OK) C Hoe groot is de macht van generaal Soeharto? Israël vierde heilige der feest in heiligen OOK IN CNV-KRING STEUN VOOR CHR. SOCIAAL-CONGRES Twaalf jaar voor doodslag op Blokland PARTIJENSTRIJD EN VERKIEZINGEN Nieuw verbod voor Soekarno Grote dag voor Joodse volk Negers doen politiewerk 7 DONDERDAG 15 JUNI 1967 De lange Weg «Maf' - door Link van Bruggen -f DJAKARTA Hoe stevig zit generaal Soeharto in het za del? Zal hij van waarnemend president eens president van Indonesië worden, of is dit ambt voor een ander wegge legd? Wie steunen hem, wie steunen hem niet, wie kijken de kat nog uit de boom? Het zijn vragen, die men overal in Djakarta hoort stellen. Een uni forme neerslag is er vrijwel niet. De publieke opinie blijkt verdeeld te zijn. In 't algemeen is men het er over eens dat de levensvatbaar heid en ook de bestendigheid van het nieuwe regime zullen afhangen van de voorspoed, die het Indo nesië op betrekkelijk korte termijn kan brengen. Gesteld kan worden dat de strijdkrachten op dit moment in staat zijn de rust en de orde in het land te handhaven. Gezegd kan ook worden dat de KAMI (stu denten) en de KAPI (scholieren) de nieuwe koers steunen, hoewel er gefluisterd wordt dat beide or ganisaties door militairen worden geleid en voor hun diensten wor den betaald. Niet gesteld kan echter worden dat het leger, de luchtmacht en de marine steeds in volledige harmo nie met elkaar samenwerken. Zelfs in het leger, waar generaal Soehar to uit voortkomt, en dat de commu nistische coup van 1 oktober 1965 verijdelde, bestaan lijnrecht tegen over elkaar staande meningen. Geruisloos De jonge Soeharto en zijn mili taire bewind manoeuvreren bijna geruisloos tussen de klippen door. Scilla kan de ene keer een gene raal zijn, die naar een verre am- bassadeurspost wordt weggepromo veerd, Charibdus kan de andere keer een hoge burgerambtenaar 'zijn, die van Java naar Sumatra of van Borneo naar Celebes wordt overgeplaatst. Israël bedreigd (14) De heer J. Stuurman heeft mijn ukje blijkbaar verkeerd begrepen, e kwestie is, dat er momenteel lan- sn zijn die in grotere nood verkeren In Bihar komen mensen van honger n en dat kan men van Israël mnei- jk beweren. Iedere Nederlander be- oort zich op het ogenblik aan te slui- n bij de Novib te Den Ha ig. Tenslotte nog dit: Israël heeft zon- er daadwerkelijke hulp van andere nden in vier vijf dagen tijds de irlog gewonnen. Zal di* land het iet machtig vinden wanneer het yeneens onafhankelijk van het 'esten weer aan de opbouw voor- iver nodig kan beginnen? Trou- ens, dit blijkt uit het feit dat Israël et restant van de Nederlandse vrij- illigers (een paar honderd) heeft af- swezen. De fout is dat wij Nederlanders, de Arabieren, de Israëli's heb- onderschat of nog onderschatten, volk heeft zich in de afgelopen ren dermate ontplooid, dat het zich- :lf kan bedruipen wanneer er zich i' aren voordoen. Moge de zeven miljoen Eten voor dia" verveelvoudigd worden, irandpunt" heeft zijn fi'm over dit nd destijds niet voor niets uitgezon- apelle a. d. IJssel B. Kaptein Israël bedreigd (15) De stuurman kan zoms wijzer zijn i dt kaptein Israël heeft econo- ;ch weinig geleden »egt de heer aptein. Is hij zelf wezen kijken? ergect hij dat Israël nua steeds be- reigd wordt? Terecht spreekt de he«r Stuurman an de dwaze voorstelling van zaken oor de heer Kaptein. Israël vrsagt iet. bedelt niet Zet de tanden op Ikaar en gaat vastberaden zijn weg. Daarentegen deert het de rijke In- iër niet dat de arme hongei lijdt We kunnen zeggen: Israël is arm en an alle kanten door vijandschap om even. En het voornaamste is, dat het ods uitverkoren volk is te hopen dat mensen als de eer Kaptein niet de goede plannen an anderen in de war kunnen stu- fn. Ptjkeniss G. D. van Bueren Israël bedreigd (IS) Ik heb het telefoongesprek tussen lasser en Hoessein gelezen, maar ik 'as er verontwaardigd over dat een rant die zich christelijk noemt, zul- e taal, uitgebraakt door vijanden an het volk Israël, weergeeft Kan dit voortaan achterwege blij- <n? Laten we liever God danken dat lij dit volk weer de overwinning gaf. iliedrecht Mevr. Hartog Terwijl tamelijk scherpe kritiek op genomen of te nemen maatrege len wordt toegestaan merkwaar dig voor een militair regime gaat de zuivering van de strijd krachten en het ambtenarenappa raat onverminderd door. Uitgespro ken linkse elementen of pro-Soe- karnofiguren verdwijnen in het niet. De jacht op ondergedoken aanhangers van de gefusilleerde Aidit wordt nog steeds voortgezet. In bijna elke officiële redevoering wordt het gevaar van subversieve communistische activiteiten on derstreept, omdat nog niet alle cel len van de verboden, doch inder tijd goed georganiseerde PKI zijn opgerold. ..Generaal Soeharto." zo zei een Indonesiër, „toont over goede diplo matieke kwaliteiten te beschikken. Dat heeft hij onder meer waar ge maakt door het langzame, maar ze kere proces van beknotting van de bevoegdheden van Soekarno. Ook zijn stelregel dat hij iedereen handhaaft, die er blijk van heeft gegeven niet tegen hem te zijn, getuigt van een tactische aanpak. In de mallemolen van de Indone sische politiek houdt dit echter ook gevaren in. Verrassingen acht ik daarom niet uitgesloten." Een ander verklaarde dat hij voor het militaire bewind niet hoopte dat de ..Orde Baroe" (nieu we orde), die thans gepredikt wordt, op een „Orde Bardoek" (clowneske orde) zou uitlopen. De man doelde niet alleen op de poli tieke moeilijkheden, die overwon nen dienden te worden, maar ook op de ingewikkeldheid van de fi- nancieel-economische problema tiek. Bij sommige Indonesiërs bemerk ten we een duidelijke vrees of was het verlangen? dat de rol van Soekarno nog niet is uit gespeeld. Men baseerde dit op het feit, dat er geen werkelijke „kroon prins" aanwezig is, of althans een leider met dezelfde nationale aan trekkingskracht en begiftigd met dezelfde magische talenten" als Soekarno. De figuur van de waarnemende president zou in evenredigheid te kort schieten aan die van de ex-president. Ook generaal Nasoe- tion, van wie wel eens is gezegd dat hij de geestelijke leider van de contra-revolutie was, zou 't als spil niet kunnen halen. Adam Ma- lik. thans minister van buiten landse zaken, en sultan Hameng- koe Boewono, thans coördinerend minister van financiën en econo mie. zouden onwezenlijke kandida ten voor het presidentschap zijn. In dit verband werd ook nog naar voren gebracht dat het por tret van Soekarno weliswaar uit de openbare gebouwen is verdwe nen, maar in nog ontelbare particu liere woningen fe vinden is. Dit zou in 't bijzonder voor Midden- en Oost-Java gelden, waar in feite de militaire dictatuur zou zijn in gesteld. DJAKARTA Het waarnemende In donesische staatshoofd, generaal Soe harto. heeft Soekarno verboden in zijn paleis te Bogor wajang- en dansvoorstellingen te organiseren, om dat hij bij die gelegenheden politieke uiteenzettingen zou geven over onder werpen als de komende Indonesische verkiezingen en de verhouding met China. Dit is gisteren in paleiskringen in Djakarta vernomen. De nationalistische partij PNI. die op de hand van Soekarno is, heeft mee gedeeld dat zij volgende maand op gro te schaal het feit wil herdenken, dat Soekarno veertig jaar geleden de PNI heeft opgericht De grote vraag is of de verkie zingen, die uiterlijk voor 8 juli van het volgend jaar zijn uit geschreven, zullen worden gehou den. De ontwerp-kieswet, zomede de wetsontwerpen, die op onder meer de samenstelling van het volkscongres, het parlement, de po litieke partijen en de functionele groepen slaan, moesten al in janua ri van dit jaar zijn goedgekeurd, doch er is nog geen enkele beslis sing gevallen. Gezegd wordt dat het voor zijn voortbestaan vechtende Indonesië op dft moment niet de middelen kan missen, die de mammoet-achti- ge organisatie van deze eerste vrije verkiezingen sinds jaren on getwijfeld zullen verslinden. Be weerd wordt ook dat de ont- werpkieswet zoveel weerstanden heeft opgeroepen dat men er op hoog niveau niet aan durft te be ginnen. Het wetsontwerp is er kennelijk op uit het partijenstelsel te vereen voudigen. Het zegt onder meer dat een partij tenminste anderhalf mil joen leden moet tellen om aan de verkiezingen deel te kunnen ne- De kleinere partijen zijn hier door in alle staten geraakt. De gro te partijen als de PNI, die npg door Soekarno werd gesticht, en de Nahdatoel Oelama. hebben er uiteraard geen enkel bezwaar te gen. Militairen Een andere complicatie is voorts dat voor de militairen als functio nele groep 25 procent van alle par lementszetels zou moeten worden gereserveerd. Dit vindt een aantal politici veel te veel. Aan de ande re kant zouden ze niet graag zien dat de strijdkrachten als partij aan de verkiezingen deel zouden nemen. De vrees bestaat dat zij dan nog meer zetels halen omdat hun invloed op het militair gere geerd en weinig politiek bewuste platteland niet mag worden on derschat. Van elke politieke partij in Indo nesië wordt thans verlangd dat zij de vijf princioes van de zogenaam de Pantjasila onderschrijft. Deze zijn: geloof in de Almachtige God. humaniteit, nationalisme, democra tie, en sociale gerechtigheid. Boven dien wordt geëist, dat de eenheids staat niet wordt aangetast, wat in houdt dat men uitsluitend het ene Indonesië „van Sabang ot Merau- ke" mag propageren en niet een federatief staatsbestel. Mohammed Roem jaren de ge vangene van Soekarno en Mo hammed Hatta jaren uitgescha keld door Soekarno hebben in middels al het loodje gelegd. Tot grote vreugde van de bestaande, mohammedaanse partijen is de eerste verboden de Masjoemi te doen herleven (hetzelfde geldt voor de socialistische PSI). terwijl de tweede is aangezegd dat zijn plan om een nieuwe Islamitische partij te stichten geen doorgang kan vinden. sportief vaderdaggeschenk Kwart Rliodesisehe tabaksplanters moet produktie staken SALISBURY Bijna een kwart van de Rhodesische tabaksplanters is wegens de Britse economische maatre gelen tegen Rhodesië genoodzaakt de produktie te staken, zo heeft de Rhode sische regering gisteren bekendge maakt. Er zijn in Rhodesië ongeveer 2700 tabaksplanters. Volgens een ra ming van de minister van landbouw in de regering van premier Ian Smith, George Rudland, is de tabaksteelt voo: ongeveer vijf- tot zeshonderd Rhode sische boeren niet langer rendabel. Voor de eerste maal in negentien jaar kunnen de Israelis weer ongestoord naar de Klaagmuur te Jeruzalem gaan. Van die gelegenheid hebben de afgelopen dagen duizenden van hen gebruik gemaakt, vooral om dat men „shavuot" (zie reportage hieronder) vierde. BLANKE IN OHIO ZWAAR GEWOND STOKELV CARMICHAEL VRIJ TAMPA (Florida) Na de felle botsingen tussen negers en politie was het hier gisteren rustig. Onge veer 120 jonge negers hadden in de negerwijken het handhaven van de rust overgenomen van de blanke politie-agenten. Inwonenden hadden hierom ge vraagd nadat de politie met scherpe maatregelen had gedreigd, als er zich we ongeregeldheden zouden doen. Buiten de wijken worden eenhe- van de nationale garde en poli- tie-eenheden gereed gehouden. In Dayton in Ohio, waar in septem ber ernstige rassenrelletjes ontstonden, het ook gisteren weer onrustig. (Van onze sociaal-economische redactie) ARNHEM Ook binnen de kring van de christelijke werk nemersvakbeweging is het plan r een christelijk-sociaal con gres goed ontvangen. Hedenmorgen verklaarde de voorzitter van de Christelijke Me- taalbedriifsbond, die vandaag en morgen in algemene vergadering bijeenkomt: „Ik wil een vurig pleidooi leveren om met al de bezieling van het christelijk geloof dat in ons is, te streven naar een christellik-soclaal congres als inzet van een christe lijk-sociaal reveil" De heer Lanser gaf hiermee steun aan de gedachte, die enkele weken ge leden de voorzitter van de chr Boe ren- en tuindersbond. drs. R. Zijlstra, uitte, zo spoedig-mogelijk te komen tot een christeüik-sociaal congres. De voorzitter van het Verbond van Prot. Chr. Werkeevers. de heer H. H. Wemmers. betuigde zijn sympathie op voorwaarde dat de juiste gezindheid aanwezig is. Gezindheid Van deze gezindheid ging de heer Lanser vanmorgen zonder meer uit. Hij zou op korte termijn de mogelijk heden voor zo'n congres onderzocht willen zien. Hij geloofde dat er vele moeilijkheden aan verbonden zullen zijn, maar hij had er geen behoefte aan deze nu al te gaan Inventariseren. BIJ alle onzekerheid en twijfel, die er vandaag heerst, vond hij het meer dan ooit noodzakelijk de betekenis van het christelijk geloof voor de maatschappij aan het licht te brengen. De heer Lanser zou ernstig willen zoeken naar mogelijkheden om eensge zind uitdrukking te geven aan de bete kenis van het christelijk geloof voor het maatschappelijk 'even. In het Convent van Chr. Sociale Or ganisaties is de laatste tijd duidelijk gebleken, dat een gemeenschappelijk uitgangspunt niet de garantie biedt van gelijkheid van opvatting en hande len met betrekking tot de mens en de maatschappij. Hij noemde dit een ver ontrustende situatie, waar men zich niet bij neer mag leggen. Solidariteit Over de christelijke organisatie zei- de de heer Lanser. dat men op de christelijke solidariteit geen beroep kan doen om de christelijke organisa tie op te geven. Christelijke solidari teit veronderstelt, dat de christenen zich met elkaar zullen inzetten voor de dienst van de Heer. Ook doelmatigheid is hier niet doorslaggevend De zaak. die men wil dienen, bepaalt wat er doelmatig is en niet andersom Een christelijke vakbeweging moet mo gelijkheden hebben tot concretisering van haar doelstellingen. Daarom moet zij een goed en deskundig apparaat hebben en daarom is dit doelmatig. Men kan niet maatschappij-hervor mend bezig zijri op basis van geeste lijke vrijblijvendheid. De heer Lanser noemde opvallend de sterke neiging om de sociale ontwik keling ondergeschikt te maken aan de technische en economische ontwikkelln- (Van onze speciale verslaggever Piet Snoeren) TEL AVTV Gisteren is het de grote dag voor het Joodse volk geweest. Israël vierde shavuot. de herdenking van het feit, dat Jawe de stenen tafelen gaf aan Mozes. En voor het eerst sinds het jaar 70 na Christus, toen keizer Tibertus de tempel liet vernielen, kon het dit vieren in Ir Atica: het heilige der heiligen. De regering heeft namelijk de feestdag aangegrepen, om eindelijk de veroverde stad Jeruzalem voor het publiek open te stellen. Het was een tafereel, dat iedere poging tot beschrijving tart. Met alle denkbare voertuigen waren ze toegestroomd, de Joden. Ezelwagentjes stonden geparkeerd naast open sportauto's, bromfiet sen naast tanks. Tienduizenden trokken in hun processie, die alle eeuwen, alle culturen verenig de, naar de klaagmuur. trieste, berooide, paniekerige optoch ten, die in schrille tegenstelling staan tot de triomfantelijke processie van de Joden naar Ir Atica. Vergeef mij de neiging om profetisch te worden dat is per slot van rekening niets nieuws in dit land. Ik zie de Joden in Jeruzalem, pal naast de heilige Omar-moskee, waar vol gens de moslims Mohammed ten he mel is opgestegen, de tempel van Sa lomon herbouwen, precies zoals hij er uit zag, voor dat Tiberius hem bijna 2000 jaar geleden liet ver woesten. Dat is trouwens nauwelijks een profetie, ook verschillende autori teiten hebben mij gezworen, dat dit zal gebeuren. Ik zie ook buiten Israels grenzen nieuwe vluchtelingen kampen uit de groep rijzen, waar Arabieren, zoals in 1948, met opzet onder erbarmelijke omstandigheden gehuisvest zullen worden hun voornaamste voedsel de haat tegen de Jood, die hun uit hun land gedre ven heeft Nieuw Israël deelt dit gruwelijke visioen met pijn. De hysterie, waar mee de Arabieren Nasser gedwongen hebben, na zijn ongelofelijke blama ge toch hun leider te blijven, is hier niet onopgemerkt voorbijgegaan en ook niet het aanbod van rood-China, om het verpletterende Arabische leger te helpen opkrabbelen. Israëliërs hebben gisteren in de Jor daanse heuvels een boom geplant, die mijn naam draagt zo lees ik in het certificaat, dat ik bij mijn terug keer in het hotel heb gevonden. Om dat ik deze historische dagen met Israël heb gedeeld, staat er op. Ik ben er niet trots op. Ik hoop slechts, dat hij eens schaduw zal geven aan mensen, die er in vrede onder zullen meegroeien. Maar ik zou een slechte profeet zijn, als ik dacht dat dat spoedig zal gebeuren. DEN HAAG Het gerechtshof heeft vanmorgen de dertigjarige veehande laar G. A. de G. uit Groot Ammers ver oordeeld tot twaalf Jaar gevangenisstraf met aftrek wegens het doden van de fouragehandelaar Arie Blokland (46) in december 1965. De procureur-generaal b(J het hof. mr. Dc Lint. had twintig jaar geëist. Het hof achtte de moord niet bewezen, wel de doodslag. De manier waarop het slachtoffer is mishandeld getuigt van een „hevige, niets ontziende vernietigings drang ten aanzien van Blokland", zei de president van het hof, mr. Veldman. Wat er is gebeurd met het vele geld dat Blokland bij zich moet hebben ge had is niet duidelijk. .Deze factor is daar om in het vonnis buitën beschouwing ge laten. Een verlichtende omstandigheid voor de verdachte is het psychiatrische rapport dat hem verminderd toereke ningsvatbaar verklaart. HET WEER IN EITROPA In Cincinnati werd een vijftienjarige blanke jongen vanuit een auto neer geschoten. Negers trokken plunderend door de straten. De negerleider Stokely Carmichae] die maandag in Prattville werd gear resteerd, is na het betalen van een borgsom op vrije voeten gesteld. Hij leidde gisteren een demonstratieve op tocht naar Montgomery, de hoofdstad van de staat Alabama. Carmichael is een felle voorstander van de idee dat de macht aan de zwar ten behoort. De jonge negerleider (25) koestert eer. diepe achterdocht tegen de blanken, zelfs tegenover zijn blanke vrienden. Hij werd geboren op Trinidad, waar de bevolking overwegend gekleurd is. Hij verhuisde naar New York, waar hij aan den 15;,ve ondervond wat discri minatie betekent In 1964 behaalde hij een graad in d- filosofie. Stokelj Cormichael heeft ondanks zijn innemende en nonchalante hou ding de repuiatie, het symbool te zijn van de verbittering en het ongeduld die heersen or. der de negers. WEU vraagt steun voor Engeland PARIJS Het parlement van de Westeuropese Unie heeft gisteren in Parijs de ministerraad van de WEU aanbevolen de regeringen van lid-staten te verzoeken hun volledige steun te geven aan de Britse aanvraag voor het EEG-lidmaatschap. De gaullistische afgevaardigde De Graillv wees nogmaals op de bezwaren van president De Gaulle tegen de Britse toetreding. Hij werd fel aange vallen door zijn socialistische landge noot Moutet. die zei: omdat de Franse regeringschef eens geliik had. moet hii niet denken dat hii altijd geliik heeft Moutet betoogde dat het werkelijk be lang van de Britse deelname minder in de economische dan in de politieke sfeer ligt De onderneming noemde voorzitter Lanser bepaald geen vijand van de werknemer. De onderneming is ook voor de werknemer een bron van inko men en tevens een mogelijkheid tot nprconnlHkp oMo'OOiing. Tenslotte vroeg de heer Lanser zich af. of mensen die onvrijwillig werk loos worden, afgescheept mogen wor den met een uitkering lager dan het nettoloon. Veelal is de werkloosheid een gevolg van de mechanisering en automatisering. Het bedrijfsleven is verantwoordelijk voor de technische en economische ontwikkelingen, maar dan moet men ook de gevolgen daar van dragen. Ik zag nozems oude moedertjes ondersteunen, orthodoxe Joden in hun stijve zwarte jassen zij aan zij gaan met gedecolleteerde meisjes van plezier uit Tel Aviv, zwarte Joden uit Afrika con trasteren met het ivoor van Jodinnen uit Letland. Ik zag padvinders en playboys, rabbijnen en rabauten, geleerde professoren en gelaarsde solda ten. Allen trokken zij op naar de muur, die eigenlijk geen klaag muur meer was, maar een muur van hereniging, van belofte, van vreugde. Er waren Rode Kruisposten, maar nie mand viel flauw, hoewel het in de zongeblakerde steegjes van oud Jeru zalem 35 graden was. Er was militai re politie, maar niemand zong of pro beerde op een andere manier de sa crale rust te verstoren, waarmee het Joodse volk na 2000 jaar wachten pelgrimeerde naar het heilige der heiligen. BRANDENDE ZON Men moet zich de klaagmuur voorstel len als een hoge wand van grote, grove stenen. Er tegenover liggen de cellen, waar vroeger schriftgeleerden de Thora onderwezen. Daartussen een binnenplaats, die kleiner is dan de hal van het Amsterdamse Hilton hotel. Om er te komen, moet je of wel een steil trapje af of wel een smal steegje door. En loodrecht daar boven de brandende zon. Maar geen gedrang, daar in Ir Atica, geen onge duld. Slechts een waardig voortschui- felen een aarzelende optocht, alsof de voeten nauwelijks geloven, dat zij verder kunnen gaan. zonder dat er gescholden, geslagen, gescho ten zal worden, zoals het bijna 20 eeuwen is geweest. Ergens in deze processie loop Ik bij louter toeval wie Iet hier op talen of huidskleuren? tegen een Neder lander aan: een Jonge man. die als vrijwilliger naar Israël is gekomen. Ik noem zijn naam niet, want hij wil op dit plechtige moment slechts een Jood onder de Joden zijn. Hij is niet religieus. Ik vraag hein. waarom hij dan hier is. in plaats van op zijn post of aan het strand in Tel Aviv. Hij antwoordt: „Mijn grootvader is gestorven met het verlangen in zijn hart. om de stenen van de klaag muur aan te raken, en mijn vader Is met datzelfde verlangen gestorven Ik ben hier om het namens hen te doen. Vindt u het erg. om mij alleen te faten?" Even later zie ik hem zijn hand leg gen op de honingkleurige steen var de klaagmuur Heel even maar. alsof hij bang is. een electrische schok te krijgen. Ik zal dat gebaar nooit ver- UITGEHONGERD Tegelijkertijd vinden er elders, hier in Israël, dat niet alleen Shavuot viert, maar ook zijn nieuwe grenzen, ande re optochten plaats. In de Sinai trekken nog steeds honder den Egyptische soldaten en arabie ren. die er woonden, in de richting van het Suezkanaal. Ze zijn uitge hongerd, ze sterven letterlijk van de dorst. Ze proberen 'net Kanaal te zwemmen, zo'n haast hebben om ver van de gehate, gevreesde Jood vandaan te komen. Bij de Jor- daan is het niet anders, noch in de Syrische heuvels. De Israëliërs laten ze gaan. Wie het veroverde land uit wil, hoeft niet eens papieren te tonen. Alleen de naam wordt opgeschreven. Het zijn JE.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1967 | | pagina 7