Paus als
vrede
pelgrim
voor
en oecumene
Drs. R~ Brandseconomisch probleem
gesehorst
Een woord voor vandaag
Geen vrede zonder
oplossing sociaal-
Een psalmpje op
zwarte toetsen
Federatie - plannen
doorzetten
Eenvoudiger
Lutherse
muren
zending moet
doorbreken
enquête is
gewenst
Het heengaan van Jezus Christus betekent ook een heengaan
voor de discipelen. De hemelvaart maakt hen tot apostelen, dat
zÜn „gezondenen". Als Christus tot de Vader gaat, moeten de
apostelen tot de wereld gaan om van Hem te getuigen.
Toch lezen we „Toen keerden zij terug naar Jeruzalem". Dat
was niet onjuist. Let er op dat ze niet naar huis terug keren.
Ze gaan naar Jeruzalem, ze zijn dan al onderweg, hun taak
is begonnen. Maar in Jeruzalem moeten zij wachten op de
komst van de Heilige Geest.
Er wordt wel eens gezegd dat ook wij zo moeten wachten op
de Geest, dat we pas met de boodschap de wereld in moeten
gaan als we een persoonlijke doop met de Heilige Geest heb
ben ontvangen.
Maar wie dat zegt, heeft toch dit verhaal in Handelingen niet
begrepen. Het gaat niet om een onbepaalde tijd, totdat het de
Heilige Geest belieft te komen. Integendeel. Zij weten op
welke dag de Geest zal komen. Zij gaan niet naar Jeruzalem
om in de wachtkamer van de Heilige Geest te gaan zitten
wachten op hun beurt, maar om het aanstaande feest te vieren,
het feest van de eerste vruchten.
En niet de tempel, noch de hogepriester, zal centraal staan in
dat feest. Zij zelf zullen het centrale punt zijn. Zijzelf zullen
in het openbaar aangewezen worden als de eerste vruchten.
Zij zullen daar geen broden offere, maar zichzelf als vrucht
van de tarwekorrel die gestorven en begraven is en is opge
staan tot nieuw leven.
We lezen vandaag: Hebreeën 11:1-7
We lezen morgen: Hebreeën 11:8-19
Reumatische pijnen TOG AL HELPT
Griep
Migraine
Menstruatiepijn
Verkouden
Hoofdpijn
Spit
TOGAL HELPT
TOGAL HELPT
TOGAL HELPT
TOGAL HELPT
TOGAL HELPT
TOGAL HELPT
..Zonnewonder*' bracht
grote opschudding
..Derde geheim" werd
nimmer geopenbaard
WOLVEGA WIL
ZELFSTANDIG
BLIJVEN
(Van een onzer verslaggevers)
WOLVEGA De vrije gereformeer
de kerk alhier heeft definitief besloten
haar zelfstandig bestaan niet op te ge
ven. Er is een beroepingscommissie in
gesteld, die uitdrukkelijk tot opdracht
gekregen heeft, te zoeken naar een pre
dikant die zich kan verenigen met het
zelfstandig bestaan van de gemeente.
Na de terugkeer van ds. D. de Boer
naar de Gereformeerde Kerken zijn ze
ventig van de vierhonderd leden hem
gevolgd. Naar schatting nog eens der
tig plegen ook al te kerken in de gere
formeerde kerk, zodat de gemeente
een kwart van haar leden heeft verlo
ren.
De vrije gereformeerde kerk wordt
nu door allerlei voorgangers gediend.
Zo heeft de vrijgemaakte emeritus-pre
dikant ds. H. D. Doorenbos uit IJssel-
muiden er onlangs belijdenis afgeno
men, terwijl ds. A. van Gent van een
niet bij de bond aangesloten vrije
evangelische gemeente in Emmeloord
laatst het avondmaal bediende.
Het lijstje predikbeurten voor de ko
mende weken bevat onder andere de
namen van voorganger J, van Katwijk
uit Rijsbergen. ds. L. E. Oosterhoff uit
Beverwijk, ds. G. Visee uit Kampen en
mr. W. C. van Zwieten uit Utrecht,
allen vrijgemaakt of ex-vrijgemaakt
REISBUREAU „APELDOORN
Apeldoornselaan 175
Bezuidenhoutseweg 12
DEN HAAG
TEl 070- 600812-8S3500
De vliegreizenspecialisl
Ondertekende
de Open Brief
(Van onze correspondent)
OEGSTGEEST De vrijge
maakte gereformeerde predikant
drs. R. Brands, die twee kerken
dient is door de kerkeraad van de
ene geschorst, terwijl de andere
hem volledig als predikant hand
haaft. De schorsing werd uitge
sproken door de kerkeraad van de
vrijgemaakte kerk van Valken
burg. De kerkeraad van Oegstgeest
wilde niet tot schorsing overgaan.
Oorzaak van de schorsing is de door
hem ondertekende „Open Brief" aan de
Tehuis gemeente van d.s. A. van Ziel te
Gronnigen. Om dezelfde reden werd de
predikant van Amstelveen, ds. B. J. F.
Schoep niet als synodelid op de generale
synode aanvaardt. Ds. Brands is de eerste
predikant die geschorst werd.
De situatie met ds. Brands herinnert
aan de schorsing enkele jaren geleden
van ds. J. van der Schaft door de kerke
raad van Murmerwoude. De kerkeraad
van Oenkerk wilde hem toen ook niet
schorsen. Sindsdien is Oenkerk uit het
jaarboek geheel verdwenen, de kerk van
Oenkerk werd in 1965 opgeheven en ds.
Van der Schaft ging over naar de Gere
formeerde Kerken.
Afgescheiden
Helemaal rustig is de situatie in Oegst
geest overigens niet. Wij deelden deze
week reeds mede dat een ouderling
een diaken van de kerkeraad van Oegst
geest besloten hadden zich af te scheiden.
Zij organiseren nu eigen diensten, zodat
Oegstgeest nu ook twee vrijgemaakte
kerken heeft.
Drs. Brands werd in 1943 predikant te
Gameren, waar hij de vrijmaking mee
maakte. Hij diende achtereenvolgens nog
Gorkum. Bergentheim en sinds 1957
Oegstgeest. In 1959 haalde hij zijn docto
raal examen te Kampen en in 1961 een i
ander aan de Vrije Universiteit. In 1965
en 1966 was hij legerpredikant te Den j
ARNHEM De sociaal-econo
mische ontplooiing van de volke
ren is een wezenlijk onderdeel van
een streven naar wereldvrede.
Een politieke en juridische vre-
desstructuur zal daarom tevens
een sociale en economische vre-
desstructuur moeten omvatten.
Dit zei de minister voor ontwikke
lingshulp, drs. B. J. Udink, vanmorgen
de algemene vergadering van de
Wereld Federalisten Beweging Neder
land.
Hij gaf te verstaan dat" de sociale en
economische ontwikkelingen in de we
reld gedurende de laatste jaren hem
met zorg voor de toekomst vervullen.
De welvaartsverschillen nemen ziender
ogen toe en scheppen daarmee inter
nationale spanningsvelden.
De stagnerende voedselproduktie, de
sterke bevolkingsaanwas, de vermin
derde export-opbrengsten van de ont
wikkelingslanden en hun toenemende
schuldenlast vormen, aldus minister
Udink, hét economische en sociale we
reldprobleem in onze tijd. Steeds drin
gender wordt z.i. dan ook de noodzaak
om deze problemen op te lossen.
Sam en werking
Drs. Udink zei, dat voor een even
wichtige sociale en economische ont
plooiing van de in welvaart achtergeble
ven gebieden een intensieve samenwer
king van arme en rijke landen noodza
kelijk is.
Deze samenwerking zal de tegenstel
ling tussen arme en rijke landen moe
ten omvormen tot een doelgerichte aan
pak van het ontwikkelingsvraagstuk.
Eerste vereiste daarbij is dat de econo
mische groei van de arme landen die
in de geïndustrialiseerde gebieden over
treft. Daarnaast zullen de ontwikkelde
landen meer geld beschikbaar moeten
stellen.
Betere planning
Minister Udink beoogt ook een bete
planning en een systematische aan-
van de ontwikkelingshulp. Behal-
de inspanningen van internationale
organisaties, bij intensieve samen
werking met de ontwikkelingslanden
zijn bilaterale contacten met deze lan
den onmisbaar.
Particulier initiatief en overheid heb
ben daarbij ieder hun eigen taak en
zullen elkaar steeds dienen te stimule
ren.
Staatssecretaris
De voorzitter van de WFBN, drs. C.
van Wijngaarden, zei dat de bewe
ging graag een staatssecretaris voor
ontwapenings-, vredes- en veiligheids
vraagstukken zou zien, verbonden aan
het ministerie van buitenlandse zaken.
Met hetgeen in de regeringsverkla
ring wordt gezegd over een Nationaal
Instituut voor Vredevraagstukken is
de WFBN zeer ingenomen. „Wij zullen
graag een bijdrage tot het vestigen en
werken van een dergelijk instituut le
veren", aldus de heer Van Wijngaar
den.
Organist verdient f 1,21
(Van onze kerkredactie)
UTRECHT Zolang ivij in onze kerken genoegen nemen met
volstrekt onbevoegde organisten, wier enige verdienste is, dat zij thuis
op een harmonium zo aardig bij voorkeur op de zwarte toetsen!
een psalmpje kunnen spelen, en zolang het muzikale gemeentelid niet
door een schandarium zoals nu het geval is maar door een
werkelijk honorarium wordt aangelokt tot het volgen van een kost
bare organistenopleiding, zolang zal in onze kerken het kerklied wel
volledig in het slop blijven zitten.
Aldus dc burgemeester van 's-Gra-1 gens mr. Verplanke is het gemiddeld
vendeel, mr. dr. C. J. Verplanke, in zijn honorarium van de gereformeerde or-
kritiek over de waardering van de or- ganisten nu nog 3,46.
ganLsatie in de Christelijke Gerefnr-1
meerde Kerken.
In het weekblad van de Christelijke
Gereformeerde Kerken, De Wekker,
schrijft hij, dat de organisten in dezei
kerken gemiddeld 1,21 honorarium
per dienst genieten. Ruim dertig pro-j -
cent ontvangt nimmer één cent. Dit hardinxveld: J. W. de Bruu'n te Harder-
bleek vorig jaar uit een enquête van w^;_v<»r Pc^tvüet, Zeeland: C. van
de Gereformeerde Organistenvereni- j de 1 Bosch te Gorkum.
ging, waarvan mr. Verplanke secrela-j GEREF. KERKEN
ris is. Beroepen te Engwierum: W. Jeroense.
Het gevolg van deze „bedroevende" kan. te Oud-Beyerland.
werkelijkheid, aldus mr. Verplanke, is,
dat het Woord dan wel vanaf de GEREF. KERKEN (vrijf.)
kansel door een theologisch geschoolde i Beroepen te Doorn: H. de Jong te
bediend wordt, maar dat op de orgel- Wageningen.
bank de muzikaal geschoolde bedie- Bedankt voor Ommen: J. Nqenhuu te
naar van het antwoord der gemeenteBunschoten.
ontbreekt CHR. GEREF. KERKEN
Bedankt voor 's-Gravendeel: H. W.
1 Eerland te Amersfoort.
(Van onze kerkredactie)
FATIMA Velen vragen zich af,
wat de paus bewogen heeft, om
een bedevaartstocht te maken
naar het Maria-heiligdom Fati-
ma in Portugal, waar volgende
week herdacht wordt, hoe vijf
tig jaar geleden Maria zou z(jn
verschenen aan drie kinderen.
Sommigen zien er een verlaat ge
baar van evenwicht in jegens de
Portugezen, die zich drie jaar
geleden geweldig geërgerd heb
ben, toen de paus een bezoek
bracht aan India, dat kort te vo
ren Goa had bezet.
Anderen menen, dat zijn bezoek
bedoeld kan zijn als een gebaar
van evenwicht naar de conserva
tieve elementen na de jongste
encycliek waarin aspecten van
het kapitalisme werden afge
keurd. Het zou dan een soort
instemming met het Salazarbe-
wind kunnen inhouden.
Dit lijkt al uiterst onwaarschijnlijk,
waar de paus Lissabon opzettelijk
mijdt. Volgens zijn reisschema landt
zijn vliegtuig in de buurt van Fati-
ma en vertrekt de paus onmiddellijk
na afloop van de plechtigheid, zodat
hij in een dag heen en terug is.
Automatisch gaan veler gedachten al
j uit naar een „conservatief" gebaar,
j omdat Fatima immers geldt als een
centrum van Mariaverering.
Toch is het waarschijnlijker, dat de paus
I zijn reis ziet in het kader van zijn
oecumenisch streven. Hij kan er de
protestanten mee willen tonen, hoe
een „gezuiverde Mariaverering"
gestalte krijgt, vooral in de strijd
voor de vrede. Fatima is Lourdes niet.
ONGEREPT
Wie eens de geweldige materialistische
santekraam rond de grot van Lour
des zag, kan er zich slechts over ver
bazen, dat Fatima nog betrekkelijk
zo ongerept is gebleven. Goed, de
bevolking is er verdubbeld (maar
nog niet veel meer dan vijfduizend).
Er zijn zo'n dertig kloosters verrezen
en natuurlijk een reusachtige witte
basiliek.
Maar de kerk heeft een vooruitzien
de blik gehad en direct nadat de bede
vaarten op gang begonnen te komen
praktisch alle grond in de Omgeving
opgekocht, zodat geen soevenierkraam
toegang kreeg.
Het lijkt ook wel, of de Portugese
regering er een beetje aan meewerkt,
om Fatima buiten de toeristenstroom
te houden. Het dorpje ligt 150 kilometer
ten noordoosten van Lissabon en het
naaste station ligt altijd nog 25 kilome
ter weg.
Wie een half uur buiten Fatima in
de Cova da Iria komt, een cirkelvormi
ge bergkom van vijfhonderd meter
doorsnee, kan zich met een beetje fan
tasie nog goed voorstellen, wat de drie
herderskinderen vijftig jaar geleden
meemaakten op dit barre stukje grond.
DAME
Francisco Marto (8), zijn zusje Jacin-
ta (6) en nichtje Lucia dos Santos (9)
werden 13 mei 1917 rond het middag
uur opgeschrikt door een helder licht.
j voor storm brachten zij hun
schapen bijeen, toen zich weer een
lichtflits voordeed. De kinderen zagen
toen volgens hun zeggen een „witte
dame," helderder dan de zon, staan op
op de kruin van een kleine eik. De
dame zei hun, dat zij elke 13e van de
maand terug moesten komen.
Bij volgende ontmoetingen op de der
tiende kondigde de dame een groot
wonder aan bij haar laatste verschij
ning (13 oktober), zodat allen in haar
verschijning en haar boodschap zou
den geloven.
De kerk toonde zich sceptisch. De
politie vermoedde bedrog. Óp 13 au-
:ustus werden de kinderen vastgehou-
len. Maar reeds stroomden 18.000
nieuwsgierigen die dag naar Fatima.
Velen meenden bij de eik een „ontplof
fingsgeluid" te horen, waarbij „iets als
bloemen" uit de hemel vielen, die ech
ter reeds gesmolten waren, voor men
hen kon aanraken.
Op 13 september was de menigte
twee keer zo groot, omdat de kinderen
weer was toegestaan naar de eik teru;
te keren. Men meende nu een grote
lichtende aardbol te zien.
WONDER
De klimax kwam 13 oktober. Zeventig
duizend mensen verdrongen zich op
het veld. Het regende hard, maar
plotseling hield de regen op. Het wol
kendek brak open en de zoi
verscheen.
En toen begon de zon te dansen. Als
een vurige bol draaide ze om zich
zelf. Vervolgens maakte ze een zig
zaggende spiraalbeweging, zodat het
scheen, of ze op de aarde zou vallen.
Dit gehele verschijnsel duurde onge
veer tien minuten.
Daarna zagen de kinderen de „dame
in het wit" weer, samen met engelen,
Jozef en Christus. Zij zou toen ook
haar identiteit aan de kinderen bekend
gemaakt hebben en gevraagd hebben
de wereld te wijden aan haar onbe
vlekte hart.
Spoedig daarop stierven twee van d<
drie zienertjes, Francisco op 4 april
1919 en zijn zusje op 20 februari
beiden aan de griep. Lucia werd door
de bisschop van Leiria naar een carme-
litessenklooster in het noorden van
Portugal gezonden. Daar leeft zij nog
steeds. „Mogelijk" zal zij de aanstaan
de plechtigheden in Fatima bijwonen,
heeft de huidige bisschop gezegd.
verhalen over het zonnewonder
deden bedevaarten op gang komen.
Eerst werkten de autoriteiten ze sterk
tegen. Maar na een langdurig onder
zoek door een commissie van theolo-
verklaarde de bisschop van Leiria
op 13 oktober 1930. dat de verschijnin
gen geloofwaardigheid verdienden. Het
volgend jaar werd Portugal plechtig
aan het onbevlekte hart van Maria toe
gewijd.
De volgende stap was in 1942. toen
paus Pius XII de hele wereld plechtig
toewijdde. De speciale wijding van Ne
derland vond in oktober 1943 plaats.
Vooral paus Pius XII heeft zich beij
verd, om de Fatimadevotie te intensive-
;n. Hij was er sterk van onder de
...druk, dat zijn eigen bisschopswijding
plaats bleek te hebben gevonden op de
dag, waarop de eerste verschijning
was geschied.
VERSLAG
Omstreeks 1927 stelde het overleven
de meisje Lucia (toen 20 jaar) een
verslag op schrift van de gebeurtenis
sen en de openbaringen die de kinde
ren zouden hebben gehad. Het schijnt,
dat zij ze op kerkelijk bevel heeft moe
ten vernietigen, maar enkele" jaren op
nieuw heeft mogen vastleggen in een
reeks brieven aan de bisschop van Lei-
In ieder geval heeft de laatste het
verslag overgedragen aan het Vati-
caan. Pas in 1942 (het zilveren jubi
leum van de verschijningen) deed het
Vaticaan mededeling over de „gehei
men van Fatima."
Het eerste geheim was eigenlijk een
visioen. Maria liet de kinderen de hel
zien, nadat zij hen had opgeroepen te
bidden en te offeren voor de bekering
de zondaars. Het moet een
angstaanjagend beeld zijn geweest. Lu
cia verbond er de conclusie aan, dat
niet moet schromen over de hel
te spreken, omdat Maria haar zelfs
aan kinderen laat zien.
Het tweede geheim betrof de devotie
tot het onbevlekte hart van Maria. Zij
beloofde, dat de eerste wereldoorlog
spoedig zou eindigen. Maar zij spoorde
aan afstand te doen van de zonde, zich
te bekeren en boete te doen.
Als men niet elke dag de rozenkrans
zou bidden, zou twintig jaar later een
nieuw groot conflict in de wereld ko
men. Rusland zou de communistische
revolutie over de hele wereld verbrei
den, nieuwe oorlogen veroorzaken en
de kerk vervolgen.
„Maar als men naar mij luistert, zal
Rusland zich bekeren en zal er vrede
zijn. Zo niet, dan zullen de goeden ge
marteld worden, zal de paus veel lij
den en zullen verschillende naties ver
nietigd worden. Maar uiteindelijk zal
mijn onbevlekt hart toch triomferen
Rusland zal zich bekeren."
PAUS PIUS XII
werd bisschop crp de dag i
de eerste verschijning
In 1949 begon het gerucht de rondt 1
doen over „een derde geheim." Het
merikaanse weekblad Life publicee
een foto van de bisschop van Lei
waarop deze een envelop toont, wa,ei
in zich het derde geheim van Fati*16
zou bevinden. Lucia zou bepaald hf1®1
ben, dat deze brief niet voor 1
mocht worden opengemaakt.
Golven van ongezonde sensatie
ren het gevolg. Van tij-d tot tijd w ,f
beweerd, dat Rome zou hebben be -£
het geheim, gezien zijn grote bi
kenis, voortijdig te openbaren. Duizjr£
den zagen in 1960 de onthulling lg
het geheim tegemoet. Maar het V
caan zweeg en zwijgt nog steeds. eI
langs werd nog bekend gemaakt,
paus Paulus het niet opportuun achfcai
de inhoud van de envelop bekend m
maken.
Waarom? Sommigen vermoeden.
;t „geheim" zo'n onbeduide
boodschap is, dat ze (zeker na
sensatie) de moeite van het bekendi 'E'
ken niet eens waard is.
Anderen menen echter,
boodschap vermoedelijk een huiveri
wekkende profetie over de eind
is. Of zij denken, dat het Vaticaan
blikatie ongewenst vindt, omdat de
houd de oecumenische toenadei j*
schade zou kunnen berokkenen.
VERDEELD
Hoe oordelen moderne rooms-kathoj^
ken over Fatima? Over het
wonder blijven de meningen \Lp
deeld. Feit is, dat niet alleen
hysterische massa, maar ook
tische journalisten en uitgespro c
anti-gelovigen het verschijnsel hl"
ben waargenomen en dat het zjfrc
tot op vijftig kilometer afstand
gezien. Ondanks naarstige poguy
is nog geen natuurwetenschappeli&el
verklaring gevonden.
Maar, zo zeggen moderne rooi
katholieken, of men de verscl,E;
ningen aanvaardt of niet, bela i.
rijker is, dat men de boodscl ta
van Fatima aanvaardt: de
roep tot gebed en boete in
belang van de wereldvrede,
tima is Lourdes niet.
Dat Maria echter een centra"
plaats blijft innemen, is
protestanten een onverteerb ih
zaak.
Beroepingswerk
Gelijk bekend is in de Gereformeer-1
de Kerken onlangs geadviseerd het ho
norarium van de organist op tien gul-1 GEREF. GEMEENTEN
den per dienst te stellen, mits de orga- Bedankt voor Klaaswaal: D. Hakken-
nist aan bepaalde eisen voldoet. Vol-1 burg te Dordrecht.
Meer dan 150 lutherse leiders
van zendingen en jonge kerken
kwamen in Baden, Oostenrijk,
bijeen om de toekomst van de
zending te bepalen. Aan de
hoofdtafel zitten van links naar
rechts, dr. Martin Kretzman, ad
viseur van de Lutherse Wereld
federatie, dr. Sigurd Aske, di
recteur van de lutherse radio-
omroepen, dr. Herbert Scheffer,
adviseur op het gebied van
christelijk onderwijs, ds. Jan
Hallewas uit Zaandam, secreta
ris-generaal André Appel en
bisschop Heinrich Meyer, die
voorstelde om de zending te in
ternationaliseren.
HET WEER IX EUROPA
Frankfort
München
Zürlcta
Innsbrück
Madrid
Mallorca
(Van onze kerkredactie)
BADEN, OOSTENRIJK De
lutherse zending moet geïnterna
tionaliseerd worden. Er is veel
meer samenwerking nodig over de
confessionele muren heen, sprak
deze week de lutherse Commissie
voor Wereldzending van de Lu
therse Wereldfederatie uit. De
uitspraak werd gedaan toen de
commissie vergaderde met onge
veer 150 zendelingen en leiders
van jonge kerken uit Azië en
Afrika. Het was de eerste maal
dat een lutherse bijeenkomst zich
officieel voor interkerkelijke sa
menwerking uitsprak.
De besluiten van deze vergadering
zullen voorgelegd worden aan de zes
leden van de Commissie voor We
reldzending, die ze dan weer moet
voorleggen aan het hoofdbestuur van
de Lutherse Wereldfederatie om tot
een koersverandering te kunnen uit
groeien.
De internationalisatie van de zen
ding werd voorgesteld door een lid
van de commissie, de Duitse bisschop
Heinrich Meyer van Lübeck. Hij had
scherpe kritiek op de visie uit het
verleden dat ieder zendingsgenoot
schap zijn eigen terrein moet hebben.
Vloek
Het i
geen zegen, maar een vloek,
hij, als we het lutherdom expor
teren en van de jonge kerken ver
wachten dat ze volledig in de voet
stappen van onze westerse traditie
gaan.
De internationale vergadering kwam
met algemene stemmen tot de con
clusie dat er steeds meer zal moeten
worden samengewerkt met organisa
ties en kerken die niet tot de lutherse
confessie behoren.
Ook raadt het document de jonge
lutherse kerken op de zendingsvelden
aan om met meer dan één lutherse
zending samen te werken. De zen
dingsorganisaties van vele landen
worden opgeroepen om samen te
werken om de jonge kerken van Azië
en Afrika te helpen.
(Van onze onderwtjsredactie)
UTRECHT De algemene ver
gadering van het Gereformeerd
Schoolverband, gisteren in
Utrecht gehouden, stond geheel in
het teken van de federatie-plan
nen. De standpunten pro en
contra samenwerking met de
beide andere christelijke on
derwijsorganisaties werden met
hartstocht verdedigd, hetgeen re
sulteerde in een vergaande vol
macht voor de Commissie van Uit
voering van GSV „de onderhan
delingen voort te zetten, teneinde
te geraken tot een federatief ver
band".
Voorts werd vanuit de vergadering
met klem aangedrongen op het hou
den van een eenvoudiger opi
niepeiling, omdat naar veler gevoe
len de enquête van GSV niet ge
slaagd is.
In zijn openingswoord besteedde ds.
W. de Graaf na een uitvoerig overzicht
te hebben gegeven van de moderne
theologische inzichten ook ruime aan
dacht aan de verhouding tot de andere
onderwij sorganisaties.
Wij hebben een enquête gehouden,
Spanningen
Volgens het aanvaarde document
heeft het eenzijdige zendingswerk van
één bepaald zendingsgenootschap in
één bepaald gebied sterke spanning
opgeroepen binnen de jonge kerken.
Een aantal westerse vertegenwoor
digers wilden die uitspraak sterk af
zwakken. Maar toen stond ds. Judah
Kiwovele, praeses van de zuidelijke
synode van de Evangelisch Lutherse
Kerk van Tanzania op en zei: „Die
spanningen bestaan wel terdege. Ónze
moeilijkheid is dat we proberen de
scherpe puntjes uit dit stuk weg Ie
vijlen. Het is beter dat we ons laten
steken opdat we de echte problemen
gaan zien."
met een naar mijn gevoel niet bov^F
mate verheugend resultaat, zi
Daardoor kreeg men geen al te duit,
lijk beeld. n
Op grond van dit alles is de
sie van Uitvoering van mening
men moet komen tot een vrij inten:
ve vorm van federatieve samenw
king.
Dit standpunt heeft bij beide orT
nisaties teleurstelling gewekt, om.kl
men daar tot fusie wil overgaan. j
Uitvoerig stond ds. De Graaf stil
het standpunt van met name
Christelijk nationaal schoolonder#*
Op de laatste jaarvergadering heeft
Huls daar duidelijk laten uitkomE'
dat men een sterke voorkeur hf^
voor fusie.
Prof. Waterink
Aan het slot van zijn toespraak «b]
de ds. De Graaf de nagedachtenis
twee overleden voormannen van
GSV de heren Bothof en prof. Wa0i
rink, van wie vooral de laatste
eminente betekenis is geweest v( ej
het gehele terrein van het christe|;"
onderwijs.
Tijdens de hierna volgende bespj^
king van de enquête van GSV wdn
door vier van de vijf sprekers krit >j_
geoefend op de uitslag van de enquêd
die te omslachtig en daardoor niet
delijk zou zijn geweest. Zij vroe
met klem om een nieuwe opiniepeileu
te houden en dan met eenvoudiger
formuleerde vragen en op korte
mijn.
Prof. dr. K. Dijk, die met 1
moed prof. Waterink aan zijn zijg
miste, vroeg zich af waarom bijvoiai
beeld CVO geen aansluiting heeft
zocht bij de Schoolraad. Om 'tot e ig
heid te geraken behoeft n
andere organisaties te stichten,
zei hij.
Hij bleef bij zijn visie dat er
een gereformeerde beschouwing
het onderwijs een taak is.
Ten slotte bepleitte prof. dr. G. W
lenga eveneens een vorm van federatpl
ve samenwerking, omdat zulks
geboden is.
Wegtvijzers
uiterst gedocumenteerd referaat geh(L,
den over de pedagogische uitbouw i
de protestants-christelijke school.
De prot. chr. school moet haar a£
deel in de opvoeding goed beseffen!
bij haar pedagogische uitbouw voof
aandacht besteden aan de vorm
van verantwoordelijkheidsgevoel,
en geweten.
