ASPERGES: de
culinaire
specialiteit
van Limbu
l|SÉ
Ivoren Kruis doet
een boekje open
Amerikaanse vrouw
geen glamour-girl
Ook een ragebol kan
bloemen verdragen
BLAD ZIJ
dialoog
ZATERDAG 13 MEI 196?
SlipF
iwmL jt
PI WtÊm W
Aspergesteken is een secuur werkje: iedere stengel wordt
met de hand blootgelegd en gesloken, daarna strijkt men
de grond weer glad en past op andere stengels niet te
beschadigen.
In de maanden mei en juni zijn er verse asperges de opgehoopte „wallen" ontstaan
te koop de exclusieve groente met roomblanke JP mooi "glad
stengel die fijnproevers hogelijk waarderen. Het Komt de asperge namelijk met
grootste aspergecentrum van West-Europa is de kop boven de grond uit, dan
Noord Limburg. Op de enorme veiling in Grubben- vormt ze een barst in de aarde,
vorst bij Venlo zet men voor 17 miljoen gulden oim ^lste^/rn. Wafh^'aspIrgE
De aspergeteelt is van groot economisch belang bed niet z0 mooi glad dan zou
voor agrarisch Noord- en Midden Limburg. Tot Sint dit sein moeilijk te zien zijn. De
Jan, 21 juni, worden de asperges gestoken. Nauwe- steker strijkt de grond na het t VS,
lïjks twee maanden per jaar eet men verse asperges ^g7l;!„nrftw «t^,
de restaurants in rustig Limburg serveren in band gestoken, een secuur werk-
die tijd deze culinaire delicatesse. De VW in Venlo je. Want de stengels die nog niet
wiist u graag op de zogenaamde „asperge-route". volwassen zijn mogen niet
J r beschadigd worden.
's Morgens om 4, 5 uur zijn
De restaurants die verschil- ongeveer 10 jaren in produktie. meisjes, vrouwen en mannen al
lende specialiteiten aanbieden, Na het derde jaar pas wordt de aan de aspergesteek. Het is be-
zijn kenbaar door een uithang- plant produktief, dan nog slechts ter asperge eten dan asperge ste-
bord. De Limburgers hopen uiter- voor 50 pet. Hét loof van de jon- keni
aard door hun gasten te laten ge planten wordt in de winter
kennismaken met dit vrij onbe- van het eerste jaar afgemaaid,
kende produkt meer liefhebbers De rest blijft ondergronds en
van asperges te kweken. wordt omgeploegd in het voor-
Bij de stijging van de wel- jaar.
vaart blijkt, dat de consumptie De planten hebben wortelstok
van asperges in ons land niet ken met wortels en knoppen,
toenam. West-Duitsland blijkt dc Omstreeks deze tijd van het jaar
grootste afnemer; de Denen zijn gaan de knoppen uitlopen. Ze
fijnproevers, zij althans nemen vormen stengels die recht naar
dé fijnste sorteringen af. In het boven groeien,
buitenland heeft men meer geld Doordat de stengels onder de
over voor lekkere hapjes. Waar- aarde groeien behouden ze hun
om is deze groente zo'n dure aan- witte kleur. Om de ideale lengte,
gelegenheid? De' teelt is ar- namelijk 22 cm, te bereiken,
beidsintensief. gaat de teler eind april reeds de
De asperge teelt is meerjarig, bedden opmaken met. een specia-
Na het planten blijft het gewas le, vrij kostbare ploeg waardoor
EEN slecht gebit ontluistert het gezicht. Het
aardigste gezicht verliest aan charme wanneer
een bruin, brokkelig of onregelmatig gebit bij spre
ken of lachen tevoorschijn komt. Met dat slechte
gebit verraden we nog iets: dat we het met de ver
zorging in het algeiheen niet zo nauw nemen. Het
kunstgebit is meestal een „opknapper" maar
het blijft namaak. Hoe voorkomt men een mummel
mondje bij het naar bed gaan, als het kunst-stuk in
een glaasje is gedeponeerd? Door tijdige zorg aan
melkgebit en blijvend gebit!
Gebit blijft
toch namaak
ving" of tandbederf deed zijn in
trede. Het voorkomen daarvan is
een eenvoudige zaak. Zorg voor
goede voeding, kauw het voedsel
goed. Snoep weinig of niet. Poets
na elke maaltijd de tanden.
Breng elk halfjaar een controle-
Hel Ivoren Kruis doet daar bezoek aan de tandarts. Ga bij het
,eTORG'kJOFVerVETzORGING'V «[f de ta"d"
tsstvzslsZ'ZJ- sr.nsr
vrouw A. Ch. P. Blaauw-de Rid- tandeborstelen, ^«wil
der met illustraties van F. Lam- J|jd van het gebit naar leeftijd,
mers. De Eskimo's hebben o.a. tips voor verjaardagfeesten en
het bewijs geleverd dat verkeer- hef "ut van fluondenng zijn dui-
de voeding een slecht gebit ople- lelijk uiteengezet .Zorg af ver-
t 6 zorging" is verkrijgbaar door in
zending van een briefkaart aan
Zolang zij geïsoleerd leefden het Ivoren Kruis, Hoogstraat 111
van de jacht vlees vis en vet Rotterdam met aan de adreszijde
hadden zij een prachtig gebit, 1.- extra aan geldige postzegels
Niet zodra kwam de „bescha- geplakt.
■end bekijkt de buis
Kwaliteiten
in kistjes van 10 kg. Gezinsbe- den de partijen verkocht om nog licht. U maakt
drijven moeten de asperges al diezelfde dag hun weg te vinden een dunschiller, v
voor acht uur 's morgens op de naar hotelier, groentewinkel of omlaag. Harde
veiling in Grubbenvorst aanvoe- conservenindustrie. afsnijden, in
ren. De gesorteerde asperges kun- Qp de veiling is een speciale
nen tot halftien terecht.
spoorlijn aangelegd: is de Duitse zouten water ruim opzetten
ze schoon met sen de partje ei wat peterselie
an de kop naar strooien. Met gewelde boter en
ondereinden gekookte aardappelen opdienen.
bosje van acht
tot tien stuks met kokend lichtge-
ASPERGESOEP
IS-lOKSiag tWddll UU1 Ribben uc „„J .lil.
Met het steken zijn de telers commissionairs met een oog op kan het fll"e P, °A
niet klaar. De groente wordt ge- de veilingklok en een oor aan de snel mogelijk in
wassen, bijgesneden, gesorteerd telefoon (voor overleg met hun üen vervoerd.
na ruim een half uur, met i
16 kwaliteiten en verpakt opdrachtgevers). Razendsnel wor-
1 liter aspergewater, 40 g bo-
perges.
Voor de soep de asperges in
stukjes van 4 cm snijden, de
belangrijkste kostenpost bij pergeschotel of visschotel leggen mooie stukjes uit het vocht
De
de aspergeteelt is het ar- ^t0"de' doppen naar dezéïfde scheppen, de rest zeven en bij
beidsloon. Iemand die goed asper- kant> Met de rechterhand wordt het kooknat voegen. De boter
ges kan steken steekt 10 kg per dg asperge aangevat, on- smeltenbloem toevoegen tot een
dersteund door de vork in de lin- gladde massa, het aspergenat bij
kerhand.
Asperges bevinden
meestal in het gezelschap
dere delicatessen als
..M
beste schilster verwerkt
per dag 150 kg. Machinaal schil
len zou een kostbaarder zaak
zijn vanwege het verlies.
In de conseryenfabriek wordt setong, gewelde boter,
de asperge nogmaals met het
oog gecontroleerd op dikte, kleur
en gebreken. Ze wordt geblan
cheerd in kokend water, daarna
gekoeld en na s.terilisering in
Als wij zo vluchtig aan ben, maar niets daarvan.
Amerikaanse vrouwen den- méest.en hebben geen auto en grote overdrukketels rollen de
kpn denken wii niet aan de- eefi -1 van r blikken van de lopende band.
ken, denken wij niet aan ae zeifs geen rijbewijs. Een deel van de 00gst gaat in
gelijke huismoeders of ljve uvan Ame_ korte stukjes naar de Duitse
Recepten met
asperges
scheutjes toevoegen, de soep
zich door laten koken. Afmaken met
an- scheutje room, melk en noot-
os- muskaat. Van het vuur af een
eierdooier met wat melk losklop
pen en heel voorzichtig onder
goed roeren langzaam aan de
soep toevoegen. De achtergehou
den aspergestukjes bij de soep
doen en meteen serveren.
We horen ook altijd
groentesoep. Zoals u weet zijn
COCKTAIL PRINCE
ALEXANDRE
300 gr. gekookte asperges
1 kg asperges, 4 hardgekookte stukjes van 2 cm, 2 sinaasappels
^/"IE niet weken
aan het handwer
ken, breien of
knutselen is voor
de aanstaande
Moederdag, komt
dikwijls pas op
het allerlaatst tot
de ontdekking dat
er nog iets zal
moeten gebeuren.
En hoe wars ze
zich ook toont van
enige huldiging
voor een taak die
zij als vanzelfspre
kend heeft aan
vaard, in elke
moeder schuilt
toch iets van ro
mantiek.
Ze kan de meest
prozaïsche wensen
koesteren, die wij
moeten vervullen
omdat het héar
feestdag is, het kan
niet anders of zij
zal getroffen worden door de
wijze waarop wij het meest
degelijke geschenk in een feest-
kleed weten te steken. Want yüar(i00,
een bloemrijke versiering is
onverbrekelijk met de tweede
Zondag in mei verbonden, of
het nu een theepot, schoen
poetsdoos, zwabber of veger
rige typistes. Meer aan het
7 Jr nkaanse vrouwenverenigingen -
type van de glamour girl, die nogal wat in de melk te asperges een van deweinige lek- eiererL) ,out; j00 g boter, peter- in partjes, 200 gr. gekookt kippe-
de vrouw die'het beter weet, brokkelen zouden hebben. Meer i!»' «foi selie. De asperges dun schillen vlees in blokjes gesneden. Ver
onder het kopje. De asperges op deel dit over 6 cocktailglazen,
gelijke lengte afbreken, onder- Vermeng 2 dl mayonaise met
géén deel uit van een club, vere- r-v i ste delen bewaren voor soep een scheut sherry, kerrypoeder
niging of kerkgenootschap. De L/OnKCT evenals het kooknat. Met kokend opgelost in gembernat, en 2 eet-
Amerikaanse vrouw is zuinig, water opzetten tot de groente lepels half opgeslagen room. Dit
zeer kritisch, en zij stelt er een Bij het opdienen geldt: hoe onderstaat, in 30—45 min. gaar- sausje over de cocktailvulling
in haar zaak „het huishou- verser hoe lekkerder. U kunt de koken. De uitgelekte asperges gieten. Garneren met partjes
economisch mogelijk te groente bewaren onder een voch- op een platte schotel schikken, sinaasappel op de rand van het
tige doek, afgesloten van het dag- met plakjes ei versieren. Tus- glas.
ici, uiuiAtveieii iuuueu iieuueii. ivieei - se tie. ue asperges auii serntttrn t/tccj ut uh/ivjco jjHireuuu. »»,-
maaltijden zo uit de ijskast dan de helft van de Ameri- °Fe„ onder het kopje. De asperges op deel dit over 6 cocktailglazen.
viit veel weggaat wel kin- kaanse vrouwen maakt echter Tmot
v^ina géén deel uit van een club, vere- n. i
deren heeft, maar geen moe- nigjng 0f kerkgenootschap. De DOnKCT
derlijke type is.
tinnen theepot, zo n;
nonchalant met wat kleu-
rige tuinbloemen gevuld, krijgt
•ra extra feestelijk
cachet.
Deze image blijkt in geen
kei opzicht met de werkelijkheid den-
te kloppen. Een groot Ameri- beheren,
kaans weekblad heeft nl. een
enquête onder de Amerikaanse
vrouwen gehouden en bovenge
noemde beelden bleken als type
geen stand te houden.
VOORBEELDEN: vrouwen
met een gezin geven de voorkeur
(zesennegentig procent) aan de
gehuwde staat boven de onge
huwde. Eenderde van de vrou
wen drinkt niet-alcoholische
dranken, en slechts vijf procent
drinkt dagelijks een glaasje.
Niet meer dan vier procent van
alle gehuwde vrouwen maakt in
haar leven een buitenlandse reis.
En ze bereiden ook gewoon hun
maaltijden, groenten wassen, aar
dappelen schillen, soep klaarma
ken, afwassen enz. enz.
Als moeder op zevenenzeven-
tigjarige leeftijd streft, heeft zij
ongeveer 57.000 middagmalen be
reid en 2.5 miljoen borden, scha
len en pannen gewassen. Dus
net zo als bij ons.
Wij hebben hier ook zo'n beet
je de idee dat alle Amerikaanse
vrouwen hun eigen autootje heb-
blik betreft. Ze krijgen alle e
bloemschikken niet machtig
Uiteraard is het ene voorwerp
ook gemakkelijker te versieren
dan het andere. Alles wat ge
vuld kan worden zoals potten,
pannen, kopjes, schalen en
melkkannen zijn als geschapen
voor bloemen. En daar zullen
we meestal niet veel moeite
mee hebben. In „oasis" vinden
we tegenwoordig een heerlijk
hulpmiddel speciaal voor dun-
object buigt. Aan
de voorkant kan dan nog even
tueel een blaadje van klimop
EVEN TIPPEN
Een boek, een doos post-
papier, zeep, koektrommeltje
of doos bonbons laten we in
luxe papier pakken of als dat
niet mogelijk is, schaffen we
luttele centen zo'n
bij een boekwinkel
en strikken er eep nieuw lint
omheen in een afstekende,
harmoniërende kleur. Daar-
De blauwe verklei
treedt als we rode kool snijden
wordt veroorzaakt door liet alkalisch
'reageren van liet materiaal waarmee
we snijden. Ook ijzerzonten zijn de
boosdoeners. Om de kool een mooi
rood kleurtje te geven voegen we
er een zure appel of wat citroensap
uc stelen. Deze schijven groene tussen steken we dan op
kunststof laten we eerst vol- gelijke hoogte wat fijne bloe- V VEWIN
icht de
veel bloemen
nodig, want het groene
spul moet uiteindelijk aan het
oog onttrokken worden.
Corsage
Het komt ook maar a
vaak voor dat we bijna o
bodem van onze beurs zijn ltJ HHHMi
geland en er bepaald geen forse ggn straatbezem, ragebol, zeil-
Maar wat doen
huishoudelijke voorwerpen of
tuinwerktuigen, waarvan gener
lei inspiratie uitgaat?
daérbij is het de moeite waard i
iets feestelijks
wij deden daar op
nogal sceptisch over.
Duitse ervaringen stellen ons in hel
geljjk: de vrouwen voldeden mei
Duitse discipline aan liet verzoek
der vroede vaderen in een klein
stadje aan de Saar. De stroom viel
nu niet zoals gewoonlijk op maan
dag. maar op dinsdag uit
bloemenhulde i
dat geval vinden
hulpmiddel in e
stuk bladlood, dat altijd
dienst kan doen. Het is de be
doeling een enkele tak of
af kan. In veger. hark. schoffel of matte-
"en prettig klopper zullen minder pro-
T-vormig zaïsch aandoen als we de ,,stok-
fHH kerigheid" breken door een
soort corsage van grove bloe- 1
Géén lathyrus of
klein aantal bloemen met dit op een bezemsteel, maar wél
apparaat aan de rand van vaas margrieten, irissen, pioenen of i
of ander gebruiksvoorwerp te jets dergelijks, afgewerkt met
bevestigen.
Laten we aannemen dat u
bijvoorbeeld maar over drie
irissen beschikt, dan schuift u
deze in de hand op en neer,
zodat ze op ongelijke hoogte
komen te zitten. De beide korte
armen van de T slaat u om de
stelen heen, terwijl u de poot
de rand van de vaas of het
gi-ove bladeren van laurierkers,
aucuba of klimop. Ook hier
weer een toef maken van bloe
men op ongelijke hoogte, ze van
onderen samenbinden en met
een lint aan de steel bevestigen.
Heus. zonder bloemen is het
geen echte Moederdag!
A. C. MULLER-IDZERDA
Morgen is bet moeder
dag. Een dag voor de
kinderen om moeder eens
lekker 'te verwennen. In
dialoog laten we déze keer
ook de kinderen aan het
woord (via de brieven van
moeders en tantes!) die
ieder op hun eigen wijze
hun reacties gaven op de
geboorte van een baby.
„Nu Ik al die verhalen in
Dialoog lees, beleef ik in ge
dachten alles weer van de ge
boorten van onze kinderen",
zegt mevrouw N. de dL.
„Toen ik voor de vierde maal
in verwachting was, moest ik
na drie maanden op zoutloos
dieet. Vijf maanden daarna
kondigde de geboorte zich
aan: er werden twee meisjes
geboren. Wat een blijdschap! dat
Onze buurkinderen (acht.
„Wij hebben vier kinderen,
de jongste werd drie jaar gele
den, half februari geboren",
vertelt mevrouw D. te VI. „De
oudste was tien, daaronder een
jongen en meisje van resp. vier
enhalf en driënhalf jaar. Ze
waren verrukt van het nieuwe
zusje dat ze 's nachts al even
mochten zien. Ze waren nl.
wakker geworden van het hui
len en Ineke riep mijn man
om te zeggen dat ze een poes
hoorde miauwen. Die poes
bleek haar zusje te zijn, zoals
zij later zag!
Op de kleuterschool vertelde
zij: „We hebben vannacht
kindje gekregen. Het is
klein en teer, maar niet zo arm
als de Here Jezus hoor." Het
Kerstverhaal, zes weken gele
den, had haar blijkbaar bij het
zien van de baby weer helder
voor de geest gestaan."
„Onze meisjes van vier en
drie jaar wilden dolgraag
broertje hebben, toen -- iJ
weer een kindje zou jco-
zegt mevrouw A. te V.
po. Want in die koffer haalde ^at het ^°en_stre,n8 verboden
ÜSZZrUZ: fsnr, K: SSRSE- au,*~
„Toen onze zoon
kwam er een broertje bij. We assistentie
best
had."
Door subtiele verschillen in
dagelijkse gang van zaken
werden de kinderen vroeger
voorgelicht. Mevrouw O. te N.
weet nog: „Vroeger was het
niet zo de gewoonte dat een
a.s. moeder naar de kliniek
ging. Dat gebeurde thuis met
3ccic+ar<+io „art {jg „JUffrOUW"
hebben ons mogelijke best ge- een baker. Bij
heel daan om de oudste niet jaloers opoe. Zij kwam vaak een dagje
te maken, maar dat is helaas helpen, en vertrok dan 's a-
niet helemaal gelukt. Toch vonds weer.
hield hij wel veel van zijn Zo was ze weer eens een dag-
broertje. Op een keer kwam je geweest,
hij helemaal overstuur r
j- geen aanstalten om weg te
holde naar de keuken, gaan, pakte zelfs nog vrij laat
wisten
drie jaar) mochten „De oudste kan heel slecht te-
gauw komen kijken. Zij kwi
men heel verlegen dc kamer
in (tafereeltje om nooit te ver
geten); dc jongste voorop. Zij
vroeg heel parmantig aan de
dokter: „Zijn de kindjes zout-
,,Toen ik ons vierde kindje
verwachtte, vertelde ik het on
ze drie zoons", herinnert zich
mevrouw V. te V. Mijn man
zei toen: „Een nieuw kindje
kost veel geld, dus we moeten
met elkaar sparen en jullie
moeten nu maar niet zoveel
meer snoepen 'en geen ijsjes
eten. Waarop onze tweede zoon
zei: „Nou mama is al aan 't
sparen" en hij liet het doosje
met de boterbonnetjes zien.
Wij hebben natuurlijk erom ge
lachen, maar later bleek dat hij
het echt gemeend had.
Toen wij een paar maanden
later bij familie waren, die on
ze dochter bewonderde, vroeg
mijn schoonzuster of haar kin
deren ook nog wel zo'n klein
kindje wilden. Ze knikten hevig
van ja, waarop onze zoon
prompt zei: „Maar dan moet je
eerst een heleboel boterbonne
tjes sparen..." U begrijpt dat
onze dochter -het kindje van de
boterbonnetjes is gebleven!"
ger. wollen kledingstukken, die
vindt ze kriebelen. Ik had ze
eens beloofd dat we een wande
ling door de sneeuw zouden
maken en dat de slee mee
mocht, maar dat ze dan we)
een lange broek
trekken. Toen we
wandeld hadden
eind ge-
bleef ze
pakte de kruk en deed de
deur op slot. Toen kwam 't
hijgend uit; „Mamma, een n
vrouw wil mijn broertje meei
„De mensen moesten e<
beseffen wat een schrik ze f
klein kind kunnen bezorgen kindje'
met die opmerking", verzucht weet ik niet
mevrouw S. te Z. die zich van
haar eigen jeugd het volgende
herinnert:
„Als jongste van zes kinda-
zeurde ik altijd
de bak met aardappelen
te schillen. „Zou er dan wéér
een kindje komen?" dacht ik,
en we hadden al zo veel kinde
ren! „Opoe" vroeg ik ..Ga je
niet naar huis?" „Nee kind" zei
„Krijgen we dan weer een
erop reageerde
r, maar de vol
gende morgen had ik er weer
een broertje bij! Die opoe
staan, zuchtte diep en zei:
„Mam, laat de baby toch maar
een meisje^ zijn, want als hij
een lange broek aan moet is
dat heel zielig".
Koffer
Mevrouw E. T. te dH.. her
innert zich: „In de laatste geboren is, kwam mijn
oorlogsjaren kwam de dokter he_t thuis zeggen.
veel bij ons thuis, het was
een fijne jonge dokter, die in
alle opzichten met het gezin
meeleefde. En wij met hem
Zijn gezin telde al enige kin-
Bakers
Over bakers gesproken...,
daar weet mevrouw K. te H.
ook iets van te vertellen: „Bij
een familielid was het tweede
- ---- ---- kind geboren, er was al een
tweeling gekregen. Dat ging i0Ireie van twee iaar Wat
miin verstand te hnvenl nie va.1? lwfe VVal
hebben wij in die tijd om de
baker gelachen, want dat was
me er eentje! Het joggie van
twee zette zij na zijn
wasbeurt op dc po, een bord
je met in stukjes gesneden
brood op zijn knietjes, en dan
zei ze: „Zo keind. nu maar
laden en lossen".
Dan had zij dc handen vrij
en kon haar werk doen, het
kind bleef wel zitten. Het
bleek ook dat de borrclfles
'steeds op onverklaarbare wij-
leeg raakte, totdat
mijn verstand te boven! Die
mensen konden er wel twee be
talen en wij niet eens één!"
Een „ces"
We hebben veel gelezen over
de geboorte van koningin Julia
na en van prinses Beatrix, nu
schrijft mevrouw S. te O. iets
over de geboorte van prinses
Margriet, dat leek ons leuk om
over te nemen: „Toen Margriet
Wij hebben er reuze plezier
gehad, het was nl. zo dal
mijn man bij zijn broer
Een buurjongetje van ongeveer kraamheer de baker „betrap-
OP de Open Brief van de vori
ge keer heb ik een reactie ge
kregen die me reuze veel plezier
deed. Want die reactie toonde dat
precies was begrepen wat ik had
bedoeld. En iedereen weet dat dat
lang niet altijd het geval is. Ik
wil daarom de reactie even vertel-
Ze is van een meisje van 21 die
dit voorjaar belijdenis heeft ge
daan. Om allerlei redenen was za
op de belijdenis-zondag vrij ner
veus. In sommige levens gaan gro-
te momenten altijd samen met an
dere, even hevige. Bijv. je gaat je
verloven en net in zo'n tijd sterft
je moeder. Of je breekt een been
vlak voor een examen. Of je stapt
van je fiets om een gebrekkig ie
mand te helpen oversteken, zet
hem, de fiets, even tegen de
muur, en als je terugkomt is hij
gestolen. Van diep-ernstig tot trivi
aal vallen zo voor sommige
mensen de gebeurtenissen samen.
Zo ook bij onze briefschrijfster.
En nu is er na een drukke mid
dag vol theevisite haar dit overko
men: terwijl zij afwaste met haar
zusjes (en haar zusjes kibbelden»
is zij ontzettend driftig geworden.
Toen is haar vader de keuken
ingestormd en heeft gezegd: Nou.
je kunt ook niet zien dat jij van
morgen belijdenis hebt gedaan.
„Voor het eerst, Christine" schrijft
zij „ontmoet ik nu een mens die
dat, geloof ik, niet zou zeggen, en
dat bent u. Of heb ik dat mis,
mag ik dat uit uw stukje niet af-
DAT mag je wel degelijk uit
mijn stukje afleiden, en ik
ben heel blij dat het tenminst#
ook op die manier is geïnterpre
teerd. Ik zou het er. toen ik zo
oud was als jij, ook moeilijk mee
gehad hebben. En ook toen ik al
flink wat ouder was. Maar weet
je, hoe ouder (nog ouder) ik
word, hoe griezeliger ik het vind
geloof aan te wijzen. Bij mezelf
zowel als bij de anderen.
Het is al ontzettend moeilijk bij
jezelf te ontdekken wat je drijfve
ren zijn voor keuze en handelen.
Het duurt echter lang voor je dat
durft zeggeh, bij mij duurde het
tenminste lang. Want thuis weten
ze het wel. En dat drukt op je.
Doe je aan verenigingsleven?,
zeiden ze dan vroeger. Nee? Nou.
niet zo best. En vijftig jaar eer
der: wat? geen opgestoken haar
meer? Zo zullen er ook mensen
geweest zijn en misschien nog wel
zijn die AR stemmen gelijkstelden
met geloof uitdragen in politiek
bezig zijn. Terwijl er toch ook
weer kerken zijn die hun stem
men verdelen over CHU. AR en
St. Ger., dus politiek geen geslo
ten blok vormen.
En zo is het, om met een zwaai
terug te komen op de driftbui,
met al het aanwijzen. Het be
heersen van een driftbui op zon
dagmiddag na een zo bewogen
dag met een zo emotionele voor
geschiedenis (die ik hier om her
kenning te vermijden niet vertel»
kan ook wel helemaal niets van
geloof zeggen, kan wel precies zo
bevrijdend werken als een huil-
God weet het. Als je dat maar
vertrouwt. En als dan de mensen
je maar een zorg zijn. En het je
zelf ook af en toe maar echt niet
van streek maakt. Hoogte noch
diepte noch driftbuien kunnen je
scheiden van de liefde van
Christus.
Ja, zegt nu iemand en die
brief heb ik pok, zodat ik deze
keer zonder al te veel gewring
van de ene nuance op de andere
stap maar je zegt toch wel van
mensen: als zij hun geloof niet
hadden gehad, zouden ze die of
die ramp niet overleefd hebben.
M.a.w. nu wijs je toch weer iets
Precies toen ik die brief had
gekregen moest ik even naar een
tante. Die tante is in de crisisja
ren een soort nazorg-zuster ge
weest van een hoogleraar in de
psychiatrie. Zo'n beroep had toen.
geen naam, geen subsidie en nau
welijks beloning. Je deed het als
meisje van goeden huize met socia
le oren, je snapte als het ware
iets wat er nog- niet was. Tante
ging dan gezinnen van ex-pa
tiënten na om te zien of het gezin
niet onderging in maatschappe
lijke nood.
Soms, zo vertelde zij me nu als
voorbeeld, kocht ze domweg een
vergiet in een zaak waar de hele
dag nog voor geen cent gekocht
was. Of een monsterlijk perkamen
ten schemerlampje. Dit voorraadje
ging weer vlot weg aan mensen
die graag wilden trouwen op de
steun maar geen sou hadden om
een huishouden op te zetten. Wat
een tijd!
Kijk, zei tante (en vandaar
mijn verhaal): mensen zonder ge
loof verpauperen zo. Er kwamen
onverkwikkelijke ruzies, afschuwe
lijke gesprekken, liefde vloog de
deur uit. Gelovige mensen bleven
veel langer ongebroken, ze hiel
den ook de liefde in stand. Niet in
berusting en dofheid, maar wezen
lijk positief.
1MU. ik wil u wel vertellen dat
-!■ ik toen ineens weer de hele
trits voor me zag: mensen die pij
nen verdragen omdat ze gelo
ven. Mensen die smaad, geklets en
geroddel met een glimlach tege
moet treden uit geloof. Mensen
die niets missen dan dit ene: zelf-
En ga maar door natuurlijk:
mensen die ziekten genezen;
mensen die op het water wande
len als het ware. En dan denk ik:
heb ik het nu toch mis? Nota be
ne, dat denk ik, die al meer dan
dubbel zo oud ben als mijn brief-
vriendin van 21.
Een week geleden herdachten
wij onze doden. Ook onze gelovi
ge doden, die als ratten stierven
in concentratiekampen. We her
dachten de vriend, gelovige Ned.
Hervormde jongen met vrouw en
twee kleine zoontjes, die weigerde
namen te noemen en werd opge
hangen in plaats van doodgescho
ten, samen met zijn com-
munistischet even vastberaden
vriend uit zijn cel.
We herdachten echter ook afize
vriend, fijne Geref. dominee,
groot en begrijpend mens, die de
weken voor zijn dood sigaretten
vroeg voor brood: hij gaf het op,
en werd de dag voor de bevrij
ding van het kamp begraven.
En dan houd ik op met naden
ken. Of liever met aanwijzen.
Want ik weet het niet. Maar ik
verkies de rust van het niet-weten
boven het wei-weten. En boven
de constructie en boven sommige
stukken levensbeschouwelijkheid
met commissies en aankleve waar
in wij gelovige Nederlanders zo
veel adem verliezen. Maar dat is
een ander versje, dat wie weet
een volgende keer kan worden ge
zongen.
CHRISTINE
