INHOUAND
STAAT EEN HUIS
Studie
wordt
in ons
land
weer mogelijk
N.H. Kerk in Zuid-Afrika
zet Geyser c.s. er uit
(tTn
HRAIFFEISENBANK
Zelfs lezen van Pro Veritate verboden
Uw probleem
is het
onze....
in
Harvard universiteit
V.S. krijgt leerstoel
Nederlandse beschaving
in
HONGAARS DAGBOEK
van Jan J. van
Kies paus voortaan
voor tien jaar
Een ivoord voor vandaag
Bij het feestmaal ontstaat verhit door de wijn een discussie
over vrouwen. Totdat Ahasveros zelf ingrijpt en zegt, dat zijn
vrouw de beste is. Men wil het wel geloven, maar moet het met
eigen ogen zien. Geestdriftig laat de koning zijn vrouw halen,
opdat zij met de kroon op haar hoofd haar schoonheid zal
tonen. Hij is er van overtuigd, dat dit de afdoende manier is,
om eens en voor altijd te bewijzen, dat hij gelijk heeft en de
beste keus gedaan heeft.
Deze wereld gelooft heilig in de waarneming. Door eerlijke,
objectieve bestudering, zonder heilige huisjes te ontzien, moet
men kunnen aantonen, wat het beste, het mooiste is. Wie de
waarheid wil weten, mag onderzoeken. De waarheid kan tegen
een stootje. De mogelijkheid, dat iets zich verbergt, zich ver
bergen móet, erkent men niet. Wat zich verbergt, is eenvoudig
onwaar. Deze wereld erkent het mysterie niet.
Vasthi stellen wij ons meestal voor als een vrouw met zelf
respect, die zich niet te grabbel wilde gooien voor die dronke
mansbende, haar man incluis. Wij prijzen haar, omdat zij zich
liever liet verstoten. Het is de vraag, of dat juist is. In die
tijd hadden vrouwen in de positie van Vasthi er niets tegen,
zich te tonen. Het hoorde er bij. Het lag in hun aard te pronken
en Vasthi was een bekoorlijke verschijning. Waarschijnlijk is
Ahasveros er vast van overtuigd geweest, dat ze komen zou.
En toch weigert ze.
De joodse overlevering bevat een merkwaardige veronder
stelling: Vasthi had huiduitslag. Deze ontdekking zou
Ahasverosprestige doen ineenstorten. Men zou om zijn Vasthi
spotten. Ze wilde haar man wel een plezier doen, maar zij kon
het niet. Ahasveros heeft weer alleen met deze helft van het
bestaan gerekend: de wereld van de verschijning, de waar
neming, de realiteit. Wie daarin meent met het zijne te kunnen
pronken, wie gelooft, dat alles de waarneming kan verdragen
en het mysterie niet erkent, komt bedrogen uit.
Wij lezen vandaag Richteren 8 13-21.
Diepe ingreep
in persoonlijk
leven
Van onze kerkredactie
JOHANNESBURG De
Nederduitse Hervormde Kerk,
de kleinste en politiek meest
conservatieve van de drie Boe
renkerken, heeft het Christe"
lijk Instituut van dr. Beyers
Naudé zo krachtig mogelijk ver
oordeeld. Zelfs het lezen van
het maandblad Pro Veritate zal
worden gestraft met afsnijding
van de kerkelijke gemeenschap.
UITSPRAAK
De algemene synode van de Neder
duitse Gereformeerde Kerk heeft zich
vorig jaar oktober eveneens over het
Christelijk Instituut uitgesproken. De
ze synode besloot, dat ambtsdragers
en leden geen lid van het Christelijk
Instituut konden zijn. Deze uitspraak,
die overigens tot op heden nog niet is
Brieven die niet zijn voorzien
van naam en adres kunnen niet
In behandeling worden genomen.
Geheimhouding is verzekerd Vra
gen die niet onderling met elkaar
in verband staan moeten In af
zonderlijke brieven worden ge
steld. Per brief dient een gulden
aan postzegels te worden Ingeslo-
Vraag: Herbert von Karajan is di
rigent van het Berlijns Fhilharmo-
nisch Orkest. Wie was zijn voorgan
ger?
Antwoord: Wilhelm Furtwangler
(1922 - 1954).
Vraag: De huurwaarde van ie
mands huis was volgens de persone
le belasting ƒ975. Op een B aangif
tebiljet (inkomsten- en vermo
gensbelasting) heeft hij de waarde
per 1 januari 1966 aangegeven met
14.000 (berekend op basis van 8
pet. of 121/» maal 975. naar boven
afgerond).
Hij verkoopt dit huis leeg in 1966
voor bijvoorbeeld ƒ50.000 (inclusief
grond) en koopt een ander huis
voor zelfbewoning voor 55.000.
Wat zijn de fiscale gevolgen?
Antwoord: De belastinginspecteur
zal wel zeggen, dat het huis voor
de vermogensbelasting te laag is
aangegeven. Als het leeg ƒ50.000
waard is, is het bewoond toch wel
te stellen op 35.000 tot 40.000.
Als het huis niet tot een be
drijfsvermogen behoort, is de waar
destijging, die nu in de hogere prijs
tot uitdrukking komt, vrij van in
komstenbelasting. Het nieuwe huis
kan zodra het bewoond en dus niet
meer leeg is, o.i. worden opgegeven
voor 40.000 tot 45.000.
Vraag: Mijn huurder heeft na het
verlaten van het gehuurde een ach
ter het huis staande door hem ge
plaatste schuur afgebroken, maar
de enorme stenen en betonnen
vloer in de tuin achtergelaten. Vol
gens mij is deze huurder te ver
plichten dit brok steen op te rui
men of de niet geringe kosten te
betalen, die bij opruiming worden
veroorzaakt.
Antwoord: De huurder is ver
plicht alles op te ruimen en kan
daartoe in proces gedwongen wor
den. Overleg eerst eens of het voor
u niet voordeliger is de vloer te
laten liggen.
Vraag: Boven onze slaapkamer be
vindt zich een slaapkamer voor de
kinderen van de buren. Het geluid
van elke voetstap daar wordt nog
versterkt door de vloerbedekking.
Is er een mogelijkheid om dit ge
luid te dempen?
Antwoord: U kunt bijv. zachtboard
ard langs het plafond laten aanbren
gen. Ook karton van eierdozen is
zeer geschikt. Tussen plafond en
board nog een isolerende luchtlaag
(Van een onzer redacteuren)
SOESTDIJK De Harvard-
universiteit te Cambridge, Mass.
de oudste universiteit van de Ver
enigde Staten, krijgt een leerstoel
in de Nederlandse beschaving, ge
schenk van een aantal (ook in
Amerika wonende) Nederlanders.
Prins Bernhard zal volgende
week donderdag dit geschenk aan
bieden.
Voor deze leerstoel, zo vertelde de
Prins gisteren op een persconferentie,
bestaat enorme belangstelling. De
Amerikaan heeft een grote liefde
voor Nederland, voortvloeiend uit het
feit. dat in de Verenigde Staten tal
van families van Nederlandse af
komst wonen.
Een jaar geleden bereikte Nederland
van de Harvard-universiteit de vraag
of het mogelijk zou zijn gelden bijeen
te brengen voor het oprichten van
een leerstoel in de Nederlandse
beschaving.
In Nederland zag men het nut van
een dergelijke leerstoel in (De Prins:
„De laatste honderd jaar heeft Har
vard veel Amerikaanse leidende figu
ren afgeleverd"). Men wilde echter
dit geschenk koppelen aan een bijzon
dere gebeurtenis.
En die was er. Dit jaar is het nl.
twintig jaar geleden, dat Marshall op
de universiteitsdag van Harvard zijn
beroemd geworden Marshallplan in
troduceerde, een plan. dat Nederland
uiteindelijk een miljard dollar ople
verde. Als dank daarvoor wilde men
in Nederland graag tegemoet komen
aan de wens van Harvard.
Voor de leerstoel was een bedrag van
200.000 dollar nodig. Een klein comité
begon de gelden in te zamelen. De
Nederlandse regering nam naast de
inrichting van een bibliotheek, tien
procent voor haar rekening. In Ameri-
ka wonende Nederlanders zorgden voor
een kwart van het bedrag, en de ove
rige gelden kwamen van het Neder
landse bedrijfsleven en particulieren.
We hebben geen beroep gedaan op
het Nederlandse volk, aldus prins
Bernhard, omdat het de laatste tijd
meermalen is gevraagd voor een of
ander doel te offeren.
Het bedrag van 200.000 dollar is een
eindbedrag. In de toekomst zal Har
vard geen beroep meer op Nederland
doen. Alle kosten kunnen hieruit voor
altijd worden betreden.
Eerste
De eerste docent voor de leerstoel is
prof. dr. J. Q. van Regteren Altena,
hogleraar in de kunstgeschiedenis te
Amsterdam. Hij werd door Harvard
aangezocht. Het is echter de bedoe
ling dat elk jaar of elke twee jaar
een andere hoogleraar (of lector) op
Harvard doceert, dit in overleg met
het curatorium, dat wensen kenbaar
zal maken over het te doceren vak,
wat afhankelijk is van de belangstel
ling. De Koninklijke Academie voor
Wetenschappèn zal dan de beste
kracht aanwijzen.
De te doceren stof is aan geen enkele
beperking onderworpen. Het wordt
Nederlandse beschaving in de ruimste
zin van het woord.
De leerstoel gaat heten Erasmus Lectu
reship on civilisation of the Nether-
Tot hen, die prins Bernhard volgende
week naar de Verenigde Staten verge
zellen behoren de heren Bruynzeel,
namens de werkgeversorganisaties en
Kloos, namens de drie werknemersor
ganisaties.
Hervormd-geref.
evangelisatie-
conferentie
BENNEKOM De hervormde bond
voor inwendige zending op gerefor
meerde grondslag houdt van 6 tot 8
juni zijn 22e evangelisatie-conferentie.
Op deze conferentie zal naast de evan
gelisatieopdracht aan de plaatselijke j
gemeenten ook aan de orde komen de
problematiek van de „richtmgevange-
lisaties" in deze tijd.
Over het laatste spreekt ds. W. L
Tukker uit Zwolle. De beide andere
sprekers zijn ds. A. J. Jorissen (de
plaats van jongeren in het evangelisa
tiewerk) en ds. T. Poot te Groningen
(evangelisatie-arbeid en de gestalte
van de kerk in de toekomst).
Verer is er onder meer een muzikale l
avond onder leiding van ds. G. Ha
moen en ds. S. J. Seinen, waaraan een
muziek- en zanggroep uit Zijderveld j
meewerkt.
Aanmeld
Beatrixlaan
geëffectueerd, deed over de hele we
reld veel stof opwaaien
In ons land stelde het moderamer
van de generale synode der Neder
landse Hervormde Kerk de vraag, of
men de Nederduitse Gereformeerde
Kerk nog als kerk zal kunnen blijven
erkenen.
De uitspraak, die de synode
Nederduitse Hervormde Kerk deze
maand heeft gedaan, gaat echter
verder. Verboden is niet alleen
het lidmaatschap van het Christelijk
Instituut, maar ook het sympatiseren
met dit instituut of het propageren
in zijn ideeën.
Synodepraeses ds. A. J. Nolte heeft
gezegd, dat de beslissing is genomen,
omdat het Christelijk Instituut „een
buitenkerkelijke organisatie zonder
enige belijdenis" is.
AANSTOOT
Omdat de synode heeft vastgesteld,
dat het hier om een „aanstootgevende
zonde" gaat, is een uitvoerig voor on
derzoek niet noodzakelijk. Ook is er
geen mogelijkheid van appèl.
Verbijsterde theologen in Zuid-
Afrika hebben het synodebesluit al
de verst reikende en meest
autoritaire beslissingen, ooit door een
protestantse kerk genomen" genoemd.
Zij spreken van een „drastische in
greep in het persoonlijk leven van in
dividuele christenen".
Dr. C. J. Labuschagne, een van de
medewerkers van het Christelijk In
stituut, vertelde het Johannesburgse
Sunday Times, dat de synode de kwes
tie van het Christelijk Instituut zijns
inziens als voorwendsel gebruikt, om
de kerk te kunnen zuiveren van „on
ruststokers".
ONTNOMEN
Na prof. A. S. Geyser heeft de sy
node weer twee prominente theologen
hun emeritus-rechten ontnomen. Het
zijn prof. J. A. Stoop en dr. B. J. van
der Merwe. Zij doceren theologie
de universiteit van Zuid-Afrika.
Als motivering werd opgegeven, dat
Stoop en Van der Merwe „sympatiek
staan tegenover prof. Geyser en voorts
kritiek hebben geleverd op artikel 3
van de kerkorde. Dit artikel bepaalt,
dat alleen blanken lid kunnen zijn van
de Nederduitse Hervormde Kerk.
Prof. A. D. Pont is een vooraan
staand man in de Nederduitse Her
vormde Kerk, door enkele mannen van
het Christelijk Instituut aangeklaagd
wegens smaad. Mocht hij dit proces
verliezen, dan zal de kerk de proces
kosten betalen, zo is hem al beloofd.
NEERGELEGD
Reeds heeft een predikant na
leiding van het synodebesluit zijn
ambt neergelegd. Het is ds. J. A. Swa-
nepoel van de Witpoortjiegemeente.
Hij overweegt ook als lid te bedanken.
In een uitvoerige brief aan de alge
mene commissie van de kerk schrijft
hij dat de Nederduitse Hervormde
Kerk in preken, uitspraken, geschrif
ten en besluiten duidelijk laat blijken,
dat zij gelooft dat het voortbestaan
van de kerk afhankelijk is van de hui
dige maatschappelijke orde in Zuid-Af-
Hij noemt dit afgoderij en roept de
kerk op, zich te bekeren tot de ware
God en afstand te doen van het geloof
in enig politiek of maatschappelijk be
leid of bepaalde vorm van beschaving
of een bepaalde rassenbeschouwing,
als zou daar de redding van de kerk
van afhangen.
Ds. Swanepoel, die 39 jaar is
geen lid is van het Christelijk Insti
tuut, wil nu in de zending gaan.
BESMET
Men verwarre de Nederduitse Her
vormde Kerk niet met de beide
dere Boerenkerken. Deze kerk onstond
in 1852 in Transvaal als gevolg van
een afscheiding van de Nederduitse
Gereformeerde Kerk, die men te zeer
door Engelse invloeden besmet achtte.
De Nederduitse Hervormde Kerk
in Transvaal de staatskerk.
In 1885 ging zij bijna te niet, doör-
dat bijna alle gemeenten terugkeer
den naar de Nederduitse Gereformeer
de Kerk.
Deze kerk. die thans ongeveer
100.000 zielen telt, is bij geen enkele
oecumenische organisatie aangesloti
De Nederluitse Gereformeer-k? Kerk
is lid van de Hei-vormde Wereldbond
en van de Gereformeerde Oecumeni
sche Synode, terwijl de Gereformeer
de Kerk van Zuid-Afrika alleen
de GOS lid is. Wel hebben er van ouds
nauwe banden bestaan tussen de Ne
derduitse Hervormde Kerk en de Ne-
j derlandse Hervormde Kerk in
Terwijl zij politiek als de meest
servatieve van de drie Boerenkerken
kan worden beschouwd, kan zij theo
logisch (met de nodige reserves) met
de confessionele richting ten onzent
vergeleken worden.
De Gereformeerde Kerk (de „Dop-
perkerk") heeft zich tot op heden nog
niet uitgesproken over het Christelijk
Instituut. Wel is bekend, dat deze
kerk het meest genuanceerd over deze
zaak denkt.
KLACHT
Intussen heeft in de Nederduitse Ge
reformeerde Kerk ds. N. van Loggeren-
berg bij de classis een bezwaarschrift
ingediend tegen de kerkeraad van
Parkhurst met haar predikant dr. J.
H. P. van Rooyen. Ondanks de syno
deuitspraak van oktober jl. heeft deze
kerkeraad tot nu toe geweigerd tucht
maatregelen te nemen tegen de leiders
het Christelijk Instituut dr. C. F.
Beyers Naudé en dr. B. Engelbrecht.
Beiden hebben niet meer de status.
in predikant, maar zijn nog lid
volle rechten van de gemeente Park-
ivaar men
véél meer
doet
(j Qrp p
dan sparen.
J
De Raiffeisenbank
doet alle bankzaken,
ook reisdeviezen.
j Gemakkelijk voor u
spaarbank en alle bankzaken
WASSENAAR Woensdag 5
houdt de hervormde raad voor de
houding van kerk en Israël zijn jaar
lijkse Kerk-en-Israëldag op het land
goed Ter Veken, Schouwweg 56, Wasse
naar. De sprekers zijn ds. J. T
Wiersma (Het licht der volkeren) er
ds. L. A. Snijders (De heerlijkheid
voor Israël). Dr. E. Hertzberger zal een
stuk van Meijer Sluyser voordragen.
De dag begint om half elf.
kijkjes op de Donau.
BOEDAPEST, dinsdag 23 mei Het ziet er naar uit dat
ook in de toekomst weer Hongaarse theologische studen
ten naar Nederland zullen komen om hun studie voort
te zetten. Om hen te helpen hebben de Hervormde
Kerk en de Gereformeerde Kerken de Theologische
Faculteit van de Hongaarse hoofdstad vanmorgen een
stapel grammofoonplaten aangeboden met een cursus
Nederlands. Dat gebeurde tijdens een Nederlandse dag.
De faculteit had dr. E. Emmert en prof. dr. G. E. Meule-
man uitgenodigd om te komén vertellen met welke
vragen de Nederlandse kerken en de Nederlandse theo
logie worstelen
Onze banden met Hongarije Ds. Forro heeft uitgerekend dat i
dent, openblijk verbaasd, wat wel d«
oorzaak daarvan was.
Prof. Meuleman vond het een beet
je moeilijk om deze vraag te beant
woorden. Hij vertelde dat hij dat
lang probeert uit te vinden, maar
nog nimmer een antwoord heeft ge
kregen dat hem echt bevredigt.
Gesprekken met Hongaarse hoogh
raren, maakten het me duidelijk da
hun studenten deze „kanselvrees'
niét kennen. Wie tegenwoordig on
der het communistische regiem theo
logie gaat studeren, is niet op eer
gemakkelijke wijze tot die beslissini
gekomen.
MOETEN
tijd toen in Wittenberg de stoere
lutherse theologie het heft in
handen kreeg, en Hongaarse
studenten begonnen uit te zien
naar'een goede gereformeerde
opleiding. Die vonden ze onder
ander in Franeker.
In Debrecen ontmoette ik een do
minee, die een hele studie gemaakt
heeft van de plaats van de Honga
ren aan die universiteit. Hij heeft
lange 'lijsten namen opgesteld, weet
precies uil brieven welke moeilijkhe
den ze hadden en waarover ze zich
verblijdden.
land hebben gestudeerd. Deze eeuw
trokken zij vooral naar Utrecht,
Kampen en de Vrije Universiteit.
Ook op het ogenblik 3tudeer"t een
Hongaar in Utrecht.
Prof. dr. J. de Graaf vertelde me
dat hij in Debrecen weer nieuwe
contacten gelegd heeft. En dr. Em
men en prof. Meuleman hoorden in
Boedapest dat er grote belangstelling
is om weer in ons land de studie
voort te komen zetten.
Dank zij de platencursus zullen ze
hier arriveren met tenminste enige
elementaire kennis van onze taal. Er
was jaren geleden een Hongaarse
Wie predikant wil worden,
dat hij een weg kiest die niet zondei
moeilijkheden zal zijn. Hij weet da
hij zich tegenover de ideologie
de staat plaatst, dat hij door moder-j H(^
ne vrienden als een zonderling zal k00
worden versleten. De studenten die
zich tegenwoordig in Debrecen of Boe
dapest melden 'komen er uit een „heilig G
moeten". Ha\
In Nederland wordt wel eens gei D
zegd: „Hij is nergens geschikt voor, nac
hij moét maar dominee worden." Ie Sm:
de praktijk valt het nog al mee, wat
want dergelijke „kneusjes" ontdek
ken al gauw dat ze ook niet geschikt
zijn voor de theologische studie c
Maar in Hongarije kiezen alleen de la r'
karaktervasten, de beslisten deze
weg.
Twee - een
Prof dr. C. van der Wov.de, ds.
I. Tüski, en de heer G. M. A.
Laernoes stopten ergens in de
Hongaarse poesta bij -een restau
rant om wat te drinken. Ze
praatten Hollands, met elkaar.
Toen de beide anderen al naar
buiten waren en prof. Van der
Woude even alleen zat, stond
van het tafeltje naast het zijne
iemand op en zei tot hem: „Sie
sprechen zu schnell. Kann nicht
verstehen".
Prof. Van der Woude legde de
man uit dut dat geen wonder
was, want dat ze Hollands had
den gesproken en geen Duits.
„Ach, Hollandia", riep de man
uit: „Zwei - eins'. Prof. Van der
Woude nog helemaal in de jubi
leumsfeer waarbij zoveel gespro
ken was over eenheid, schudde
de man de hand en zei: „Natuur
lijk. Twee werelden en toch
één". De Hongaar echter herin
nerde hem aan de recente neder
laag van het Oranje-elftal in het
voetbalstadion van Boedapest.
(14
Paulowna met zijn vrouw tegen. Hij kwam prompt naar de Theologische
Faculteit om de Nederlandse dag bij te wonen. Daar werd het Hongaars voor
hem vertaald door ds. F. Pap uit Boedapest, die ook ons onschatbare dien
sten heeft bewezen.
Hij begon in die materie te
grasduinen, toen hij in Utrecht stu
deerde. Na zijn terugkeer in Honga
rije had hij weinig tijd voor' deze
hobby, maar tóen hij om gezond
heidsredenen met vervroegd emeri
taat ging zette ds. I. L. Forro uit
Kenderes zijn werk weer voort. Bin
nen niet al te lange tijd hoopt de
Fryske Academie de resultaten van
zijn studie te publiceren.
99
NEW YORK Laten we voortaan een paus kiezen voor een termijn van
tien jaar, zo heeft de Amerikaanse priester Joseph O'Donoghue voorgesteld.
In de praktijk doen we dat nu al, zo voegde hij eraan toe. Alleen, nu doen
we het zo, dat we bij voorkeur een oude bisschop tot paus kiezen, om niet te
lang dezelfde paus te hebben. Door een termijn te stellen krijgen ook de jon
geren een kans paus te worden.
O'Donoghue, die sprak voor de nationale katholieke raad in de Verenigde
Staten, stelde evenzo voor bisschoppen een ambtsperiode voor van acht jaar.
student die zonder enige kennis
de taal aan zijn studie begon.
Iedere dag zat hij op de eerste rij
en luisterde met gespannen
dacht. Na drie weken vroeg een
dere Hongaarse student hem wat hij
geleerd had. Hij zei. Vanmorgen
verstond ik het woord: liefde. Het
werd vijf keer gebruikt.
VERSCHIL
Ds. Forro ontdekte dat er naast
hard werkende Hongaren ook studen
ten waren die moeilijkheden kregen,
ruzie maakten, en schulden niet be
taalden, maar dat is al lang geleden.
De drie theologische opleidingen kun
nen trots zijn op de studenten van
de laatste jaren. Ik beluisterde een
toon van voldoening in de stemmen
van de Nederlandse hoogleraren,
toen ze me vertelden, dat er ook in
de toekomst weer studenten zouden
komen.
Er is een verschil tussen de Hon
gaarse en Nederlandse theologische
studenten. Toen prof. Meuleman
vaststelde dat soms de beste studen
ten angst hebben om predikant te
worden, vroeg een Hongaarse stu-
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Poortvliet: J, Hovius te
Dordrecht; te Nieuwenhoorn (toez
kand J. W. T. Cohen-Stuart te Utrecht.
GEREF. KERKEN
Winterswijk
Aangenomen naar Doorn (vac. J. Kui
per): A. Griffioen te R'hoon.
CHRIST. GEREF KERKEN
Beroepen te Maassluis: M. C. Tanis te
Barendrecht: te Kampen: H. Biesma t(
Stadskanaal, die bedankte voor Dei
Haag-West.
BOND VAN VRIJE EVANG. GEM.
HET WEER I\ EEROPA 1
Luxemburg geh. b
