Hoogvliet vooraan in
economische oecumene
Bijbels antwoord op vrageri
die onze tijd stelt
Kotsonis plotseling naar
Konstantinopel en Moskou
ZUIDEN WIL EIGEN
ZENDINGSSYNODE
Yts Zondag
Vaderdag'
Een woord voor vandaag
Eén kerk voor
wijkgemeente
en parochie
Wordt oosterse synode nu mogelijk
I gas
Zendelinge na 3 ja
gevangenschap gedoog
Een boek van prof. dr. Roscam Abbing:
DINSDAG 13 J UN]
Een kleine bijzonderheid in het verhaal van Esther mag niet
aan onze aandacht ontsnappen. Hamen krijgt de zegelring van
de koning en daarmee het lot van het Joodse volk in handen
op de dertiende van de maand Nisan (Esther 3:12). Op 14
Nisan begon het Pascha.
Op 13 Nisan ruimen de Joden al het gezuurde in hun huizei
op. Het gezuurde is dat, wat uitdijt, dat wat het gist met het
brood doet. Er spreekt weer de ontwikkeling van deze wereld
uit. Dat moest zorgvuldig worden nagekeken. Al het gezuurde,
al wat zich opblaast, moest tot het kleinste toe worden bijeen
gezameld en vernietigd. De gist is een bijbels beeld van het
verderen van de besmettende onreinheid. Van dat alles moest
men volledig afstand doen, om dan van 14 tot 21 Nisan onge
zuurde broden te eten. Die ongegiste broodkoeken waren als
het ware uitgezogen (de letterlijke betekenis van het woord
mazzooth, matses), zonder sap, gezuiverd van de zuurdesem
van de zonde.
Deze arme maaltijd, het brood der armoede", is wel vol
komen het tegendeel van de geest van Haman. Het is het
brood van het volk Gods onderweg. Oudtijds werd het Pascha
zelfs overhaast gegeten; lendenen omgord, schoenen aan de
voeten, staf in de hand. Wij hebben hier geen blijvende stad.
Hoe een geseculariseerde indruk het achtergebleven Jodendom
in Perzië in het boek Esther ook maakt, dit vreemdelingschap
van Gods volk in deze wereld moet toch nog zichtbaar zijn
geweest. Het is geen wonder, dat juist in de Paastijd Hamans
haat tot kookpunt kwam.
Wij lezen vandaag Jakobus 2 1-13.
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM De hervormde
gemeente te Hoogvliet en de
rooms-katholieke parochie St. Jan
hebben op de Meeuwenplaat samen
één kerk in eigendom en gebruik.
Het is het, tot dusver hervormd,
kerkelijk centrum De Bron. Maan
dagavond kreeg de heer C. Bol
werk, penningmeester van de
parochie, de tweede sleutel van
het gebouw van de heer J. A.
Naujoks, voorzitter van de kerk
voogdij.
Het waren in hoofdzaak economische
overwegingen die tot deze (nog) unieke
stap hebben geleid, maar in de samen
komst die er maandagavond een offi
cieel karakter aan gaf zijn de wijkge
meente en de parochie aangezet tot
verdere samenwerking.
Prof. dr. H. Berkhof, kerkelijk hoog
leraar te Leiden, vond het dan ook
niet zo vreemd dat „oecumenisch" en
„economisch" nogal eens door elkaar
worden gehaald. „Ze horen wel dege
lijk bij elkaar. Hier is de Heilige
Geest bezig ons te vangen met de list
van de portemonnee".
Professor Berkhof zag de Meeuwen-
platers als oecumenische pioniers naar
heel Nederland kijkt, maar hij
was er enigszins bevreesd voor ook
hier te doen te hebben met een halve
maatregel waardoor oecumenisch werk
zo vaak in discrediet komt: veel ophef
het begin, maar later hoor je er
niets meer van!
Daarom sprak de hoogleraar de
ens uit dat Meeuwenplaat, econo
misch begonnen, oecumenisch zal ver
der gaan. „Laten we alles samen doen
we om des gewetens wil niet
niet-samen kunnen doen."
Operationeel
Prof. dr. H. A. M. Fiolet, hoofd
bestuurslid van de St. Willibrordusver-
eniging, die van een historisch gebeu
ren sprak, werkte deze doelstelling
nog verder uit. Hij zei dat eeuwenlang
de onheilsbetekenis van de kerkelijke
verdeeldheid is beleefd, maar dat nu
(Van onze kerkredactie)
ATHENE Hieronymus Kotsonis, de nieuwe primaat van de
Griekse Kerk, volgt het voorbeeld van de paus. Na jarenlang een
Griekse aartsbisschop gehad te hebben die zich opsloot in zijn paleis
en isoleerde van de wereld, blijkt Griekenland ineens een reizende
aartsbisschop te hebben. Het afgelopen weekend bracht hij een
bezoek aan Konstantinopel. Deze zomer gaat hij nog naar Moskou.
En ook Servië en Bulgarije staan op zijn programma.
De laatste jaren werd onder aartsbis
schop Chrysostomos de verhouding
met het Oecumenisch Patriarchaat
steeds moeilijker. Terwijl Athenago-
ras contact zocht met paus Paulus,
wilde de Griekse Kerk van een der
gelijk contact niets weten.
Terwijl Athenagoras al jaren zyn best
doet om tot een pan-orthodoxe syno
de te komen, een soort oosters conci
lie, deed de Griekse Kerk voortdu
rend haar best om dergelijke plan
nen te doen mislukken. De laatste
synode werd gehouden in 787, dus
1180 jaar geleden.
Aan te nemen valt, dat Aathenagoras
tijdens het bezoek van oKtsonis met
zijn lievelingsprojeot op de proppen
gekomen is en dat Kotsonis hem ver
teld heeft, dat de Griekse Kerk niet
langer een graat in zijn keel wil zijn.
MOSKOU
Veel merkwaardiger nog is het bezoek
van Kotsonis aan Moskou. De
Russische en de Griekse Kerk waren
tot nu toe altijd tegenpolen in de
oosters-orthodoxe wereld.
De wijze waarop Kotsonis aan zijn
nieuwe ambt is gekomen zou doen
verwachten dat Rusland niet erg in
genomen kan zijn met de nieuwe
Griekse primaat. Zijn voorganger, de
oude Chrysostomos, werd immers
gezet door de nieuwe Griekse rege
ring van militairen. Hij werd geko
zen door een nieuwe kerkelijke lei
ding die door deze rechtse regering
was benoemd.
Prompt reageerde het patriarchaat van
Moskou dan ook met een scherp pro
test tegen de afzetting van Chrysosto
mos. Maar Moskou schijnt plotseling
van gedachten veranderd te zijn.
want Nikodim nodigt nu Kotsonis
uit. Trekpleister is dat hij een erelid
maatschap krijgt aangeboden van de
Theologische Academie van Moskou.
OBSTAKELS
Volgens persberichten zal ook tijdens
dit bezoek aan Moskou de oosterse
synode onderwerp van gesprek zijn.
De bezoeken kunnen voor de
oosters-orthodoxe wereld van enorm
belang zijn omdat ze wel eens de
obstakels uit de weg kunnen ruimen
die een dergelijk hoogste kerkverga
dering tot nu toe in de weg gestaan
hebben.
Athenagors wil dat deze oosterse syno
de in het bijzonder zich zal gaan
bezinnen op de verhouding van de
Oosters' Orthodoxe Kerken tot de
Rooms-Katholieke Kerk en tot de
niet-roomse kerken in de wereld. De
verkiezing van Kotsonis tot primaat
van Griekenland heeft kennelijk een
nieuwe periode ingeluid voor de
oosters-orthodoxe wereld.
Een derde opmerkelijk facet van al
deze boeken is de volkomen on-or-
thodoxe haast waarmee alles gere
geld wordt Het bezoek aan patri
arch Athenagoras werd dit weekein
de al afgelegd. De reis naar Moskou
staat voor deze zomer al op het pro
gramma.
CENTRAAL COMITÉ
Deze bezoeken kunnen ook van beteke
nis zijn voor het aanstaande Cen
traal Comité dat op Kreta zal wor
den gehouden. Daartoe was besloten
lang voor de staatsgreep in Grieken
land de situatie ingrijpend wijzigde
In Genève begreep men dat het wel
eens bijzonder moeilijk zou kunnen
worden voor afgevaardigden van
achter het ijzeren gordijn om
paspoorten te krijgen om Grieken
land te bezoeken.
Onmiddellijk werd in een topoverleg
te Genève gesproken over de moge
lijkheid van een andere verga-
derst^d. Genève werd voorgesteld,
maar in augustus zitten de hotels
van deze stad reeds overvol. Een an
dere mogelijkheid was Wenen. Uit
eindelijk besloot dr. Eugene Carson
Blake, de secretaris-generaal, dat de
voorbereidingen al zover gevorderd
waren dat het praktisch niet meer
mogelijk was een andere stad te kie
zen.
De opmerkelijke haast waarmee de rei
zen van Kotsonis worden voorbereid
kan betekenen dat deze moeten wor
den gemaakt eer het Centraal Co
mité bijeenkomt.
PASPOORTEN
Toen wij onlangs in Hongarije spra
ken met kerkelijke leiders van ach
ter het ijzeren gordijn, waren zij pes
simistisch gestemd. Zo zei prof. dr.
J. Hromadka me dat hij niet ver
wachtte dat zijn regering hem
toestemming zou verlenen om de
gadering in Griekenland bij te
Gaat Kotsonis tevens proberen om
de Orthodoxe kerkelijke leiders
de verschillende landen, die over het
algemeen goed bij hun commu
nistische regeringen staan aan
geschreven, toch toestemming te krij
gen voor de afgevaardigden uit
Oost-Europa om naar het Centraal
Comité te komen? Het lijkt haast
wel zeker, want Kotsonis is zelf ook
lid van dit Centraal Comité.
Ook zijn op het ogenblik dertien bis
schopszetels vacant. Volgens het nieu
we, door het militaire regime voor
geschreven kiessysteem heeft de syno
de voor vijf bisdommen drietallen op
gesteld en voorgelegd aan de koning,
die hieruit zijn keuze mag doen.
(Van een medewerker)
EINDHOVEN De Gerefor
meerde Kerken in Brabant en Lim
burg zullen aan de zusterkerken in
Zeeland en zuidelijk Zuid-Holland
voorstellen, jaarlijks een zendings
synode te houden, waarop alle zen
dingszaken betreffende de Zuider-
Vele modellen en kleuren
Vanaf 5.95
zending en het werk in Ruanda
kunnen worden afgehandeld.
Reeds enkele jaren betoonde de par
ticuliere synode van Brabant en Lim
burg zich ongelukkig over het gebrek
aan inspraak-mogelijkheden in het be
leid van de Zuiderzending, die zich
richtte op het zendingswerk in de Ja
vaanse classis Blora.
Deze zending gaat wat Nederland
betreft formeel uit van de kerk te
Middelburg en wordt geleid door een
zendingscomité. Daarnaast benoemen
de classes van de met Middelburg sa
menwerkende kerken in Zeeland, Bra
bant en Limburg elk één deputaat. De
provinciale synodes van Zeeland
Brabant-Limburg moeten echter, in
verband met het omslaan van de zen-
dingskosten over de plaatselijke ker
ken, kennis nemen van de jaarstukken
van de Zuiderzending.
Nu Middelburg met de zending var
Zuid-Holland-Zuid samenwerkt voo:
de Ruanda-zending is de situatie ge
heel onoverzichtelijk geworden: een
aantal kerkvergaderingen neemt op
verschillende tijden beslissingen, v
van men de draagwijdte zelf niet kan
overzien (temeer daar tot voor kort de
voorlichting van de kant van Middel
burg volgens de Brabanders en Lim
burgers niet overhield: Vorig jaar
werd de begroting van de Zuiderzen
ding door de Brabants-Limburgse syno
de bijna afgestemd.
Niet
meutv
Het idee van een zendingss> iii.de ls
niet nieuw. De gereformeerde kerken
van Groningen, Drente, Overijssel en
Nedersaksen kennen het al lang. De
verdere gereformeerde zending ls ge
groepeerd rondom plaatselijke senden-
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Woerden <2e p.p.-toez.) en
te Wezep: L. Roetman te Gouda; te
Zaamslag (toez.): C. de Jong te Putters-
hoek: te Capelle a. d. IJssel: C. J. Amesz
te Rijk (Haarlemmermeer): te Amster-
dam-Buitenveldert (toez.): G. J. Wispel-
wey te Duivendrecht; te Almelo (wijk-
gem. 2) P. Hetebrij te Den Dolder.
Aangenomen naar Oostzaan (toez.): R.
Boerma te Bredevoort; naar Geervliet:
H. S. Wassink te Hoek v. Holland; naar
Bergentheim (toez.): L. E. Emmen te
't Zandt-Godlinze (Gr.), die bedankte
>or Zuid- en Noordwolde.
Bedankt voor Giessen-Oudekerk: P
Datema te Suawoude (Fr.); voor Ilpen-
dam (toez.): H. S. J. Kalf te Bennebroek:
voor Giessendam-Nederhardinxveld: J
Zwijnenburg te Oudewater: voor Klazle-
naveen-Zwartemeer (vac. R. Pomp
toez.): F. Moll te Welsum; voor Noord-
horn (toez.): C. v. Evert, leraar godsd.
te Lochem: voor Heukelum: J. C. Plaat
te Well-Ammerzoden.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Slootdorp: kand. R.
Klijnsma te Weesp.
Aangenomen naar Zandvoort: J. de
Waard te Oostvoome; de benoem, tot
bijstand in het pastoraat te Barchum:
E. I. F. Nawijn te Hattem.
GEREF. KERKEN (vr(jgem.)
Beroepen te Hoogezand-Sappemeer: J.
de Feyter te Berkum.
VRIJE EVANG. GEM.
Beroepen te Groningen: G. J. Niewöh-
ner te Apeldoorn; te Franeker; kand. H.
Onderstal te Utrecht.
haar heilsbetekenis moet worden be
leefd. „U moet de verdeeldheid van de
kerk nu operationeel gaan maken".
Prof. Fiolet stelde dat veel gedach
ten en waarden van de Schrift tot
dusver alleen voor intern eigen kerke
lijk gebruik zijn gehouden. Hij achtte
overdracht en uitwisseling van deze
waarden geboden. „Een stuk reformato
rische vroomheid moet gestalte worden
gegeven in het rooms-katholieke leven
en omgekeerd".
Hij beschouwde het samenwonen in
één gebouw als een uitdaging aan de
parochie en de wijkgemeente om op
alle terreinen samen te doen wat moge
lijk is tot dienst aan de samenleving.
„Het gaat God niet om de Kerk, maar
om de wereld, die Hij alzo heeft liefge
had dat Hij daarvoor Zijn eniggeboren
Zoon gegeven heeft".
Ds. K. Verbeek, predikant van de wijk
gemeente Meeuwenplaat, had op dat
laatste al in zijn openingswoord
doeld. Hij constateerde dat de twee
kerken nu „dubbelraü" langs twee
evenwijdige lijnen in één vlak gaan
rijden en sprak de hoop uit dat deze
lijnen elkaar eens zullen snijden.
„We hebben al dezelfde Bovenlijn en
we ontspringen ook aan dezelfde
Bron".
Parochiepastoor C. N. M. Hammann
sprak een slotwoord.
HtftV. GEMEENTE
MEE UWE NPIAAT
■io.oouur
19.00
prcdlkont;
d». k.v*rb««k
alv*r>troat 3
1.1.161540
tpraakttur
vrijdag
19.30-20.00
ko»t rJ robb»
koolvttvag 3
R.IC. PA RO C Hl
OptUT - JAH
uoharUtia-viarlni
lat.rdog ,e30t
pa «foor:
0.ha mm a n n
p0svg ,82
tal. 101283
Niemand hoeft er nog aan te
twijfelen, dat de kerk op de
Meeuwenplaat nu gemeenschap
pelijk hezit is van de hervorm
gemeente en de rooms-katholif
parochie.
Want Doublemint kauwen bevor
dert de spijsvertering, 't Is heerlijk
en zo gezond. Doublemint reinigt
tanden en verfrist mond en
adem. Koop vandaag nog een
pakje - plezier voor twee - en
merk zelf hoe goed Doublemint
u doet.
(Van onze kerkredactie)
KINSHANA Terwijl de dood
gewaande rooms-katholieke mis
sionaris Alfons Strybosch bevrijd
werd door het nationale Kongo
lese leger, werd op hetzelfde mo
ment de Engelse zendelinge Win-
nifred Davies vermoord. Het was
bekend dat ztf nog in leven was.
Zuster Davies was uitgezonden
door de World Evangelization Cru
sade als verpleegster. De negers
noemden haar „Moeder Vreugde"
omdat z(j altijd zo opgewekt was.
Miss Davies werd reeds in 1964 gevan
gen genomen, toen de Simba's de
macht in haar gebied in handen kre
gen. Tientallen christenen werden in
die dagen vermoord, maar de rebel
len spaarden het leven van haar en
van de Afrikaanse predikant Alieni
en evangelist Saboni.
Na enkele weken wisten zij te ont
vluchten. Saboni droeg de jonge
vrouw op een gegeven ogenblik ne
gen kilometer op zijn rug, omdat zij
door ondervoeding zo verzwakt was.
Na enkele weken werden zij opnieuw
door de Simba's gevangen genomen.
Ds. Alieni stond op het punt om te
worden doodgeschoten toen de kapi
tein van het vuurpeloton ontdekte
dat hij een stamgenoot was. Hij
mocht toen blijven levtn.
Samen met pater Strijbosch werd zij
in juni 1965 overgebracht naar
ma. Herhaaldelijk werden
hoofdstad van Kongo bericht® jdl
vangen dat zij levend was
Toen in 1965 de Kongolese t )U
de rebellen in Batama ven
bleek dat zij door hen diep h
woud in was vervoerd.
idhuis
Ned
eestra
Emig
;n kj
jkgeb
Eind mei kwam het bericht
rebellen door het Kongolese
werden aangevallen. Op het
moment werd zij gedood. Het
niet bekend op welke wijze
leven verloor.
13,
Schak
N kj
N Hi
Medicijnen: 17!
aanmeldinge
i. Lei
(dit i
t otine
enves
Leide
jkgeb
(Van onze onderwijsredactie] ,ze ti.
DEN HAAG Bij de plaatsin)
missie eerstejaars geneeskunde
per 1 juni 1729 aanmeldingen
gistreerd.
Vorig jaar werden 1707
rant-studenten in de geneeskund
volgt over de zeven universiteiteiD 1
deeld: Groningen 257, Leider 1
Utrecht 312, universiteit van A
dam 254, VU 218, Nijmegen 249 e
terdam 160. Tot 1 juni hadden 2
kandidaten voor de studie in de
heelkunde gemeld. Vorig jaar
in totaal 284 studenten tandheejbes
ingeschreven.
'i F"
J^AMPEN De beken
de Groninger hoogle
raar prof. dr. P. J.
Roscam Abbing heeft een
boek geschreven: Actuele
uitdagingen aan de chris
tenheid. Dit boek heeft
als ondertitel meegekre
gen: Vragen die door
onze tijd aan het chris
tendom worden voorge
legd.
De schrijver heeft het
zich daarbij niet gemakke
lijk gemaakt. Niet alleen
heeft hij geduldig ge
luisterd, maar ook getracht
vanuit het Evangelie ant
woorden te geven op de uit
dagingen van de zijde van
atheïsme, relativisme, huma
nisering en verzakelijking,
van causaliteit en fataliteit,
van vrijheid en demonie,
absurditeit, de Nieuwe Mo
raal, welvaart en c ommu-
Uitdaging
Het is al met al geen klei
nigheid en ik zou ook niet
weten welke belangrijke
„uitdagingen" aan het
christelijk geloof in dit boek
over het hoofd zijn gezien,
of 't zou moeten zijn, die
„uitdaging" die gelegen is in
de structuren van de kerk;
dit punt heeft hij echter be
wust buiten spel willen hou
den. In elk geval verdient
het boek onze dank en onze
aandacht, want niet ieder is
het gegeven om niet alleen
op analyserende wijze met
onze tijd bezig te zijn maar
ook daarna duidelijk te ma
ken wat het antwoord van
het Evangelie is.
De uitgever heeft, zoals ge
bruikelijk, dit boek een aan
beveling meegegeven dat
het zo geschreven is „dat ie
der die bezinningslectuur le
zen kan, in staat is mee te
denken."
Gezegd kan worden dat
dit voor verreweg het
grootste gedeelte van het
boek inderdaad opgaat; eer
lijkheidshalve wil ik erbij
zeggen dat er enige theolo
gische partijen zijn opgeno
men waar men wel alle zei
len bij moet zetten; maar
wat wil men ook anders
wanneer het om een serieu
ze bezinning gaat en men de
zaak niet met apodictische
uitspraken wil afdoen.
Het meest intrigerend heb
ik zelf gevonden het
hoofdstuk over de vragen
die samenhangen met de
evolutie, over welk
vraagstuk de discussies in
„onze kring" nog maar nau
welijks begonnen zijn, d.w.z.
de échte discussies, want
wat men er meestal van
meemaakt is in de regel een
tamelijk geëmotioneerde
zaak. Vandaar dat ik de aan
dacht met name op dit
hoofdstuk vestigen wil.
Waarde
De waarde van dit boek
lijkt mij vooral hierin gele
gen. dat prof. Roscam Ab
bing tracht het gesprek te
beginnen „met de vijanden
in de poort."
Nu is het met deze vijan
den wat eigenaardig gesteld.
In hun voorgeslachten wa
ren zij namelijk nog vrien
den van de kerk en het
christelijk geloof, maar ze
zijn op de een of andere wij
ze in conflict gekomen met
dat geloof, en men kan zich
in gemoede afvragen of de
kerk niet meer dan zij zich
daarvan bewust is schuld
heeft aan deze conflicten,
door eenvoudig de vragen
die gesteld werden vanuit
de wetenschap, niet serieus
te nemen, waardoor zij ve
len van zich vervreemd
heeft. Heeft de kerk in het
verleden niet vaak bepaalde
antwoorden gegeven die in
het geheel niet sloegen op
de vragen die gesteld wer
den?
Een serieus luisteren naar
wat anderen zeggen wordt
in dit boek juist niet uit de
weg gegaan, maar voor alle
dingen op gang gebracht.
Dit brengt voor de schrij
ver de verplichting mee ter
dege kennis te nemen van
de gebruikte argumenten.
Wanneer men dan al in som
mige kringen een simpele
verwijzing naar het belijden
der kerk het einde van alle
tegenspraak acht te zijn,
dan kan men met zoiets niet
volstaan wanneer het er om
gaat de „anderen" te
verstaan en te weerleggen.
Prof. Roscam Abbing
heeft daarom die andere me
thode gevolgd, door de inner
lijke tegenspraak in de argu
menten aan het licht te
brengen, en deze te herlei
den tot zulke religieuze mo
tieven die duidelijk in te
genspraak zijn met het
Evangelie. Zo krijgt men die
..ander" werkelijk op het
oog, doordat men hem
volstrekt serieus neemt,
maar ook het Evangelie in
nieuwe verwoording door
geeft, waarbij blijkt dat dit
Evangelie allerminst uit de
tijd is, maar op nieuwe vra
gen met nieuwe antwoorden
Door prof. dr.
G. P. Hartvelt
te Kampen
besproken
Juist deze reductie tot op
het Evangelie kan in veel
gevallen ontnuchterd en
ontmaskerend werken, om
dat dan blijkt dat velen die
zich voor hun stellingen op
het Evangelie beroepen in
feite meer met zichzelf be
zig zijn dan met de vertol
king van het Evangelie.
Jammer is dan dat de
schrijver helaas enige malen
het standpunt van de „an
der" belast met waarderings
oordelen, als hij diens wij
ze van redeneren bijvoor
beeld „brutaal" vindt of van
mening is dat de ander toch
wel veel lef moet hebben
om dit of dat te zeggen.
Winst
Deze wijze van schrijven
brengt echter iets anders
met zich mee. dat niet min
der als duidelijke winst moet
worden beschouwd, dat het
namelijk niet allemadl onzin
ts wat door de „anderen"
wordt gezegd. Zo maakt
schrijver duidelijk, dat wij
nog wel 't een en ander kun
nen leren van de nadruk op
de sociale gerechtigheid in
het communisme, al had ik
voor mijzelf maar wie ben
ik) graag gezien dat hij in
gegaan was op de messi-
aanse allures waarmee het
communisme zich pleegt te
bekleden. Gollwitzer heeft
dat wel gedaan in zijn: Die
marxistische Religïonskritik
und der christliche Glaube,
welk boek ik bij de litera
tuur-opgaven eigenlijk wat
pijnlijk heb gemist.
Op de bladzijden 245 en
volgende trekt de schrijver
enige conclusies onder ande
re inzake het brede veld
van de sexualiteit. Hij kan
natuurlijk in enige bladzij
den niet alles zeggen. Is het
echter pastoraal niet nét te
weinig wanneer hij zegt
(247) dat de homosexuele
praktijk in principe
(van mij) af te wijzen is?
Wij kennen allemaal de uit
drukking: in principe is het
zus of zo, maa r... Graag
had ik gezien dat de auteur
deze zin had voltooid, gezien
het lijden van zeer velen on
der deze problemen.
Evolutie
Van belang vind ik voor
mijzelf de bijdrage tot het
gesprek inzake de evolutie.
Op zeer voorzichtige wijze
worden de gegevens van geo
logie en biologie ter sprake
gebracht én gehanteerd, niet
minder ook het hypothetisch
karakter van sommige
uitspraken aangegeven. In
het betoog van prof. Roscam
Abbing zit hoegenaamd
niets imperialistisch, al be
weegt hij zich ook vér bui
ten de geëffende wegen.
Zelf wil hij niet meer dan
een bijdrage geven, in alle
bescheidenheid en voorlopig
heid. Het is voor hem in elk
geval een soort denkbehoef
te en voorstellingsbehoefte,
wanneer hij erover nadenkt,
hoe het alles in den beginne
geweest zou kunnen zijn.
Natuurlijk is 't daarom
niet alles argeloos wat hier
gezegd wordt. In dit licht
wil ik dan graag de
uitspraak lezen (132) „toen
God een speciale relatie tot
het dier aanging, werd het
dier daardoor per definitie
mens." Men doet er verstan
dig aan, niet alleen op déze
zin af te vliegen, maar het
betoog in zijn geheel te le-
!fl
te i'd
dc
lig
-17.:
-18
Niet minder intrigerend 't
de bespreking van de vri
naar de oorsprong der zi
de. Schrijver wil de histo
niet laten verdwijnen
zou Adam de een of and
„Jan en Alleman" zijn i
weest. Kan de schrijver
zich echter werkelijk i
voorstellen bij de gedacz
aan oorspronkelijke zon0
loosheid en een eerste zia(
de? Gaat het in wat de kt
de zondeval genoemd he 'n
werkelijk slechts
varing van een „min Uj.
meer voortdurend driftlei
als schuld, ten oversti
van de Stem?" Is dan ti
in het verlengde van z 1
redenering de Zonde
het bestaan zelf gegeven?
Wanneer wij willen afzif
van alle voorstellingen en
le „plaatjes" die de orth
doxie gemaakt heeft van
paradijsverhaal en de pa
dijsidylle, blijft er in het
tuigenis der Schrift én
het belijden van de kt
toch nog één ding hardne
kig overeind staan, dat a
het begin van het besta
géén tragiek ten grondsl
ligt; dan zou de zonde e
l o t zijn, waarvoor God
dan toch aansprakelijk ste
Dit lijkt mij in alle discn
sies rondom het paradijsvt
haal het werkelijk serieu
punt te zijn. Het is
voor 't eerst overigens
de kerk over deze zak
heeft nagedacht: in de ou
kerk heeft men duideli
neen gezegd tegen Marcii
die de Schepper-God
God van het Oude Tesi
ment) aansprakelijk steh
voor alle narigheid in
leven.
Na dit alles moet mij
ding nog van het hart. i
mijn spijt moet ik nameli
zeggen dat dit boek wem
van taal- en stijlfouten.
zijn veel onzorgvuldigheden
germanismen e.d. die t
een boek van dit tilt).,
tiauwelijks te verdrag
zijn; in één geval doet i
onzorgvuldigheid de beteh
nis van de zin zelfs in
tegendeel verkeren.
Actuele uitdaging aan
christenheid door prof.
P. J. Roscam Abbing. Üh„
geven bij het Boekence
trum te Den Haag De
is 12 50.
van
1 aart
dag
aga'
v 'en
neb
6,02
