Swetlana's
brieven
biecht in twintig
aan een vriend
de stad en
dokter Moore
Puzzelboek! VPRO-directie
heeft spijt
13
DONDERDAG 21 SEPTEMBER 196T
JK ZOU NU WILLEN DAT IEDER. DIE
DE BRIEVEN ZAL LEZENZE BESCHOUWT
ALS AAN HEM PERSOONLIJK GERICHT"
(Van een onzer redacteuren)
HET gebeurde in de herfst van 1932, en Swetlana Alliloejewa
Stalins dochter, was toen nog maar net zes jaar. „Mijn laatste
ontmoeting met mama was vlak aan de vooravond van haar dood.
Zij riep mij naar haar kamer, liet mij op haar geliefde Kaukasische
divan plaats nemen en prentte mij lang in. hoe ik moest zijn en
hoe ik mij moest gedragen.
Agatha Ynunff
Kruiswoord-puzzel
zonder zwart
Horizontaal
1. plaats in Gelderl. - ieder.
2. bijb. figuur - zijtak Elbe.
3. plaats in Over - gesloten.
4. lengtemaat (afk) - water in
Utrecht - ongaarne.
5. oude vr. datief van een - oude
naam v. Ierland.
6. zijtak Donau - stad in Duitsland.
7. gekleurde plaat - ontgonnen land
8. lied - water in N. Brab.
9. deel van het oor - eer - voeg
woord.
Verticaal
1. mannelijk beroep - stronkje.
2. venster - plaats in N. Brab.
3. lichaamsdelen - kleur.
4. metaalsoort - einde.
5. een zekere - wijze leidsman.
6. plaats in Limb. - behoeftig
persoon.
7. Europeaan - zwaardvis - familie-
lid.
8. jongensnaam - aanw. voornaamw.
- duinvallei.
9. oprolbaar zonnescherm (Ind) - on- j
bekende - priem.
Oplossing vorige pnzzel
Hor. Vert.
1 1 Steensel.
2 2 tempel.
3 3 emmers.
4 4 Epen.
5 5 Nes.
fl 6 s.l.
7 7 Lunteren.
8 12 Sn.
9 11 net.
10 10 dame.
11 9 nader.
12 8 Semele.
(Van onze radio- en televisie
redactie)
HILVERSUM In een vergade
ring met radio- en televisiemede
werkers heeft de directie van de
VPRO haar spijt betuigd over te
haastig handelen. Deze spijt betreft
zowel de lakende opmerkingen over
de vier leidinggevenden, die verant
woordelijk werden gesteld voor de
inhoud van het satirische tv-pro-
gramma in voorbereiding, als de
schorsing van de heer Arie Kley-
wegt. hoofd van de televisiesectie.
Het gekrenkte personeel drong
erop aan, dat deze mededeling van
spijt nu ook zou worden gepubli
ceerd. De vergadering werd bijeen
geroepen, nadat dinsdag de feeste
lijke personeelsdag van de VPRO
door wegblijven van zeer velen een
teleurstellende aangelegenheid was
geworden.
De schorsing van de heer Kley-
wegt wordt niettemin nog aange
houden. Hierover zal nader worden
overlegd in een aanstaande zaterdag
te houden algemene bestuursverga
dering, ingesteld op aandringen van
ongeveer vijftig VPRO-leden. Bij
deze schorsing spelen, zoals wij
reeds meldden, ook andere factoren
dan het beleid inzake het voorge
nomen satirische programma moge
lijk een rol.
Intussen heeft de VPRO by dit
alles niet geheel afgezien van een
satirisch tv-programma. Er bestaat
nog steeds ambitie voor. Ook deze
kwestie komt in de bestuursverga
dering aan de orde.
Door de nieuwe ontwikkeling in
de gang van zaken is binnen de
VPRO de opgewondenheid enigszins
gezakt, maar het personeel blijft
zich verzetten tegen de schorsing
van de heer Kleywegt.
Derde uitreiking
J. H. Donnerprijs
AMSTERDAM Oud-minister Vro
lijk zal maandag, ter gelegenheid van
het zestigjarig bestaan van de Neder
landse Boekverkopersbond, de J. H.
Donnerprijs 1967 uitreiken. Het is
nog niet bekend wie de winnaar is.
Drink geen wijn, zei ze, drink nooit grotere ongelukken die haar te wach-
wijn. Dit waren de nagalmen van j ten stonden, gespaard heeft? Zij
haar eeuwige twist met vader, die de ,,het schuwe hert" had
kinderen volgens Kaukasische ge
woonte altijd goede druivenwijn te
drinken gaf. In haar ogen was dit het
begin, dat tot niets goeds leidde.
Waarschijnlijk had zij gelijk, mijn
broer Wasili is naderhand door alco
holisme omgekomen.
Vanavond wijdt de KRO op Ned. 2 een programma
aan Dixielandmuziek, onder de lange naam ..Is it true
what they say about Dixie?". Dat het bepaald Engels
al I moet zim ligt'aan de muziek, maar is ook een vriende-
Deze prijs wordt om de vijf jaar
I toegekend aan iemand die zich ver
dienstelijk heeft gemaakt voor het
boekenvak. Het is de derde keer, dat
In het gebied van Hamadan in j de prijs, genoetnd naar de oud-voor-
Oost-Perzië zijn zeven kinderen door zitter (van 1931 tot 1946), van de Boek
wolven verslonden. Het leger is te ver koper sbond. wordt verleend,
hulp geroepen om de twee dieren In 1957 werd de heer H. Wink
onschadelijk te maken. 1 geëerd, in 1962 dr. P. H. Ritter.
Ik zat die dag lang bij haar op de
divan, en omdat ontmoetingen met
mama over het algemeen zelden
plaats vonden, heb ik deze laatste
goed onthouden".
De dood van de tweede vrouw van
de Russische dictator had tot aanlei
ding een schijnbaar onbeduidend
voorval op het feestbanket aangericht
ter ere van het vijftiende herden
kingsjaar van de oktober-revolutie.
„Vader zei tegen haar niet meer
dan: Hé jij, drink! Maar zij riep al
leen maar uit: Ik ben voor jou niet
„Hé" en ze stond in aanwezigheid
van allen van tafel op en ging weg."
De volgende morgen vond men
haar badend in haar bloed naast haar
bed. „In haar hand hield zij een klein
Walter-pistool. Het geluid van het
schot was te zwak, om in huis ge
hoord te worden. Zij was al koud."
Het incident op het feestbanket
was slechts een aanleiding. De oorza
ken. die Stalins vrouw ertoe dreven
de hand aan zichzelf te slaan lagen
dieper.
En over die oorzaken schrijft Swet
lana Alliloejewa. wier sensationele
vlucht naar het Westen in de gehele
wereld grote opschudding heeft te
weeggebracht, in haar memoires
„Twintig brieven aan een vriend"
(uitgave Elsevier, Amsterdam, 283
blz., 16.90).
Twintig brieven „ze zijn een
biecht, in 1963 in 35 dagen geschre
ven". En wie zijn de vrienden? „Ik
zou nu willen dat ieder, die deze brie
ven zal lezen, ze beschouwt als aan
hem persoonlijk- gericht."
De dood van zijn vrouw schokte
Stalin, omdat hij niet het waarom?
begreep. „Vader verkeerde in zo'n
toestand dat men bang was hem al
leen te laten. Van tijd tot tijd werd
hij overmeesterd door een wrok en
door woede. Dat vond zijn verkla
ring in het feit, dat mama een brief
voor hem had achtergelaten.
Het was niet gewoon een
persoonlijke brief, dit was ten
dele een politieke brief. En
toen vader hem had door
gelezen had hij kunnen den
ken, dat mama alleen maar
voor de schijn aan zijn zijde
had gestaan, maar dat ze in
werkelijkheid ergens aan de
zijde van de oppositie van die
jar°n had gestaan.
Toen hij afscheid nam tij
dens de burgerlijke doden-
dienst. kwam hij een ogen
blik bij de kist staan, stiet
hem plotseling met zijn han
den van zich af, draaide zich
om en ging weg. Ook naai
de begrafenis is hij niet ge
gaan".
In die tijden, schrijft Swet
lana, waren zelfmoorden aan
de orde van de dag. Men had
afgerekend met het Trotskis-
me. De collectivisatie was be
gonnen, de partij werd ver
scheurd door de strijd van
groeperingen, en door de op-
„Ik denk vaak welk lot mama
beschoren zou zijn geweest als zij
niet was gestorven. Er stond haar
niets goeds te wachten. Vroeg of laat
zou zij zich temidden van vaders te
genstanders bevonden hebben. Ik kan
mij onmogelijk voorstellen dat zij ge
zwegen zou hebben hoe haar beste,
oude vrienden omkwamen, zij zou dit
nooit overleefd hebben.
Heeft het lot haar misschien een
dood geschonken, die haar voor nog
deze ongelukken niet kunnen afwen- j lijkheid. voor de befaamde Engelse musicienne Beryl
den of ze kunnen toelaten..." Briden, die tonen zal dat het heus niet alleen de tieners
Men kan zich afvragen wat de \zijn die weglopen met „dixie",
waarde van de twintig brieven is. In Zij is er een kraan in en daarom kwam ze de zee
haar na-woord zegt Swetlana tot de over naar de Nederlandse studio, waar zij o.a. Conny
vriend: „Je hebt mij opnieuw alles van Bergen, Karin Kent, Anneke Grönloh en Jan Bur-
laten beleven, mij opnieuw de I ger's New Orleans Syncopaters zal ontmoeten.
1 Luidruchtig sM'
mensen laten zien die mij lief
dierbaar waren en die allang niet
Je hebt mij opnieuw laten strijden
en mij het hoofd laten breken over
die tegenstrijdige en moeilijke gevoe
lens die ik altijd met betrekking tot
mijn vader gehad heb, omdat ik van
hem hield en bang voor hem was,
omdat ik hem niet begreep en hem
toch veroordeelde..."
En over de mensen, die zij heeft
gekend: „Wat een vaste, volbloedige
karakters, hoeveel romantisch idea
lisme hebben deze eerste ridders van
de revolutie mee hun graf in geno
men zij waren haar troubadours,
haar slachtoffers, haar verblinde,
zichzelf opofferende helden, haar
martelaren."
Doch dat is voor Swetlana zelf. De
belangstellende lezer zal in het boek
weinig opzienbarends vinden. Maar
en daarin ligt voor hem de waarde
de twintig brieven vertellen hem
over het leven in Rusland in de tijd.
dat Stalin de oppermachtige heerser
Zij vertellen over de mannen, die
Stalin omringden, mannen, wier
naam meermalen op de voorpagina's
van de wereldpers heeft geprijkt en
van wie de meesten door toedoen of
met medeweten van Stalin ter dood
zijn gebracht.
En de brieven vertellen over
de raadselachtige figuur
die Stalin zelf was. Hij schoof,
maar hij liet zich ook schuiven,
hij, was een tiran, die, zijn oor
graag gaf aan mensen, die hij
meende te kunnen vertrouwen,
maar hij was ook eenzaam en
hij leed aan vervolgingswaan
zin.
Op een morgen vond men
hem, getroffen door een beroer
te, op het vloerkleed van zijn
vrolijk wordt het vast.
VANAVOND TE ZIEN
(NTS) herhaling reportage Firato (kleur).
r optreden van het Roemeens Nationaal ballet 01-
tenia <kleur).
r slotaflevering „De vluchteling"
actualiteiten.
_jr(es) vocalistenconcours Den Bosch.
(CVK/IKOR) eerste deel film over Afrikaanse
kerkleiders.
VANAVOND TE HOREN
Hilversum I AVRO
7.30 uur (IKOR) Bijbelgesprek.
8.30 uur Utrechts Symfonieorkest treedt op.
9.20 uur vrolijk hoorspel „Beschermengel Pratti".
10.55 uur Theo Strengers in ,,'t Mag geen naam hebben".
Hilversum II NCRV
uur muziek van de Firato.
uur vervolgspel „Londen-Melbourne race",
uur amusementsprogramma uit de Prot. Militaire
Club in Schaarsbergen.
uur Nico Waasdorp bespeelt het orgel in dè BusSünise
St. Vituskerk.
i uur interview met prof. ir. G. J. van der Grinten over
kerkbouw.
OeleOok rente
op giro PTT
DEN HAAG Het Tweede-Kamer
lid Oele (soc.) heeft minister Bakker
gevraagd of het niet gewenst is dat
ook de PTT rente gaat vergoeden
over de girosaldi van haar rekening
houders.
De grote banken hebben onlangs
rentegirorekeningen ingevoerd, waar
op het salaris van de rekeninghouder
kan worden gestort, terwijl op het
saldo een half maandelijkse rente van
3,5 procent wordt vergoed.
„Nou, niet bepaald. Dokter Moore vroeg me of ik haar
wilde opzoeken. Het lijkt trombose gedeeltelijke afsluiting
van de slagader. Moet verwijderd worden, maar zij schijnt
geestelijk niet in orde, houdt zich schuil. Zij wil niet geope
reerd worden, schijnt ziek te willen blijven. Moore begrijpt
niet waarom, maar hij denkt dat zij misschien een soort
shock heeft opgelopen, en ik dacht dat jij misschien wat
licht op de zaak kon laten schijnen."
„Nou, misschien wel." Barlow liet de draaistoel terugko
men en keek peinzend naar zijn koffie. „Maar ik denk niet
dat het het enige is. Geen traumatische ervaring terwijl zij
in het ziekenhuis was, tenzij er iets bij het ongeluk gebeurd
is dat ik niet weet. Ik zei al dat de moeilijkheid was dat ze
niet geschikt was voor verpleegster, maar zij had te veel
karakter om direct op te geven. Zij dwong zichzelf en na een
poosje werd het te veel- Toch hield ze het meer dan een jaar
uit, daarna kreeg ze een soort ineenstorting. Heeft ze Moore
of jou daar niets over verteld?"
„Ik dacht wel dat het zo iets was. Zij was in die tijd op de
kraamafdeling. De baby van iemand ging dood en zij moest
die wassen en ik veronderstel dat dit de doorslag gaf. Zij
maakte het werk af; daarna vond een van de verpleegster®
haar in de linnenkamer waar zij een hysterische huilbui
had. Het ging zo slecht dat de verpleegsters van die etage
haar niet de baas konden. Ik kwam toevallig langs en ging
een kijkje in de linnenkamer nemen. Zij is een knap meisje,
zelfs met haar kap op en haar gezicht nat van de tranen."
„Zij is knap heeft bijzonder mooie ogen."
„Ik wist haar te kalmeren en na een poosje stuurde ik
haar naar het zusterhuis met nog een leerling-verpleegster.
Ik kon haar echter niet vergeten. Zij is knap
Barlow lachte schaapachtig en dronk zijn koffie op. „Ik
belde Emily, mijn vrouw zij heeft psychologie gestudeerd
en zij ging naar het zusterhuis, haalde May af en nam
haar mee naar huis om te eten. Ik had dienst, dus ik was er
niet, May kreeg het na het eten weer op haar zenuwen,
maar nu veel erger. Doordat zij al die tijd onder zo'n
spanning had geleefd, was zij nu elke controle kwijt. Emily
wist niet meer wat zij moest doen. Toen ik thuis kwam, gaf
ik May een spuitje en belde het zusterhuis om te zeggen dat
zij bij ons zou overnachten. De volgende dag had ik een
onderhoud met juffrouw Terry, de directrice van het zuster
huis.... Tussen twee haakjes, die koffie is niet gek."
„Moore zal dit graag horen. Ga verder wat gebeurde er
toen?"
„Juffrouw Terry zei dat zij zich al enige tijd zorgen
maakte over May. Zij had haar zelfs aangeraden de oplei
ding te verlaten, maar May wilde blijven en juffrouw Terry
liet het toen zo. Zij mag haar graag en Emily en ik mogen
haar ook. Dat meisje heeft iets
„Bijvoorbeeld bijzondere blauwe ogen.'
Barlow lachte. „Meer dan dat Nou, in ieder geval juf
frouw Terry belde haar weer en zei haar dat zij het op
moest geven. Zij zou aan het eind van de week vertrekken
en dit ongeluk gebeurde de voorlaatste dag."
„Denk je dat haar geestestoestand iets met het ongeluk te
maken heeft? Zocht zij soms een reden waardoor zij wel
weg moest?"
Barlow dacht na, wipte met zijn stoel heen en weer. Hij
zette het lege bekertje op Moore's bureau en zei: „Wat zal ik
hierop zeggen? Ik heb nooit goed begrepen hoe die knapen
van de psychiatrie zich zo zeker kunnen voelen van hun
zaak. Ik geloof dat het een echt ongeluk was, en dat zij geen
tijd had om te maken dat zij weg kwam. Maar zoals ik al
zei, zeker weet je het nooit! Ik zou zeggen, wat doet het er
nu toe. Misschien heeft zij een gevoel dat zij te kort i®
geschoten, ze zit nu bij de pakken neer, een beroerde situa
tie... Luister... Was dat de buitendeur niet? Het moet Moor®
Barlow stopte zijn lege koffiebekertje in de papier-
ree doktoren stonden op.
Moore belde de volgende morgen om zeven uur Armstrong
op'. Hij vroèg of hij een kijkje in het ziekenhuis wilde
komen nemen, zo omstreeks half elf, elf uur. „Ik ben nu in
>>et ziekenhuis. Deze morgen geef ik narcose, maar dat
betekent niet veel, en tegen elven ben ik klaar. Ik kom je
dan ophalen."
De klok van de kerk aan de andere kant van het grasveld
sloeg juist elf uur toen de rode jeep het parkeerterrein van
het ziekenhuis op reed. De twee deuren van zeildoek gingen
als vleugels open en de twee doktoren klommen naar buiten.
Het was een mooie heldere morgen, echt een dag in een
berggebied. Armstrong, getroffen door de prachtige klank,
stond stil om te luisteren en de wachtende Moore sloeg hem
gade. Toen de klok opgehouden was, zei Armstrong: „Zo'n
mooie klok heb ik nooit gehoord."
„Het is een klok van Revere. De stad is er erg trots op."
„Geen wonder. Ik stond verbaasd, zo iets heb ik nog
nooit gehoord."
„De mooie dag draagt er ook veel toe bij."
Wordt vervolgd
kamer. „Vader had een vrese
lijk en moeilijk sterfbed",
schrijft Swetlana.
Hilversum I. 402 m. AVRO
18.00 Nieuws: 18.15 Actualitei
ten: 18.20 Uitzending van ^de
ken; 18.30 Programma uit Pa
rijs: 18.55 Gesproken brief:
19.00 Oude gewijde muziek:
IKOR: 19.30 Mens en Bijbel:
bijbelgesprek: 19.55 Kerk veraf
en dichtbij: AVRO: 20 00
amus 1967: Utrechts symfonie
orkest; 21.20 Beschermengel
Pratti. radio-blijspel;
Nleut
Melbourner;
rspel; 20.15 Gevarieerd r
I gramma voor de militair
n; 18.50 Journaal: STER:
8.55 Reclame: NTS: 19.00 Inter-
lationaa! jeugdjournaal: 19.10
19.53 Toeristische tips: STER
19.56 Reclame; NTS: 20.00 Jour
naal: STER: 20.16 Reclame;
AVRO: 20.20 Roemeens Natio
naal Ballet Oltenia: 20.50 De
22.25 AVRÓ's Televizler; NTS:
Ned.
itk....
KRO: 20.05 Dixielandmu
ziek: 20.50 Vorderingen in de
wetenschappen: 21.05 Winnaar
vocalisten concours 's-Herto-
gcnbosch 1967: 21.30 Nijmegen
In dubio: discussie tussen
de
liek Hoger Onderwijs: STER:
22.15 Reclame: NTS: 22.20 Jour
naal; CVK/KOR: 22.35 Afri
kaanse kerkleiders (1): inter-
Bclgië. Nederlands progr. ka-
I terview?'
I pan (gr.):
ïofoonmuziek;
Tango's uit Ja-
netje: 19.00 Zorro,
d. jeugd (2): 19.25
ken; 19.52 Hier
20.25 Mogul, tv-ftlm (2): 21.1
Kan de vrede uitbreken? He
Israëlisch-Arabisch konflik'
22.05 Fragm. uit de nieuwste
films: 22.35 Journaal.
RADIO
MORGEN
,-olg). VPRO: 7.55
tollege Chapel Choir
robridge (opn.); 11.55
n; 12.00 Licht
et zangsolisten:
ingen t.b-v. land-
12.30 Voor de
12.40 Sportrevue;
tenkoor: 14.10 De acht zalighe
den. klankbeeld: 14.20 Voor de
militairen: VPRO: 15.30 Vooi
thuiszittenden; 16.00 Nieuws;
Tsjechisch Phiiharmonisch or
kest: 17.00 Voordracht: 17.10
Stereo: Nieuwe grammof
platen: 17.45 Actualiteiten.
1 1 ni
7.15 Lichte grammofoonmu-
ziek; 7 30 Nieuws: 7.32 Lichte
grammofoonmuz. 7 55 Overwe
ging: 8.00 Nieuws: 8.10 Lichte
hulsvrouw; 9.40 Schoolradio:
10 00 Stereo: Klassieke gram-
mofoonmuziek: 11.00 Voor de
zieken: 12 00 Lichte grammo-
toonmuziek: 12 27 Mededelin
gen t b v land- en tuinbouw:
12 20 Nieuws: 12.40 Actualitel-
Stereo: Licht orkest cn zangso-
listen: 13.30 Lichte grammo-
foonmuztek; 14 00 Schoolkoor,
zangsoliste
zen...: licht programm
FM-kanalen. AVRO: 9.00
Nieuws: 9.02 Actualiteiten: 9.05
Lichte platen: 10.00 Nieuws:
10.02 Arbeidsvitaminen: VPRO:
12.00 Nieuws: 12.02 Buitenlands
persoverzicht: 12.05 Een uurtje
4.00 Nieuws: 14 02 Bui
lands persoverzicht: 14.05 Lich
te platen: AVRO: 15.00
Nieuws: 15.02 Populaire platen;
16.30 Licht muziekprogramma;
17.00 Nieuws: 17.02 Actualitei
ten: 17.05-18.00 Pop party.
TELEVISIE
Ned. I. NTS-NOT:
Schooltelevisie.
SUKKELTJE
EN
BRUUNKE
59. Ze lopen uren en
worden moe. „Weet je wat:
jij gaat in de wagen zitten
en ik duw jou. en straks
wisselen we om!" stelt
Stikkcltje voor. Dat ge
beurt dan een paar keer
„Hier komt een lange
helling; laten we samen in de wagen gaan zitten!"
zegt Bruunke. En zo rijden ze samen de heuvel
FERDNAND
