ARP-convent eensgezind en sceptisch over de Achttien Uk Rennies Spijtstemmers zeer gematigd Onlusten in Londen bij Vietnambetoging anders dan andere Dr. Joh. van der Spek nu ere-voorzitter MAANDAG 23 OKTOBER 1967 Brandend maagzuur, druk op de maag, opgeblazen gevoel? helpen direkt! (Van onze parlementsredactie) UTRECHT In een sfeer van grote eensgezindheid heeft het Convent van de Anti-Revolutionaire Partij zaterdag in Utrecht over partijvernieuwing gediscussieerd. Partijvoorzitter dr. Berghuis bleek een formule te hebben gevonden (men zie ons blad van zaterdag), waarin alle stromingen in de partij zich konden vinden. Van alle kanten sprak men nadrukkelijk instem ming uit met dr. Berghuis' openingsrede. Meningsverschillen traden niet of nauwelijks aan het licht. Zowel de radicale „spyt- stemmers" als de representanten van de „rechtervleugel" stel den zich zeer gematigd op, een enkel uitzonderinkje daargela ten. Gevaarlijk p EVA ARLIJKE incidenten als het tot zinken brengen van de Is raëlische torpedobootjager Eilath blijven dreigen, als de oorlogstoe stand ginds voortduurt. Israël spreekt in een brief aan de Veiligheidsraad over een vooraf be raamde en onuitgelokte aanval. Er lijkt reden om aan te nemen dat dit inderdaad het geval is. Daar staat tegenover, dat de Eilath zich dicht bij Port Said had ge waagd, al bevond het schip zich dan wellicht niet net binnen de Egyp tische territoriale wateren. Israël zal er goed aan doen geen vergeldingsmaatregelen te nemen, ook al is de verleiding groot. Dat is behalve moeilijk, noodzakelijk. Nu een vredesregeling uitblijft is Israël aangewezen op bevestiging van zijn militaire positie. Blijkens het jongste incident moet het voor zichtig te werk gaan. De vernietiging van de Eilath zal de onenigheid in Israëlische poli tieke kringen doen toenemen, Te hopen valt, dat de gematigden, die achter premier Esjkol staan, de si tuatie meester kunnen blijven. Demonstraties TTEX is altijd een goede gewoonte geweest, dat politiek niet op straat, maar in het parlement werd bedreven. Het parlement mag geacht worden een afspiegeling te zijn van hetgeen in een volk leeft. Daaraan ontleent het zijn betekenis. Niettemin grijpen groepen, die in het parlement niet aan hun trekken ko men, naar het wapen van de demo cratie om zich te doen horen. Zulk een protesthouding kan heil zaam werken in zoverre zij velen in staat stelt gevoelens van onrust en onbehagen te uiten. Dit kan ook het geval zijn met een stille tocht als in Amsterdam, al liep ook daar de zaak uit de hand en was men meer emotioneel dan reëel. Iets anders is het, als demonstraties ontaarden in geweld, waarin weini gen trachten velen mee te slepen. Zo als in Amerika. Deze mensen brengen de democra tische instellingen in gevaar, die zij zeggen te bevorderen. Zij zijn bezeten dan bewogen. Daar komt bij, dat spoedig wordt vergeten, dat in een conflict ten min ste twee partijen zijn. Aan het slot van het verbroeder ingsfeest juichte AR-fractieleider mr. Biesheuvel dan ook: „Wij zijn door de bocht. De rust in onze partij is de rust na de storm". Een en ander con cludeerde hij uit het feit, dat zulke totaal verschillende figuren als het. Eerste-Kamerlid H. Algra en de spijtstemmer drs. Feddema zich bei den zonder reserve achter het stand punt-Berghuis hadden geschaard. Spreke" is 2 Scepticisme Opmerkelijk was vooral ook het scepticisme waarmee het Convent de uitslag van het gesprek van de „Acht tien" (KVP-CH-ARP) tegemoet zag. Men hoopte natuurlijk wel dat dit het gewenste resultaat zal opleveren, maar erg optimistisch was men in dit opzicht toch niet. In ieder geval, zo zeiden tal van conferentiegangers in navolging van dr. Berghuis, zal het zeer nauwe samengaan van de drie christelijke partijen niet mogen wor den verwezenlijkt ten koste van de eigen radicaliteit, het duidelijke, ei gen gezicht van de ARP. Het trok voorts sterk de aandacht, dat de radicale AR-spijtstemmers lang niet meer zo krachtig als hun bondgenoten in de KVP hamerden op het aambeeld van het stembusakkoord met PvdA en D'66 of het uitspreken voor de verkiezingen van een binden de voorkeur voor samenwerking met deze partijen. Mr. Biesheuvel haakte daar gretig op in met zijn opmer king: „De spijtstemmers horen bij ons, ook in de eventuele nieuwe par tijformatie. Vandaag ben ik in die mening bevestigd. Ik hoop dat de spijtstemmers ook de komende maan den hun verbondenheid met de ARP in gedachten zullen houden. Ik hoop ook dat die verbondenheid niet wordt aangetast door bijkomstigheden als de vraag of er een stembusakkoord moet komen". „Wij kunnen", zei mr. Biesheuvel, „geen stembusakkoorden sluiten of voorkeuren uitspreken zolang niet eerst meer duidelijkheid is gekomen aan de kant van PvdA en VVD. Wordt, de PvdA de partij van Nieuw-Links en Han LaTnmers of van Den Uyl en Vondeling? Zolang daar geen duidelijkheid over komt, hebben de christelijke partijen nog zoveel in eigen kring te doen, dat ze aan stembusakkoorden en voorkeu ren voorlopig nog niet toe zijn." Zo eensgezind leek het Convent, dat een bejaarde spreker, die zich nog levendig de stembusstrijd van 1905 herinnerde, de verzuchting slaakte: „Ik vind deze vergadering wel een beetje mat. Persoonlijk had ik toch iets sprankelenders verwacht, iets waarvan de vonken zouden afspat ten Hearing Twintig sprekers lieten in deze ver gadering hun licht over de partijver nieuwing schijnen. Het was een ge heel open discussie, die ten doel had de meningen in de partij te peilen. Voorzitter Berghuis sprak van een „hearing". Zijn openingsrede, die in gestencilde vorm aan de vergadering was uitgereikt, diende als informele discussiebasis. Senator H. Algra was de eerste spre ker die zijn volledige instemming met de rede van dr. Berghuis kwam betuigen. „Ik hoop. voorzitter, dat U dat niet zal verontrusten...". Wat er ook vernieuwd mag worden, het „dui delijke, eigen, karakteristieke ge zicht" van de ARP zal naar de me ning van de heer Algra behouden moeten blijven. En dat kan alleen als de reformatorische kracht inspiratie bron blijft. De heer Algra waarschuw de voor de misvatting, dat het bij de nieuwe koersbepaling alleen zou gaan o'm een verschuiving van de particu liere naar de publieke bestedingen. Het gaat b.v. ook om het opnieuw (Vervolg van pag. 1) InLonden kwam het gisteravond lot ernstige botsingen tussen de po litie en enige duizenden betogers voor de Amcrikaansee ambassade. Verscheidene mensen en ook enkele agenten zijn gewond. Zaterdag maakten driehonderd ménsen een protestmars naar de ambtswoning van premier Wilson. Ze overhandigden hem een brief, waar in zij aandrongen op beëindiging van de steun aan de Amerikaanse Viet- nam-politiek. In de Japanse hoofdstad Tokio waren ruim 200.000 mensen op de been. Ook werden hier korte stakin gen gehouden. In T u r ij n kwam het tot vecht partijen voor het Amerikaanse con sulaat. In West-Berlijn liepen 10.000 mensen mee in een protest mars en in Par ii s 30.000. Zelfs in Australië werd gedemonstreerd: door 7.000 mensen in Sydney. WASHINGTON De Amerikaan- I se geheime dienst heeft voor de be scherming van president Johnson tijdens zijn reizen en rondritten twee auto's in gebruik genomen, die zijn uitgerust met de nieuwste snufjes op het gebied van de beveiliging. De auto's zijn gepantserd en het dak is doorzichtig zodat de functio narissen voortdurend hooggelegen punten in het oog kunnen houden. De nieuwste vindingen op het gebied van de communicatie zijn in de wa gens toegepast. WENEN De in Wenen regerende Oostenrijkse (RK) Volkspartij van kanselier Klaus heeft gisteren bij de provinciale verkiezingen in de deelstaat Opper-Oostenrijk een gevoe lige nederlaag geleden. Zij verloor twee van haar 25 zetels en daarmee haar absolute meerderheid, terwijl de socialistische partij haar zetelaantal van 19 tot 23 wist te vergroten. doorlichten van het begrip eigendom. Het dienstbaar maken van het kiesrecht aan de vernieuwing van het politieke bestel wees de senator zon der meer van de band. Spijtstemmer drs. Feddema, die met andere sprekers zijn grote waar dering uitte voor de bekende AR- JOS-brochure van mr. Hoogendijk, zou graag één grote, radicale christe lijke partij zien ontstaan, maar zette grote vraagtekens bij het gesprek van de Achttien. „Ik zie nog te wei nig overeenkomst tussen wat ons be weegt en b.v. CH-fractieleider Melle- ma, die onlangs in „Elsevier" nog voor een centrumachtige CDU heeft gepleit. Ook het recente KVP-memo- randum geeft mij niet veel moed." Het katholieke dagblad De Tijd schreef vorige week, dat de ARP bij de partijvernieuwing een sleutelposi tie inneemt, omdat men daar zwaar der dan elders zal blijven tillen aan de evangelische radicaliteit. „Zo is het", vond drs. Feddema. „Wij mogen niet akkoord gaan met de drieëen- heid als die evangelische radicaliteit onvoldoende uit de verf kpmt". Dat was ook de mening van AR- JOS-voorzitter De Boer. Geen pro gram van de christelijke combinatie dat hier en daar de puntjes wat aanscherpt, maar een program, dat totaal nieuwe wegen wijst voor de christelijke politiek, en wel in de stijl van de brochure-Hoogendijk. De heer De Boer was het wel eens met dr. Berghuis, dat een politieke „schei ding der geesten" in het christe- lijk-politieke kamp de partijvorming op confessionele basis ongeloofwaar dig zou maken. Mijlen meegaan De ARP zal in het gesprek met KVP en CHU dan ook vele mijlen met de partners moeten meegaan. „Maar uiteindelijk moeten we toch ergens terecht komen. Als blijkt dat de anderen op de meeste punten niet met ons willen meegaan, dan moeten we ze maar laten gaan", aldus de ARJOS-voorzitter. Spijtstemmer drs. Kuiper twijfelde ook aan de juiste instelling van gesprekspartners als de heren Melle- ma en Aalberse, maar vond het gesprek van de Achttien nuttig voor de ARP om er achter te komen hoe het precies met „de anderen" zit. Hij betreurde het, dat door het niet-uitspreken van een voorkeur voor samenwerking voor de verkiezin gen de radicalen zich nu tot het „paardemiddel" van het stembusak koord hebben moeten wenden. Dit had voorkomen kunnen worden. Juist omdat de dingen, die nu zo inspire rend werken in de ARP, niet het exclusief bezit van die ARP zijn, is een breder gesprek dan dat tussen de drie christelijke partijen nodig. En daarom ook het uitspreken van een voorkeur voor samenwerking (met progressieve, niet-christelijke partij- en). Dr. Beukema. eveneens spijtstem mer, deelde de zorgen van de vorige sprekers over het verloop van het gesprek van de Achttien. Gezien de geringe omvang van de groep-Bo- gaers in de KVP betwijfelde hij, dat „wij met de KVP tot een zodanige vruchtbare samenwerking zullen ko men, dat we program kunnen uitvoe ren dat getuigt van onze radicaliteit". „Daarom: als we met de KVP niet verder komen dan wat vage alge meenheden m.b.t. het program, moe ten we eisen dat voor de verkiezin gen een uitspraak wordt gedaan, al thans overwogen, over de partnerkeu ze". Het verheugde dr. Beukema, dat dr. Berghuis ook in die richting denkt. Te zachtmoedig Er waren ook wel andere geluiden. De heer Achterhof had enige kritiek op de rede van dr. Berghuis. „Synthe tisch. zachtmoedig, maar niet duide lijk". Hoe kan dr. Berghuis zich nu één voelen met zulke uiteenlopende figuren als Van Niftrik, Bogaers, Aal berse en Tilanus? Spreker had graag gezien dat het Centraal Comité met een concreet voorstel over de partij vernieuwing was gekomen, want het wordt tijd om zaken te doen. ..We moeten nu zomaar passief afwachten wat er uit andere partijen te voorschijn komt". Oud-ARJOS-voorzitter Balkenende kwam met de suggestie een bijzonder AR-congres te beleggen om de (radi cale) gedachtenvorming nader te con cretiseren. Mr. Hollander deelde de kritiek van de heer Achterhof op dr. Berghuis en het CC niet. „Wij heb ben in de partij al het onmogelijke gepresteerd door Berghuizen op Biesheuvels te bouwen". Tegen de „lieve" communiqués van de Acht tien keek de heer Hollander bijzon der wantrouwig aan. Mr. Hollander is een van de schrij vers van een opmerkelijk artikel in het blad AR-Staatkunde over christe lijke partijvorming (andere auteurs: de hoogleraren Albeda en Van Zu- them). Op dit stuk leverde de heer Mooimeyer feelle kritiek. Hij sprak van „een radicale breuk met de grondslag van de ARP", „doorbraakfi- losofie" en „kolder". Genuanceerder kritiseerde de heer Franken het bewuste artikel, maar ook hij vond de gedachten van mr. Hollander c.s. eerder revolutionair dan anti-revolutionair. De denkbeel den over partijvernieuwing vond de heer Franken eigenlijk lood om oud ijzer, want er is (de visie van mr. Hollander c.s. ten spijt) maar één te genstelling: voor en tegen de Christus. Op die antithese is de ARP gegrondvest en daaraan moet ze vasthouden, al moet de grondslag van tijd tot tijd wel in een nieuw kleed worden gestoken. Het naar vo ren brengen van die grondslag is hoofdzaak, samenwerking met PvdA of VVD bijzaak. Het Kamerlid dr. Veerman zei, dat er in het gesprek o^er partij vernieu wing een korte en een lange lijn is. De korte lijn is die van de tactiek, waarmee PvdA en D'66 tevreden zijn. De christelijke partijen spreken thans over de lange lijn, die van de strategie. Zij proberen de twee lijnen bij elkaar te brengen. Daar is geduld voor nodig, 't Is geen zaak van een paar weken, 't Gaat vooral om de benadering en de gezindheid van christelijke politiek. Dat is nog be langrijker dan de overeenstemming tussen de drie christelijke partijen over uitgangspunt en program. Berghuis niet weg" Spijtstemmer drs. Van Putten com plimenteerde dr. Berghuis met het feit, dat onder zijn leiding de ARP „een snor heeft gekregen". Als de geruchten juist zijn, zal dr. Berghuis burgemeester van Hilversum worden en dan aftreden als partijvoorzitter. „Ik hoop dat u dat de partij niet zal aandoen", zei de heer Van Putten onder daverend applaus. Ook hij meende, dat de ARP de geloofwaardigheid van haar radicali teit nooit zal mogen opofferen aan de politieke samenwerking op korte ter mijn. Het gesprek van de Achttien zal een zeer concreet resultaat moe ten opleveren, waar men niet met een paar handigheidjes onderuit kan. De laatste spreker, fractieleider Biesheuvel, schreef „het door de bocht zijn" van de ARP (die daarmee andere partijen vooruit is) op reke ning van dr. Berghuis. Hij erkende, dat er nog een stuk onduidelijkheid in de christelijke politiek zit. „omdat wij bestuursverantwoordelijkheid moeten dragén vanwege het feit, dat PvdA en VVD samenwerking met elkaar uitsluiten". Partijvernieuwing zal van binnen uit moeten komen. Koerswijziging van de KVP zal niet het gevolg mo gen zijn van het standpunt van biv. de ARP. Mr. Biesheuvel wees erop, dat er tussen program en praktijk, politiek en geld, ideële stellingname en praktische mogelijkheden altijd wel een spanning zal blijven bestaan. Een partijvoorzitter heeft het wat dat betreft makkelijker dan een frac tieleider, wiens taak begint waar die van de voorzitter ophoudt. Ook het kabinet-De Jong steunt op een com promis. Van de AR-fractie is echter de af gelopen maanden een wezenlijke in vloed op het regeringsbeleid uitge gaan. De AR-ministers zullen wei eens het gevoel hebben dat de kri tiek al te fors is. ,,Ze moeten dan maar bedenken: des te beter het vlas, hoe harder je moet slaan", aldus mr. Biesheuvel. In de morgenvergadering werden huishoudelijke zaken behandeld. Het convent koos drs. P. C. Bos te Eindho- vén tot lid van het Centraal Comité. De discussie over de partijvernieu wing werd door alle AR-ministers en -staatssecretarissen bijgewoond. Een speciaal woord van welkom sprak dr. Berghuis 's morgens aan het adres van oud-minister Smallen- broek. Het verheugde de AR-voorzit- ter zeer, dat door de benoeming van de heer Smallenbroek tot lid van de Raad van State „op honorabele wijze eerherstel heeft plaatsgevonden" (ap- caballero Toneelspeelster en TV-actrice Sjoukje Hooymaayer 25 STUKS ft.50-EEN LAURENS PROOUKT, Afscheid van Oranje-Groene Kruis (Van onze soc.-econ. redactie) UTRECHT Dr. Joh. van der Spek heeft zaterdag onder grote belangstelling afscheid genomen als voorzitter van de landelijke vereniging Het Oranje-Groene Kruis. In een hartelijke toespraak deelde de vice-voorzitter, ds. B. van Ginkel, Ned. Herv. zieken huispredikant in het Utrechtse diaconessenhuis, mede dat het hoofdbestuur had besloten de scheidene 81-jarige voorzitter te benoemen tot ere-voorzitter van de landelijke organisatie. In hartelijke bewoordingen vertolk te dr. J. B. M. Veraart, geneeskundig hoofdinspecteur voor de geestelijke mooie cyclaam cadeau volksgezondheid, de grote waardering die bij het departement van sociale zaken en volksgezondheid bestaat voor het belangrijke werk dat dr. Van der Spek in sociaal maatschappelijk opzicht heeft v Het einde Names het Nederlandsche Roode Kruis kwam directeur Van Embden de heer Van der Spek het Kruis van Verdienste aanbieden voor zijn bij drage in het Welfare werk van het Rode Kruis. Dr. Van der Spek werd reeds eerder benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau; de Op bouw Stichting Zuid-Holland on derscheidde hem destijds met de „gouden lis". Ds. Van Ginkel typeerde dr- Van der Spek als theoloog en geneeskundi ge, die in de praktijk van het leven deze twee kwaliteiten in een eenheid heeft weten te verwerkelijken. Na mens de gehele organisatie bood de algemeen secretaris, de heer R. Smit, de scheidende voorzitter een cheque aan ter financiering van een buitenlandse reis. Ondanks zijn 81 jaren leek het afscheid dr. Van der Spek nog niet gemakkelijk te vallen. In zijn slot-toespraak zei hij meer tot zich zelf dan tot zijn gehoor: De deur valt nu onherroepelijk dicht, dit is nu absoluut het einde. Een huisvrouw zal wel nooit iets begrijpen van een gemeentelijke huishouding. Niet omdat ze voor dit laatste te dom is, maar eenvoudig omdat ze gewend is de tering naai de nering te zeilen en voor niets bevreesder is dan voor het maken van schulden. Zelfs een afbetalingsaankoop zal zij nog omgeven met nauwkeurige berekeningen, zodat ze weliswaar de zaak wat te duur koopt, maar in ieder geval weer niet met onaflosba- re schulden komt te zitten. Maar een geordende gemeente lijke huishouding smijt er wat legen aan, wanneer eenmaal een ideaal ui terlijk van de stad voor ogen staal. Het laatste ideaal is, dat ze wande len kunnen zonder auto's, die de rust verstoren. De Paleispromenade heeft bewe zen, dat men, de grote men, die je nooit spreekt, maar die alles te zeg gen heeft, zo'n flaneerruimte in ho ge mate waardeert. Nu zijn er plannen ook de smalle Spuistraat, de knusse Venestraat en aanverwante hoeken tot een derge lijk wandeloord te maken. Precies zoals je thuis als de ene kamer helemaal ideaal is, ook de andere wel tip-top wilt hebben. De huisvrouw zegt dan: „Eventjes wach ten tot de centjes er zijn."' Of: „Nu ja, het nieuwe behangetje kan wel lijden, maar we wachten dan wel met het bankstel." Stedelijk gaat dat anders. Daar moet de hele bups-ineens gebeuren. Promenade? Best, alle trottoirs eruit en tegel tjes. En sierstrippen en een mozaïek- Huishouding Een huisvrouw zou het om te be ginnen af doen met een bordje, dal verbiedt aan auto's om in die straat te rijden. En dan tevreden het ruste loos gewriemel van de onbedreigd winkelende massa aanzien. En vinden, dat ze het met de haar ter beschikking staande middelen toch maar knap gedaan heeft. Maar alle stedemannen zouden treurend toezien hoe hun dromen met de voeten getreden worden. En roepen, dat het maar lapwerk is. En het verschrikkelijk kinderachtig vin den, dat ze die slordige miljoenen moesten besparen. Groot denken, dat Is het. Met visie. En niet zeuren om de centen. Helemaal zoals ze dachten wordt het wel nooit, maar dat komt door onnozelheden, die ze over het hoofd hebben gezien. Zoals bijvoorbeeld het masten- en obstakelwoud, dat de Paleispromenade bij de ingang tussen Bonneterie en Gouden Hooft ontsiert. Een huisvrouw zou met de staande schemerlamp, de reuze filo- dendron en de prullemand wel reke ning hebben gehouden voor ze het wandmeubel een plaats gaf, maar dat komt weer door die op kleinighe den lettende training van haar. Glimlach dus wijs en ondoorgron delijk huisvrouwen. Als u de melk eens laat overkoken ruimt u snel de boel op en niemand merkt er wat van. Maar een lantaarnpaal te veel en iedereen loopt er op stuk. Ik denk, dat daarom ook zo wei nig vrouwen animo hebben voor de gemeentelijke huishouding. Ontgroening (2) Nu t.a.v. van excessen bij ontgroe ning in 't algemeen is besloten een meer gematigd programma op te stel len, vind ik het voor de betrokken functionarissen mensonterend om jon gelui zulke, bijna middeleeuwse folte ringen te doen ondergaan als aan de chr. hogere landbouwschool in Ede ge beurd is. Het vraagstuk van de ontgroening moet nu toch maar eens krachtig door de overheid worden aangepakt. Ont groenen, a la bonheur; er zijn evenwel talrijke andere, meer menselijke ma nieren om de jongens die tijd te laten doormaken. De klap op de vuurpijl vind ik, dat geen van de groenen zich heeft be klaagd en er daarom geen reden tot ingrijpen zou zijn. Een vreemde opvat ting van de drie leiders. De feiten hebben plaats gevonden en dat is al voldoende om de bedrijvers tenminste op het matje te roepen. Het kan wel zijn dat de verant woording berust bij de leerlingenvere niging, zoals de onderdirecteur stelde, maar het lijkt toch iets op afschuiven. En dit alles is geschied in een christe lijke gemeenschap. Zijn we al zover gezakt? Den Haag P. J. Bouwmeester. Jeugd en kerk (4) Als lid van de Ned. Hervormde Kerk wil ik aan de heer C. B. Stolk graag het volgende zeggen: Onze jeugd vraagt een open benade ring en géén oude termen, zoals u gebruikt om hun vragen af te doen. Dat geldt wel zeer sterk voor uw be grip van de zondag, nl. om speciaal op die dag de Heer en Koning te ontmoe- Zij vragen: waar is dan die God op andere dagen? Dood? Is de zaterdag avond in 1967 alleen maar een aanloop je tot Zondagse Vroomheid? Neen, mijnheer Stok! Onze jeugd wil leven en zij wil ook geloven maar dan van zondag tot en met za terdag en in het blij gebeuren van de ontmoeting God-Medemens, dit is Daad-Evangelie! Jongelui in Rotter dam-Zuid, zet door. De Kerk vraagt „jeugd" ongeacht de leeftijd. Rotterdam J. Batenburg HILVERSUM Een officiële de legatie uit de republiek Burundi een jonge Centraal Afrikaanse staat 1 bestaande o.m. uit de ministers van economische zaken en financiën en van telecommunicatie, heeft in Hil versum een contract met Philips tele communicatie industrie getekend voor de levering van een compleet telecommunicatiesysteem. blaemenp'achtvans

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1967 | | pagina 5