Er moet een eigen centrum
voor Surinamers komen
Ik ben uw leider
dus volg ik u
<D
SP
CRISIS DER LEIDERTJES
GEESTELIJK
LEVEN
ZATERDAG 1 JULI 1967
,Van een onzer verslaggeefsters)
QEN HAAG Breed lachend steekt de grote
Surinaamse predikant ds. G. E. E. Polanen
uit Paramaribo zijn hand uit: „Ik heb u toch
al eens eerder gezien?" Dat hij zich vergist is
niet zo'n wonder, want tijdens zijn verlof in
ons land, sinds oktober, heeft hij ook met zo
veel mensen contact gehad.
Het antwoord van de fotograaf, die later
binnenkomt, op dezelfde vraag is dan ook
prompt: „Ja, bij een huwelijk in de Javastraat"«
„Mooie foto's, mooie foto's" prijst de predi
kant met zijn zware bas. Hij heeft dat huwe
lijk tussen de Surinaamse bruid en bruidegom
ingezegend.
DS. POLANEN
i huwelijken ingezegend en tientallen kinderen gedoopt.
„Ik heb hier al veertien huwelijken van Surina
mers ingezegend en tientallen kinderen gedoopt.
Dinsdags kwam ik aan en zaterdags zegende ik al
een huwelijk in. De aanvragen kwamen toen ik nog
in Paramaribo waszo bang waren ze dat ze de kans
zouden missen", lacht hij.
Hij heeft in deze maanden veel van zijn landgeno
ten in Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Amsterdam,
Arnhem en Wageningen thuis bezocht. En dan is hij
ook in veel kerken in Nederland voorgegaan. Al
tijd volle diensten", verzekert hij met nadruk.
„Eigen mensen"
Surinamers worden in Neder
land slecht opgevangen, er moet
•en opvangcentrum komen, vindt
recht kunnen. „Ik zal het zo zeg
gen: Ze komen om in de massa,
in de maalstroom der verleidin
gen, want de zuigkracht naar be
neden is groot."
hij, waar ze met hun vragen en Er is wel een predikant in Ne-
problemen bij „eigen r
te- derland voor de studenten uit Su
riname en de Antillen,
maar het zijn niet al
lemaal studenten, die
hierheen zijn geko
men. Op de synode
van de kerk van ds.
Polanen, de Evange
lische Broedergemeen
te in Suriname, is ge-
pleit voor de benoe
ming van een Surina
mer in Nederland tot
„ambassadeur". Maar het heeft
nog geen succes gehad.
Echt verlof
Oorspronkelijk zou ds. Polanen
23 juni weer naar zijn land zijn
vertrokken, maar op verzoek van
zijn landgenoten blijft hij nog
drie maanden langer. Tot nu toe
is het een werkverlof geweest,
maar nu wordt het echt verlof,
belooft hij.
Hij had inmiddels al passage
geboekt voor 23 juni, maar met
veel moeite heeft de KNSM die
geannuleerd, al komt een deel
van de onkosten voor rekening
van de predikant.
„Maar ik weet dat ik vele
vrienden heb, die mij zullen hel
pen deze onkosten te betalen."
dicteert hij me. „Vrienden mogen
bijdragen storten op giro 59 59 44
Den Haag, ten name van W. P. v.
d. Bent. Ik ben er zeker van dat
ik niet teleurgesteld zal worden, de kerk.
Bij voorbaat hartelijk dank."
nis, het sanatorium, het psychia
trisch ziekenhuis, inrichtingen
voor gevallen meisjes en
ontspoorde jongens en onder
mensen, die vervreemd zijn van
Directeur
Zijn gezicht straalt een en al
goedheid en welgemeende dank
baarheid uit als hij met dicteren
verder gaat: „Ik wil langs deze
weg u allen hartelijk, zeer harte
lijk bedanken voor alle gastvrij
heid, alle liefde, ja voor alles wat
ik heb mogen genieten, 't Was
een feestperiode voor mij en
mijn gezin".
Als ds. Polanen in oktober te
rug zal zijn, wordt hij predi
kant-directeur van het diacones-
senhuis in Paramaribo, waarvan
de bouw enkele jaren door de
actie Vier maal Z...N is mogelijk
gemaakt
Dit jaar is hij veertig jaar pre
dikant. Acht jaar is hij onderwij
zer geweest na een opleiding aan
de normaalschool in Suriname.
Daarna studeerde hij vijf jaar
aan de zendingsschool te Oegst-
geest en in 1937 werd hij predi
kant, eerst in „het district" en la
ter in de stad Paramaribo.
De laatste acht jaar is hij direc
teur geweest van de stadszending
en had hij geen eigen kerk meer.
Zijn werk vond hij in de gevange-
Gezegend
„God heeft dit werk gezegend",
zegt hij op zijn eenvoudige ma
nier. „Ik denk bijvoorbeeld aan
Jacob, een recidivist Jenever
was zijn water, jonge vrouwen
zijn speelgoed en de gevangenis
zijn sweet hotel. Op de evangeli
satiesamenkomst in het stadion
van Paramaribo werd hij gegre
pen door het Woord.
Hij kwam naar voren naar het
kruis, omhelsde het kruis, kuste
het kruis en huilde als een kind.
Toen ik hem vroeg wat voor ko
mediespel hij opvoerde, antwoord
de hij: „Gen komediespel, ik ben
die gij, die gij geroepen hebt".
Zes maanden later kwam men
me meedelen, dat hij was in
geschreven op de belijdeniscate
chisatie en dat hij ging trouwen.
Deze man is nu actief lid van de
gemeente."
Tekorten
wordt met veel tekorten ge
worsteld, omdat alles zelf moet
worden gerund. Het evangelisatie
team is te klein, zodat het werk
niet tot zijn recht kan komen.
Bij zijn vorig verlof in 1959
deelde ds. Polanen mee, dat zijn
kerk, de vrucht van de zending
van de Evangelische Broederge
meente te Zeist, waarschijnlijk In
1962 zelfstandig zou worden. Dat
is inderdaad gebeurd. De kerk
heeft officieel Evangelische Broe
dergemeente in Suriname, maar
de band met Zeist is gebleven.
De praeses van de kerk, ds. R.
C. Doth, is de eerste Surinaamse
praeses, daarvoor waren dat al
tijd Nederlanders of Duitsers.
Tot de Broedergemeente behoren
150.000 leden, terwijl de hele be
volking tegen de 400.000 mensen
telt, voor zover dit te registreren
is. Ook in Curasao en Aruba zijn
gemeenten van de Surinaamse
kerk.
Ook een echtpaar is nodig voor
het kinderhuis. De evangelisten
blijven namelijk elf maanden in
de boslanden. zodat hun kinderen
moeten worden opgenomen in
een internaat. Deze wens is niet
nieuw, in 1959 bij zijn vorig ver-
lof sprak ds. Polanen er al over.
Ineens schakelt hij over naar
zijn vorige verloven. „Weet u,
dat ik altijd bij koningin Wilhel-
mina op de thee werd genodigd?
Ook heeft ze mij haar boek Een
zaam, maar niet alleen toe
gestuurd. 't Heeft een ereplaats
in de boekenkast, hoor," lacht
hij.
Schoolschrift
(Van onze onderwijsredacteur)
Oogsttijd Kans na het zakken
„Er is veel werk, want Surina
me is nog geen christenland'
zegt ds. Polanen, „het is nu oogst
tijd, want de heidenen zijn moe
geworden satan te dienen. W<
hebben predikanten, zendingson
dcrwijzers en verpleegsters no
dig. Aanmeldingen kunnen
geschieden bij het Zeister Zen-
ER is een tirannie van de voorgronden. Dit stond
drie weken geleden op deze plaats te lezen.
Alles wat op de wereld gebeurt, dringt zich aan ons
op. Het eist onze belangstelling. Wij moeten oordelen,
partij kiezen. Maar de beslissende achtergrond-infor
matie wordt ons onthouden. De beste commentaren
van de grootste deskundigen komen niet verder dan
tot het tweede plan achter het nieuws.
De lezer zal in mijn betoog een leemte hebben op
gemerkt. Want de situatie is erger dan ik ze heb af
geschilderd. Ik ging uit van bona-fide berichtgeving
en van eerlijk commentaar. Maar het nieuws wordt
zelden doorgegeven zonder een commentaar, dat te
vens een bepaalde kijk op de feiten inhoudt. Dit is
onvermijdelijk en de lezer wil bij zijn oordeelsvorming
geholpen worden Maar hiërmee is meteen de vertrou
wenskwestie
zijn publiek, rasp gemeenle.
Ik bedoel e^n geestelijke onaf
hankelijkheid, d:P bij loontivK-
kenden best kan samena'ï.'.n
met een sociale afhankelijk
heid van hun broodheer. Maar
er bestaat geen geestelijke n-
afhankelijkheid zonder afhan
kelijkheid van een hogere
instantie, bijv. de waarheid,
het recht, de naastenliefde.
Voor de christen culmineert
dit alles in zijn volstrekte af
hankelijkheid van zijn
Meester.
Die echte, geestelijke onaf
hankelijkheid is zeldzamer, en
ook moeilijker. dan men
denkt. Het hele complex van
leiden en geleid worden is ook
ethisch uiterst ingewikkeld. In
hoever kan een staatsman,
een politicus, een publicist,
een criticus, een predikant vol
komen zichzelf zijn?
Mnzes en de profeten kre
gen hun instructies
rechtstreeks van God. Maar
onder ons kan niemand een
groep leiden, waaraan hij zich
niet verbonden voelt. Het is
zelfs tot op zekere hoogte
noodzakelijk, dat de leider de
exponent is van zijn groep.
Ais hij tevens ook maar de
tegenspreker is.
Zo door-analyserend komi
men tot de conclusie, dat het
gevaar ligt in de wisselwer
king tussen de vertrou
wensman, de geestelijk leider,
de „herder", en zijn „scha-
De laatste tijd wordt het
woord „5,ezag.-,cri ,is" nogal
eens gebruikt. Naar mijn ge
voelen is dit e. n aangelegen
heid van de tweede rang. Pri
mair is de vertrouwenscrisis,
ook in het kerneUik leven.
Was het na alleen maar /o,
dat de vertrjuv/ensmanne i te
kort schiepen, mei andere
woorden dat de herders n et
deugen, maar de schapen wel,
dan was ie toestand tamelijk
duidelijk. De werkelijke situa
tie is ingewikkelder.
Onafhankelijk
Het criterium van de goede
commentator, leider, herder, is
zijn onafhankelijkheid ïegms
pen". Nu is dat bijbelse beeld
van herder en schapen een
beeld. Want een herder is een
mens, en schapen zijn beesten.
Het gaat in dit beeld om .de
idee van leiding geven, ten
beste van de geleiden. De scha
pen zijn mondig geworden, ze
kunnen spreken, beter dan Bi-
leams ezel, en de belhamels
dragen afgedankte herdersjas-
sen. De herders, van hun
kant, leggen graag de nadruk
op hun medeschapelijkheid.
En terecht
Wisselwerking
Om me nu maar tot het
kerkelijk leven te bepalen:
het is vooral de verkeerde wis
selwerking, die ons in de el
lende heeft gestort. Een leider
van het zeldzame formaat van
Kuyper kon erin slagen op
zijn volgelingen zijn persoon
lijk stempel te drukken.
Die afdrukken zijn nu aan
het verbleken, maar nog lang
niet uitgewist Tegen hem kon
men zeggen: „U bent onze lei
der, dus volgen wij u". De el
lende begon in de epigonen-
tijd, na Kuypers dood, toen de
volgzaamheid als zodanig tot
een soort wet werd. Sindsdien
is er -(ik spreek nu over de
gereformeerde kringen, die ik
het beste ken) een gevaarlijke
behoefte aan leiders ontstaan.
Schilder, met zijn invloed
op een bepaald type van gelo
vigen. heeft hiervan kunnen
profiteren. Werkte Kuyper
meer extensief, Schilder werk
te meer intensief. De verdeeld
heid bij de vrijgemaakten is
psychologisch misschien voor
een deel te verklaren uit een
te geringe afstand tussen lei
dinggevenden en geleiden.
Vreemdeling
Als het helemaal goed is,
moet een leider een halve
vreemdeling zijn. Hij moet er
gens anders vandaan komen.
Willem van Oranje was een
Frans sprekende Duitser. Sta
lin een Georgiër, Hitier een
Oostenrijker (met excuus voor
dit in één adem noemen van
een vrijheidsheld en tiran
nen). Kuyper kwam uit het
modernisme.
„Ik bedoel maar: wie alleen
maar exponent is van zijn
groep, mist de nodige distan
tie, het „vreemde", het „er
gens anders vandaan komen".
De profeten kwamen zelfs bij
God Zelf vandaan. Distantie is
nodig, omdat het eigene zich
zelf niet kan zien zoals het
werkelijk is.
Bewustzijnsvernauwing is
daarvan het onherroepelijke
gevolg. Onze enige Leider, Je
zus Christus, zei: „Jullie zijn
van beneden. Ik ben van Bo
ven. Om volmaakt te worden
verlost en geleid, moest de
distantie volkomen zijn. Maar
tevens moest Hij onzer één
In mijn boekje In de greep
van het reus-achtige (Kam
pen. 2e dr. 1967) heb ik
geschreven: „De reformatie is
door mannen gesticht, en gaat
aan de mannetjes te gron
de". Waar zoveel leidertjes
zijn, is het leiderschap in
diskrediet geraakt.
De vertrouwenscrisis leidt
tot gezagscrisis. Het denken,
spreken en handelen in ter
men van het partijwezen, toch
al een voor de hand liggende
zonde, gaat alles overwoeke
ren. En de leidertjes, die al
leen gezag hebben bij hen
wier mening zij extreem ver
tolken, moeten wel handelen
volgens het principe: „Ik ben
uw leider, dus volg ik u."
Gebabbel
Het gebrek aan echt lei
derschap wreekt zich zowel in
het elkaar verbijten en vere
ten (om met de Statenbijbel te
spreken), als in het diffuse ge
praat, het horizontaal gebab
bel, bij zoveel forums, discus
vies en teach-ins.
Leiders zijn nodig vanwege
ïun visie en vanwege hun kri
tische instelling ten opzichte
van hun volgelingen. Zeker,
het uur van de leken heeft
geslagen, dat is het uur van
de goedwillende schapen, die
niet langer wensen te worden
verstrooid in plaats van verga
derd.
Zij geven hun vertrouwen
niet zo gauw meer weg en blij
ven in dat vertrouwen kri
tisch. Ook heeft het uur gesla
gen van de locale potentaat
jes, maar dan in negatieve zin.
Zij weren zich wanhopig om
hun prestige te handhaven,
maar de tijd van het provinci
alisme is onherroepelijk voor
bij. Dit alles is waar, maar
dat neemt niet weg dat er een
schreeuwende behoefte is aan
betrouwbare voorlichting. De
christelijke pers in de ruimste
zin heeft hier een unieke taak.
Het vluchtige woord door de
radio, het vluchtige beeld op
de televisie is belangrijk,
maar minder blijvend dan
zelfs het dagblad, die een
dagsvlieg. Even belangrijk is
de confrontatie van de vertrou
wensman met zijn mensen in
de levende ontmoeting, in „de
tegenwoordigheid des li-
chaams", zoals Paulus het
noemde.
We leven in een vacuüm,
dat zich noodzakelijkerwijs
moet vullen. De gezagscrisis is
een vertrouwenscrisis. Ook is
er een crisis der leidertjes.
Hiermee heb ik een precaire
situatie getekend. Is er een uit
komst? We willen en kunnen
niet meer terug naar het ge
disciplineerd opmarcheren ach
ter een van God gegeven lei
der. Over drie weken hoop ik
op deze plaats een meer posi-
Mef geluid te laten horen.
DR. C. RIJNSDORP.
In de Westduitse staat Hessen tobt men, gelijk overal el
ders, met het probleem van de zittenblijven. Daar is echter,
meent men, de oplossing gevonden in het organiseren van
zomercursussen voor zittenblijven.
De afgewezenen krijgen een aan hun onvoldoende
prestaties aangepast studieprogram te verwerken, vrijwillig,
maar ze doen het blijkens de eente ervaringen met liefde.
De ouders behoeven zelfs geen aandrang op hun kinderen
uit te oefenen. Ze komen zélf op school vertellen dat ze van
het gebruikelijke reisje met pa en ma afzien om zo de laatste
kans te benutten.
In Beieren heeft men ook grote belangstelling voor \-
periment. Daar begint binnenkort een zomercursus.
Computer verdeelt
En om in Duitsland te blyven. Ook daar worstelt men me.,
de grote aantallen toekomstige studenten in de medicijnen.
Er moet dan ook een soort numerus clausus ingevoerd wor
den.
Om nu een goed overzicht van het aantal aanmeldingen te
krijgen is in Hamburg een computer ingeschakeld, die het
aantal aanmeldingen over de achttien opleidingsinstituten
verdeelt. Het Duitse hoger onderwijs heeft nog niet eerder
voor dergelijke administratieve zaken van de computer ge
bruik gemaakt.
Kind kiest een dier
Het is bekend dat leerlingen van de lagere-schoolleeftijd
(en zij niet alleen) zich graag met een dier identificeren. Op
de vraag „Welk dier zou je graag 24 uur willen zijn en wat zou
je dan doen?" bleek de hond grote aantrekkingskracht te heb-
ben op de jongens, meisjes voelen meer voor de poes.
Ook de leeuw (sterk) en het paard (rennend en wedstrij
den winnend) waren in trek. De vogel (genietend van de
vrijheid) vond by de wat ouderen meer aftrek. In het begin
bij de elfjarigen is de aap favoriet, vanwege zijn levens-
De tussenfase had belangstelling voor de hond (waakzaam
heid) en de leeuw en de olifant (krachtpatserij). Bij de oudere
kinderen kwamen ook de fantasiedieren frequenter om de
hoek kijken (muis, maar dan een witte) en de vlo (kun je de
mensen lekker kietelen).
Toch zendingsgeld
De dominee die onlangs in het Correspondentieblad bezwa
ren tegen het meebrengen van geld voor de zending naar
school opperde kon verzekerd zijn van antwoord. W. Ensing:
„Als je een kind door je verhalen liefde voor de zending hebt
bijgebracht, wil het ook offeren".
Dat geld gegapt zou worden, gelooft Ensing niet: „Je houdt
de kinderen toch ook niet van de straat weg omdat ze daar
wel eens tot zonde zouden kunnen komen?"
Engel Angel
WAT IK OP
ZONDAEf
HOOR. CjA
iK M
PRAKTIK SRENCjEN
LASTHj OAT ER TWEE
kerkdiensten zgN
'S HORCfBNi LEER
DE PRAKTIK
TE BRENGEN
LAAT EO WE/NNf
ONT WA T
