Visserijbedrijf IJmuiden
drijft op de Katwijkers
Reders hebben geen tekort
aan ondernemingslust
Als ze nog
ens weggaan
s dat ramp"
Een zee van
gezondheid
Onderzoekingsvaartuig
krijgt 5 laboratoria
IflEUWE LEIDSE COUEANT 13 DONDBKDAC 18 MET 19«7
Merkwaardige regeling bij het vis lossen
IJMUIDEN De aanvoer aan de
jksvisafslag daalde in 1966 ten op-,
chte van 1965 van 98.901.718 kilo
>t 92.275.212 kilo. De opbrengst
eeg echter van 67.194.484,46 tot
75.992.580. Een groot deel van dit
ipitaal kwam voor rekening van
aitwijkse inspanningen. Precies is
at natuurlijk niet na te gaan, maar
et is niet overdreven te stellen, dat
atwijkse vissers voor 75 procent
in de aanvoer en dus' ook van de
ibrengst tekenden.
ligeveer 30 Katwijkse treiters: Ko
raalbank, Deining, Rijnmond 1, Sa-
kina Martina, Wilhelmina Johanna,
Elisabeth Christina, Nicolaas Senior
Rijnmond 2, Rijnmond 3, Antji
DirkjeJohanna Dy dia, Tetman Het-
Dirk Marid, Albatros,.Maria The-
...ia, NestorBrittenburg, Arié Ou
wehand, Holland, Willy, Cornells
den Duik, Jan Maria, Marian Ellen
Francina bedienden de markt re
gelmatig van ruime vangsten aan
haring, makreel, kabeljauw, schel
vis, gul, wijting, koolvis en soms
ook tong en schol.
Gezonken
)P DIT lijstje ontbreekt de hek-
treiler KW 85 Rijnmond 4. Dit
schip zonk bij het vrachtvaren ii
een Schotse riviermonding. Alle op
varenden werden gered. Het ber
gingsbedrijf Van der Tak kreeg de
nog nieuwe treiler spoedig boven
water. De Rijnmond 4 zal weldra
zee kiezen.
De Katwijkse treilervloot was gro
ter dan die van IJmuiden, Scheve
ningen en Vlaardingen samen, ten
minste wat de schepen uit deze
■plaatsen die IJmuiden als thuisha
ven hebben betreft. De IJ muider
vloot eertijds de grootste van het
land telde nauwelijks tien eenhe
den. Vlaardingen had ongeveer 12
tteilers in de vaart, JJmuidens"
Scheveningen een stuk oj vijf.
Ook bij de logger- en kottervloot
spreken de cijfers 'n duidelijke taal-
Ongeveer 150 vaartuigen droegen
het Katwijkse visserijmerk. IJmui
den liet circa 35 schepen varen,
Vlieringen rond 20 en Volendam te
gen de 15.
Nog niet zo lang geleden nam di
likker kottervloot een overheersen
de positie in maar na de invoering
van de vrije zaterdag is
als klant bijna helemaal k wijt.
Slechts bij hoge uitzondering lopen
Urker schepen IJmuiden nog bin-
Enclave
jJEN MAG zonder overdrijving
stellen, dat de Katwijkse ui
rij een belangrijke enclave in
muiden vormt. We willen het nu
niet over de eigen haven hebben,
die zal voorlopig wel een
wensdroom blijven, maar dat men
de Katwijkse vissers in IJmuiden
eigenlijk op de handen moet dra
gen, is een stelling, die weinig te
genspraak. zal ontmoeten.
IJmuiden moest het vroeger Uitslui
tend van de visserij hebben. Deze
bedrijfstak is thans verre overvleu
geld door de industrie, maar neemt
ni het totale economische pakket
nog altijd een belangrijke
misbare plaats in. Ongeveer 2500
mensen verdienen aan de visserij
rechtstreeks of indirect hun
Zij zijn werkzaam in ijsfabrieken
machinefabrieken, visconservenfa-
brieken, diepvriesbedrijven, inlegge-
rijen, factorijen, een vismeelfa-
b riek, een dierenvoedselfabriek,
kistenfabrieken, scheepsreparatiebe-
drijven, de vishallen en bij
shipshandlers.
Telefoongids
riNDER HEN bevinden zich vele
Katwijkers. In de telefoongids
en de adresboeken wemelt het var
de Parlevlieten, de Van Duyvenbo-
des, de Van der Benten, de Van. der
Plassen, de Van Duijnen
meer van die echt Katwijkse na-
Zij hebben zich over het algemeen
goed aan de nieuwe omstandighe
den aangepast, maar de banden
met de geboorteplaats blijven
steeds nauw. Door het voortduren
de contact met de Katwijkse vis
sers weten zij precies wat er
„thuis" aan de hand is. Ook hun
spraakgebruik verraadt duidelijk de
plaats van herkomst. Kortom, Kat
wijk is in IJmuiden goed vertegen
woordigd.
at de aanvoerwaarde aan de
Rijksvisafslag de laatste jaren
voortdurend steeg, is alleen te dan
ken aan het vooruitstrevende Kat
wijkse visserijbeleid. Men moet er
niet aan denken dat de Katwijkers
het voorbeeld van hun Urker colle
ga's zouden volgen en een andere
vaste marktplaats zouden kiezen. IJ
muiden zou als visserijplaats bij-
alle betekenis verliezen.
De kans hierop is overigens gering
want door de nood gedwongen heb
ben de Katwijkers in IJmuiden een
hele organisatie opgebouwd, die zij
niet lichtvaardig zullen laten schie-
Urkers
TIE URKERS zijn wèl hun eigen
weg gegaan. Ih het' begin smaal
de men om deze desertie. De IJmui-
der visserijwereld was er vast var
overtuigd dat de Urker vissers wel
zouden terugkeren. Men vergiste
zich deerlijk. Ook de Helderse
vloot bleef IJmuiden uit de weg. In
beide plaatsen krijgt men nu grote
aanvoeren te verwerken.
Dat de omzet toch nog een stijgen
de lijn vertoont, is alleen maar u
danken aan de regelmatige en veel
vuldige Katwijkse verschijning in
de IJmuider visserijwateren. Men
mag niet zeggen dat de Katwijkers
als ongewenste vreemdelingen wor
den beschouwd, maar toch zou een
wat meer tegemoetkomende hou
ding op z'n plaats zijn, Al verschei
dene malen is het gebeurd, dat Kat
wijkse schipper-eigenaren door be
ambten van het Staatsvissershaven-
bedrijf op een wat hautaine wijze
werden behandeld. Dit heeft veel
kwaad bloed gezet. Enkelen namen
dit niet langer en keerden IJmui
den eveneens de rug toe. Zij laten
hun schepen thans in Scheveningen
markten. Dat moet voor de betrok
kenen een teken aan de w nad
]\JU DE accommodatie in Scheve
ningen drastisch is verbeterd,
moet met de mogelijkheid rekening
worden gehouden, dat nóg meer
Katwijkers het markten in IJmui
den voor gezien zullen houden,
vooral als de Scheveningse havens
meer comfort zullen bieden,
Voor deze verontwaardiging
Katwijkse zijde is alle begrip op te
brengen. Het is nu eenmaal zc
de meeste loggers en kotters aa
maandagmarkt verschijnen,
aantal havenarbeiders is niet to
kend om alle schepen óór zeven
uur 's morgens te lossen. De reders
en ie schippers charteren dan als
het even kan losse krachten. Met
hun hulp worden de vaartuigen
van hun kostbare last ontdaan. Dat
is allemaal begrijpelijk. Zeei
vreemd is echter dat men krach
tens de bestaande verordeningen
verplicht is ook de havenarbeiders
i
De oude glorié van de vleet-
visserij. Foto D. Krujjt
Protest
Ti AT DE reders hiermee slechts
protesterend genoegen nemen,
zal duidelijk zijn. Toch gaan zij el
ke keer weer tot deze actie over.
Dat is logisch want. als de schepen
één of meer dagen op een losbeurt
moeten wachten, kost dit veel geld.
De oplossing voor dit probleem is
niet zo gemakkelijk te geven, maar
nu de Katwijkse visserij een niet te
weerleggen dominerende positie in
het IJmuicfer visserijbedrijf is gaan
innemenmoeten toch ivat meer
egards in acht worden genomen.
IJmuiden en Katwijk zijn wat de
visserij betreft op elkaar aangewe
zen. Om tot een optimale be
drijfsvoering te geraken, zidlen bei
de plaatsen meer dan tot voor
heen contact met elkaar moeten zoe
ken. Men denke slechts aan de nog
altijd miserabele verbinding tussen
beide plaatsen. In gezamenlijk over
leg kan hierin wellicht verbetering
worden gebracht.
Toen in september 1965 het
Velser stadhuis in gebruik werd ge
nomen, was burgemeester Duiker
van. Katwijk één van de vele
gasten. Dit bezoek willen wij als
symbool zien van een toekomstige
goede samenwerking voor de twee
plaatsen die het beide voor een be
langrijk deel van de visserij moe
ten hebben.
DEN HAAG Zaterdag a.s. vlagt
de vloot, maandag a.s. wordst uit
gevaren en maandag 29 mei mag de
eerste Hollandse Nieuwe worden
verkocht.
Het produktschcvp voor vis- en
visprodukten biedt de verkopers de
helpende hand bij de reclame en de
verpakking.
Om te beginnen komt er een
nieuwe plaat met in heit groot af
gebeeld het „handelsmerk" van de
haring. De tekst luidt: Haring heer
lijk.
Verder liggen gereed affiches,
haringvlaggen, servetten, verpak,
kingspapier in twee kleuren, trans-
polyzaikjes en receptenfolders.
De transpolyzakjes zijn modern
en hygiënisch. Ze zijn in verschei
dene mallen verkrijgbaar en bedrukt
met de tekst „Vis tweemaal per
week: een zee van gezondheid". 4
Katwijk mag dan geen eigen ha
ven hebbendat wil nog niet
zeggen, dat het helemaal geen
vissersschepen in het vizier
krijgt-. Regelmatig komen bot
tertjes heel dicht onder de kust
om te kijken of hier wat te ha
len ,is. Als de zon ondergaat, is
er een mooie stemmingsplaat
van te maken.
Foto D. Kruyt
Ook kotters doen weer flink mee
Modernisering vissersvloot
gaat gestaag haar gang
SCHEVENINGEN Binnenkort zal
het nieuwe visserij-onderzoekingsvaar-
tuig te water worden gelaten. Het is
in aanbouw bij de N.V. sleephelling-
maatschappij Scheveningen, waar op
28 september 1966 de kiel werd gelegd.
Het schip zal worden gebruikt voor de
verdere ontwikkeling van het biolo
gische, technische en technologische
visscrijonderz.vk.
De onderzoekers van de te IJmuiden
gezetelde instituten: Het Rijksinstituut
voor V isser ij ond er zoekde Afdeling
Technisch Visserij onderzoek van de
directie der Visserijen en het Instituut
voor Visserijprodukten T.N.O. zullen
terwille van een efficiënt gebruik van
het schip gelijktijdig kunnen werken.
Het. huidige onderzoekingsvaartuig
„Willem Beukelsz'" biedt hiertoe gee»
mogelijkheden.
Isolutie
Op het nieuwe visserijonderzoekings-
vaartuig zijn vijf laboratoria nodig.
Voorts wordt er in verband met het
technologisch onderzoek ook een vis-
ruimte met diverse isolatie-systemen
ingericht, voor het bewaren van verse
vis. Bovendien zal er een diepvriesruim
Voor het verrichten van metingen
aan vistuigen wordt het schip voor ver.
schillende vistechnieken toegerust. De
benodigde apparatuur wordt in een
m eetkamer ondergebracht.
Om in al deze onderzoekruimten
b enevens accomodate voor tien
onderzoekers en 26 bemannings
leden te voorzien en teneinde ook
buiten de Noordzee te kunnen ope-
rerën, is een schip van de volgende
afmetingen nodig: lang 61 m, breed
9.80 m, diepgang vóór 3.45 m e»
achter 4.55 m.
De voortstuwingsinstallatie zal uit
twee Bolnes hoofdmotoren bestaan van
1200 en 600 pk. Deze motoren kunnen
via een tandwielkast afzonderlijk of
gezamenlijk op de schroefas werken,
zodat naar wens een vermogen
van 600, 1200 of 1800 pk kan worden
ontwikkeld. Bovendien zal het schip
met een verstelbare schroef worden
uitgerust, zodat in werkelijkheid met
elk vermogen tot 1800 pk kan worden
•evaren.
Voorts zullen drie dieselmotoren van
elk 238 pk de stroom voor het boardmet
leveren. De stroomvoorziening voor de
lieren zal echter door aan de tandwie-
kast gekoppelde generatoren worden
irzorgd-
Verdere technische bijzonderheden
zijn o.m. het Aktief-roer, de boeg
schroef en de leef tank. Het Aktief-roer
kan, in tegenstelling tot een gewoon
>er, een roerhoek maken van 90°.
In het roer is een door een elektro
motor aangedreven schroef met een
vermogen van 150 pk ingebouwd. Te-
samen met de boegschroef van 175 pk
zorgt dit roer ervoor, dat het schip
;en bepaalde windkracht nauw
keurig op positie kan worden gehouden.
In de haven kunnen roer- en
boegschroef beide worden gebruikt
om te manoeuvreren. Bovendien
kan met het Aktief-roer vrijvaren-
de, nog een snelheid van enige mij
len per uur worden gehaald. Dit is
belangrijk voor onderzoekingen,
waarbij gedurende lange tijd met
zeer geringe snelheid moet worden
gevaren. In noodgeval zou met de
schroef in het Aktief-roer zelfs op
eigen kracht een haven kunnen
worden bereikt.
De boegschroef werkt in een dwars-
schaapse tunnel in het voorschip
levert dus stuwdiruk dwars op het
schip. Hiermede wordt het voorschip
in bedwang gehouden.
In de leef tank met stromend water,
wordt vis im leven gehouden, met hei
doel ze im aquaria of, na te zijn ge
merkt, op andere plaatsen in zee uit t€
Apparatuur
Het nieuwe ondérzoekingsvaartuig
zal worden uitgerust met de modernste
elektronische apparatuur: echoloden
voor' verschillende doeleinden en fre
quenties, asdic en andere meetappara
tuur. Voor de besturing komt er een
automatische piloot en een girokompas.
Bijzondere aandacht wordt ge
schonken aan de inrichting van
stuurhut en bedieningsstand in de
motorkamer om naast doelmatig
gebruik van de ruimte tol een over
zichtelijk geheel van de veelheid
van apparatuur en hulpapparatuur
te komen. Meters, alarm- en bedie-
ningsapparatuur zullen zoveel mo
gelijk in panelen worden ingebouwd.
KATWIJK De Nederlandse
isserij heeft in 1966 redelijke resul
taten behaald. Weliswaar daalde de
export ten opzichte van 1965 van
196.800 ton tot 181..500 ton, doch de
waarde steeg van f 234 miiljoen tot
f 266,6 miiljoen. De belangrijkste af-
ers waren de E.E.G.-landen. Zij
en in 1966 ongeveer 87 percent
de totale Nederlandse uitvoer
af tegen 67 percent in 1957.
De waarde steeg in dit tijdvak van
f71.6 miljoen tot ongeveer f 221.3 mil
joen in 1966. Dat belooft wat als
straks Engeland en misschien ook en
kele andere landen in de EEG wor
den opgenomen!
Teleurstellend
Teleurstellend was, dat de Oost-Eu
ropese landen als klanten niet meer
van betekenis zijn. In 1966 betrokken
zij helemaal geen Nederlandse vis. In
1957 stonden zij nog voor 21.200 ton
voor een waarde van f 12 miljoen L
de boeken. In de haringtijd rolden
bijna elke dag onafzienbare treinen
naar Tsjechoslowakije.
Sindsdien hebben Polen, Rusland
en Oosft-Duit-sland hun visserij be
hoorlijk op poten gezet en die lan
den zijn nu de belangrijkste leve
ranciers van haring en andere vis
voor de andere naties van het Oost
blok. Zelf waren zij ook goede klan
ten maar door de gewijzigde om
standigheden komt Nederland in hen
exportstuk niet meer voor.
De aanvoer bedroeg in 1966 ruin
274 miljoen kilo met een waarde van
f 215 miljoen. De totalen in 1965 wa
ren 301 miljoen kilo en ruim f 186
miljoen. Het teruglopen van de pro-
duktie was voornamelijk te wijten
aan geringere vangsten aan haring en
rond vis.
Eerstgenoemde vissoort 9peelt al
lang niet meer de belangrijkste rol.
De aanvoer van verse haring daalde
van 37.300 ton tot 28.400 ton. De waar
de bedroeg f 13,5 miljoen. Aan gezou
ten haring bracht men slechts 32."""
ton aan de wal. Een lichtpuntje was
dat de waarde steeg van f 28,3 mil
joen tot 29,7 miljoen.
deze verwachtingen niet leiden. Voor
onze tongexport zijn wij bijna hele
maal afhankelijk van Frankrijk.
Mocht dit land zijn grenzen eens voor
dit produkt sluiten, de ellende zou niet
zijn te overzien.
Nu kan men wel zeggen, dat in het
raam van de EEG zulke maatregelen
niet zonder meer kunnen worden ge
in, maar zonder dat wij ons in
de politiek willen begeven, mag toch
wel worden opgemerkt, dat president
De Gaulle zich wel eerder niets
van overeenkomsten heeft aangetrok
ken. Men moet er het beste van ho-
Aan ondernemingslust ontbreekt
het de Nederlandse reders gelukkig
niet. Daarvan getuigt de moderni
sering van de treilervloot. In de
laatste tijd zijn zeer moderne een
heden in de vaart gebracht. Het
betreft meestal hektreilers met een
voortreffelijke uitrusting en een dito
accommodatie voor de bemanning.
Veelal warden deze schepen uitge
rust met een diepvriesinstallatie.
Zij kunnen de concurrentie met de
beste buitnelandse vaartuigen aan
en zijn van alle markten thuis.
Ook in de naaste toekomst zullen
aan de treilervloot enige van deze
schepen worden toegevoegd. Dit vergt
grote investeringen. Zo'n treiler kost
gauw twee miljoen gulden en zal een
miljoen gulden per jaar boven water
moeten varen om tot een lonende ex
ploitatie te komen.
Dat dergelijke opdrachten toch
De eerste viool wordt nu gespeeld
door de tong. In 1966 voerde men bij
na 11.800 ton meer aan dan in 1965.
De totale waarde van de platvisaan
voer bedroeg f 96.5 miljoen, f 30.5 mil
joen meer dan in 1965. De tong teken
de voor f 29 miljoen van de hogere
waarde.
Voor de kotters is het dan ook
prima jaar geweest. Deze schepen
hebben het lange tijd moeilijk gehad,
maar zitten nu weer in de lift.
In de groep van 120 pk tot 600 pk
steeg het aantal eenheden in de loop
van 1966 van 380 tot 394. Katwijk
leverde? ook een bijdrage tot deze uit
breiding en vernieuwing.
De grotere tongvangsten kwamen
overigens ni,et als een verrassing. De
.biologen van het Rijksinstituut voor
visserij-onderzoek hadden dit a
voorspeld. De strenge winter had ont
zettend huisgehouden onder het tong-
bestand. Het daarop volgende jaar
konden de meeste kotters het zout i)
de pap niet meer verdienen. Heel wat
vaartuigen bleven noodgedwongen
binnen.
De wetenschapsmensen ontdekten
echter, dat de jaarklasse 1964 van een
bijzonder sterk kaliber was. Óp
grond hiervan stelden zij voor de ko
mende jaren oplopende tongvangsten
in het vooruitzicht.
Niet overal werd hun blik in de
toekomst vertrouwd. De feiten heb
ben de heren echter volledig gelijk
gegeven. De tong liet zich steeds be
ter vangen en zal voorlopig nog niet
verstek laten gaan.
Tol overdreven optimisme mogen
De voortschrijdende techniek heeft
de visserij heei wat minder onzeker
gemaakt dan zij vroeger was. Nog
niet eens zo gek lang geleden bleven
de vissers weken weg zonder dat
taal of teken van hen werd ver
nomen.
Nu wordt er nogal eens een „roe
pie" naar hiuis gegeven.. Wanneer
men een dringende boodschap heeft
pakt men gewoon even de telefoon.
Maar ingewikkeler is het er
allemaal wel op geworden. Wie
krijgt niet de griebels bij het zien
van al die knoppen en draadjes?
steeds weer worden gegeven, bewijst,
dat de Nederlandse reders hel geloof
in de toekomst niet hebben verloren.
De kabinetswisseling heeft wel enig
onbehagen gewekt. Minister Biesheu
vel stond om zijn vooruitstrevende be
leid in de visserij wereld hoog aan
geschreven. Men was bang, dat zijn
opvolger ir. Lardinois de progressieve
lijn niet zou voortzetten maar uit
diens eerste optreden blijkt dat hij
de visserij niet in de kou zal laten
staan.
