In Singapore ontmoeten
oost en west elkaar
c#IÉ!§I&
Eerst be
dan Bruinisse
zien
Twee broertjes
verdronken
INDUSTRIALISAJÏE
EERSTE VOORWAARDE
Delgado nog
in leven?
DINSDAG 18 JULI 1967
PROBLEMEN
VAN EEN
MINIATUURSTAAT
door Link van Bruggen
SINGAPORE Een Stad. maar nok een
lelfstandige republiek, die lijkt te zoemen van
aktiviteit. Op de rivier, die zwart is van het vuil
en de modder, liggen de tongkangs met hun zwa
re lasten aan rubber, copra, teakhout, tin en kof
fie. De koelies, broodmagere Chinezen, loopt het
zweet tappelings langs de borst. Ze bezwijken bij
na onder de rieten manden en juten zakken, maar
weten door handig gebruik te maken van het
doorzwiepen van de loopplank toch nog licht
voetig op de hoger gelegen kademuren te komen.
Een kleurige, veelrassige samenleving, dat Singapore.
De op vijf na grootste haven van de wereld ook als ten
minste niet de tonnage van de te verladen goederen
wordt geteld, maar het aantal binnenkomende schepen
(zo'n 23.000 per jaar).
Als handels- en bankierscentrum geniet het al sinds
decennia naam en faam. Voor de toeristen, die men er
bij bosjes ziet, is het een winkelparadys, omdat er geen
invoerrechten en geen weeldebelasting behoeven te
worden betaald.
Dit betekent overigens niet dat iedereen altijd even
goedkoop uit is. Zowel de Chinezen als de Indiërs doen
in niets voor elkaar onder als het om de vorming van
strikt persoonlijke prijzen gaat.
Door de woelingen in het Nabije Oosten, waardoor de
scheepvaartroute om de Kaap weer moest worden ge
bruikt, heeft de toeristenindustrie zware klappen moe
ten incasseren. Alleen het wegblijven van het P O-
passagiersschip Canberra, dat in de tweede helft van
juni in Singapore had moeten arriveren, heeft een ge
schat verlies aan omzet van 3,5 miljard gulden opge
leverd.
Van de vorig jaar beëindigde
confrontatiepolitiek van Soekarno
in de eerste plaats tegen Ma
leisië gericht, waar Singapore tot
1965 deel van uitmaakte heeft
de handel veel last gehad. Hij heeft
dit nog trouwens, want voor vele
Indonesische produkten zijn nieu
we, officiële kanalen gevonden.
Zo op 't oog is hier weinig van te
merken. De havens liggen vol Suma-
traanse zeilschepen, die gronstof-
fen, halffabrikaten of specerijen ko
men brengen. Hun aanwezigheid is
niet langer illegaal, beter gezegd:
de aanwezigheid van de mééste van
deze kleine koopvaarders is tegen
woordig geoorloofd.
Tientallen Indonesische schepen
echter zijn gewoon smokkelvaarders.
Al of niet met medeweten van de
betrokken autoriteiten zijn ze naar
de overkant gestevend. Het goede
geld, dat daar wordt betaald, lokt
aan. Nog meer trouwens de goede
ren, die hierdoor verkregen kunnen
worden zoals textiel, transistor-ra
dio's horloges, camera's enzo
voorts. Op de Indonesische zwarte
markt, die 't grootste deel van de
behoefte van de bevolking dekt, vin
den deze gretig aftrek.
In de Straat van Malakka, tussen
Sumatra en Singapore dus, gebeuren
ondertussen de vreemdste dingen. Be
kend is dat de anti-smokkèlcomman-
do's van de Indonesische marine er
geen been in zien op alle mogelijke
wijzen mee te profiteren van de ille
gale handel, die ze juist moeten
bestrijden.
Vaak spelen deze Indonesische ma
rinemensen met de smokkelaars on
der één hoedje. Roof en plundering
behoren ook niet tot de uitzonderin
gen.
Singapore is het om 't even wat er
met de waren, die geruild zijn, ge
beurt, of waar de grondstoffen, die
afgeleverd worden, vandaan komen.
Zolang er aan de Indonesische pro
dukten grof geld kan worden ver
diend, is er voor de handelaars
meestal Chinezen geen vuiltje in
de lucht.
Rubber
Waar nog wel eens een vuiltje in
zit, is de Indonesische rubber, die
wordt ingevoerd. Deze grondstof, die
in platen binnenkomt, is van uitzon
derlijk slecht gehalte. Op de Suma-
traanse rubberplantages, die vroeger
de beste naam van de wereld hadden,
ontbreekt kennelijk elke kwali
teitscontrole.
De grootste vraagstukken van Sin
gapore zijn op dit moment de overbe
volking (bijna 3.500 personen per vier-
werkgelegenheid. Als het geboorte-
kante kilometer!) en het gebrek aan
Mil joenen mensen
in VS slachtoffer
van spoorwegstaking
NEW York In New York, Chica
go. Philadelphia en andere steden
kampen miljoenen mensen met ver
voersproblemen als gevolg van ctn
spoorwegstaking. Op nieer dan dertig
lijnen wordt niet gereden
De staking begon zondag in het
westen en midden-westen en breidde
zich snel over het hele land uit. Zij
heerst op 80 procent van de lijnen en
is de grootste spoorwegstaking sinds
1946. Oorzaak is een loonconflict dat
al een jaar hangt. De afspraak met
het Congres om niet in staking te
gaan, liep dit weekeinde af. De Se
naat heeft intussen met grote meer
derheid een wetsontwerp goedge
keurd, dat voorziet in een afkoe
lingsperiode van negentig dagen
waarin gewoon wordt doorgewerkt
terwijl bemiddelaars het conflict tot
oplossing pogen te helpen brengen.
Zijn directies en vakbonden ook dan
nog niet tot een akkoord gekomen dan
zal een regeling worden voorgesohre-
ven. Het ontwerp behoeft nog de hand
tekening van president Johnson.
Bezoek
"MEDERLAND HEEFT dezer dagen
hoog bezoek uit Roemenië, dat
de banden met de westelijke landen
wil verstevigen om zich onafhanke
lijker tegenover de Sowjetunie te
kunnen opstellen.
Het maakt daar overigens geen ge
heim van. En het gebruikt alle mid
delen, die het ten dienste staan om
de nationale onafhankelijkheid te de
monstreren.
Zo heeft het zich verzet tegen uit
stoting van communistisch China om
langs een omweg te voorkomen, dat
de Russen opnieuw hun greep op de
landen van Oost-Europa verstevigen.
Het knoopte diplomatieke betrekkin
gen aan met West-Duitsland, terwijl
Moskou alles deed om een dergelijke
stap te verijdelen.
Het verzette zich tegen eenzijdige
veroordeling van Israël, die de Rus
sische premier Kosygin in zijn rede
voor de Algemene vergadering van
de VN had geëist.
Op dit punt was Roemenië zelfs veel
gematigder dan het Joegoslavië van
president Tito dat zich plotseling
geroepen voelde, één lijn te trek
ken met Moskou.
Het feit, dat Nederland de Roemeen
se delegatie hartelijk welkom beet,
houdt vanzelfsprekend niet in, dat
het geen bedenkingen heeft tegen de
gang van zaken in Roemenië zelf.
Dit neemt echter niet weg, dat de
koers, die de leiders van dat land be
wust aanhouden, voor het Roemeen
se volk van betekenis kan zijn.
Het Westen zou er verkeerd aan
doen, de Roemenen niet in staat te
WAARSCHUWINGSBORD DOOR
JEUGD GEBRUIKT ALS VLOT
(Van een onzer verslaggevers)
WOUDRICHEM In de Bo
ven Merwede bij het strand van
Woudrichem zijn gisteren twee
broertjes verdronken. Het zijn
de 12-jarige Martinus Meester
en zijn 11-jarige broertje Cor-
nelis uit Oosterhout.
Het gezin Meester maakte een
uitstapje naar Woudrichem.
Terwijl de heer Meester bezig
was een tent op te zetten, do
ken de kinderen op deze ge
vaarlijke plaats, waar al meer
personen zijn verdronken, in het
water.
Hoewel voor het zwemmen
een toegangsprijs wordt be
taald, is dit strand aan de Mer
wede niet beveiligd.
Enkele dagen geleden stond hier nog
een levensgroot bord met de waar
schuwing dat zwemmen op deze plaats
levensgevaarlijk Is. De Woudrichemse
jeugd heeft dat bord weggehaald en het
gebruikt als vlot.
De familie Meester was ter plaatse
niet bekend en wist niet dat het rond
de kribben in de rivier bijzonder ris
kant is om te zwemmen.
Een man uit Dordrecht heeft het on
geluk uit een rubberbootje zien gebeu
ren. Hij waarschuwde direct de politie,
die tien minuten later de lichamen van
de kinderen heeft geboren.
Zwembad
Het strand werd door de NV Horok
stellen, hun nationale onafhankelijk. I wTTze
heid te handhaven en te vergroten.' NV vertelde dat er destijds plannen zijn
overschot blijft zoals het is, zal de 2
miljoen zielen tellende bevolking zich
over 15 jaar verdubbeld hebben. De
roep naar geboortebeperking, naar ge
zinsplanning, klinkt in deze vroegere
Engelse kroonkolonie steeds luider
op. De regering voelt er veel voor
een grootscheepse voorlichtingsactie
op touw te zetten. Dit kost echter
veel geld. Het ene bureautje, dat er
op 't ogenblik is, en de enkele plakka
ten, die men ziet, hebben bewezen
drijven op elk gebied. Singapore leeft
uitsluitend van de in- en uitvoer, en
van alle transacties, die daartussen
liggen. Op geen enkel terrein is het
zelfverzorgend, behalve misschien op
het vlak van de krokodillenkweek.
Van de huid van deze monsters wor
den tasjes, schoenen, portemonnaies,
portefeuilles, broekriemen en wat
weinig of niets op dit moeilijke vlak dies meer zij gemaakt,
te kunnen uitrichten. Duidelijk is dat het politieke wel
en wee van Singapore zal worden
bepaald door het al of niet handha
ven van de arbeidsrust. Elk jaar moe
ten circa 80.000 jonge mannen en
vrouwen in het arbeidsproces worden
opgenomen, van wie er momenteel
nog geen 60.000 kunnen worden ge
plaatst.
Het industrialisatieprogram van de
bekwame premier Li Kwam Yoe is
dan ook van groot belang, evenals de
andere voorzieningen, welke in de so
ciale sector worden getroffen, en die
bij elkaar meer dan de helft van het
600 miljoen gulden grote staatsbudget
verslinden.
Oppositie
De door Peking beïnvloede opposi
tiepartij, de linksradicale Barisan So
dalis, tracht door middel van de
monstraties en protestmarsen, waarin
men duidelijk de communistische
hand herkent, roet in het eten te
gooien.
Singapore, hoewel inderdaad een
Chinese stad en staat, is echter geen
Hongkong, waar de rode oproerkraai
ers van Mao en masse kunnen infil
treren.
Het is een eiland, dat slechts met
een dam met het sultanaat Johore
verbonden is. Het achterland is het
anti-communistische Malakka, ter
wijl daar weer achter het pro-Ameri-
pore een ware kapitaalsvlucht op kaanse Thailand ligt.
gang is gekomen. in Singapore zullen Oost en West
elkaar voorlopig dan ook wel blijven
inUUStrte ontmoeten. Jammer voor Rudyard
Kipling, hoewel de toekomst zal moe-
Waar de jonge republiek behoefte ten leren of hij misschien toch niet
aan heeft zijn arbeidsintensieve be- eens een keer gelijk krijgt.
Woningbouw
De woningbouw wordt bijzonder
energiek ter hand genomen. Hele nieu
we woonwijken zijn verrezen: hoge
torenflats, die met staatssubsidies
werden neergezet. Elke maand ko
men er 1.200 huizen bij, wat uitzon
derlijk veel is voor een minia-
tuurstaat.
Ook educatieve voorzieningen en
vooral de industrialisatie genieten
topprioriteit. In Joerong, in het hart
van de nog geen 600 vierkante kilome
ter grote dwergrepubliek, wordt een
groot en modern industrieterrein aan
gelegd, dat op het moeras veroverd
moet worden.
In politieke zin is het industriële
klimaat in Singapore voor buiten
landse firma's nog vrij aantrekkelijk.
De wervingsteams, die de wereld
doortrekken, of die, zoals in Amerika,
zelfs permanente bureaus hebben geo
pend. zijn er alleen dit jaar in
geslaagd ongeveer 150 adspirant-in-
vesteerders te vinden met een geza
menlijke inbreng van bijna 500 mil
joen gulden.
De interessenten zijn voornamelijk
in de Verenigde Staten en in
Groot-Britannië gevestigd, Sinds de
onlusten daar echter ook in Hongkong,
waar, te oordelen tenminste naar de
bankoverschrijvingen naar Singa-
Afgesloten mosselstad
Familiebezoek kost sreld
geweest voor een geheel nieuwe opzet
van dit recreatiegebied. Doordat er
echter nog contracten liepen met twee
andere exploitanten konden deze plan
nen niet worden gerealiseerd.
De NV Horok heeft nu in overleg
met het gemeentebestuur van Woudri
chem een nieuw plan gemaakt. Met
de uitvoering ervan zal waarschijn
lijk volgend jaar een begin kunnen
worden gemaakt. In dit plan is ook
een zwembad opgenomen, omdat het
zwemmen in de rivier bijzonder ge
vaarlijk is
Namens de NV Horok werd gezegd
dat toezicht eigenlijk wel nodig was
geweest, maar dat dit moeilijk is omdat
er verschillende exploitanten zijn. Men
ontkende overigens dat de exploitatie
in handen van de NV Horok is.
De rijkspolitie heeft verklaard dat
geen aangifte is gedaan van het ver
nielen van het waarschuwingsbord. De
politiemannen wezen er op dat voor een
stuk strand, waarvoor vijftig cent en
tree moet worden betaald gezorgd moet
worden voor de nodige veiligheids-
DOORN Mejuffrouw G. M. de
Vos uit Rotterdam is gisteren in het
zwembad Woestduin te Doorn ver
dronken. Zij begaf zich van het ondie
pe bad naar het diepe en gleed uit.
Er is nog kunstmatige ademhaling
toegepast, maar dit mocht niet meer
baten.
GIETHOORN De 33-jarige
Arend Nagelhout uit Ommen is giste
ren in Giethoorn bij het zwemmen
verdronken. Hij was de zwemkunst
niet meester en sprong in een diep
gedeelte van het Molengat uit een
bootje in de veronderstelling dat hij
in ondiep water was. De heer Nagel
hout laat vrouw en drie kinderen ach
ter.
GORINCHEM Bij een poging
zwemmen te leren is de 25-jarige vee
houder H. Korevaar uit Giessen-Ou-
dekerk in het meer dan tien meter
diepe zwembad van recreatieoord De
Put te Ottoland in de Alblasserwaard
verdronken. Na een uur dreggen
werd de drenkeling gevonden.
LOPIK De bestuurder en de bij
rijder van een tractor met twee aan
hangwagens zijn gisteren bij Lopik
verongelukt toen hun voertuig van
de weg raakte, kantelde en in een
sloot terechtkwam. Zij kwamen on
der de tractor en waren op slag dood.
De slachtoffers zijn de 55-jarige auto
handelaar A. Richel uit Lopik en de
22-jarige J. D. Smit uit Westzaan.
(Van een onzer verslaggevers)
BRUINISSE Wie heeft
nooit van de mosselfeesten van
Bruinisse gehoord? Het zullen
er niet veel zijn en bij de arge
loze vakantieganger, die dit
jaar voor het eerst het „open
gestelde" Zeeland met een be
zoek vereert, gaat een lampje
branden als hij, komend over de
dijk naar Schouwen-Duiveland,
reeds van ver de vrolijk gepa-
voiseerde vloot ontdekt. Hij
vermoedt een folkloristisch ge
béuren, waaraan ons land toch
niet meer zo rijk is. Hij wil er
bij zijn.
Maar dan heeft hij toch buiten dc
waard, in dit geval het gemeente
bestuur van Bruinisse. gerekend. De
vroede vaderen van dit schone
plaatsje hebben hun kans schoon ge
zien. Een vakantieganger, zo redene
ren B. en W. van Bruinisse, is maar
al te graag bereid om te betalen voor
zijn genoegens. Zo gaat het tegen
woordig: niets voor niets.
En daarom werd Bruinisse zater
dag hermetisch afgesloten. IJzeren
hekken, slagbomen, controleurs met
mooie ronde trommels voor kaartjes
een robuuste agent, voorzien van
walkie-talkie.
De controleurs kijken een beetje
vreemd op als je Bruinisse niet in
wil tegen betaling van 1,50 per
persoon. „Het is een Koninklijk
Besluit, meneer. Er is niets aan te
doen". Ze hanteren dat K.B. of het
een op scherp gestelde granaat is die
de vakantieganger wel tot betere ge
dachten zal brengen.
Terug!
„Maar", protesteert de vasthouden
de bezoeker, „ik wil helemaal die
mosselfeesten van jullie niet zien. Ik
ga op familiebezoek", en hij noemt
een naam die in het mosselplaatsje
niet onbekend is. Er is echter geen
doorkomen aan: tel maar zes gulden
neer, als je met je gezin die oude
tante in Bruinisse wilt bezoeken. Zo
niet, deze zijweg in, dan kom je weer
i op de provinciale weg.
De agent verontschuldigt zich: „Ik
heb het vanmorgen pas gehoord. Het
schijnt een Koninklijk Besluit te zijn.
Ik mag niemand doorlaten die geen
kaartje koopt".
Aangezien die tante hen toch niet
verwachtte en Bruinisse hen met hun
lange gezichten (na betaling) best zal
kunnen missen, zijn ze maar terugge-
De vakantieganger bleef zich toch
afvragen: „Stel je nu eens voor dat
de reden van je bezoek aan Bruinisse
werkelijk dringend was geweest?
Dan had je toch moeten betalen. Wat
voor soort belasting is dat? Is Bruinis
se werkelijk zo'n openluchtmuseum
als de verkoop van kaartjes sugge
reert?"
Waar moet dat naar toe? De carna
valsplaatsen kunnen hetzelfde gaan
doen. Een Den Helder met zijn vloot
dagen. Den Haag op de derde dinsdag
in september. (Dat mag dan wat duur
der zijn, want de stad is een stukje
groter dan Bruinisse).
En de vakantieganger denkt een
beetje verdrietig: „Ik heb altijd ge
dacht dat je in Nederland vrij was
om te gaan en te staan waar je wil
de, behalve dan op particulier ter
rein".
Gemeentemaatregel
Burgemeester Van der Linden van
Bruinisse zegt: „Ja, een maatregel
van de gemeente. Officieel toestem
ming gevraagd en gekregen van het
ministerie. Je zet als gemeente derge
lijke feesten op en dat kost alleen
maar geld. De gemeentekas is nu een
maal niet zo groot en daarom hebben
we op deze manier getracht het
ontstane tekort te dekken".
„Het is toch niets bijzonders, in
Zundert bij het bloemencorso gebeurt
het ook. En als je nu van toeristenbe
lasting spreekt, het is toch zonne
klaar, dat een gemeente die bepaalde
voorzieningen treft, die zij zich finan
cieel eigenlijk niet kan veroorlo
ven, de tekorten probeert te stoppen.
Dan moet een gedeelte van, bijvoor
beeld het kampeergeld, ten goede ko
men aan de gemeente".
Beetje nauw
De burgemeester wil dan wel toege
ven dat anderhalve gulden een beetje
veel is. „Er zijn ook al stemmen opge-
RABAT Een Portugese verzetsbe
weging, het Nationale Bevrijdings
front genaamd, heeft gisteravond in
de Marokkaanse hoofdstad Rabat
een communiqué uitgegeven volgens
welk generaal Humberto Delgado,
de oppositieleider die naar werd
aangenomen in 1965 vermoord was,
nog in leven is en wordt vastgehou
den door de Portugese politie.
Het lijk dat in april 1965 bij het
dorp Villanueva del Fresno aan de
Spaans-Portugese grens was gevon
den. was niet van de generaal, zo
zegt het Portugese Bevrijdingsfront.
Dat was dan niet gebeurd. „Ach",
zegt de burgemeester, „het is alle
maal een beetje nieuw. Het moet
nog wat wennen en de controleurs
(jongelui meestal) moeten nog maar
eens geïnstrueerd worden."
Bij de navraag bleken verschillende
ministeries van niets te weten. Tot
De mosselvloot vaart uit!
gaan om het bedrag wat lager te de aap uit de mouw kwam: het bleek
stellen". Hij ontkent dat Bruinisse za- een bijzondere belastingverordening
terdag afgesloten was. Iemand die op te zijn. speciaal afgegeven met het
Nu de avonden als een koele
hand over de dag vol warmte en
benauwenis strijken en Pipo om
kwart voor zeven onze aanwezig-
beid voor het scherm niet meer
verlangt, is de aloude wande-
ling-na-het-eten weer ingevoerd.
Met strategische redenering heb
ben we het etensuur zo vervroegd,
dat iedere stedeling zich rond de
tafel schaart als wij de huisdeur
dicht trekken. Zo missen we ten
minste iets van de knetterende,
daverende stroom die over de we
gen trekt.
Het is ook de enige tijd. dat
trams en bussen richting Scheve-
ningen op tussenhaltes nog een
plaatsje bieden. En de enige tijd,
dat die bussen en trams uit Sche-
veningen niet bezwangerd zijn
met de weeë geuren van zonne
brandoliën en niet bevolkt door
een geïrriteerde moede massa, die
bij ellke bochtbots kreunende kre
ten slaakt wanneer een pijnlijk
verbrande arm een oplawaai
krijgt door een rieten strandtas
van een stanghanger, die tegelijk
ertijd op de tenen getrapt wordt.
Iedere avond een klein stukje
avontuur, een miniatuur tochtje
met onbekende bestemming dal
wonderlijke ontdekkingen kan op
leveren.
Bijvoorbeeld, dat in het parkje
rond het Vredespaleis al sinds
meer dan een week een keurige,
gave kapokmatras ligt, met blauw
damast overtrokken, in drieën ge
vouwen en vakkundig met touw
tot een pakket geknoopt. Gewoon
te vondeling gelegd op het pad.
door een opruimende geest nu ter
zijde in het struweel gegooid.
Wachten tot het omhulsel ver
gaan is en dan denken dat er
kapokbomen groeien.
Wereldwonder
Of konijntjes zien springen in
de Scheveningse bosjes, of denne-
geur ruiken bij de oude Bel
vedère. Noem mij een stad in Ne
derland, waar zo iets te beleven
Maar de meest overrompelende
belevenis kwam na het simpele
plan een kopje koffie op de boule
vard te halen. Dat bij de halte
Westbroekpark opeens omzwaaide.
..Hier eruit en even het park in."
Veel geparkeerde auto's op de
oprijlaan, mini-golf spelenden op
het rode gravel, wat hollende kin
deren op de weiden. En dan op
eens... de gloed...
Een laaiende brand van rood en
oranje, witte flitsen, smeltend
rose, juichend geel en statig
paar?..
Bedremmeld staan we aan de
poort, maar de nuchtere wachter
zegt: „Open tot vanavond half ne
gen..."
Dan veren de voeten over het
gras. Een wereld van weelde, wijd
te en rust.
Lopen er nog andere mensen?
Misschien, even verloren als wij
in deze arabesken van niet te vol
gen lijnen, die tovermuren trek
ken tussen de vergezichten. Zich
openen en buigenen sluiten en
strekken.
En stil, zo stil, is het er. We
willen een woord van bewonde
ring zeggen, maar er komt alleen
een fluister. Als zou een trilling
deze onwerkelijkheid, die toch pu
re werkelijkheid is, kunnen doen
breken.
Lang. lang daarna, wanneer we
terug zijn in "net vertrouwde huis,
als de nacht gekomen is met kleur
loos donker dan schemert nog de
glans voor onze gesloten ogen.
In de nieuwe ochtend, denk ik:
..Dit moest iedereen kunnen bele
ven. indrinken, zien..." Zeven we
reldwonderen zijn er. het West
broekpark n iuli is het achtste...
