iChinezen in
zijn vaak
Indonesië
vogelvrij
HT»
ISRAËL ZAL GEEN
METER VEROVERD
GEBIED PRIJSGEVEN
Arabische
top vóór
zaterdag
POLITIEKE EN
De lange weg
ECONOMISCHE
MOTIEVEN
Hollywood
bracht negen
min. bijeen
Uit de Haagse hof geplukt
MAANDAG 19 JUNI 1967
\>or Link van Bruggen
- —A. -r
I onze speciale verslaggever
\Link van Bruggen)
JJAKARTA De Chi-
n Indonesië zijn
fcr meer tot een gehate
ksgroep gaan behoren.
lot is weinig benij-
iswaardi-g: hun toekomst
pal onzéker. Velen zijn
tdwenen of trachten te
Igreren. Het moederland
kt zeer zeker niet.
lopa, met name Duitsland,
jgapore, Hongkong en ook
Verenigde Staten blijken
jte trekpleisters te zijn.
e in Djakarta door de typisch
ese zaken- en handelswijken
pit in de „Kota" Glodok en
joran, maar ook Pasar Baroe
Pasar Senen wordt getrof-
door het ijzeren raamwerk en
Bak vuistgrote, stalen hangslo-
eigenaars van winkels en
pren. de bewoners van huizen
hebben zich verschanst. Op
Stige dagen zijn mensen met
goolse gelaatstrekken zelfs he
al uit het straatbeeld verdwe-
Ze hebben zich dan verstopt
aan de plotselinge explosies
rolkswoede te ontkomen.
ALLE REDEN
er is alle reden voor. Mishan-
gen, tot het doodsteken en
ranselen van Chinezen toe,
aan de orde van de dag. De
feheid van de Chinese minder-
is trouwens al sinds jaren
penibele zaak en hierin zal
ipig wel geen verandering ko-
b spreken dan alleen nog maar
[Djakarta. In afgelegen streken
5 in Indonesië heeft de Chine-
lat zich in ware progroms ont-
Het vervolgde gele ras kan
zeker opzicht met het ver-
Joodse ras in bezet Europa
jjjde eerste helft van de veerti-
i worden vergeleken. De
worden tot 't hemd toe
[schud. Ze mogen geen zaken
doen, niet meer in bepaalde
t wonen. Kortom: hun wordt
bestaansgrond ontnomen, ter-
ize als vogelvrijen worden op-
[derden vluchtelingen stromen
in smalle loopplank, neerge-
een vernielde brug over de
in bij Jericho, uit het door
bzeette deel van Jordanië
iaar de oostelijke oever.
8 Sydi
:w ou
Icht I7j
tRSElLLE Bij een brand
notoroliefabriek te Port St. Louis,
besten van Marseille, is voor mil-
guldens schade aangericht. Het
jf behoorde aan de Esso. Er deden
naturaliseerden zowel als niet-
genaturaliseerden hebben door
de eeuwen heen een eigen leven
geleid. Ze behoren tot een groep,
die zich door bewaard gebleven ge
woonten en gebruiken van de rest
van de bevolking heeft geïsoleerd.
Door hard te werken en zuinig
te leven hebben ze zich een econo
mische machtspositie opgebouwd.
De zogenaamde uitzuigmethoden,
het overvragen en de woekerrente,
die dikwijls worden gemaakt, moe
ten met Oosterse en niet met
Westerse ogen worden bekeken. In
Indonesië, een land, dat tot het
Oosten behoort, wordt dit althans
als zodanig begrepen.
In een land, waar schaarste
heerst, nemen mensen, die in over
vloed zwemmen of in weelde ba
den. altijd .een kwetsbare positie
in. Temeer als de betreffende lie
den de tussenhandel in handen
hebben, welkp sterke bindingen
heeft met de koopkracht van het
volk.
AFGUNST
De afgunst. die hierdoor
ontstaat, moet wel haat opwekken.
Door de gewone man wordt echter
vergeten dat in een maatschappij,
waar geen scherp gecontroleerd
distributie-apparaat bestaat, vraag
en aanbod de prijs bepalen.
Niet de Chinezen hebben de
consumptiegoederen in Indonesië
dan ook onbetaalbaar gemaakt,
maar de op elk gebied in gebreke
gebleven regeringen, die door Soe-
karno werden aangesteld. Aan de
vindingrijkheid van de Chinezen
en aan de smokkelwegen, die ze
(met medeweten en met goedvin
den van het staatsapparaat) wisten
open te houden, hebben de Indo
nesiërs te danken dat ze niet met
al hun gebruiksgoederen aan de
grond zijn komen te zitten.
Na de mislukte communistische
coup van 1 oktober 1965 is er ten
aanzien van de afkeer van de Chi
nezen een totaal nieuw element bij
gekomen. Naast economische spre
ken thans ook politieke motieven
een duchtig woordje mee. De
laatste worden in overdreven zin
opgeblazen door het anti Rood Chi
na beleid, dat door de nieuwe
machthebbers Wordt gevoerd, zo
mede door de giftige propaganda,
die Radio Peking over Indonesië
uitstrooit.
MISBRUIK
Nu is het juist dat er in de Soe-
bandrio-Soekamo kliek, die de
strijdkrachten wilde uitschakelen.
Chinese agenten zaten. En het is
even juist dat er een aantal Chine
zen is geweest, dat misbruik heeft
gemaakt van de gastvrijheid, die
ze in Indonesië ondervonden.
Er zijn door Chinezen opgestel
de, opruienden pamfletten
verspreid. Chinezen hebben actief
deelgenomen aan» de opbouw der
communistische cellen en aan di
verse. subversieve ondernemingen.
Bij Chinezen zijn wapens ontdekt,
zomede geheime documenten, die
de inmenging van Rood China in
de Indonesische binnenlandse poli
tiek op overduidelijke wijze weer
gaven.
Verreweg 't grootste deel van de
in Indonesië verblijvenden Chine
zen echter wist van de voorgeno
men coup net zoveel af als de to
taal verraste legerleiders. Van na
ture zijn zakenmensen nu eenmaal
geen figuren, die zich vrijwillig in
politieke woelingen begeven. De In
donesische Chinezen hebben dat zo
wel onder de Nederlanders als on
der de Japanners bewezen. Hun
trouw aan het gezag is bijna
spreekwoordelijk geworden.
BOTSINGEN
Dit alles neemt niet weg dat het
hek thans van de dam is. Niet
voor de eerste keer in de geschie
denis doen zich tussen Indonesiërs
voor, waarbij de laatsten steeds
het onderspit delven. De haat, die
eerst door economische en later
door politieke elementen werd ge
voed, is in bepaalde streken al in
rassenhaat ontaard.
Het afschuwelijke van de
toestand ïs dat de vervolgden
het bezit van Mongoolse ge
laatstrekken telt zwaarder dan dat
van de Indonesische nationaliteit
(misschien wel van geslacht op
geslacht) zich bij relletjes tot
niemand kunnen wenden voor het
aanvragen van de noodzakelijke
bescherming. Ze zijn helemaal op
elkaar aangewezen. De versterking
van de onderlinge band, die
hoogst enkele keer tot
monstraties leidt, roept nieuwe
weerstanden op, waarbij alles en
iedereen over één kam worden
geschoren.
BEDREIGING
De grootste bedreiging voor de
Chinezen vormen overigens „de
mannen in \et groen", met wie in
Indonesi. d> militairen worden be
doeld. Politie-agenten doen trou
wens niet veel voor de laatsten on-
Mohammedaanse jongeren te
Djakarta beschimpen een Chi
nese student, die de handen om
het hoofd heeft geslagen. Op de
voorgrond een gewapende mili
tair. Honderden betogers be
stormden een Chinees universi
teitsgebouw en gingen ongeveer
zestig Chinese studenten te lijf.
Actie voor Israël
HOLLYWOOD Een cocktail-party
ten bate van Israël heeft zaterdag
avond ten huize van produktieleider
Jack Warner in Hollywood naar ver
luidt twee en een half miljoen dollar
(bijna negen miljoen gulden) opge
bracht.
Bijdragen waren afkomstig van o.a.
Sam Goldwyn, Lew Wasserman, Dan
ny Kaye, die zelf binnen enkele da
gen naar Israël gaat, Jack Benny,
Frank Sinatra, Burt Lancaster en Ri
chard Harris. De zangeres Barbra
Streisand stelde de hele opbrengst
van haar eerstvolgende plaat
beschikbaar.
In Londen leverde de verkoop van
ruim 14.000 jurken, kostuums en jas
sen ontwerpen van dit seizoen
voor prijzen van tien tot vijftig gul
den elk dit weekeinde meer dan
320.000 gulden voor Israël op. De ac
tie was op touw gezet door kledingfa
brikanten en -winkeliers. Rijen men
stonden voor de danszaal waar de
verkoping werd gehouden. Op het
sluitingsuur, zondagavond, waren al
le rekken leeg.
Aanval op schip
VS niet met opzet
VALETTA Officieren van het
Amerikaanse verbindingsschip Liberty,
dat op 8 juni door Israëlische torpedo's
werd getroffen, toen het voor de kust
van het schiereiland Sinaï lag, hebben
berichten tegengesproken, als zouden
de Israëliërs het vaartuig welbewust
hebben aangevallen.
Volgens een van de officieren had
de bemanning van de Israëlische torpe
doboot, toen zij haar vergissing had
bemerkt, de volgende boodschap
geseind: „Afschuwelijke vergissing.
Kunnen wij helpen". Ook een woord
voerder van de Amerikaanse ambassa-^
de te Valetta op Malta, waar het schip
nu voor anker ligt, verklaarde dat de
VS volledig de Israëlische verontschul
diging accepteren. Bij de aanval sneu
velden 34 opvarenden en werden er 7!
gewond.
Amerika geeft toe:
Russisch schip
aangevallen
EBAN
Boven de Chinese wijken van
Djakarta wieken de aasgieren- Als
enige maatregel., die een bescher
mend karakter draagt, heeft de re
gering afgekondigd dat geünifor
meerden, die aan rampokpartijen
deelnemen, ter plaatse kunnen wor
den neergeschoten Dit is echter
nog geen één keer gebeurd.
Vraagt men Indonesiërs ook
christenen wat zij van de onder
drukking en de vervolging van de
Chinezen denken, dan wordt vaak
schouderophalend en zelfs lachend
naar voren gebracht: „Ach, het is
hun beurt...."
Doorvragend wie dan na de Chi
nezen zullen volgen, hebben we
van een lid van het studentenaktie-
front (KAMI) het ontstellende ant
woord gehad: „We hebben de In
diërs nog niet gehad. Ook zij heb
ben zich op de rug van 'net volk
rijk gestolen...."
Er gaan geruchten dat Indonesië
erop uit is de Chinezen de hele
tussenhandel te ontnemen en hen
ook uit andere za'kelijke sectoren
te weren. Men speculeert er hier
bij op dat hun plaatsen worden
ingenomen door de „Grote Vijf"
(Internatio, Borsumij enzovoorts),
die onder de Nederlanders op aller
lei gebied en tot in de verste uit
hoeken handel dreven-
TWEE KINDEREN
GEWURGD
CHATEAU THIERRY Twee kinde
ren. een meisje en een jongen van 10
en 11 jaar. die sinds zaterdagavond
vermist werden, zijn in een bos in de
welijke wijze opgeschroefde toela- j omgeving van Chateau Thierry in het
gen over het leven en de goederen Franse departement Aisne gewurgd
van rijke Chinezen waken. I aangetroffen.
der.
Deze geüniformeerden, die allen
gewapend zijn, hebben ontelbare
rampokpartijen op hun naam
staan. De sterke arm beschermt de
verdrukte niet, doch zet hem het
mes nog nader op de keel.
Met geweld van wapens zijn he-
toko's leeggeroofd. Soldaten sja
cheren in horloges en andere luxe
gebruiksvoorwerpen, die, niet zel
den na een bloedbad, gestolen zijn.
Hun veel te lage salarissen het
gezin kan er althans niet van rond
komen vullen ze aan met ten
gelde gemaakte buit of afgeperste
roepia's.
De „bescherming" van Chinezen
is daarnaast een geheel nieuwe
vorm van bijverdienste geworden.
Er zijn militairen, onder wie offi
cieren. die tegen betaling van we
kelijkse en dikwijls op een afschu-
TEL AVIV
Israël zal geen
gehoor geven
aan welke reso
lutie ook van de
Algemene Ver
gadering van de
Verenigde Na
ties waarin
wordt verzocht
om terugtrek
king van de Is
raëlische strijdkrachten tot hun
voormalige grenzen. Israël zal
dit ook niet doen als zo'n resolu
tie zou worden aangenomen met
een meerderheid van 121 stem
men tegen 1.
In deze duidelijke bewoordingen
liet de Israëlische minister van buiten
landse zaken. Aba Eban, zich uit in een
interview met de Jerusalem Post, vlak
voor zijn vertrek naar New York ter
bijwoning van de bijzondere zitting
van de Algemene Vergadering van de
VN.
Als de Arabische landen de huidige
linies van het staakt-het-vuren willen
wijzigen, dan zullen zij met Israël tot
een vredesregeling moeten komen, al
dus Eban. Voor de toekomst van het
door Israël bezette gebied ten westen
van de Jordaan zag hij drie mogelijk
heden: oprichting van een afzonder
lijke Palestijnse Arabische staat, een
Arabisch „kanton" binnen Israël of
een samengaan van een nieuwe Ara
bische staat met Israël.
DOEL
Eban benadrukte dat het doel van
Israël veiligheid en vrede is. Die heb
ben nu eenmaal „territoriale conse
quenties". De Arabische leiders moeten
overigens niet denken dat „internatio
nale druk hun de overwinning kan ge
ven die hun tijdens de oorlog is ont
gaan", aldus de Israëlische minister.
Het Israëlische kabinet, dat gisteren
en vandaag urenlang bijeen geweest is
om „de te volgen strategie op de zit
ting van de Algemene Vergadering"
vast te stellen, heeft besloten een hoge
commissie in te stellen voor het uitwer
ken van een „vredesplan", zo meldt
het blad Maariv. In deze commissie
zullen onder meer zitting nemen pre
mier Esjkol, minister van defensie Day-
an, minister van buitenlandse zaken,
Eban en minister van arbeid Allon.
daans grondgebied op de oostelijke oe
ver van de rivier te gaan. De moslims
uit dit gebied hebben toestemming ge
kregen op vrijdag de moskee te bezoe
ken, terwijl de christenen in dit gebied
op zondag de diensten in de heiligdom
men in Jeruzalem en Bethlehem mo
gen bijwonen.
Oud-premier Ben Goerion meent,
it er geen vrede in het Nabije
Oosten zal zijn zolang president Nas-
«Tan Egypte aan de macht is. Hoe
de toestand zich zal ontwikkelen hangt
volgens hem geheel van de Russen af.
Op de vraag hoe Israël het best kon
worden geholpen zei de bejaarde politi
cus: tanks, straalvliegtuigen, en zware
artillerie, want de Russen zullen deze
wapens waarschijnlijk aan de Arabie
ren leveren. Evenals minister Eban
meent Ben Goerion dat de sleutel tol
de vrede in Moskou ligt.
WASHINGTON Amerika heeft toe
gegeven dat vliegtuigen op 2 juni het
Russische vrachtschip Turkestan in de IORFIAA1V
Noord Vietnamese havenstad Cam Pha
hebben bestookt.
De Sowjetunie heeft sterk geprotes-l Een woordvoerder deelde nog mee,
teerd. jdat minister Dayan op de kabinetszit-
Aanvankelijk schreeft men in Washing- ting de berichten had tegengesproken
Noordvietna-1 dat er druk wordt uitgeoefend op de
Arabische bewoners van de westelijke
Niet eens over
olie-uitvoer
KOEWEIT De ministers van bui
tenlandse zaken van de dertien landen
der Arabische liga zijn het zaterdag
niet eens geworden over een stand
punt inzake de oorlog in het Nabije
Oosten.
Ze zijn gisteren naar New York ge
vlogen om de VN-zitting bij te wonen
daar zullen zij hun beraadslagingen
voortzetten.
Dit overleg moet resulteren in een
Arabische topconferentie, die naar de
mening van koning Hoessein van Jor
danië nog voor zaterdag in een Ara
bische hoofdstad moet worden gchou-
Algerije, Egypte, Syrië en Soedan
stonden erop, dat de olieleverantie aan
bron aan Amerika e.d. wordt
gestaakt. De olieproducerende landen
kunnen de inkomsten uit de olie niet
en, redeneerden Saoedi-Arabië,
Koeweit en Libië.
Syrië, dat het felste is, eiste een on
middellijks boycot van olie aan Ie
westelijke wereld. Soedan stelde voor
de olieleveranties te (blijver.) staken
aan „de landen die Israël steunen".
Met dit voomel ging de meerderheid
voorlopig akkoord. Het embargo treft
naar men aanneemt voorlopig
alleen de Verenigde Siaten, Engeland
en West-Duitsland.
De Algerijnse minister van Buiten
landse zaken, Boeteflika, zei nog, aat
de Sowjetunie vastuesloten is de Ara
bieren met „het uitwissen van de spo
ren van agressie te helpen". De Arabie-
moeten echter in de eerste plaafs
op zichzelf vertrouwen. Het zoo on
denkbaar zijn van anderen te verwach
ten dat ze zich voor ons en onze zaken
opofferen, zei hij. (Vorige week heeft
hij met president Boemediènne een be
zoek aan Moskou gebracht)
Domini geen persoonlijke ongelukken: en Chinezen bloedige botsingen
DOOR
kaart over voor drie niet besteed is. De opera's, die ik heb ik nooit gekregen: wel misprij-
in het Holland Festi- beroepshalve heb moeten -bijwonen, zende blikken over zoveel muzikaal
laten slechts verwarde herinnerin
gen na. Daar komt bij dat het enige
wat ik nu beslist had willen zien
me door een afschuwelijke onacht
zaamheid ontgaan is.
„Ik heb ee
evenementen
val," zei iemand in een vrij groot
gezelschap, „Wie heeft zin om mee
te gaan?"
Niemand riep spontaan: „Ikke..'."
Integendeel na een ietwat pijnlijk
zwijgen was één zo beleefd te infor
meren: „Wat geven ze?"
Met vermoeide stem somde de
vrijgevige op. het klonk hoog-cultu-
reel.
Weer die moeilijke stilte.
Waarna iedereen plotseling zijn
en haar agenda ging opsommen,
zwaar beladen met vergaderingen,
verjaardagen en wat er meer kan
zijn dat een mens verhindert een
vriendelijke invitatie aan te nemen.
analfabetisme.
Het culturele Holland Festival
gaat me voorbij als een schim,
maar toch behoor ik niet tot de Ha
genaars, die het een overbodige
luxe vinden.
De aanbieder
de kaartjes
lachte wat zuur: „Ach ja, ik begrijp de formidabele adem van de zan-
het. Ik moet er wel verschijnen, gers schatte ik dat het nog wei
maar ik bleef ook liever rustig even zou duren, sloot voor één rust-
thuis....
Dat weet je natuurlijk nooit: wie
de echte liefhebbers zijn en wie
hun zitje uitzitten bij de opera's,
concerten en balletten voor de fijn
proevers.
Eerlijkheidshalve moet ik beken
nen, dat dit alles aan mij helemaal
Dat was in de opera Aïda. Ik
werd helemaal ziek van de ellende
van held en heldin. Maar een i
zijn, dan voel je de fijne druppels
al wanneer je vanuit de Gra-
vestraat het Buitenhof opkomt en
als de zon erbij schijnt is het witte
schuimwater een regenboog gewor
den.
En dan 's-avonds...
Zes weken lang de groene torens
'an het Vredespaleis in de schijn-
verpers. Floodlight langs de silhou
etten van Eerste Kamer en Mau
ri tshuis...
Nu alleen nog de zoele avonden
om te flaneren en wat nachtegalen
in het struweel...
Dan mag er van mij net zoveel
cultureels binnenzaals gebeuren als
Later heb ik nog wel geprobeerd de kunstminnaars en statusfiguren
in de anderen te horen hoe het zich wensen, maar het hoeft niet
blik, dat het rotsblok hen van de
wereld zou afsluiten. Dat leek me
technisch trucje. Gezien
gevend ogenblikje mijn ogen.
Toen ik ze, naar ik dacht een se
conde later, weer opendeed was hei
gebeurd... geruisloos, mysterieus....
maar een antwoord
De Russische premier Kosygin is
te New York aangekomen ter
bijwoning van de speciale zitting
van de Algemene Vergadering
van de Verenigde Naties over de
crisis in het Nabije Oosten. Oe
Thant, de secretaris-generaal
van de VN, begroette hem har
telijk. In het midden de Rus
sische minister van buitenlandse
zaken, Gromyko.
Eerste predikant
voor studenten
uit Suriname
ZEIST Als op zondag 2 juli in de
gereformeerde Bergwegkerk te Zeist
ltand. A. Brouwer uit Amsterdam in het
ambt wordt bevestigd, kent Nederland
zijn eerste officiële sludentenpredikant *omen <?ve j®81 feru8-
Israël bedreigd (24)
Is de basis waarop in ons land hulp
wordt georganiseerd aan Israël wel
juist? Verbergt deze liefde geen haat,
cf bevat het geen kiemen daartoe?
Zo ja. laten wij ons dan bevrijden
uit deze gevangenis. Schreit ons hart
niet als wij lezen dat Egyptische sol
daten van dorst omkomen in de
woestijn? Dorstigen te drinken geven,
hongerigen voeden, zoals Jezus van
de mensheid vroeg, is een gedachte,
die geen grenzen kent.
Laten wij hulp geven aan mede
mensen, ongeacht tot welke natie zij
behoren, en daarbij politieke of
godsdienstige motieven en etiketten
achterwege laten, zelfs al zou voor
ons de oliekraan dichtblijven. „Oog
om oog" zal toch eens een overwon
nen standpunt moeten ziin.
Rijswijk (ZH) J. v. d. Brug
Isrttël hetlveiytl (25)
Wij moeten de huidige situatie rond
om Israël trachten m het profetisch
licht te zien. Ik meen, dat Joh. de
Heer en anderen, al meer dan veertig
jaar geleden, op grond van het Profe
tisch Woord, niet alleen de terugkeer
van Israël naar zijn land zagen, maar
ook dat het daar een zware tijd tege
moet zou gaan.
Een Amerikaanse Jood zei mij de-
dagen: „Ze (de Arabische wereld)
dan
onder Surinamers en Antilli
Ds. Brouwer is uitgeleend aan
rinameraad. die door vier kerken in ons
land. namelijk de Evangelische Broeder
gemeente. de Nederlandse Hervormde
Kerk. de Gereformeerde Kerken en de
Evangelische Lutherse Kerk is opgericht.
Samen financieren zij de pastorale arbeid
onder de Surinamers en Antillianen.
Vroeger viel dit studentenwerk onder
het algemene pastorale en sociale werk,
dat voor Surinamers werd gedaan door
ds. A. C. Prinsen. Dit algemene werk is
nu verdeeld onder de verschillende broe
dergemeenten in Nederland, namelijk
Zeist. Amsterdam. Haarlem. Rotterdam
en Den Haag.
ROME Als gevolg van belastingont
duiking is de Italiaanse staat in 1966
voor ongeveer 38.170 miljoen lire (on
geveer 220 miljoen gulden) bena
deeld. of ongeveer zes proeenl van
het totale bedrag waarop de staat Israël
recht had. Papendrecht
leen de Komst van de Messias hen
zal kunnen redden van een totale on
dergang?
Den Haag Ary Schipper
Israël betlreigd (26)
Wat Israël gepresteerd heeft is niet
menselijk en l^p vennatuurlijk. Het
kan niet anders of deze natie moet
geleid zijn door een Hogere Macht.
Een Hogere Macht, die niet tolereert
dat Israël vernietigd wordt.
Maar Nasser zal doorgaan. Daarom
is het nu de hoogste tijd dat de
westerse wereld een mannelijke hou
ding aanneemt en hun oliebelangen
niet langer laten prefereren boven de
erechtigheid van de kleine staat
PI. Boer
