA Dajakkers in het
grensgebied met de Maleisische staat
Serawak op Borneo hebben gewa
pend met speren, krissen en blaaspij
pen ritueel de oorlog verklaard aan
de Chinese communistische guerril
lastrijders in hun gebied.
VVVs samen met Holland Herald
ROTTERDAM Laag hangen de wolken boven de
Zeeuwse schorren en kreken. Daaronder zwoegt een groep
je kieviten tegen de harde westenwind. Hun klagelijk ge
roep verwaait in de ruimte van het landschap.
Een oktoberdag in Zeeland. Dal betekent ontelbare vogels zien.
Trekvogels. Ongedurig voedsel zoekend in de weilanden en op de
slikken, snel opvliegend bij gevaar en in de nachtelijke uren kilo
meter na kilometer in zuidelijke richting verdwijnend.
Wie vanuit Rotterdam de nieuwe
verkeersverbinding volgt over de ei
landen naar Middelburg ontmoet er
talloze. Dat begint al bij het Helle
gatsplein, waar de Haringvlietbrug
de Hoeksche Waard verbindt met
Goeree-Over f lakkee
Hier bivakkeren behalve wilde een
den, bergeenden, en een enkele slob
eend, in de luwte van de rietkragen
grote troepen wintertalingen, onze
kleinste eendensoort. Signalement:
een groene oogvlek en in de lucht
een razendsnelle vlucht met onver
wachte wendingen, waarmee hij de
hagelkorrels van de jager vaak te
Wilde ganzen
Het Hellegatsplein biedt meer in
deze dagen. U hoeft er niet eens voor
uit uw auto te stappen om op minder
dan vijftig meter wilde grauwe gan
zen te zien. Misschien de enige plek
in Nederland om van zo dichtbij deze
bij uitstek schuwe vogel te bekijken.
Waakzaam scharrelen ze in kleine
groepjes rond op de slikken, nu en
dan met trage vleugelslag uitwijkend
naar andere voedselgebieden.
Bermtoerisme
Nog geen antwoord
over verleden Sehnez
DEN HAAG Premier De Jong
heeft gisteren, ook namens minister
Luns (buitenlandse zaken), meege
deeld dat het niet mogelijk is de vra
gen van PvdA-fractievoorzitter Den
Uijl inzake het oorlogsverleden van
de Duitse luitenant-generaal Sehnez,
binnen de daarvoor gebruikelijke ter
mijn te beantwoorden.
De heer Den Uijl had 3 oktober
onder meer gevraagd of het waar is
dat de tot dusver van de Bondsrepu
bliek ontvangen inlichtingen over
Sehnez niet zonder meer als juist en
volledig kunnen worden aanvaard.
Voorts wilde hij weten of de rege
ring bereid is eventuele nadere gege
vens omtrent het oorlogsverleden van
de Duitse generaal, te publiceren.
Sehnez is zoals bekend genoemd als
toekomstig bevelhebber van de NA-
VO-landstrijdkrachten in cen-
traal-Europa.
Moboetoe krijgt
waarschuwing
van Rode Kruis
GENÈVE Het Internationale
Rode Kruis heeft president Moboe
toe van Kongo meegedeeld dat het
zich niet met de evacuatie van de
huurlingen van kolonel Schramme
en de Katangese gendarmes die zich
in Boekavoe bevinden, kan belasten
als de felle aanvallen die de Kongo
lese regeringstroepen sinds twee da
gen op die stad doen, niet snel op-
houden.
Brian Jones op
borg vrijgelaten
LONDEN De bewonderaars van j
de Rolling Stones halen opgelucht
adem, want gitarist Brian Jones
hoeft voorlopig niet de gevangenis
Maandag werd hij in Londen ver
oordeeld tot negen maande.i gevange
nisstraf wegens het in bezit hebben
en roken van marihuana, maar giste
ren stemde de rechtbank toe in het
verzoek van de verdediger om Jones
in afwachting van zijn beroep tegen
het vonnis op borgtocht vrij te laten,
.zodat hij een medische behandeling
kan ondergaan. Na een bedrag van
7560 gulden te hebben gedeponeerd
mocht het tieneridool vertrekken.
Moeilijker waarneembaar zijn de
strand- en steltlopers, herkenbaar
aan de roep en aan de typische vleu
geltekening in de vluöht. Met de
meeuwen en de eenden vormen zij de
belangrijkste bezoekers van de
Zeeuwse- en Zuidhollandse eiland n.
Half miljoen
Om welke aantallen het gaat bleek
uit een waterwildtelling, die dit jaar
op 6 januari in dit gebied werd ge
houden. Tientallen onderzoekers uit
Nederland en ook uit België kwamen
toen tot de conclusie, dat op die dag
naar schatting een half miljoen wa
tervogels in het Delta-gebied vertoef
den.
Het doel van deze telling was on
der meer om in de toekomst na te
kunnen gaan hoe de watervogels zul
len reageren op de invloed van de
deltawerken, waardoor het water ge
leidelijk zal verzoeten.
Activiteit is er niet alleen langs de
oevers. In de struiken langs de we
gen op Overflakkee en Schou-
wen-Duiveland wemelt het van de
kleine vogels. Ringmussen, roodstaar
ten, tapuiten, bonte vliegenvangers
en natuurlijk spreeuwen, die hun
winterjas weer hebben aangetrokken,
modieus wit gespikkeld.
Slachtoffers
In de bermen langs de weg zoeken
graspiepers en leeuweriken hun
voedsel. Ook de kieviten zijn er te
vinden, die een merkwaardig soort
bermtoerisme hebben ontwikkeld.
Verbaasd staan ze, vaak op één poot,
naar de voorbij snellende auto's te
kijken. Ook zien ze er niet tegen op
om midden op de weg neer te strij
ken.
Dat er slachtoffers vallen van deze
nieuwsgierigheid is goed te zien aan
de yjeugelresten, die hier en daar
verspreid over de weg liggen. Afgaan
de op de korte kuif zijn het vooral
jonge dieren, die hier aan het foura-
geren zijn.
Zij, die aan de lopende band grote
groepen vogels voorbij zien trekken
zijn de brugwachters van de Haring
vliet- en de Oosterscheldebrug. Dat
houdt verband met de samenbunde
lende invloed, die de Deltawerken uit
oefenen op de trek.
Theorie bevestigd
Hiermee is een theorie bevestigd
van de Middelburgse amateur-orni
tholoog, de heer J. Chr. Wedts de
Swart. Nog voor de Oosterschelde
brug gereed was schreef hij in het
maandblad van de Kon. Nederlandse
Natuurhistorische Vereniging een ar
tikel, waarin hij deze theorie toe
lichtte.
De praktijk van vandaag heeft zijn
vermoedens bevestigd. Veel vogels,
zoals vinken, spreeuwen, sijsjes, ko
perwieken, kramsvogels en tal van
andere, voelen er namelijk niet veel
voor om grote watervlakten over te
steken. Vooral niet wanneer ze te
kampen hebben met tegenwind of ge
hinderd worden door slecht zicht
Opvliegende smienten
Zij raakten vroeger dan ook de
kluts kwijt als ze geconfronteerd wer
den met de kilometers brede zeega
ten tussen de Zuidhollandse en
Zeeuwse eilanden. Liever volgden ze
de kustlijn, waardoor de trek sterk
werd verbrokkeld.
Daarin is verandering gekomen
sinds de vogels van dezelfde Del
ta-route gebruik kunnen maken als
de automobilist. Zodat het helemaal
geen zeldzaamheid is om een kilome
ters lange zwerm spreeuwen de
Oosterscheldebrug te zien volgen,
waarvan de voorsten de Noordbeve-
landse oever bereiken, terwijl 'de
staart nog op Schouwen-Dulveland
is. Ook vermoeide postduiven maken
dankbaar gebruikt van deze route.
Ernstig gewonde
bij vechtpartij
BERGEN OP ZOOM In de nacht
van maandag op dinsdag raakten in
de Montanabar op het St. Catharina-
plein enkele Duitsers slaags met tien
woonwagenbewoners. Een van de
Duitsers kreeg een k lap met een
flietsketting in het gezicht en werd
zo ernstig gewond, dat hij in het zie
kenhuis moest worden opgenomen.
De vechtpartij ontstond na een
woordenwisseling. Een groot deel van
het interieur van de bar werd door
de vechtenden vernield. Om even
over half twee arriveerde de politie
met twee surveillancewagens en een
overvalwagen op het toneel van de
Het kostte de agenten grote moeite
de vechtlustigen te scheiden, waarbij
aan beide kanten forse klappen vie
len. Tegen twee uur was de at
mosfeer gezuiverd en het hele ge
zelschap naar het politiebureau over
gebracht voor een verhoor.
Bussumse agent
niet vervolgd
AMSTERDAM De Bussumse po
litieagent T.O. die 14 juni een 20-ja-
rige leerling-fotograaf bewusteloos
heeft geslagen omdat hij op eigen
houtje op een kruispunt het verkeer
stond te regelen zal niet worden ver-
Dit besliste gisteren de Amster
damse officier van justitie mr. J. F.
Hartsuiker. Hij heeft de zaak ter af
doening in handen gesteld van de
burgemeester van Bussum. De rijks
recherche heeft indertijd in opdracht
van de officier een onderzoek in
gesteld.
IN BELGIË. FRANKRIJK EN ITALIË:
Een bedreiging voor de vogelstand tijdens de voor- en na
jaarstrek vormen de vogelvangers. Zo gauw de vogels de Ne
derlandse grenzen achter zich hebben zijn ze onbeschermd
tegen deze lieden, die met name opereren in België, Frankrijk
en in Italië.
Daar kent men geen wettelijke
maatregelen, die het vangen van vo
gels strafbaar stellen, zoals in de
overige Europese landen. Een cijfer
ter illustratie: alleen in België van
gen jaarlijks dertigduizend mensen
elf miljoen trekvogels!
Die zijn bestemd voor de poelier en
voor de volière. Als je een Belg dan
ook vraagt: „Hou je van vogels", dan
vraagt hij terug: „In een kooitje of
gebraden?" Het getal van elf miljoen
is volgens deskundigen nog een mini
male schatting.
Doorn in 't oog
Deze zaak is de natuurliefhebbers
in andere landen vanzelfsprekend
een doorn in het oog. Het zal even
wel nog ettelijke jaren duren voor in
die landen ook de bereidheid groeit
om tot wettelijke bescherming over
Deze zaak is weer actueel gewor
den nu de Delta-dammen en -brug
gen de najaarstrek in de richting van
België bundelen en concentreren Dat
zal nog sterker het geval zijn wan
neer in de toekomst de hoofddammen
klaar zijn.
Voor de amateur-ornitholoog, de
heer J. Chr. Wedts de Swart uit Mid
delburg, was deze ontwikkeling aan
leiding om via de bemiddeling van
het Wereldnatuurfonds langs de Bel
gische en Franse kust een vrije trek-
route te laten instellen met een
breedte van vijftig kilometer waar
binnen geen vogels mogen worden ge
vangen.
Deze maatregel is bedoeld als over
gangsfase in afwachting van definitie
ve maatregelen, die naar de mening
van de heer Wedts de Swart nog wel
een tiental jaren op zich zullen laten
wachten. De overgangsfase is intus
sen in studie.
(Van onze redacteur toerisme)
AMSTERDAM Europa be
gint in Holland. Met deze slagzin
wordt volgend jaar een actie ge
houden om meer toeristen naar
Nederland te trekken. De cam
pagne is georganiseerd door de
VVV-combinatie Holland (de
WV's van Amsterdam, Den
Haag, Rotterdam, Hilversum,
Haarlem en Leiden) in samen
werking met het blad Holland
Herald.
De bedoeling is. dat in augustus
volgend jaar een speciale editie van
Holland Herald wordt uitgegeven, die
bij buitenlandse reisbureaus kan wor-
den gebruikt als catalogus bij het
adviseren van toeristen, die hun va
kantie in Europa willen doorbren
gen.
Deze catalogus geeft alle informa
tie over het reizen door Europa, maar
beschrijft deze reizen van Nederland
uit. Daarmee wil men bereiken, dat
de toerist voordat hij zijn trip door
Europa begint, eerst Nederland be
zoekt.
Brons
Behalve Amsterdam zal deze actie
ook de hele Randstad voordeel kun
nen opleveren, menen de initiatiefne
mers. Weliswaar staat Amsterdam nu
al op de vierde plaats in Europa (na
Man verduisterde
een auto
WOERDEN De Woerdense poli
tie heeft dinsdag een 35-jarige kan
toorbediende gearresteerd wegens
verduistering van een auto. De man
had in november vorig jaar een auto
gekocht, die hij door een Utrechtse
verzekeringsmaatschappij liet finan
cieren. Hij betaalde tot april 1967
trouw af, maar toen was het ge-
Uiteindelijk bleef hij nog 786
schuldig en toen hij niet aan betaling
toe kwam, stelde de financier een
nader onderzoek in. Daaruit bleek,
dat de man de auto reeds in decem
ber 1966 had verkocht. Omdat hij in
gebreke bleef, werd hij wegens ver
duistering gearresteerd.
Londen, Parijs en Rome), maar men
wil tenminste .zen bronzen medaille"-
voor tie hoofdstad en nog meer toe
risme in de Randstad.
Een nieuwe actie acht men noodza-»
kelijk temeer omdat de toeristenba
lans de laatste jaren een steeds gro
ter nadelig saldo laat zien. De in
komsten aan toeristen-deviezen be
dragen weliswaar ruim een miljard
gulden, maar de deviezen, die Neder
landse toeristen naar het buitenland
brengen, vormen een nog aanzienlijk
groter bedrag.
In de actie wordt o.m. gewezen op
de unieke congresfaciliteiten, die Ne
derland biedt.
Monumentenzorg steunt
herbouw Broederhuis
ZEIST Monumentenzorg zal fi
nanciële medewerking verlenen aan
de herbouw van het Broederhuis te
Zeist dat vorige week door brand
vrijwel verwoest werd. Men zal zo
snel mogelijk beginnen aan de her
bouw van dit historische gebouwen
complex.
Het plan is de gevel van het Broe
derhuis van de Evangelische Broeder
gemeente weer in dezelfde staat te
brengen, maar het interieur zal aan
de eisen van de moderne tijd worden
aangepast. Verwacht wordt dat de pe
riode van voorbereiding voor de her
bouw ongeveer anderhalf jaar in
beslag zal nemen.
Jaar geëist voor
poging doodslag
ARNHEM De 21-jarige fotolabo
rant R.F. van L. hoorde gisteren we
gens poging tot doodslag een jaar ge
vangenisstraf, waarvan twee maan
den voorwaardelijk, tegen zich eisen.
Van L. zou na een paar glazen bier te
hebben gedronken opzettelijk op de
kelner zijn ingereden met het gevolg
dat deze een been op twee plaatsen
brak. Nog steunend op twee krukken
was het slachtoffer voor de Arn
hemse rechtbank verschenen.
Van L. zou haatgevoelens tegen de
kelner hebben opgekropt omdat deze
misbruik van vertrouwen zou hebben
gemaakt door mededelingen omtrent
zijn aanstaande schoonmoeder rond
te vertellen. Hierdoor was zijn verlo
ving in ernstig gevaar gekomen.
(Vervolg van pag. 1)
Zoals bekend heeft de Britse pers
lord Chalfont laten zeggen dat En
geland zich uit de Navo zou terug-
trekken, de Britse troepen in V/est-
Duitsland zou terugroepen en Oost-
I Duitsland erkennen wanneer de
j Britse aanvraag voor het EEG-lid-
I maatschap wederom zou worden ge-
1 weigerd.
Verzonnen
Premier Wilson zei dat deze pun- i
j ten die Chalfont zou hebben aange- I
roerd door de pers verzonnen zijn.
Wat in feite door de EEG-onderhan-
delaar is gezegd is uitgesproken in
I aanwezigheid van drie functionaris
sen. Deze verklaring is nagekeken.
Premier Wilson zei dat Engeland
j vastbesloten is om lid van de EEG I
te worden, een pro-Europese politiek I
I zal blijven volgen, zelfs wanneer
I Frankrijk opnieuw een veto uit-
I spreakt of bij onderhandelingen een
vertragingstactiek zonder einde uit-
voert. Engeland zal zijn verbinte-
nissen met Europa handhaven, zo i
zei de premier.
De leider van de Britse conserva- j
I tieven. Edward Heath, noemde de
I hele kwestie „een dom geval" en I
vroeg premier Wilson duidelijk uit
een te zetten onder welke omstan- I
digheden lord Chalfont zijn verkla-
I ringen heeft afgelegd. Hij opperde
j de veronderstelling dat de verkla-
I ringen van Chalfont ingegeven kun- 1
nen zijn door andere, hooggeplaatste j
regeringsleiders.
De onderhandelingspositie van
Chalfont is door deze zaak niet ver-
sterkt, zijn verklaringen zijn koren 1
op de molen van degenen die zeggen
dat Engeland in feite niet Europees
is, aldus Heath.
NOTTINGHAM - Nottinghamlorcst
De Italiaanse producent
Agostino Sansone heeft een 90-
tal cameraploegen erop uitge
stuurd om kris en kras in Ame
rika alles op te nemen wat zij
ook maar enigszins typerend
vonden voor Amerika en de
Amerikanen, vanouds voor de
berooide Italianen het beloofde
land. Wat zij aantroffen over
trof alle verwachtingen. Men
had wel tien Mondo Canes over
Amerika kunnen samenstellen
in plaats van die ene, die door
Luigi Vanzi geregisseeTd werd
en onder de titel: „Amerika,
land van God" met Fransge
sproken commentaar thans in
roulatie gaat.
Het is een film. die in veelzijdig
heid verre Frangois Reichenbachs be
roemde documentaire overtreft. In de
werkwijze zijn Italiaanse documentai
re-makers uiteraard op de stijl-Mon-
do Cane aangewezen, maar van deze
Amerikafilm moet gezegd worden,
dat men het sensationele, het sa
distische. het walgelijke en weerzin
wekkende niet speciaal gezocht heeft.
Ook wat in Amerika lieflijk is en
welluidt komt er naar evenredigheid
spaarbank en alle bankzaken
ieeft dinsdagavoi
ïrd bijgewoond
BRUSSEL. De Belgische voetbalclub
DEN HAAG De bondsraad van
de Koninklijke Nederlandse Schaak
bond heeft in zijn najaarsvergadering
met grote meerderheid besloten met
ingang van een nader te bepalen da
tum zo mogelijk 1 september 1968
over te gaan tot de instelling van
een bondsbureau.
De bondsraad voteerde tot dit doel
rond ƒ30.000 per jaar, hetgeen over
eenkomt met een contributieverho
ging per schaker en per jaar van
twee gulden.
De onlangs afgetreden voorzitter
van de Haagse schaakbond, de heer
A. E. J. Modderman, werd "met alge
mene stemmen tot lid van verdienste
van de KNSB benoemd.
De aftredende bestuursleden mr. F.
Goudsmit (voorzitter). A. A. van Gooi
(penningmeester), H. A. Wille (Compe
titieleider) en C. Rothert (jeugdleider)
werden allen herkozen. Het bestuur
werd uitgebreid door de toetreding
van de heer H. G. Drechsel uit Rotter
dam, die zich voornamelijk zal bezig
houden met voorlichting en public
relations.
BUENOS AIRES. 1
het
nalc tennistornooi hebben Tom Okker
i Rogct en Charlos
in voor, maar men kan het nu een
maal niet helpen, dat deze aspecten
ver in de minderheid zijn en in de
Amerikaanse samenleving in de ver
drukking leven.
Het beeld van Amerika dat uit de
ze documentaire naar voren komt is
dat van sex, geweld, welvaart en
wanorde, maar dit alles dan zo
radicaal, zo overstelpend en zo tot in
het extremistische doorgetrokken, dat
men zich verbijsterd afvraagt hoe
ooit zo'n land leiding zpl kunnen ge
ven... en leiding -moet geven, eenvou
dig, omdat het het machtigste land
ter wereld is.
Open zicht
i In prachtige, felgekleurde beelden
I geeft de Amerikaanse samenleving in
I deze film zijn wezen prijs: het land
1 van God is 'het land van IkJan gewor-
den. Wanordeis op ieder gebied de
meest naar voren springende karak-
tertrek of het nu om sex gaat, religie
of het gewone samenleven van
1 mensen van verschillende kleur of
milieu.
Money is the root of all evil: van
wege de overgrote welvaart weet
men zich geen raad met zijn geld,
maar vanouds is deze welvaart op
geweld gebaseerd, op een tot in het
extreme doorgevoerde strijd om het
bestaan. Daarom kent deze welvaart
geen medelijden met de zwakkere (of
het moest hier en daar weer een gek
ke, sentimenele bevlieging zijn) en is
•2r in dit land van overvloed hier en
daar een schreeuwende armoed:.
Massaverdwazing
Het geweld uit zich ook in de sex,
waaruit ieder element van liefde ver
dwenen is. Slechts de sensatie is er
overgebleven zonder enig respect
voor de medemens.
Welvaart en geweld hebben de slui
zen wijd opengezet voor de wanorde.
De redelijke godsdienst is er verdron
ken in de secten van allerlei soort
Sexgeweld, ivel vaart en wanorde
extase: van extatische gebedsgenezin-'
gen af tot allerlei Oosterse poespas
toe. De sport Is verworden tot een
massaverdwazing. De muziek werd'
beat. De wreedheden tegen de dieren
zijn grenzeloos. Sociaal verbrokkelt
de maatschappij tot machtsblokken:
de teener-jeugd, the Black Power, de'
Ku-Klux-Klan.
In een veelvoud van beelden en
indrukken komt dit alles massaal op
je af. Sommige momenten blijven
even in het geheugen staan: de massa
meeting van de Jehova-getuigen, de
bijeenkomst van de Zwarte Moslims,
de bejaarden, de automatisering, de
wetenschap van de ruimtevaart, de
huurkazernes, het zingende Leger des-
Heils in Manhattan, de negerrevolte-
in Los Angeles, de armoede rond de
verlaten kolenmijnen... ja, misschien
blijft dit wel het langste bij: de enor--
me armoede in een van rijkdom
barstend land.
Maar bij dit alles blijft één kna
gend besef overheersen: wie zal ooit
orde scheppen in deze alles over
heersende geestelijke, morele en soci
ale chaos; in deze heksenketel van
beatlawaai; in deze oververhitte wed
loop om zo bizar mogelijk te rijn. te-
doen, t© denken, te schijnen?
„Amerika, het land van God" is
een verbijsterende, schokkende docu
mentaire. waarin ons een spiegel
wordt voorgehouden van onze eigen
toekomst, want Amerika met zijn al-
lesoverspoelende chaos is het voor
beeld van wat ons te wachten staat.
Het sinistere „Hodie mihi, eras tibi"
van onze oude begraafplaatsen, kun
nen we gevoeglijk vervangen door
het „Heden Amerika, morgen wij!".
Een triest en onontkoombaar
perspectief, deze Mondo Cane der ver
dwazing.
E. Grolle
