Zonder te
weten waar
•lij komen zou
Met sociale verzekering
naar rustiger vaarwater
BEHALVE ENGELAND
WILLEN OOK IEREN
EN DENEN IN EEG
VS vegen na vier jaar
EEG-plan van de tafel
Doe uzelf niet tekort terwijl u slaapt,
neem niet zomaar 'n matras
neem 'n moderne S3 I 11
kapokmatras
DONDERDAG 11 MEI196T
NEGENTIEN GEREFORMEERDEN BANNEN BOM
ROTTERDAM Uit de maandag door negentien
gereformeerden aan de gereformeerde synode ge-
stuurde brief (tegen de kernwapenen
„ONS IS GEZEGD
door professor Oppenheimer (vader van de atoom
bom) Wij hebben voor de duivel gewerkt
ONS IS GEZEGD
door dominee S. J. Popma (geref. theoloog)Te-
1 gen de totale oorlog kunnen we alleen maar neen zeg
gen, als er nog iets te zeggen valt."
Uit een gesprek met een van
de negentien op de warme
lenteavond van gisteren:
„Het kernwapen heeft de ken
merken van een typische afgod:
in angst en vertrouwen er naar
opzien, met de bereidheid alle
Evangelische waarden overboord
te gooien."
Het zal misschien voor vele
verontruste gereformeerden een
verademing betekenen dat meer
deren er blijkbaar zo over den
ken, misschien zijn er ook die
worden geprikkeld om te gaan
begrijpen dat de zaken niet meer
zo simpel liggen in de trant van
Romeinen 13: De overheid draagt
het zwaard niet tevergeefs."
ATOOMPACIFIST
Drs. H. R. Stroes (30), theoloog,
pastoraal medewerker van de Stich
ting Clubhuizen De Jejugdhaven in
Rotterdam maakt een gereserveerde
indruk.
Toch windt hij er geen doekjes
om. Hij is atoompacifist. Hij behoort
tot de jonge gereformeerden hoe
groot hun aantal is weten we niet
die bezorgd en bewogen bezig zijn
met de mogelijkheid van een kern
oorlog, de kwestie-Vietnam en de
ontwikkelingshulp.
Wat verlegen, soms opvallend
verstrooid, vertelt hij hoe de negen
tien, die de brief ondertekenden (on
der wie dr. Okke Jager en prof. dr.
J. Verkuyl), elkaar hebben gevon
den.
Tegen de kernwapens zeg ik een
onvoorwaardelijk neen. Ik heb het
rapport over de kernwapenen van
de hervormde synode destijds als zo
iets verlossends ervaren dat ik God
hartelijk ervoor dankte, al klinkt
dat sommigen missdhien als
godslasterlijk in de oren. Je zit in
gewetensnood en dan zie je dat zo'n
synode zich ineens op profetische
wijze uit.
In de verdediging van de oorlog
komen nogal eens argumenten naar
voren, die ontleend zijn aan het ge
zonde verstand. Maar deze argumen
ten moeten worden gecorrigeerd van
uit de gehoorzaamheid aan Christus.
Onze verontrusting heeft natuur
lijk voedsel gekregen door wat de
laatste 30 jaar is gebeurd. Zo heeft
de Duitse christenheid in het Derde
Rijk niet onderkend waar het eigen
lijk om ging. Dit zie je nu weer in
Zuid-Afrika waar maar een kleine
minderheid-— zoals in Duitsland die
van de Belijdende Kerk rondom
ds. Beiiers Naudé positie kiest legen
CHRISTELIJKE WERKGEVERS MEKEN;
WERELPPEPRESSIE LIJKT VOORKOMEN
(Van onze sociaal-economische redactie)
DEN HAAG De ontwikkeling van de sociale verzekeringen
is in een stroomversnelling geraakt. De taak van het bedrijfs
leven is in 1967 vooral, deze ontwikkeling in een rustig vaar
water te leiden. De kosten van de sociale verzekeringen be
dragen op dit moment reeds 11 miljard of 13 a 14 procent van
het nationaal inkomen. Ook hier is sprake van een overbeste-
ding. Er zullen daarom lasten naar de toekomst moeten worden
verschoven.
Het Verbond van Protestants-Christelgke Werkgevers in
Nederland levert deze kritiek in zjjn heden verschenen jaarver-
slag over 1966.
De niveaustijging van de kosten voor
sociale verzekering zou het verbond
aan vantevoren vastgestelde grenzen
willen binden. Om hieraan te vol
doen zou een doorlichting van de ge
hele sociale verzekering nodig zijn.
Het werkgeversverbond zou hierbij
aan de orde willen stellen: het
vraagstuk van de inkomensherverde
ling, de kostenbewaking, het eigen
risico in de verzekeringen, de verde
ling van lasten over werkgevers,
werknemers en overheid.
Opleving
Drs. H. R. STROES
verschrikkelijker afgod dan we wel bevroeden
Ten aanzien van de conjuncturele ont
wikkeling laat het jaarverslag een
gunstig geluid horen. De uitvoer
naar landen als West-Duitsland en
het Verenigd Koninkrijk is voor
1967 nog niet indrukwekkend, maar
hier staat een verwachte opleving
van de export naar Frankrijk en Ita
lië tegenover.
Hoopgevend is ook het toegenomen in
ternationaal overleg binnen de EEG,
de Organisatie voor Europese Econo
mische Samenwerking en het Inter
nationaal Monetair Fonds. De kans
op een gecoördineerde economische
politiek is aanmerkelijk vergroot in
tegenstelling tot de jaren dertig. Een
werelddepressie lijkt zo voorkomen
te kunnen worden.
Dat de positie voor Nederland echter
niet eenvoudig is, illustreert het jaar
verslag met cijfers over de
kostenstijgingen. Het loonkostenni
veau in de industrie steeg in de ja
ren 1963-1967 met 28 pet. en in het
met ons concurrerende buitenland
met 16 pet. Het verbond sluit niet de
mogelijkheid uit, dat Nederland een
of meer jaren de pas zal moeten in
houden.
Een belangrijke taak ziet het verbond
ook voor zich weggelegd bij het
herstel van het overleg tussen werk
gevers en werknemers in de Stich
ting van de Arbeid. Gestreefd zal
moeten worden naar een ge
meenschappelijke visie ten nutte van
het gehele bedrijfsleven. Het prijsbe
leid van het afgelopen jaar vindt het
verbond bijzonder ongelukkig. Een
overheidsbedrijf als de PTT mag
zijn tarieven aanpassen naar regels,
die duidelijk afwijken van de nor
men die voor het bedrijfsleven gel
den. Hier is sprake van meten met
twee maten.
Ernstige bezwaren oppert het jaar
verslag tegen het rapport van de
commissie-Verdam inzake herziening
van de ondernemingsstructuur. T_
de voorstellen tot instelling van ecu
werknemerscommissariaat ligt een
aantasting van de ondernemersfunc
tie besloten."
Zou men de werknemers doen deelne
men in de verantwoordelijkheid van
de ondernemer dan treedt een
verstrengeling op, die de onderne
mersfunctie en daardoor de onderne
ming tot ieders nadeel zou schaden.
Wel erkent het prot. chr. verbond, dat
er behalve voor het economische be.
leid ook voor het sociale beleid eei
verantwoordingsplicht van de lei.
ding bestaat. Binnen het college van
commissarissen dienen een of meer
commissarissen deskundig te zijn op
het sociale terrein.
„De heer J. Simonse uit Dordrecht
plaatste vorig jaar een artikel in het
maandblad Regelrecht, waarin hij
duidelijk stelling koos tegen de kern
wapenen. Hierop reageerden enkele
lezers, die hij daarna heeft geschre
ven. Ook nam hij contact op met de
gereformeerden die een manifest on
dertekenden waarin uiting werd ge
geven aan gewetensnood over de oor
log in Vietnam." it7/Arn*rtnT
In november 1966 kwamen deze A'l/jKirfiiiV
mensen voor het eerst bijeen. Ze stel
den zich op als een groep en kozen
de naam: Gereformeerd Vredesbe-
in Vietnam?
„De Verenigde Staten hebben zich
dezs kwestie op de hals gehaald
door de wijze waarop de Amerika
nen zijn omgesprongen met de
akkoorden van Genève. Deze akkoor
den, die alleszins redelijk en recht
vaardig waren, heeft Amerika nooit
willen erkennen teneinde hei; on
derste uit de kan te kunnen halen.
Er wordt wel gezegd dat alle kat
jes grauw zijn, de communistische
zowel als de Amerikaanse; maar in
dit geval denk in zwart-grijs, in-
plaats van zwart-wit, anders ge
zegd: Amerika is de hoofdschuldige.
VIT ANONIMITEIT
Met de brief van maandag trad
het Gereformeerd Vredesberaad uit
de veilige anonimiteit In het schrij
ven wordt de synode verzoaht er bij
de regering op aan te dringen af te
zien van het bezit en beheer van
kernwapens; ook wordt verzocht om
beraad over de vraag hoe Nederland
zich los kan maken van de huidige
NAVO-kernwapenstrategie.
In de groep wordt verschillend ge
dacht over de vraag of' christenen
ooit aan een oorlog kunnen deelne
men, maar wel is men het erover
eens dat vandaag de totale oorlog
met de huidige wapens geen kans
meer heeft een rechtvaardige oorlog
„Met de totale oorlog bedoelen
wij... het verwoesten van hele gebie
den, zonder onderscheid tussen com
battanten en non-combattanten,
waarbij mannen, vrouwen en kinde
ren, waarbij zelfs het nageslacht, de
dieren en de planten, ja alle le
vensmogelijkheid zelf, gebiedsgewijs
wordt vernietigd of beschadigd", al
dus de brief.
De heer Stroes: „Ik ben al vanaf
m'n tijd op de - jongelingsvereniging
met het probleem van oorlog en vre
de bezig. Nee, als theoloog en ik
had broederdienst ben ik niet in
dienst geweest.
In onze groep is dienstweigering
nog een omstreden zaak. We zijn
wel allemaal tegen het gebruik van
atoomwapens."
Hoe denkt u over het gebruik van
wapengeweld tegen bij voorbeeld
het nationaal-socialisme?
„Het gerechtvaardigd of niet-ge-
rechtvaardigd zijn van het hanteren
van conventionele wapens is nog een
vraag voor me. Ik twijfel tussen
twee standpunten: enerzijds de op
vatting dat alle wapengeweld uit de
boze is en anderzijds het standpunt
dat we ons van moment tot moment
moeten afvragen wat onze Koning
van ons verwacht.
Ik geloof overigens niet dat je het
communisme met geweld zou kunnen
keren. De wijze waarop de oorlog
wordt gevoerd zal trouwens in over
eenstemming moeten zijn met de nor
men van een rechtvaardige oorlog,
die door de christenen van alle tij
den zijn erkend.
Als we alleen maar Deuteronomi-
um 20 lezen, weten we dat dit een
volstrekt onmogelijke zaak is. En
sinds Deuternomium is er zo veel
gebeurd, is er de Bergrede van onze
Heer geweest."
Is de Nederlandse christenheld
niet te weinig bezig met de oorlog in
Vietnam?
„Stellig! Dat merk ik wel aan de
geïrriteerdheid die ontstaat als ik
hierover preek."
Is het verantwoord dat de kerk
uitspraken doet over politieke
kwesties?
„Om ons te beperken tot de kern
wapens: er is een groeiend besef dat
dit wapen een veel verschrikkelijker
moderne afgod is dan we bevroeden.
We zijn zo ver dat we aan de bijbel
ontleende ethische opvattingen en
ons geld er aan opofferen; en aan de
NAVO zelfs onze democratische be
ginselen: Portugal en Griekenland.
De angst is zo groot dat we niet
meer aan andere mogelijkheden dur
ven denken. De jaren van vrede
schrijven we merkwaardigerwijs toe
aan die kernwapens, inplaats van
God op ons blote knieën te danken
dat er nog vrede Is ondanks, en niet
dankzij, de kernwapens.
GEEN TWIJFEL
In geval van een afgod is er geen
twijfel mogelijk dat de kerk spreken
moet, zoals de profeten altijd hebben
gedaan, waarmee ik overigens niet
wil zeggen dat de ondertekenaars
van de brief profeten zijn, en de an
deren niet. Elk christen is geroepen
een profeet te zijn.
Beseft u niet dat de kernbom zo'n
realiteit is geworden in de heden
daagse machtsverhoudingen, dat hij
praktisch niet uit de politiek is te
verwijderen?
„Ik ben bang dat m'n antwoord
wat stichtelijk zal klinken. Als
christen zullen we geen vrede met
deze situatie mogen vinden. Onge
hoorzaamheid aan de Heer belet ons
dikwijls nieuwe Wegen te vinden.
Door blikvernauwing ontstaan door
angst voor het communisme, missen
we kansen.
We willen van tevoren al de gevol
gen van een afstand doen van de
kernwapens overzien, terwijl we ge
hoorzaam als Abraham op weg zou
den moeten gaan. Zoals in de Bijbel
staat: „zonder te weten waar hij ko-
Is er werkelijk, zoals in de brief
staat, gewetensnood in de gemeente?
„Ik heb gemerkt dat mensen dank
baar zijn als je deze dingen in pro
ken aansnijdt, omdat ze niet begrij
pen dat de kerk een bijna absoluut
stilzwijgen hierover bewaart.
Misschien zal onze brief ver
bittering uitlokken. We zullen dat
bijzonder betreuren, maar door
voortdurend te zwijgen kan ook
een grote zonde worden begaan.
Voorzichtigheid is niet het
EINDE van alle wijsheid. In de
bijbel staat „Vrees voor de Heer
is het BEGIN van alle wijsheid."
BRUSSEL De Britse rege
ring heeft vanmorgen om negen
uur de officiële aanvraag van het
lidmaatschap van de EEG in
Brussel ingediend. Nog vandaag
deed de Ierse regering hetzelfde
terwyl Denemarken liet weten
eveneens deze week het lidmaat
schap te zullen aanvragen.
Enkele jaren geleden sprak presi
dent de Gaulle van Frankrijk zijn veto
uit over een Britse toetreding.
Na een driedaags debat gaf het La
gerhuis gisteravond laat zijn fiat met
488 tegen 62 stemmen. Niettegenstaan-
Lardinois: Tragisch voor Mansholt
de de strikte orders om het party-
standpunt te steunen, stemden 36 La-
bourleden tegen.
Eerder p de avond had het Lagen
huis met 487 tegen 26 stemmen een
motie verworpen, waarin rechtse con
servatieven zich uitspraken tegen toe
treding.
Minister Georges Brown verwachtte dat
deze tweede poging om lid van de EEG
te worden, zeker succes zal hebben. In
de aanvraag zijn geen „indiens'
naren" opgenomen.
De Britse regering verwacht dat
3or de zomervakantie onderhandelingen
/er de procedure kunnen beginnen. Dan
kan ook het eventuele overleg beginnen
over de politieke opbouw van Europa.
Hiervoor hoeft men niet te wachten tot
de economische besprekingen afgesloten
zijn, aldus Brown.
Met klem wees de bewindsman alter
natieve banden met de EEG, zoals een
associatie, van de hand. Dan zou Enge
land alleen maar passagier zijn in een
trein, die door anderen wordt bestuurd.
De Franse regering juicht de Britse
aanvraag toe, zei de minister van voor
lichting, Gorse, gistermiddag nadat het
BRUSSEL Na vier jaar on
derhandelen hebben de Amerika
nen de EEG-voorstellen voor een
wereldgraanakkoord, dat de weg
zou openen voor sanering van de
wereldmarkt voor landbouwpro-
dukten, van de tafel geveegd.
Minister Lardinois (landbouw)
zei gisteren in Brussel dat dit
voor de EEG-commissie en voor
dr. S. L. Mansholt in het bijzonder
„tragisch" is.
Minister Lardinois betreurde het dat
Amerika de Kennedyronde in Genève op
het laatste cgeniblik zo'n wending heeft
gegeven. De Amerikanen zijn nu terug
gekeerd tot een zuiver commerciële be
nadering.
Daarbij wordt van Europa slechts een
akkoord verlangd over maximum- en
minimumprijzen voor tarwe en een EEG-
aandeel in de kosten van de Amerikaan
se voedselhulp aan de arme landen. De
EEG heeft nu geen andere keuze dan
Amerika op dit punt te volgen, aldus de
heer Lardinois.
Nieuw gesprek
triële produkten (met name over het
knelpunt dat de chemische sector en het
Amerikaanse stelsel van de „American
selling price" voor de invoer van che
mische produkten in de VS vormt.)
Daarna hoopt de EEG-commissaris Jean
Rey naar Genève te vliegen voor de
laatste marathonzitting ter afsluiting van
de onderhandelingen in de Kennedyron-
Men heeft de indruk dat Rey „rede
lijk optimistisch" is over de mogelijkhe
den om alsnog tot een compromis in Ge
nève te komen. De onderhandelingen
moeten uiterlijk zondag worden afge-
Mlnlster Lardinois zei, dat het Ameri
kaanse aandringen op een EEG-aandeel
in de voedselhulp slechts een poging
was om de afzet van een deel van de
Amerikaanse graanoverschotten te ver
zekeren op kosten van dc EEG. De Euro
pese gemeenschap zou door directe
schenkingen van graan ruimte moeten
scheppen voor invoer van Amerikaanse
tarwe op de Europese markt, of moeten
betalen voor Amerikaanse graanver-
schepingen naar landen waar honger
BRUSSEL Het Belgische bank-
disconto is vandaag van 4% tot 4%
procent verlaagd. Dit is gisteren te
Brussel bekendgemaakt.
kabinet met president de Gaulle hierover
van gedachten had gewisseld. „Dit Is de
gang van zaken die w(j altijd hebben ge
wenst".
„Frankrijk heeft in het verleden het
Britse isolement te zeer betreurd om zich
niet te verheugen over elke beweging in
tegengestelde richting. Het blijft de vraag
of die beweging voldoende gevorderd is
om de moeilijkheden te doen verdwijnen.
Deze moeilijkheden komen niet voort uit
de wil of de aarzelingen van deze of
gene regering, maar uit de aard van de
dingen".
Het Europese Parlement heeft gisteren
een resolutie aanvaard, waarin het als zijn
overtuiging uitspreekt dat de toetreding
versterkt en dat nieuwe vorderingen
worden gemaakt op de weg naar de po
litieke eenheid van de Europese volke-
De resolutie was ondertekend door alle
fracties, met uitzondering van
gaullisten, hoewel de gaullis Terrenoire
verklaarde dat ook zijn groepering zich
met de inhoud van de resolutie kon
verenigen.
Mevrouw Wilma Soss, pre
sidente van de Federatie van
Vrouwelijke Aandeelhouders te
New York, sprak gisteren op
de jaarlijkse algemene verga
dering van aandeelhouders van
de Communicatie Satelliet Maat
schappij.
Niet alle dames waren het
eens met wat zij. Zeker me
vrouw Evelyn Davis niet, die
daarvan (achter haar rug) op
duidelijke wijze blijk gaf.
Want Doublemint kauwen bevor
dert de spijsvertering, 't Is heerlijk
en zo gezond. Doublemint reinigt
uw tanden en verfrist mond en'
adem. Koop vandaag nog een
pakje - plezier voor twee - en
merk zelf hoe goed Doublemint
u doet.
NPD congres moest
worden afgelast
NEURENBERG Het uiterst
rechtse Duitse nationalistische partij
(NPD) heeft gisteren haar congres in
het Neurenbergse jaarbeursgebouw af
gelast omdat de eigenaars van het ge
bouw het huurcontract met de NPD
hadden geannuleerd op aandringen
van de gemeentelijke overheid, die de
grootste aandeelhoudster van het jaar
beursgebouw is.
Partijleider Von Thadden moest van
uit een auto via een luidsprekersinstak.
latie de deelnemers naar huis sturen.
„Laten wij een democratisch voorbeeld
geven aan de mensen die denken dat
wij niet democratisch zijn", zei Von
Thadden.
Gisteravond werd in Neurenberg
massaal tegen de NPD geprotesteerd.
Burgemeester Ursch'lechter vergeleek
de NPD met de nari's, die Neurenberg
een slechte naam bezorgden.
MEISJE WÜRGT JONGEN
CAMBRDIGE Voor de kinderrech
ter in Cambridge heeft een vrouwe
lijke inspecteur van politie gisteren ge
zegd, dat een 16-jarig meisje de 11-ja-
rige Barry Robin Davidson vorige
maand heeft gewurgd omdat hij haar
uitschold en zij niet kon uitstaan dat
kleine jongetjes haar te na kwamen.
Met vakantie
In Rotterdam werd vorig jaar een
hond met een ketting aan een vuil
nisemmer vastgebonden, waarna het
(onbekend gebleven) echtpaar, dat
zich van het dier wilde ontdoen, snel
wegreed om met vakantie te gaan-
Van jaar tot jaar neemt het aantal
honden en poezen toe, dat met het
oog op de naderende vakantie door
de eigenaar(s) op de een of andere
manier in de steek wordt gelaten.
Zelfs worden de dieren uit rijdende
auto's geworpen!
En dat, terwijl er speciale dieren-
pensions zijn, waar men zijn huisdier
voor de duur van de vakantie tegen
een redelijke vergoeding kan onder
brengen. Ditzelfde is in de meeste ge
vallen ook mogelijk in de dierenasiels,
mits men tijdig plaats bespreekt
Tot elke prijs dient vermeden te
worden dat een hond of poes aan het
zwerven gaat. Want als het dier niet
verongelukt of verhongert, komt het
vaak in handen van een handelaar in
vivisectie-dieren, met als gevolg de
dood in een laboratorium.
Zwolle j. Vos
Amerika—Vietnam (5)
Ook ik wil mijn ongenoegen ken
baar maken over het feit dat zovelen
in ons land Amerika als het zwarte
schaap zien i.v.m. de oorlog in Viet-
Wp vinden het allemaal vreselijk
wat daar gebeurt, maar wie is hier de
schuldige?
Als Noord-Vietnam, gesteund door
China, Zuid-Vietnam (en dus de vrije
wereld) aanvalt om langs deze weg
het communisme over de wereld te
verbreiden, dan moet Amerika een
halt toeroepen en Zuid-Vietnam hel
pen om dat gevaar te keren.
We zouden daarvoor wel eens wat
dankbaarder kunnen zijn. En onze re
gering zou alle demonstraties tegen
GRATIS BOEKJE
Vraag per briefkaart
gratis gezellig boekje
"Rozegour en Maneschijn*.
Vol tips voor uw
slaapkamer. Adresseer aan:
Stichting Kapok-Bureau,
Joh. Vermeerstraat 19,
Amsterdam-Z,
