Beknotte vrijheid voor
Spaanse protestanten
I
Nieuwe Schofield-bijbel
haalt mammoet oplage
5
Sïf
ZATERDAG 6 MEI 1967!
DIEPE TELEURSTELLING NA BLIJDE HOOP
DE Spaanse protestanten krijgen meer vrijheid, er komt een wet die hun rechten erkent, schreven we enige jaren geleden. Het
oorspronkelijke wetsontwerp bood veel mogelijkheden. Maar in de loop der jaren is de balans van omschreven rechten
en plichten weer geheel omgeslagen. Spaanse protestanten zijn ernstig teleurgesteld. Zij zien geen lichte toekomst in het ver
schiet Eerder zien ze donkere wolken samenpakken. Een Spaanse protestant beschrijft de huidige situatie.
(Van een onzer medeiwerkers)
Het invloedrijke Spaanse blad Destino schreef
dezer dagen dat de drie belangrijke wetsont
werpen die aan het parlement zijn voorgelegd
niet bepaald het enthousiasme van volk en pers
hebben wakker geroepen. Het voegde eraan
toe: Het tegendeel is het geval." Een van de
drie wetsontwerpen is voor de protestanten van
bijzonder veel gewicht, omdat daarin hun
(weinige) rechten zullen staan omschreven.
De beide andere betreffen de partij van Franco
en de vertegenwoordiging in het parlement.
De Madrileense dagbladen Ya en Abec hebben al
soortgelijke opmerkingen gemaakt en het dagblad
van Barcelona, El correo Catalan publiceerde een
open brief waarin geëist werd dat de wetsontwerpen
verbeterd worden „want dit is niet wat we verwacht
ten."
Maar van verbetering merkte men niet veel. Het
zogenaamde „Protestanten statuut" had al in de
tweede week van april in het parlement ter sprake
moeten komen. De beide andere ontwerpen zijn al
behandeld, maar het wetsontwerp over de gods
dienstvrijheid kwam pas deze week ter sprake. Er
werden niet minder dan 66 amendementen op in
gediend.
venaf. Vooral de congregationa-
llstlsche gemeenten hebben hier
tegen al geprotesteerd.
gen oprichten als er voldoende liet Spaanse episcopaat kwam in november van het vorig jaar in geheime zitting bijeen om het nieuwe tvets-
lidmaten zijn. Het aantal studen- ontwerp dat godsdienstvrijheid moest geven, te bespreken. Onder leiding van kardinaal Pla y Deniel werden
ten moet bovendien in over- de rechten nog wat ingekrompen en de plichten van de protestanten verzwaard. Dit werd echter niet de enige
eenstemming zijn met de behoef- beknotting van het wetsontwerp. Het kabinet van Franco bracht nog een aantal wijzigingen aan en de Cortes
In artikel 17 en 18 wordt
opleiding mogen ontvangen.
financiële registers moeten bij
houden, die aan het ministerie
van justitie ter inzage moeten
worden gegeven. Kerken mogen
gezonden, waarin gevraagd
wordt het wetsontwerp geheel te
José Cardona, secretaris van herzien. Gehoopt werd dat het
"'^c" de Protestantse Commissie voor parlement zou ingrijpen,
uit het buitenland geen fondsen Rechtszaken> zei terecht: „De P JP
en giften ontvangen, tenzij de die deze wet ons geeft Deze commissie vraagt een
zijn omgekeerd evenredig met wet die de scheiding van kerk
minister toestemming geeft. En
kunnen worden als de besteding
voldoet aan de eisen die de rege
ling stelt.
Predikanten zullen zich moe-
worden opge-
staat garandeert. De Spaanse
protestantse kerken vragen geen
staatserkenning maar godsdienst-
Predikanten die in Barcelona vrijheid voor allen; dat betekent
over burgers van tweede rang en werp als twee druppels water
in sommige aspecten zelfs als lljkt op de welten
van de com-
burgers van derde rang.
munistische staten. Het blad Ac-
Het blad Cuadernos para el di- tion spreekt terecht van de „on-
alogo wond er geen doekjes om, gemakkelijke nieuwe vrijheden
toen het schreef dat dit wetsont- voor Spanje".
laten registreren bij het di- het huidige wetsontwerp dat ook vrijheid om scholen en semi-
rectorium voor godsdienstzaken.
Dat regeringsbureau geeft pre
dikantsvergunningen af aan de
genen die volgens haar in aan-
nog wel verder zal worden afge- naria te stichten. Vorige week
zwakt bespraken, kwamen tot heeft de Spaanse Protestantse
de conclusie dat dit een
merking komen. Dat wil dus zeg- tijdperk inluidt van subtielere
gen dat niet de gemeente maar problemen. Een week later kwa-
Raad deze eis onderstreept.
dit directorium het laatste woord
heeft over de vraag wie wel
wie geen predikant zal zijn.
Concilie
Niet alleen de protestanten,
maar ook vooruitstrevende
rooms-katholieken staken hun te
leurstelling over dit ontwerp
niet onder stoelen of banken.
Het maandblad Cuadernos para
el dialogo schreef in een hoofdar
tikel dat het wetsontwerp te wei
nig rekening houdt met de
uitspraken van het Tweede Vati
caanse Concilie, hoewel de
Spaanse regerine beweert daar
door geïnspireerd te zijn.
Beide bladen klagen dat het
rooms-katholicisme van boven af
■Wordt opgelegd en dat de
rooms-katholieken zelf behan
deld worden als kinderen die al
les moeten verwachten van rege
ringsmaatregelen.
strijd is met de principes van
Vaticanum II, omdat het doet
alsof er buiten protestanten en
Joden helemaal geen andere
niet-roomsen bestaan: „Het
schenkt geen aandacht aan het
groeiend aantal atheïsten, ag
nostici en onverschilligen, die als
burgers het recht, hebben hun
stem te laten horen."
de
5s. José Cardoi
Ie Protestantse Verdedigingscommis
ie. hier in gesprek met een Spaans
ollega, geeft leiding aan het verze
tegen het nieuwe wetsontwerp.
Scholen
men deze predikanten al weer
bijeen om te bespreken wat er
gedaan zou kunnen worden voor
de predikanten, gemeenten en
lidmaten die door deze wet in
moeilijkheden zouden komen.
verwerpt iedere
vorm van staatscontrole op pre
dikanten, kerkelijke financiën en
ledenregisters, bovendien, zegt
zij, willen de kerken vrij ge
meenschap kunnen oefenen met
kerken in het buitenland en
fondsen kunnen ontvangen.
1 (Van onze onderwijsredacteur)
Er zullen alleen protestantse
scholen (zonder subsidie) gesticht
mogen worden als het aantal pro
testantse kinderen dat rechtvaar-
gemeenschappen zich volgens digt.
en dezelfde opzet organise- Kerken zullen alleen theolo-
met sterke leiding van bo- gische scholen en seminaria mo-
Protest
In een laatste punt wordt ge
zegd dat de eis om jaarlijks de
ledenregisters, aan de staat ter
inzage te geven in strijd is met
het geweten en gezien wordt als
De Protestantse Commissie discriminatie. Volgens de com-
voor Rechtszaken heeft de rege- missie spreekt het huidige wets-
ring reeds een uitvoerig rapport ontwerp over protestanten als
Eenheid
Kanteloep
Hel Spaanse protestantisme heeft
in de afgelopen week een krachtig
en moedig „neen" laten horen
tegen het wetsontwerp dat de gods
dienstvrijheid zou regelen. Daar
mee is de strijd om de vrijheid
voor de kerken in een geheel
nieuw stadium gekomen.
Het aantal protestanten in Span
je heeft zieh in de afgelopen dertig
jaar verzevenvoudigd. Waren er in
1936 slechts 5000 belijdende leden,
nu zjjn er 35.000. Maar toch vor
men zy slechts een uiterst kleine
minderheid. Maar deze protestan
ten gedragen zich als een „ovcrwel
digendc minderheid". Hun kracht
ligt niet in hun aantal, maar in
hun getuigenis.
Deze gelovigen, die bun doden
niet of slechts met veel moeite
kunnen begraven, die alle mogelij
ke moeilijkheden moeten overwin
nen om te kunnen trouwen en
soms gedwongen worden in con
cubinaat te leven, die geen scholen
mogen stichten, hebben de zoet-
houtstok van rechten die hen werd
toegestoken afgewezen als zij zich
moeten onderwerpen nan alle mo
gelijke vormen van staatscontrole
1 Dc nieuwe wet brengt in Spanje
niet de. verwachte vrijheid, maa?
is de inzet geworden van een nieu
we stryd. De Spaan«e protestanten
hebben zonder omhaal van woor
den hun mening geuit. Nu komt
het erop aan dat de Spaanse rege
ring overal ter wereld zal opbolser
tegen eenzelfde mening.
De Nederlandse kerken kunner
hun Spaanse geloofsgenoten helpen
door zich zo spoedig mogelijk ach
ter dc Spaanse protestanten te stel
len met een duidelijke uitspraak.
Op die wijze kan de wereldopinie
worden beïnvloed en kan druk
worden uitgeoefend op de Spaanse
reger:--
Op een persconferentie zeiden
de ministers van justitie en van
informatie dat de wet de richtlij
nen van het Vaticaans Concilie
zo moet aanpassen „dat.de privi
leges van de rooms-katholieke
belijdenis beschermd blijven."
De regering moet ook „de politie
ke en godsdienstige eenheid van
do natie beschermen."
Een groeiend aantal rooms-ka
tholieken heeft echter helemaal
geen behoefte aan die bescher
ming. Zij achten het bovendien
een vorm van misleiding als de
nni<*ïpicp eenheid vereenzelvigd
wordt met de godsdienstige. De
'onee theoloog J. M. Gonzales
Ruiz noemde dat „een heden-
H*s>ese Spaanse ketterij".
Opmerkelijk was dat die
persconferentie niet werd bijge
woond door de minister van bui
tenlandse zaken, Castiella. die
het oorspronkelijke ontwerp
••««telde. Dat was geen wonder
want zijn ontwerp is in wezen
"ervaneen door een ontwerp van
Oriol. de minister van justitie
Beide ministers zeiden dat arti
kel 12, dat het recht gaf om ei
gen scholen en sociale instituten
te stichten, geschrapt was door
het kabinet omdat „dat recht vol
doende is vastgelegd in de gewo
ne wetgeving" „Ja", antwoordde
iemand, voor allen die zonder
meer de Spaanse regering steu
nen en rooms-katholiek ziin."
Dat is een stadhouder
Het onderwijsverslag over 1964, dat zojuist is verschenen,
is nu niet bepaald de meest opwindende lectuur. Toch staan
er tussen de dorre opsommingen heel menselijke dingen.
Zo heeft een onderwijzer, wiens naam barmhartig in hfet
verborgen wordt gehouden, de leerlingen van de vijfde klas
die aan zijn zorgen waren toevertrouwd over de figuur van
de stadhouder verteld dat „dat iemand was die het bewind
voerde over een bepaald gebied en bij geldgebrek geld vroeg
en kreeg van zijn gemeenten, die in ruil daarvoor stads
rechten verkregen".
En u moet weten dat een raadpensionaris een raadadviseur
niet pensioen is. Dat kun je zelf wel uit het woord halen,
moet dé onderwijzer zijn leerlingen hebben toegevoegd.
Snel aan de studie
luisterde aandachtig naar alle
kritiek op zijn werk en verzorg
de i
teld wordt over het ontstaan
van het boek en de auteur. Nog
1917 een
Sindsdien altijd wordt verdedigd dat Mo-
(Van onze kerkredactie)
In Amerika is een bijbel in de oude vertaling van koning
Jacobus, de gezel van onze Statenvertaling, verschenen in
een nieuwe oplage van 300.000. En toch rekent de uitgever,
Oxford Press er op dat er spoedig een nieuwe druk zal moe-
ten verschijnen. Maar niet de vertaling is in dit geval be. aIgewraen Qal Iwee OI meer au_
langrijk, maar de kanttekeningen, de registers, de kaarten skieden aankondigde dat er een leurs hct bwk Jesaja hebben ge- SeCtiehOOtd htOnS
en concordantie maken deze bijbel tot de meest geliefde van nieuwe revisie zou komen, werd schreven,
de fundamentalisten. De vijftig jaar oude Schofield-bijbel er aj bij voorbaat geprotesteerd
is grondig gerevideerd en het ziet ernaar uit dat hij begon- ;n de gehele angelsaksische we
reld. Sommigen stelden de kant
zes zelf de Pentateuch geschre
ven heeft. En in een kantteke
ning bij Jesaja 40:1 wordt de idee
Toen de Oxford Press tien jaar afgewezen dat twee of meer i
Uit een publicatie van het Centraal Bureau voor de statis
tiek blijkt dat studenten die op jeugdige leeftijd voor hun
eindexamen slagen (en dus op de middelbare school niet of
hoogstens één keer zijn blijven zitten) betere studieresultaten
halen dan studenten die op oudere leeftijd het vhmo ver
laten.
Het onderzoek, dat zich speciaal bezig hield met de studie
in de economie, bracht verder aan het licht dat studenten die
direct na de middelbare school gingen studeren betere resul
taten behaalden dan zij die een of meer jaren later naar de
universiteit of hogeschool gaan.
een tweede triomftocht.
De Schofieldbijbel werd ook werd hij predikant van een con-
wel de bijbel van de chiliasten gregationalistische gemeente
Het hart van de kanttekenin
gen blijft het chiliasme. Ook de
Verenigingen
jenóemd. Maar niet slechts hun later nam hij op verzoek
heeft hij zijn diensten bewezen, evangelist Moody de leiding op
Terwijl de bijbelgenootschappen zich van de Northfield Bible
bijbels zonder kanttekeningen Training School,
publiceerden, won deze bijbel ve
le miljoenen harten, omdat in
één band niet slechts de bijbel
tekeningen op een lijn met de revisie onderscheidt in de geschie-
bijbeltekst. Anderen vreesden denis zeven bedelingen. De gena
de-bedeling (van kruis tot weder
komst) heet nu de Kerk-bede-
ling. Hier en daar zijn tamelijk
extreme uitlatingen van Scho-
field wat afgezwakt. Zo vindt
men in deze revisie geen scherp
onderscheid meer tussen het Ko
ninkrijk der hemelen en het Ko-
de afgezwakt zou worden.
Het probleem Is, dat de ker
ken eigenlijk niet als kerken
worden erkend. Voor de regering
rijn zii ..erkende verpnigineen"
die net als iedere andere orga
nisatie He ingrepen en controle
van de regering maar moeter
"Hvinden.
Een typisch Spaanse opmer
king was bovendien dat de pro-
•estanten dit ontwerp niet was
'oorgelegd. omdat de wetaever
alleen te maken had met de
'itsDraken van het Vaticaans
Concilie volgens de uitleg var
He naus en hel Spaanse episco
Sommige waarnpmers dachter
-iat Spanje eerst zijn concordaai
met het Vaticaan zou herzier
eer het in een nieuwe wet de
•r,/?sH:or>stvriihpiH zon nmschrij
"en. Maar precies het omeekeer-
'p gebeurt nu Hpt concordaat
'.al worden aaneepast aan de
Heuwe wet. Nu kan dr
Rooms-Katholièke Kerk zegger
Hat zii alleen maar de nieuwe
"eeerinesmaatregpipn prkent ter
"111 ^p roooHno s'-otc zal ree
Ten dat niHii abstat" (de goed-
-purlnto Hpt Vaticaan ver-
•—atren tp hphhpn
tekst, maar ook ontzaglijke rijk
dom aan hulpmateriaal te vin
den is. En velen namen de ster
ke nadruk op het chiliasme op
He koop toe.
Revisie
De commissie heeft de vryheid
genomen niet slechts de kantte
keningen te herzien, maar ook in
Altijd bleef hem bij hoeveel de vertaling zelf een aantal
moeite hij in de beginjaren had volslagen verouderde woorden te n7nkrij'k Gods"
gehad om de bijbel te begrijpen, vervangen door eigentijdse ter-
Hij was het niet eens met de men. ..Replenish the earth" in
bijbelgenootschappen, die alle Genesis 1:28 werd „Fill the
voetnoten en kanttekeningen af- earth" de „publican" uit Lucas
wezen. Hi1 meende dat die juisl 18:11 werd een ..tax collector"
voor een beginnende bijbellezer
Dat de Mammoetwet overal haar voetstappen laat klinken
is uit een eenvoudige advertentie zelfs te horen. In het blad
van het Christelijk gymnasiaal en middelbaar onderwijs
wordt voor een lyceum een ervaren, bevoegd docent Frans
gevraagd, die tevens kan optreden als Sectiehoofd Frans.
Blijkens de annonce houdt de functie onder meer in coördi
natie van de werkzaamheden voor Frans ten aanzien van het
talenpracticum en de invoering van de Mammoetwet (vwo-
havo-mavo).
Technisch museum
Toch waren het hoofdzakelijk
de orthodoxe en fundamentalisti
sche christenen die deze bijbel
aebruikten. Veel is er in de
laatste halve eeuw veranderd
Ook het fundamentalisme is niet
nvgeviïlzigd oebleven De laat
ste jaren werd sterk beseft
Jat velé kanttekeninaen verou
derd waren en de bijbel aan re
visie toe was Nieuwe archeolo-
nische ontdekkingen, veranderde lijk
'nzichten en de resultaten van
de nieuwere bijbelexegese
"nesten verwerkt worden Tien
jaar geleden benoemde de uitge
ver een revisie-commissie, die
nu met haar werk is klaar geko-
een vereiste waren. En niet al
leen voetnoten en aantekenin
gen. maar ook kaarten, een re
gister van eigennamen en inder-
werpen, een eenvoudige concor-
datie en vooral veel verwystek-
sten moest een bijbel hebben om
werkelijk bruikbaar te zijn.
Chronologie
Helpen
In 1902 zette hij zich nan ne'
werk en In 1909 gaf Oxforr!
Press zijn eerste bijbel, die tege-
Schofield dateerde alle bijbel
verhalen volgens de chronologie
van Ussher, die rekende met een
ouderdom van de aarde van 6000
!aar. De nieuwe commissie geeft
in het geheel geen data meer
••oor ->noo ï»ar "oor Christus cn
tussen 1000 en 2000 jaar voor
""hristus alleen maar benaderen-
He data
Ieder bijbelboek kreeg een
uit Hij nieuwe inleiding, waarin iets ver-
Vele kanttekeningen zijn nu
veel ironischer dan voor de re
visie, ze zijn minder dogmatisch
en zeker wetenschappelijker dan
vroeger. Er zijn heel wat ïieuwe
kanttekeningen toegevoegd waar
in allerlei ontdekkingen van de
laatste jaren zijn verwerkt.
Wie vroeger al weinig voelde
voor deze uitgave, zal ook wei
nig voelen voor deze revisie.
Maar een feit is dat deze bijbel
met kanttekeningen in één deel
Huizenden geholpen heeft om de
Schrift beter te verstaan, zij hel
dan soms in een bepaalde zin.
En dat zal deze gerevideerde uit
gave blijven doen.
Aan de Technische Hogeschool te Delft wordt van ver
scheidene zijden geijverd om te komen tot een technisch mu
seum, iets wat ons land nog niet kent in die vorm. In 1964
is reeds een commissie ingesteld die een dergelijk museum
moest voorbereiden, in 1965 bracht de werkgroep een rap
port uit, waarin het heet dat het Nederlandse volk meer en
meer vertrouwd moet worden gemaakt met de gedachte dat
de technische ontwikkeling noodzakelijk is om een redelijke
levensstandaard te behouden, met volledig begrip voor de
noodzaak van een vergroting van de culturele standaard".
JuDiter verdwijnt
En nog even een stukje techniek, maar dan niet uit de mu
seumsfeer, maar uiterst modern: Een natuurkundige van
de universiteit van Princeton heeft uitgerekend dat de pla
neet Jupiter langzaam ineenschrompelt. Dat houdt verband
met de geweldige hoeveelheid energie die Jupiter uitstraalt,
namelijk iedere seconde evenveel als een waterstofbom van
duizend megaton.
Engel Angel-
Registers
De Spaanse protestanten zijn
niet bijzonder optimistisch
gestemd. En ze hebben daar alle
reden voor. Zo wordt bijvoor
beeld geëist dat >lk godsdiensti-
De Schofield-bijbel dankt zijr
naam aan de in 1843 in Michi
gan geboren Cyrus I Schofield
Hii had rechten gestudeerd en
liet zich in Kansas als advocaal
'nschriiven Maar een drastische
Hekcri-^cprvo-ine veranderde zijr
'even. De bijbel werd voor
Hem een levend boek. dat hij
wel haast dag en nacht bestu
deerde. Door singuliere gaven
IK GAF
EEN
BEDELAAR
EEN
BIJBEL
DIE HAD
HU
y IMMERS.
NODIG
WEET U, WAT
DE VENT
ERMEE DEED
HU A.
HEM
OP!
