TV
m
Televisienieuws is niet
altijd de werkelijkheid
RADIO
de stat
en
dokter
Moore
en
NCRV, KRO en VARA:
samenwerken
exploitatie van
bij
gids
Puzzelhoek
T
Kerkdienst
voor doven
DINSDAG 8 AUGUSTUS 1967
TELEVISIE LAAT
GEEN TOTALE
GEBEURTENIS ZIEN
KIJKERS MOETEN
ZEER KRITISCH
INGESTELD ZIJN
Commentaar
Gesprek
1 OOR het gespreksteam dat onder
leiding van ds. Schoch gister-
ti rond voor de laatste maal opvoe-
dhiasproblemen besprak naar aan
leiding van Franse, speciaal daar
voor geconstrueerde films, was het
ditmaal geen eenvoudige zaak, om
dat het grondgegeven in te veel op
gelegde entourage, was verpakt.
Men liet die rijstebrijberg over
het geheel wel voor wat het was en
wist de kernen te pakken te krijgen.
Daarover kon vruchtbaar worden
gepraat.
Verder vertoonde de NCRV de
tweede helft van Tolstoi's drama
,Met levende lijk", die minder sterk
was dan de eerste, omdat men te
kampen had met het al te roman
tische slot dat Tolstoi dit stuk ver
koos mee te geven. Niettemin viel
er opnieuw te genieten van subliem
spel en goede cameravoering.
De kracht van deze produktie is,
dat het theater werd omgevormd tot
televisie en dat is bij het hanteren
van de klassieken heel knap.
Onze wereld trok
2 miljoen kijkers
HILVERSUM De eerste mundo-
vlsie-uitzending „Onze wereld" heeft
in ons land ruim 2 miljoen kijkers
getrokken. Dat betekent een kijk
dichtheid van 28 pet. Bijzonder groot
is dat niet, maar voor een zondag
avond in juni mag men dat bevredi
gend noemen.
De waardering lag bij ons echter
stukken hoger dan in Duitsland, het
programma haalde een gemiddeld cij-
ter v
17,7.
Uitstekende foto's van
maanverkenner
PASADENA De eerste foto's die
de „Lunar Orbiter 5" van de voor ons
onzichtbare kant van de maan heeft
genomen blijken van uitstekende
'kwaliteit te zijn. Er is een zeer geacci
denteerd terrein op te zien.
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM Elke avond kijken
miljoenen mensen naar het tele
visienieuws, dat overal ter
wereld in de huiskamers wordt
gebracht. Krijgt men dan „met
eigen ogen" de werkelijkheid te
zien? Henry Fairly, correspon
dent van de Britse Sunday
Express in Washington, heeft
daar een eigen mening over. Hij
zegt dat hem uit ervaringen is
gebleken, dat regisseur
cameraman bij het opnemen van
flitsende beelden een keuze
maken en dat wat zij laten zien
niet alleen tendentieus, maar ook
vervorming van de werkelijk
heid kan zijn.
Televisie, zo schrijft hij, schept
niet alleen nieuws zoals de kranten
dat sinds generaties doen. maar te
vens haar eigen gebeurtenissen. Er
bestaat een belangrijk verschil tussen
de vraag: „Heb je het verslag van de
moordpartijen in Kongo in de New
York Times gelezen?" en: „Heb je de
moordpartijen in Kongo gisteravond
op de televisie gezien?"
De eerste opmerking houdt in, dat
men erover heeft gelezen, de tweede
dat men het „zelf heeft gezien". Hoe
voorzichtig men ook omgaat met het
medium televisie, men kan deze onge
wilde vorm van misleiding niet voor
komen.
Immers laat de tv geen totale ge
beurtenis zien, zij kan slechts inciden
ten weergeven. De totaliteit van een
incident kan gemakkelijk worden
beschreven, de totaliteit van een ge
beurtenis met oorzaken, aanleidingen,
gevolgen en excessen ervan, kan zelfs
een historicus ontgaan.
Deze moeilijkheid (aldus nog steeds
Herry Fairlie in zijn artikel dat voor
Nederland in Het Beste werd overge-
ver van dag tot dag het hoofd moet
bieden, kan de tv-verslaggever maar
zelden overwinnen. De dagblad
verslaggever bezit flexablliteit, hij
kan doordringen waar de camera dat
niet kan. Hij kan de betekenis van
een incident temperen, relativeren.
De tv-verslaggever daarentegen kan
zijn woorden nog zo zorgvuldig kie
zen, hij kan nooit een opzienbarend
schouwspel in het juiste perspectief
plaatsen. Niet alleen vormt het open
bare en het opzienbarende element
de kern van tv-verslagen, voor een
groot deel heeft de televisie wezen
lijk belang bij rampspoedige gebeur
tenissen.
Aangezien kranten zowel als tv uit
zijn op een boelend relaas, verslaan
zij bijv. liever een grote staking, dan
onderhandelingen om een staking te
voorkomen. Een krantenman kan
evenwel de onderhandelingen bijna
even interessant maken als de sta
king zelf, maar wat kan de tv met
onderhandelingen beginnen? Zij kan
alleen beelden geven van mensen die
bij een gebouw aankomen of het ver
laten, plus een enkele suggestieve op
merking die zij cv. ten beste geven.
Beweging
Beweging is het materiaal van de
televisieen om die vast te leggen
bestaan er duidelijke kenmerken die
de verleiding, waaraan zij daarbij
blootgesteld is, versterken.
Zo bijv. de tijdsbeperking: het le
zen van een krantenverslag mag tien
minuten of wel langer duren, de tv
moet de gebeurtenis in enkele secon
den met een kort woord erbij, laten
zien. Dit leidt tot een mate van con
centratie, die vervorming meebrengt.
Bij het weergeven van gewelddaden
richt men zich dan zodanig op het
gewelddadig incident, dat de comple
te gebeurtenis wordt buitengesloten.
Een voorbeeld daarvan noemt Fair
lie de charge van de politie tegen de
demonstranten voor burgerrechten in
maart 1965 bij de Selma-brug in Ala- j
„Iedere betrouwbare verslaggever I
die ik ken en die erbij is geweest, I
deelde mede dat er eerst een periode
was, waarin demonstranten en politie
elkaar in een atmosfeer van ondraag
lijke spanning opnamen. Toen pas j
Krtiiswoord-pttzzel
zonder zwart
(Van i
HILVERSUM Nog vóór
1 januari a.s. willen NCRV, KRO j
en VARA komen tot samen- j
werking op het gebied van hun
programmablad-exploitatie. De j
bladen zullen op hetzelfde for- j
maat dat van de huidige
KRO-gids verschijnen en er
zal een gezamenlijk advertentie
tarief worden gevoerd. Samen
tellen de oplagen van de drie
bladen ruim anderhalf miljoen
exemplaren en hoewel zij naar
redactionele inhoud zichzelf
zullen blijven en onafhankelijk
van elkaar, zal het adverteren
aantrekkelijker worden gemaakt
door het aanbieden van de ge
zamenlijke oplage.
Doel hiervan is zonder twijfel het
beter kunnen concurreren tegen de
combinatie AVRObode/Televizier, die
op het ogenblik kan verschijnen in
een totale oplage van 960.000 exempla
ren.
De VPRO-uitgave Vrije Geluiden
telt een oplage van 130.000, het
TROS-kompas 175.000. De drie samen
werkende omroepen kunnen aan hier
tegenover ruim anderhalf miljoen
aanbieden.
Deze commerciële aanpak zal verge
zeld gaan met de oprichting van een
centrale administratie, waardoor ook
de kosten hiervoor belangrijk worden
gedrukt.
Zoals bekend zal de VARA-gids
dus mede in koperdiepdruk verschij-
nieuwe combinatie
niet vreemd is. Op het ogenblik is de I
VARA hiervoor in onderhandeling
met drukkerij Vada in Wageningen.
De programmabladen van NCRV
en KRO blijven bij hun eigen druk-
kers verschijnen.
Een en ander houdt in, dat de
NCRV-gids groter van formaat gaat
worden. Dit kan alleen maar verheu
gend zijn, want dan schiet er ook
meer ruimte over voor redactioneel
nieuws. Van de drie bladen is op het
ogenblik qua uitgave de KRO-gids
zeker de mooiste en het prettigst te
hanteren en de VARA-gids de minst
ooglijke.
Alle drie de bladen staan er com
mercieel niet slecht voor: de be
langstelling voor adverteren neemt
toe.
De reeds eerder uitgesproken ver
wachting, dat NCRV en KRO ook
zouden zoeken naar combinaties met
bestaande familiebladen, zulks in na
volging van de AVRO, mist alle
grond. De wettelijke bepaling dat een
programmablad uitsluitend leesstof
in verband met uitzendingen en ande
re omroepzaken mag publiceren blijft
van kracht. Het valt niet aan te ne
men dat familiebladen (genoemd wer
den wel eens De Spiegel en Panora
ma) hun eigen karakter zouden opge
ven om programmablad voor een om
roep te worden en bovendien streven
NCRV en KRO daar vooralsnog niet
naar.
Wel stellen zij zich, samen met de
VARA, door deze nieuwe exploitatie
combinatie, commercieel te weer te
gen de vergrote AVRO-mogelijkhe-
den op advertentiegebied, maar hier
door zal het redactionele gedeelte
van de bladen geen verandering on
dergaan.
2
3
i
S
6
7
S
9
2
J
i
S
6
7
8
9
deze inleidende periode niet: zij had
den al drie minuten nodig om de
markantste momenten van het tref
fen te laten zien en dat is heel lang
voor een nieuws-spot."
„Evenwel: zonder kennis van de
voorgeschiedenis die de gewelddaden
in perspectief zouden plaatsen, gaat
de kijker (en vooral die iri het buiten
land) denken, dat bruut optreden van
de politie een automatisch
verschijnsel is, dat zij zich altijd zo
gedraagt tegen demonstranten".
Verbijsterend
De tv kan voorts uit incidenten
niet slechts gebeurtenissen, maar he
le toestanden scheppen, vervolgt Fair
lie.
„Gedurende de tijd, dat ik de on
der leiding van Meredith gehouden
tocht door Mississippi volgde, werd
ik voortdurend verbijsterd door het
verslag dat de televisie ervan gaf. De
in werkelijkheid onsamenhangende
colonne maakte in het beeld de in
druk van een leger, dat compact op
trok. Wanneer de camera's draaiden,
vermanden zich de demonstranten
die gering in aantal en allesbehalve
indrukwekkend van voorkomen wa
ren. en speelden de ophitsende rol
welke van hen werd verwacht. De
leiders schreden dan even naast el
kaar voort, aan het hoofd van hun
geestdriftige volgelingen."
„De werkelijke betekenis van de
tocht door Mississippi lag in het ge
heel niet in een dergelijke eendrachti
ge demonstratie, maar in het feit dat
de diepgaande tegenstellingen tussen
verschillende groeperingen van de be
weging voor burgerrechten inzake
„Black power" aan het licht werden
gebracht."
(De vermelding hiervan was teveel
voor camera's en commentatoren,
men liet slechts dagelijks zien, waar
er nu weer „ontmoetingen" waren ge
weest, enkele flitsen waren daarvoor
genoeg en als de camera werd ge
richt, kwam iedereen zoveel mogelijk
in actie om de betekenis van eigen
rol in het geheel goed duidelijk te
maken.)
Een van de voornaamste moeilijk
heden waarmee het tv-nieuws en het
filmjournaal hebben te kampen, is
gebrek aan tijd en ruimte. Het ligt
zeker niet aan de bekwaamheid van
de samenstellers, aldus Fairlie, dat
zich dikwijls een vertekend beeld
voordoet. Het medium en de gebeurte
nissen geven daar aanleiding toe.
Vandaar, dat een kritische instelling
van de televisiekijker zelf in hoge
mate wenselijk is.
door
Agothu Young
Ingrid Bergman, van wie hier een nieuwe foto, speelt
de hoofdrol in de befaamde film „Stromboli"welke dè
NTS vanavond vertoond op Ned. 2. Over deze film is
indertijd veel te doen geweest. De voor-pubUcitevt (in
1950) was geweldig groot: Ingrid Bergman raakte ver
liefd op de regisseur, Roberto Rossellini en gaf voor
hem haar belangrijke Hollywood-carrière op.
Rossellini, de Italiaan, kreeg hierdoor grote ruzie
met de Hollywoodse filmmaatschappij RKO, die de pro
duktie had gefinancierd en nu haar beste actrice kwijt
raakte. Daarbij bleef echter de grootste attractie dat
Rossellini de man van het Italiaanse neo-realisme (wer
kelijkheid met een documentaire inslag) was en in
„Stromboli" had gezocht naar een combinatie hiervan
met een bedachte intrige.
VANAVOND TE ZIEN
Ned. 1 AVRO
7 uur film over Tasmanië.
7.20 uur Europese kampioenschappen waterskiën.
7.30 uur aflevering „kolonel Hogan's helden".
8.20 uur actualiteiten.
8.50 uur Amerikaanse muziekshow.
9.40 uur documentaire over radio-activiteit (BBC-
produktie).
Ned. 2 NTS
8.15 uur documentaire over de beroemde Afrikaanse
spoorweg.
9 uur Ingrid Bergman in de befaamde film „Strom
boli".'
VANAVOND TE HOREN
Hilversum I KRO
8 uur Radio Kamerorkest speelt Bach en Haydn.
8.45 uur Wim van den Heuvel vertelt een verhaal van
Bordewijk.
10.45 uur muziek uit Griekenland en Turkije.
11.45 uur lichte muziek in stereo.
Hilversum II AVRO
7 uur Willem Duys' Muziekmozaïek.
8.35 uur amusementsprogramma.
9.50 uur jazzmuziek en informatie.
10.55 uur historische opnamen, in memoriam Hans
Schouwman.
Horizontaal: 1. plaats in N. Bra
bant. 2. elektrisch geladen
atoom-plaats in Limburg. 3. Europe-
aan-graafwerktuig. 4. marinecadet. 5.
6. goed vermengd (op recepten,
onbep. voornaamw. - aardsoort - priem.
afk.)-oneer. 7. bedorven - li
chaamsdeel - slede. 8. denkbeeld -
bijb. figuur -familielid. 9. artikel v.e.
wet-geestelijke.
Verticaal: 1. plaats in Gelder-
land-Engelsman. 2. stok-manier van
klederdracht. 3. plotseling-voorzetsel.
4. onbep. voornaamw.-plaats in Gel
derland. 5. verkeerd-scheik. element
(afk.)-lichaamsdeel. 6. boom - duw -
lelieachtig gewas. 7. adellijke titel in
Engeland (afk.) - palmboom - zwarte
zoete wijn. 8. plechtige gelofte-sus
loco (afk.)-juffrouw. 9. onbekende -
graveur - meisjesnaam.
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
Horizontaal: 1. Vechel-por. 2.
ore-Ari-ode. 3. re-naald-es. 4.
kat-staart. 5 prat-en-Mia. 6. Eindho
ven. 7. To-ere-Piet. 8. Ede-arm-era.
9. ren-storen.
Verticaal: 1. vork-Peter. 2. ere-A-
ri-ode. 3. cent-An-een. 4. haast-dras.
5. era-te-hert. 6. lila-nop-m.o. 7.
Po-dam-vier. 8. Oder-i.e.-ere. 9.
Restant-An.
(Van c
e radio- en tv-redactie)
NWS. 8.10 Gewijde muz. (gr.).
-.30 Nws. 8.32 Vakantietips. 8.43
Licht slrljkork. (gr.).
i. zieken. 9.35 Waterstan
den. 9.40 Lichte gramm. muz.
10.10 Radio Kar
Muz. Uit Grlekenl
klje. 23.15 Stereo: Gevi
18.00 Nws. 18.15 Act. 18.30 Stcre
o. Promenade ork. 18.55 Par
vour parle. 19.00 Muz. mc
zaiek. 20.00 Nws. 20.05 Stere<
Weens Staats voiksnpera ori
gevar. progr. 21.50 Jazz Spec-
srod.). NTS: 22.
NTS: 20.05 Muzi
Uit AVRO's
de keuringen 18 Ja:
n 10. 19.30 TV-rally. 20.00
20.20 Dossier Chelsea-
et. TV-spel (herh.) 21.30
vrouw en haar gezin.
Kultur. progr. 22.30 Nws.
plano. 15.30 Oude muz. v. kabi-
en klavecimbel (opn.).
Bijbelvertelling v.d.
Üeugd. 16.00^ V.d. Jeugd. 17.00
Overheidsvoorlichting.
Tijd vrij voor muziek in
ochtendgymn. 7
Lichte gramm.
kinderen. 1600 Nws.
teursprogr. 16.30
17.00 V.d. jeugd.
RAjdansork. er^ sole
HILVERSUM IKOR/CVK zullen
op zondag 20 augustus a.s. een repor
tage geven van de jaarlijkse kerk
dienst voor doven, te houden in de
St. George kerk welke behoort bij de
dovenschool te Edgbaston irt Birming-
Deze dienst wordt op 13 augustus
gehouden onder leiding van ds. Ken
neth Earlo en direct door de BBC
uitgezonden. De kerkelijke zendge
machtigden krijgen een opname toe
gezonden. Uitzending via Ned. 1, tus
sen 10 en 11 uur.
Op de avond van donderdag 24 au
gustus zullen IKOR/CVK via Ned. 2
(10.30 uur) een gesprek over de gevol
gen van bedrijfsinkrimping en ontsla
gen laten horen. Henk Biersteker
stelt vragen aan vier leden van de
stichting Evangelie en Industrie, t.v
de heren M. C. de Kruyff, ir. R. Tuyn-
zing, ds. J. Plasman en ds. Th.
Warffemius.
19
Het drong plotseling tot Moore door dat de spreker wel
>ns de eerste assistent kon zijn. Hij gromde, boog zich
Dorover en merkte dat de tweede camera het werk had
overgenomen, want nu keek hij neer van achter het hoofd
van de patiënt. Even later naderden vier chirugen de tafel,
Moore kor, hun gezichten niet zien, en hij was een beetje
kwaad dat hij Adam Fairchild niet kon herkennen, ofschoon
hij wist dat hij de magere gestalte moest zijn die vlak bij
het hoofd van de tafel stond, rechts van de patiënt. Young
Kopf moest dan de man zijn die er wat verlegen bijstond en
zijn handen met handschoenen optilde als een smekende
jonge hond. Als de jonge kerel een paar hechtingen bij hek
sluiten van de wond zou mogen doorknippen, dan mocht hij
zichzelf gelukkig achten.
De grootste van de vier draaide zijn hoofd naar de camera
en Moore merkte verbaasd dat hij rechtstreeks in de bleka
ogen van dokter Fairchild keek. Het was duidelijk Adam,
maar toch was hij een vreemde voor hem. Verstoord en uit
zijn evenwicht keek Moore naar hem. De illusie dat d«
koude, onpersoonlijke blik van Fairchild alleen op hem waa
gericht, was zo sterk dat Moore huiverde.
Toen herinnerde hij zich dat hij op de eerste assistent
moest letten, de chirurg tegenover Adam, maar zijn gezicht
evenals dat van de anderen verborgen. Het volgende
ogenblik werd hij hevig teleurgesteld, want de chirurgen,
bogen zich over de tafel en alles wat Moore kon zien, waren
de vier achterhoofden met de bandjes die over de kapjes
waren vastgemaakt en vier geboèen schouders die het uit
zicht op de patiënt benamen. Hij onderdrukte een impuls om
op te staan. De man achter hem ademde in zijn oor en zei:
„Ze hebben nog niet veel ervaring met televisie-uitzending
van operaties."
Moore draaide zijn hoofd weg. De camera schokte, bewoog,
scheen willekeurig te draaien, het beeld flikkerde en dwaal
de over een meter. Het verdween, verscheen plotseling weer,
trilde op en neer over de wijzerplaat... Een nieuwe stem
begin met een zwak Brits accent te spreken en zei: „U ziet
hier de oscillograaf, die de hartslag van de patiënt meet. U
zult merken dat de hartslag onregelmatig is. Deze meter en
nog een meet de slagaderdruk en zal de hartpomp controle
ren. Ik zal nu de pomp tonen die de functie van de circulatie
over zal nemen tijdens het herstel van de klep. De pomp zal
aderlijk bloed ontvangen, zoals de longen normaal doen, die
er zuurstof aan toevoegen, de normale functie van de longen,
en dat terugsturen naar het lichaam van de patiënt als
slagaderlijk bloed. Camera alstublieft."
De camera, niet goed gehanteerd, toonde een trillend beeld
van een vreemdsoortig toestel met wijzerplaten en slangen.
Er verscheen een hand die op een horizontale glazen cilinder
rustte. Dit is de kamer waarin het bloed van zuurstof wordt
voorzien. Binnenin worden kleine gedeelten van het bloed
getransporteerd en met zuurstof in aanraking gebracht. De
hoeveelheid zuurstof van het bloed wordt door een tech
nische staf buiten de operatiekamer afgelezen." Hij praatte
nog door, maar Moore luisterde nauwelijks.
De camera zwenkte en werd weer op het hoofdeinde van
de tafel gericht. De stem zei: „Terwijl wij een kijkje bij de
pomp namen, is de borstkas geopend. Straks zal de elek
trische beensnijder gebruikt worden om het borstbeen te
splijten. Het borstbeen zal dan uitcengevouwen worden; de
hartzak die het hart omsluit zal geopend worden en om de
plek van de insnijding van het hart worden gehecht.
Het hart zou blootgelegd worden. De pols van Moore werd
sneller. Ingespannen keek hij toe. Hij keek neer op de
hoofden van de chirurgen en zo nu en dan ving hij een
glimp op van de lange opening in de borst van de patiënt.
Het was doodstil, alleen het sissende geluid van het beade
mingsapparaat was hoorbaar, en zo nu en dan de metaalach
tige klik van de instrumenten. Dat geluid leende hij per slot
van rekening ook uit zijn eigen operatiekamer.
Hij zag Fairchild zijn hand uitsteken en het glimmende
instrument aanpakken met de elektrische draad eraan. Hij
hoorde een gezoem en wist dat het borstbeen nu over de
gehele lengte gespleten werd. Weer had hij de neiging op te
staan en hij slaakte een diepe zucht. De stem achter hem
zei: „Hemeltergend dat we het niet kunnen zien hè?" Hij
antwoordde niet.
Moor kreeg even gelegenheid naar de eerste assistent te
kijken. Hij kon weinig meer zien dan vlugge, erg zekere
bewegingen van zijn handen, maar niet wat de handen aan
het doen waren. Het zei Moore dus weinig, maar hij voelde
aan dat er niets virtuoos aan was, dat al deze bewegingen
het resultaat waren van studie en discipline, dat ze toonden
dat de assistent van doeltreffendheid hield en niet van
technisch machtsvertoon nogal aantrekkelijk dus, als de
conclusies van Moore juist waren.
Na een poosje tilde Fairchild zijn hoofd weer op en hij
keek Moore regelrecht aan, daarna gingen hij en de anderen
langzaam achteruit en Moore keek in de geopende borst van
de man.
Het hart was duidelijk zichtbaar. De hevig nieuwsgierige
Moore zag het allereerst het kloppen van het hart. En
tegelijkertijd dacht hij: „Het klopt niet, het gaat op en neer
als een zee." Hongerig volgde hij de geweldige bewegingen,
die van binnenuit schenen te komen, naar boven kwamen en
zich voortplantten tot in de buitenste lagen van het hart,
weer wegebden en dan opnieuw begonnen.
(Wordt vervolgd
'OHO KEewa;
i /AL^£S weó!
ij/ «gps&l/E£Ü,el!
SUKKELTJE
EN
BRUUNKE
21. „Ben je bang vooi
de Stoute Rikjes?" vraagt
Bruunke, die zijn bezorg
de gezicht ziet. „Och, bang.
nee, ehniet èrg
maar ze zijn altijd zo ver
velend! Even aan Jasper
vragen, waar hij ze gezien
heeft!"
„Waar wonen ze eigenlijk?" vraagt Bruunke.
„Dat weet niemand; nu zie je ze hier en dan daar
opduikeno, daar is Jasper al!" zegt Stikkel-
tje.
„Jasper: waar zag je de Stoute Rikjes?" vraagt
Stikkeltje aan Jasper, die bij de
is. „O, hier vlakbij in het Dikke
Stenen Tafelberg!" zegt Jasper,
dus heen!
bosviooltjes bezig
Bomenbos, bij da
Daar moeten ze
FERDNAND
