Arts kan
met tv
veel meer
Barendrecht" redde
twee mensen uit zee
Leken kunnen geweldig
stuk kerkewerk doen"
BRUSSEL MÜNCHEN EN ROME
KIJKEN IN PARIJS MEE
VLIEGTUIG EXPLODEERDE
GEESTRIJK LEVER
ATHENAGORAS IS
NIET WELKOM
ZATERDAG 14 OKTOBER 1967
EINDHOVEN/UTRECHT Onderzoekkamer in
een'van de grote Parijse ziekenhuizen. Vermaard spe
cialist buigt zich over patiënt. Druk op de knop: drie
collega's worden op drie tv-schermen zichtbaar, res
pectievelijk uit Brussel, München en Rome. Zij zien
wat er in die Parijse onderzoekkamer 'gebeurt, als
stonden zij er zelf.
Vakdiscussie vliegt over en weer door de ether. Het is
een moeiliik, acuut geval. Maar samen komen de vier ex
perts tot een (achteraf juist gebleken) diagnose. Het leven
van de patiënt is gered.
Dit maakt televisie in de geneeskunde mogelijk. Een zo
danige verbinding met deze steden IS er al geweest. Men
maakte gebruik van het Eurovisienet. En het is nog maar
een van de vele toepassingen. Over enkele tientallen jaren
zal elk ziekenhuis ermee werken.
Nu nog aarzelend, maar straks
stormenderhand zal televisie ook
de geneeskunde veroveren. Ook
en vooral de kleuren tv zal dat
doen. Operatielampen krijgen in
gebouwde camera's zodat de in
greep elders kan worden gevolgd.
Later kan de chirurg zijn opera
tie dank zij video-registratie nog
eens de revue laten passeren. Nu
volkomen ontspannen, louter als
(kritische) toeschower.
Snel
Televisie voor snelle en nauw
keurige kennisoverdracht aan stu
denten. Televisie bij inwendig on
derzoek als veel meer openba
rend medium. Televisie als grote
re informator bij röntgen-onder
zoek met als prettige bijkomstig
heid, dat zowel patiënt als medi
cus met veel geringere
röntgen-doses te maken hebben.
Televisie tenslotte als middel om
patiënten op uiteenlopende
plaatsen voortdurend te kunnen-
observeren (patiëntenbewaking).
En dat zijn nog maar de voor
naamste toepassingen.
Misschien weten sommigen uit
eigen ervaring" hoe moeilijk het
voor een dokter is om met op
tische hulpmiddelen, die door na
tuurlijke openingen van ons li
chaam kunnen worden inge
bracht, inwendig onderzoek te
verrichten. De z.g. endoscopic on
dergaat, gekoppeld aan tv een be
langrijke verbetering.
Wat het ongewapend oog niet
ziet behoeft nu niet door een
waarnemer in vaak uiterst moei
lijke houding te worden waarge
nomen, maar kan op een scherm
veel duidelijker (voor een hele
groep medici zo nodig) worden
geprojecteerd en ook worden
vastgelegd, zodat het later op
nieuw kan worden bekeken. Zo
men wil, zelfs in kleuren.
Helder
Bij röntgenonderzoek is het
voordeel van tv, dat de helder
heid van de opname drie tot tien
duizend maal kan worden
versterkt, dus: veel meer informa
tie. Details van de opname die
niet veel contrast vertonen kun
nen zodanig worden verhelderd
dat ze voor het oog zichtbaar
worden.
Is spoed noodzakelijk dan kan
de nog natte röntgenopnamen op
de monitor, die bij de dokter op
het bureau staat worden geprojec
teerd. Hijzelf kan op zijn appa
raat gewenste details vergroot
naar voren halen en ook collega's
elders in het ziekenhuis via hun
monitor laten meekijken. Geen
geloop dus meer en de opnamen
blijven op een centraal punt, ra
ken niet meer zoek.
De nog natte afdruk van een pas
gemaakte röntgenfotokan de arts al
op zijn scherm krijgen. Met het ap
paraat rechts is het mogelijk details
vergroot nader te bekijken. Bij
komend voordeel: geen geloop met
röntgenfoto's meer en dus ook geen
zoekraken
tijd op haar scherm te voorschijn
te roepen. Andere toepassingen:
de couveuze, gedragswaarnemin
gen psychisch gestoorden, gangbe
waking, enzovoorts.
Nachtlampje
lijkheid voor een camera. Voor
elke tien kamers zijn twee came
ra's beschikbaar. Dat is dan één
kanaal. In totaal heeft Deventer
acht kanalen. Kosten per kanaal
ongeveer 20 mille.
Ernstige patiënten kan de
zuster vanuit haar kamer voort
durend in het oog houden. Hetzij
In haar kamer kan de zuster patiën-
'en voor wie dat nodig is, observe-
■en. Op deze monitor is op het ogen-
dik een tweeling in couveuse te
lien fop de foto niet duidelijk zicht
baar meer).
door de patiënt voortdurend op
haar monitor te observeren. Het
zij enkele patiënten van tijd tot
Door ultragevoelige lenzen is
geen extra licht nodig om de pa
tiënten in het vizier te houden.
Een nachtlampje is voldoende.
Zelfs infrarood licht, dat ons oog
als volslagen donker ervaart, is
al genoeg. Er is hier een maar,
met name bij de patiënt. Hij kan
het om psychologische redenen
akelig vinden ongezien te worden
geobserveerd en het als een in
breuk op zijn privacy ervaren.
Daar heeft men een eenvoudig
middel op gevonden. Als de pa
tiënt wordt geobserveerd, gaat op
de camera een klein rood lichtje
branden. Hij kan dan zelf zien
wanneer de observatie is.
Wie de thans lopende expo
sitie Het Instrument in
Utrecht bezoekt, kan in
levenden lijve met tv-toe-
passingen in de medische
wetenschap worden gecon
fronteerd. Maar de tijd gaat
snel. Over enkele jaren zal
dat al niet opzienbarend
meer zijn, omdat we er, zoals
met zoveel technieken, al
weer helemaal aan gewend
zijn
OP de Atlantische Oceaan nabij de Azoren speelde zich
precies veertig jaar geleden een niet-alledaagse redding
af: het Nederlandse tankschip Barendrecht haalde toen
namelijk de twee inzittenden van het vliegtuig American
Girl uit het water.
Bewaking
Philips-Eindhoven, die een spe
ciale ziekenhuisstudio heeft om
allerlei tv-toepassingen in de ge
neeskunde te demonstreren, toont
daar ook de mogelijkheden van
patiëntenbewaking. Ziekenhuizen
worden meer en meer met tv-ke-
tens uitgerust. Deventer is daar
een voQrbeeld van.
Over die vreemde ontmoeting
op zee schreef kapitein T. Goos
zijn rederij Phs. van Omme
ren destijds een brief die uit
voerig de gang van zaken ver
telt.
De Barendrecht kreeg op 3 ok
tober 1927 tegen acht uur 's och
tends een vliegtuigje in het vizier
dat recht op het schip afkwam.
Er werd een pakje uitgeworpen,
dat zo bleek nadat het was
opgevist de vraag bevatte hoe
ver het land was verwijderd. En
kele bemanningsleden schilder
den de positie op het scheepsdek:
„True S.50 - W. 360 Terceira -
Azores". De zeelieden verkeerden
daarna in de veronderstelling dat
het vliegtuig zou doorvliegen,
maar plotseling plofte het op het
water neer en twee mensen kro
pen de cabine uit.
Snel zette de Barendrecht een
boot uit, die spoedig bij het drij
vende vliegtuig was. Op een rusti
ge zee konden de twee inzitten
den de heer G. Haldeman en
mejuffrouw Ruth Elder aan
boord stappen.
In elke kamer is aansluitmoge- Ondanks verwoede pogingen
slaagde de bemanning er niet in
het vliegtuig aan boord van de
Barendrecht te krijgen. Toen het
gelukt was een strop rond het
vliegtuig te halen en het hijsen
zou beginnen, deden zich onder
water plotseling twee explosies
voor. Onmiddellijk stond het
vliegtuig in brand en vlammende
benzine verspreidde zich over het
water. Direct werden de lijnen
gekapt en de Barendrecht voer
weg van de plaats waar het voor
een tanker in zo'n geval uiterst
gevaarlijk is.
De twee geredden werden in
Horta op de Azoren aan land ge
zet en daar vertelden ze dat het
ongeluk te wijten was aan het
wegvallen van de oliedruk van
de motor. Als ze dichter bij land
hadden gezeten dan 360 mijl zou
den ze zijn doorgevlogen, maar
in dit geval durfden ze die lange
reis die twee dagen eerder in
New York begonnen was niet
aan. Ze hadden al vijf uur met
het euvel gevlogen en dat vonden
ze welletjes. De Barendrecht
die ze als eerste schip na zonsop
gang zagen vonden ze een
mooi reddingsmiddel.
Kapitein Goos had voor zijn
collega's die mogelijk iets derge
lijks kon overkomen een goede
raad, die nu wat zot klinkt:
„Aangezien het Oceaanvliegen
in de toekomst ook wel drukker
zal worden en er ook meer gered
zal worden, wil ik deze opmer
king maken. Voor schepen gela
den met benzine of gelost zijnde
en niet gasvrij, of schepen gela
den met andere ontplofbare ladin
gen, is het vrij gevaarlijk om po
gingen te doen voor het bergen
van het vliegtuig, in verband met
eventuele explosies en het in
brand geraken, zoals zich dit nu
heeft voorgedaan.
Ook met een brandend vlieg
tuig langszijde of wat langszijde
langzaam naar achter drijft, zij
men wel bedacht om openstaande
patrijspoorten direct te sluiten,
daar de hoog oplaaiende vlam
men heel gemakkelijk hierdoor
naar binnen zuigen. Het vliegtuig
te sleepen over een korten
afstand gaat misschien nog wel,
doch over een aanmerkelijke
afstand en wat vaart loopend,
gaat het zeker uit elkaar. Het
meer of minder risico voor bergen
laat zich echter voor iedere
omstandigheid pas bepalen als an
dere gunstige factoren ook aanwe
zig zijn.
Presidente Herv. Vrouwen Groep
bezocht Australië en Djakarta
(Van een onzer verslaggeefsters)
JJEZE REIS heeft mij meer overtuigd van de nood-
zaak en mogelijkheden dat leken (dus niet-
theologen) in het kerkewerk worden betrokken. In
Djakarta is mij opgevallen welk geweldig stuk werk
zij kunnen doen."
Dit is de ervaring van mevrouw A. C. Roscam
Abbing-Valeton uit Groningen, die als presidente van
de Hervormde Vrouwen Groep-CJVF in Melbourne
(Australië) de wetgevende vergadering van de
Wereldbond YWCA (Young Women Christian
Association) heeft bijgewoond. Daarna is ze door
gereisd naar Djakarta om contact op te nemen met
de christelijke vrouwenorganisaties daar.
Terug in haar gezellige, moder
ne huis in de Groningse wijk
Helpman denkt ze nog met genoe
gen terug aan de leuke ontmoetin
gen. In Melbourne waren 52 lan
den vertegenwoordigd. De mees
te van die landen waren
niet-westers. Er waren veel afge
vaardigden uit Azië, Afrika,
maar ook Zuid-Amerika. „Juist
in kerkelijk verband hebben wij
nooit zoveel contact met hen.
Maar in het verband van de YW
CA doen de rooms-katholieke
vrouwen ook mee".
Geen pionierster
Mevrouw Roscam Abbing, echt
genote van de kerkelijke hoogle
raar aan de rijksuniversiteit van
Groningen, is sinds eind mei
presidente van de Hervormde
Vrouwen Groep-CJVG. Ze is af
gestudeerd theologe. Op de vraag
of ze zich indertijd geen pio
nierster voelde lacht ze ontken
nend. „Nee er waren meer vrou
welijke studenten, die theologie
studeerden. Maar je kon er niets
mee. Ik ben wel hulppredikante
geweest in Laren (Gld.) en in Uit
huizen (Gr.)." De situatie voor
vrouwelijke theologen is in de
Hervormde Kerk nog steeds ge
lijk. „De gereformeerden zijn la
ter begonnen (het ambt voor de
vrouw proberen open te stellen -
red.), maar hun tempo is wel snel
ler. Maar we leven ook in een
snellere tijd."
De voorgangster van de huidi
ge presidente was mevrouw mr.
A. Honnef-Bender uit Leider
dorp, die ons aan het begin van
dit jaar over het vormingswerk
van de vrouwengroep vertelde.
Daarom hebben wij nu gevraagd
of er verband wordt gelegd tus
sen de besluiten van de vergade
ring in Melbourne en het werk
van de Hervormde Vrouwen
contact te blijven met de christe
lijke vrouwenverenigingen waar
contact mee is opgenomen in Dja
karta kon de presidente nog geen
antwoord geven. Er is nog geen
bestuursvergadering geweest,
maar zelf is zij van mening, dat
het wel moet, omdat men over' en
weer elkaar tot steun kan zijn.
„Zij kunnen ons iets leren van
het bewuster bezig zijn met de
politieke bewustwording van de
vrouwen. Er wordt daar ge
vraagd: „Op welke manier kun
nen wij als kerkelijke groepen
invloed hebben in Indonesië". Er
wordt naar hun stem gehoord.
De vrouw spreekt ook mee in
het kerkewerk. Men is beslist
niet bang voor de vrouw in het
ambt. Daardoor zij zij ook betrok
ken bij het leiding geven en het
koers bepalen. Ze zijn verder dan
wij en hebben het ook makke
lijker met de oecumene, omdat er
geen traditie mee is te slepen."
Breder
Mevrouw A. C. Roscam Abbing-Valeton
Behoeften
„Wat ik geleerd heb van deze
vergadering is, dat men in di
verse landen probeert in te schie
ten op de reële behoeften van de
vrouwen in sommige landen. Dit
betreft de strijd tegen het analfa
betisme, de beroepsopleiding en
het bewust maken van politieke
en sociale verantwoordelijkheid
in het eigen land en de
maatschappij", aldus mevrouw
Roscam Abbing.
Roscam Ab
bing wel opgevallen, dat men
zich niet zo bewust is, dat het
Evangelie zich ook bezighoudt i
met de armen, zwakken en zie-
ken. „Ze zijn een beetje geneigd christelijk schooltje, terwijl er veel negerinnen als bewijs dat op
om de evangelieverkondiging ho- twintig islamitische zijn." geen enkele manier onderscheid
ger aan te slaan dan sociale bewo- In Indonesië zijn twee grote mag worden gemaakt in ras of
genheid. In het diaconaat van christelijke vrouwenbewegingen: volk.
ons zit een bredere visie." de PWKI, een interkerkelijke
vrouwenvereniging en de kerkelij - rif riff"
Ze heeft een bezoek gebracht ke vrouwengroepen. De eerste v-UNlUCl
aan de zwakzinnigenschool van heeft nog in haar statuten staan,
de Nederlandse mevrouw L. C. dat alleen Indonesische vrouwen Mevrouw Roscam Abbing heeft
de Vrede-Varekamp in Djakar- lid zijn (dus bijvoorbeeld geen ook kennis gemaakt met de
la. „Ik ben erg onder de indruk Chinese). Dit is een vorm van kerkelijke vrouwenorganisatie
wat er wordt gedaan met gebrek- discriminatie. van West-Indonesië. Zij hebben
kige middelen in zo'n slechte be- „Dit is iets dat in de wereld- geen clausule waardoor iemand
huizing in een uitstekende sfeer, bond van de YWCA niet wordt kan worden uitgesloten. Zij zoe-
Ze werkt met Indonesische krach- gedoogd", zegt mevrouw Roscam ken ook contact met de YWCA.
ten. die ieder een klein klasje Abbing. In de leiding van de we- Men wil graag in groter verband
hebben. Maar er is maar een zo'n reldbond van de YWCA- zitten worden opgenomen. Voor Indo
nesië is het niet goed geïsoleerd
te blijven.
n n niiiiuumm n i nu Het werk van de Indonesische
vrouwenverenigingen verkeert
nog in een overgangsstadium.
Men ziet de noodzaak van vor
mingswerk. Maar er is nog teveel
een sfeer van gezelligheid en con
tact zoeken".
Het staat de nieuwe presidente
van de Hervormde Vrouwen
Groep voor ogen, dat ook het vor
mingswerk hier nog weer moet
worden uitgebreid. Daarnaast
moet er echter training zijn van
(Van onze kerkredactie) terugkeren durfde deze regering de leidsters van de groepen in
niet. Dan zou de wereldpers onge-
Patriarch Athenagoras, het twijfeld spreken van kerkvervol-
geestelijk hoofd van de ging-
Oosters-Orthodoxe Kerken
Nederland. De leden moeten
den aangezet tot zelfwerkzaam-
heid en er moet worden afgere-
Maar om de patriae* de wind ÏSt
.v^.. _a In de praktijk komt er al een
heeft Moskou van zijn reis- arramLrde de Turkse pre"- h!e' sluk va? fjreEht- Er w°rdt
men, arrangeerde de Turkse pre-
olie,- anders over de dingen gesproken
*52: fa" wanneer „alleen maar lesln-
„In Nederland moeten wij ons
afvragen waar op dit moment de
reële behoeften liggen. Ik heb de
indruk, dat we met het vor
mingswerk op de goede weg zijn. schema moeten schrappen.
De vraag is, wek je een behoefte. Als de patriarch eind deze uc^uciveii «au iviuoivuu en our tnoaoHian/T»
iat Je if'f mee^ moet maand op reis gaat, zal hij wel karest. En die bezoeken legden D Hervormde Vr^uv
wekken ook op het terrein van dj j hem geen windei0-^. ue «-rvormae vrouv
de politieke verantwoordelijkheid ^°Jta, Boekarest en Belgrado
dat ligt ons Nederlandse vrou- en de paus bezoekerp eer hij tnoval
wen bijzonder slecht ook op ween
het terrein van de oecumene en
ook op het gebied van de vragen
van oorlog en vrede.
Groepen
Nu komt het vormingswerk
neer op individuen. Ik dacht dat
het meer moet doorwerken in de
groepen zelf. Het is nodig de
mensen daarop te trainen."
Op de vraag of de Hervormde
Vrouwen Groep erover denkt in
19,1
Minder protestanten
in Elzas
STRAATSBURG Het procen
tucle aandeel van de protestan-
ten aan de totale bevolking var
de Elzas loopt steeds verder te
rug en bedraagt nu r
procent.
Dat blijkt uit nu gepubliceerde
gegevens van de laatste Franse
volkstelling.
Straatsburg telt 53.700 pro
testanten en 137.363 rooms-katho-
liekpn. In 1871 waren het 31.510
protèstanten en 43.319 rooms-ka-
tholieken.
Men schrijft deze verschuiving
toe enerzijds aan het grotere ge-
boortencijfer bij de rooms-katho-
lieken, de komst van Algerijnse
Fransen en van gastarbeiders. An
derzijds trekken uit Elzas vele
protestanten naar groot-Parijs.
In andere streken van Frankrijk
kampt het protestantisme met
hetzelfde verschijnsel.
Het is te opvallend c
De Hervormde Vrouwen Groep
telt bijna 23000 leden en 856 aan
gesloten groepen. In het jaar
verslag over 1965 was er sprake
van 896 verenigingen. Een terug
loop van veertig groepen dus. Dit
val t« spreken, dat tijdens sijn wdt toe^hreven aan deTveel-
naar Genève en Londen gaat,
maar niet Moskou. Het Rus
sisch patriarchaat heeft hem
verzocht zijn bezoek nog wat
uit te stellen.
Niet Moskou is verantwoorde
lijk voor dit uitstel, maar vooral
Constantinopel. De Turkse rege
ring ziet met lede ogen dat de
patriarch steeds meer invloed
krijgt in zijn kerken en in de
oecumenische wereld.
Zijn reis verbieden, door hem
te vertellen dat als hij het land
verlaat, hij er niet meer in kan
van uc giucpcu vciuuueicii cii
soek kwam „het bezoek van de worde„ opgehevcn en jongeren
oecumenische patriarch nog wat „inen sich niet binden,
uit te stellen'Voor de patriarch
is dit een diplomatieke neder- Daarom hoopt de Hervormde
laag, omdat hij tijdens zijn be- Vrouwen Groep een commissie in
'te komen tot een oosters concilie, mogelijk zijn.
Inmiddels wordt in Genève al
les in gereedheid gebracht om de
patriarch in het gebouw van de
Wereldraad van Kerken te ont
vangen. Hij hoopt de zesde no
vember te arriveren en tot de
negende te blijven.
Athenagoras zal uitvoerige
gesprekken hebben met secreta
ris-generaal Eugene Carson Bla
ke over de oecumenische situatie
en zich laten voorlichten over de
plannen die groeien voor de'Vier
de Assemblee van Uppsala, Zwe
den.
Oecumenisch
Het Oecumenisch Patriarchaat
is klein in omvang, maar groot in
geestelijke betekenis, omdat Athe
nagoras erkend wordt als de
eerste onder zijns gelijken in de
Oosterse wereld. De patriarch
van Constantinopel behoort tot
de oprichters van de Wereldraad.
Reeds in 1920 richtte dit patri
archaat een brief aan alle kerken
van Christus, waar zij zich ook
bevinden, waarin aangedrongen
werd op meer contact. Dogma
tische verschillen mochten de ker
ken er niet van weerhouden om
samen te werken. Het is echter
de eerste maal dat een patriarch
het hoofdkwartier van de Wereld
raad van Kerken bezoekt.
Als predikant
aanvaard...
(Van onze kerkredactie)
De zes predikanten die de Ne
derduits Hervormde Kerk van
Zuid-Afrika de rug hebben toege
keerd, zijn door de Presbyteri
aanse Kerk als predikanten aan
vaard en daar beroepbaar
gesteld. De algemene vergadering
van deze kerk had geen enkel
bezwaar tegen hun overkomst.
Het zijn prof. dr. A. S van
Selms en ds. C. J. Labusehagne,
van de Afrikaanse Universiteit;
prof. B. J. van der Merwe en
prof. A. J. Stoop van de Extramu
ral University of South Africa en
ds. J. S. Swanepoel, ds. J. J. Coet-
zee, twee predikanten uit
Transvaal.
De professoren Van der Merwe
en Stoop wilden geen commen
taar geven op hun overgang,
maar de anderen zeiden dat zij
zich vooral verzetten tegen artikel
drie van de kerkorde, waarin
staat dat niet-blanken geen lid
kunnen worden van deze kerk.
