Thijs Booy: onze monarchie
duldt geen slechte vorst
Donker: Ik werd
correct behandeld
Morgen is alles anders Onze tijd in 230 pagina 'sI
Na Oranje de
Uitgewezen KLMer terug
KONSTANTIJN
TOEGEJUICHT
Weer aardschok
in Limburg
MINISTER BEERNINK:
Geert tegenstander van
vernieuwing kiesstelsel
Koninginnedag en 1 mei-viering
Herrieschoppers dwingen
politie tot felle aktie
Zo maakt u in een wip een vurrukkulluk toetje
7
DINSDAG 2 MEI 196?
(Van een onzer redacteuren)
PELDOORN Thijs Booy 99
particulier secretaris van ko
ningin Wilhelmina tot aan haar
dood is een produktief schrij
ver. In de vijftiger jaren waren het
vooral zijn boeken over kerkelijke
vernieuwing die de aandacht trok
ken, sinds 1962 verschenen Het is
«til op het Loo en De Levensavond
van koningin Wilhelmina. Nu
komt dezer dagen Morgen zal alles
anders zijn. Een boek over de toe
komst van Nederland.
Thijs Booy haalt nogal wat over
hoop. Als we de onderwerpen al
leen maar even met een trefwoord
aanduiden, dan geeft dat een in
druk van de actualiteit, maar te
vens van de immense taak die
Booy op zich heeft genomen: mo
narchie, generaties, concilie, image,
D"66, leefbaarheid, kerkelijke een
heid, oecumene, verzuiling, provo,
publiciteit, vrije tijd. We zouden
nog even door kunnen gaan.
De schrijver zegt zelf in zijn voor
woord: „Voor zover ik weet, is er in
de laatste tijden geen geschrift versche
nen, dat probeert de problematiek van
onze nationale toekomst in al haar
hoofdfacetten aan de orde te stellen.
Geen boek dat de totaliteit in het vi-
KLM-er Donker vertelde open
hartig en zonder rancune over
zijn niet zo prettige belevenis
sen in Moskou.
WAARHEEN?
En even verder: „Wellicht overbodig
te zeggen, dat men zo'n boek niet kan
schrijven zonder het risico te lopen
dat men commentarieert: de man haalt
veel te veel overhoop, als hij zich nu
eens wat beperking had opgelegd. En:
wilt u nu echt eens een rijke collectie
oppervlakkigheden bijeen zien, neemt
u dan dit boek ter hand. Ik geef het
eventuele schrijvers van zulke reacties
te doen om over het onderhavige the
ma een boek te schrijven, dat niemand
tot die verzuchtingen zou brengen."
Het staat Booy voor ogen, dat dit
werk een leidraad is bij een gesprek
over het onderwerp: waar gaan we
naar toe.
NOTEDOP
Morgen zal alles anders zijn, is onge
twijfeld een ontspannen geschreven, in
teressant boek voor degene, die de pro
blemen nu eens in een notedop met en
kele woorden uit de doeken gedaan
wil zien. Ook voor de lezer, die alle
actuele kwesties van onze tijd op een
rijtje naast elkaar wil zien en denkt,
dat het nu gemakkelijker is om een
conclusie te trekken, om de rode draad
te zien die verleden, heden en toe
komst bepaalt.
Booy komt niet tot opwindende
uitspraken. Dat is zijn bedoeling ook
niet. Hij laat zijn gedachten de vrije
loop en filosofeert wat over onze sa
menleving. Een enkele maal waagt hij
zich aan een toekomstvoorspelling.
Zijn taal is gemakkelijk te begrijpen.
Maar juist door dat losjes voor zich
heen denken verbindt hij wel eens aan
toevallige gedachten conclusies, die
geen hout snijden. Als hij het heeft
over de botsing der generaties, haalt
hij de uitspraak van een jong meisje
over de in de laatste oorlog gevallenen
aan als symptomatisch voor een be
paald deel onzer jeugd: „Ach, die ge
vallenen zijn nu echt allemaal botjes,
waar maakt men zich druk over."
NIET DOEN
Booy zou het de jongeren die zo den
ken, willen toeschreeuwen, dat hij. er
anders over denkt. Anderzijds zou
Booy toegeschreeuwd moeten worden,
dat deze uitspraak niet representatief
is voor een deel van een generatie. De
jeugd heeft juist gehoord van de
verschrikking, en wil dat nooit meer.
In alle generaties zullen er mensen ge
weest zijn, die zo denken, maar laten
we hen toch niet citeren als we
bepaalde generatie doorlichten
„Op onze generatie," zegt Thijs
Booy, „volgt het geslacht, dat nooit
colonne werklozen voor een stem
pellokaal zag, maar alleen hoorde van
een tekort aan werkkrachten; dat bij
honger alleen aan India en dit genre
landen denkt, nooit zelf met een knor
rende maag naar bed ging, dat nooit
luchtalarm hoorde, nooit illegale kran
ten las, geen gevallenen uit zijn kring
uitleidde, alleen verkeersslachtoffers
m een ziekte bezwekenen.
SCHIPHOL De door Rusland uit
gewezen stationmanager van de KLM
te Moskou, L. C. T. Donker (41) is
gisteren in Nederland aangekomen.
Zijn vrouw en belde kinderen zullen
hem over enkele dagen volgen. De
heer Donker vertelde bij aankomst te
gen journalisten dat hij tijdens zijn
arrest van bijna 2 dagen uiterst cor
rect is behandeld en dat hij
drie-en-een-half-jaar met plezier in
Rusland gestationeerd is geweest.
,,Ik kan mijzelf nu wel een soort
speelbal noemen, doch laten we nuch
ter blijven. Ik betreur het gebeurde
zeer, maar ook ik neem aan dat het
een tegenmaatregel was voor de uitwip
zing van Glukhov uit Nederland, z<
zei hij.
kein. Wanneer Oranje uitsterft moet
er een republiek komen. Nederland en
Oranje vormen al vier eeuwen een
span. Hun vertrek zou betekenen, dat
Nederland van zichzelf vervreemdt.
GOUDEN KOETS
De schrijver gaat nog uitgebreid in
op het koningschap in onze tijd, op de
pracht, en praal rondom het vorste
lijk huis: „Koos Vorrink zei vlak na
de oorlog: Die gouden koets moet hele
maal niet weg. De gewone man
naar het sprookje kijken en dan zal
hij het hebben ook."
Je kunt geen koning hebben die in
een flatgebouw woont Het kan goedko
per? Aoh, een president geeft zijn be
zoekers ook geen uitsmijters met boe
renjongen." zegt Thijs Booy.
Hij wil af van het sacrale van d<
monarchie: „Door Gods genade hebben
wij de Oranjes, maar de koning is
geen gezalfde, staat niet ergens tussen
God en de mensen. Ons koningschap
van deze wereld en alleen van deze
wereld. Door de dynastie in gewijd
licht te zien, maakt men haar opereren
zeer moeilijk, vooral in deze tijd.'
Het zou te ver voeren alles aan te
halen wat Booy in zijn boek signa
leert. Een aanzienlijk hoofdstuk is ge
wijd aan de kerkelijke ontwikkeling,
Booy pleit voor een federatie tussen
hervormde en gereformeerden, als dit
het begin kan zijn van nauwer samen
gaan. (Ook als het bij dat begin blijft),
(Vervolg van pagina 1)
Alle beperkingen voor reizen naar
het buitenland door Grieken zijn opge-
Het nieuwe bewind heeft opdracht
gegeven, landbouwgronden te verdelen
onder boeren, die geen land hebben.
Alle arbeiders krijgen een extra be
loning ter gelegenheid van het paas-
De pensioenen van boeren worden
met 70 procent verhoogd. Ook is een
prijsstop afgekondigd.
VN-secretaris-generaal Oe Thant
heeft op verzoek van Rusland een be
roep op de Griekse regering gedaan
ter wille van de linkse politici die ge
vangen worden gehouden.
Tot de vele arrestanten behoort de
Britse vrouw van de Griekse commu
nist Ambitielos, die in 1963 door tus
senkomst van koningin Frederika was
vrijgelaten. Hij zit nu ook weer gevan
gen.
De Griekse componist Theodorakis
(..Zorba de Griek") heeft laten weten
dat een verzetsbeweging wordt georga
niseerd tegen de kroon en het militaire
regime.
De communistisch georiënteerde
EDA-partij is officieel verboden. De
leider, de 83-jarige Passalidis. staat on
der bewaking.
In verschillende landen is opnieuw
tegen de staatsgreep gedemonstreerd.
In Londen drongen demonstranten de
Griekse ambassade binnen. Er werden
tientallen arrestaties verricht
De heer Donker zei het persoonlijk
de Russische autoriteiten niet kwalijk
te nemen. „Ik realiseer mij dat hier
sprake is van een normale procedure.
Dat het juist mij trof, komt omdat
onze hoofdvertegenwoordiger zelf toe
vallig in Nederland was".
Zijn aanhouding op straat had vol
gens hem niet veel opzien gebaard.
Het gebeurde vlak buiten een theater
waar hij kaartjes had gekocht. Twee
rechercheurs vroegen of hij Donker
was en op zijn bevestigend antwoord
verzocht men hem mee te gaan, het
geen hij zonder tegenstribbelen deed.
Toen hij zaterdag werd vrijgelaten,
deed de directeur van het huis van
bewaring hem zelf tot aan de deur
uitgeleide. „U bent weer vrij om aan
het werk te gaan", zei deze. Het
KLM-autootje, waarin Donker de
kaartjes had gehaald, stond keurig
>or hem klaar.
Gevraagd of tijdens het verhoor het
woord spionage is gevallen, antwoord
de de KLM-vertegenwoordiger ontken
nend. „Ik ben ondervraagd over de
contacten die ik met buitenlanders on
derhield, dat is alles", aldus de heer
Donker.
„SAAI"
Ik schrijf dit niet neer met in het
achterhoofd: veel gemist jongelui. Ik
was graag wat later geboren, ik had
n meerderjarigheidsfeest ge
had, ik werd nu 21 in een cel en
schreef toen een afscheidsbrief aan
mijn ouders. En ais men mij voor de
zoveelste keer zegt: wat een levensver
rijking in de jonge jaren zulke ontzag
lijke gebeurtenissen te hebben meege
maakt dan denk ik: stik. Ik had liever
een doodsaaie jongemensentijd gehad."
Uiteraard is een belangrijk deel van
het boek gewijd aan de monarchie en
de betekenis van de Oranjes voor ons
land. Dat is het beste deel
boek, al doet het wat vreemd aan dat
uitgerekend de oud-secretaris
ningin Wilhelmina nog eens de hele
discussie van de laatste jaren uit
kauwt.
Hij doet het ongetwijfeld met de goe
de intentie een pleitbezorger te zijn,
maar veel van wat hij zegt, kan ge
makkelijk weer omgebogen worden tot)
een hernieuwde discussie over het ko
ningshuis.
Toch staan er leuke dingen in. Over
de pers: „Een dynastie is ten dode op
geschreven als de journalisten over
haar zwijgen en de persfotografen bij
het bericht van een vorstelijk bezoek
denken: wij hebben wel wat beters te
doen. De pers mag voor vorsten vaak
hinderlijk zijn, als die niet meer op
komt dagen is de vorst gauw burger.
Het is dc vraag of alle hoven zich dit
scherp realiseren. Voor een vorsten
huis is het het allerslechtste, wanneer
het onverschillig wordt gadegeslagen.
OPVOLGING
Thijs Booy: „Maar goed, wij moeten
de oude regels omtrent erfopvolging
doorbraken, wil de gekroonde democra
tie een dageraad hebben. De constitu
tie moet in die zin gewijzigd worden,
dat wij, om het heel duidelijk te zeg
gen, iemand kunnen afkeuren voor he
koningschap. Als eerste erfgenaam van
de kroon Willem, alles in zich heeft
om Willem V een figuur te laten wor
den die nog niet zo slap was. en
tweede erfgenaam Hendrik de talenten
wel heeft die het koningschap vraagt,
dan moeten we van Willem afkunnen."
Koningin Wilhelmina zei eens: „In
de beslissende tijd van mijn regering
had ik niets aan prestaties van voorou
ders. Het kwam er op aan wat ik waard
was. Had ik toen gefaald dan was ik
niet te redden geweest door de daden
van De Zwijger en de Koning-Stad
houder."
i Booy noemt zich een Oranje-republi-
GROOT BOEK
Nog even dit: „Morgen zal alles an
ders zijn roert in kort bestek veel pro
blemen aan, die al vele malen zijn be
handeld door deskundigen. Alleen
die specialisten hebben geen monster
achtig groot boek uitgegeven waarin
zij alleen een plaatsje kregen. Booy
doet het in 230 pagina's- Die taak is
hem te zwaar geworden.
We kunnen zijn jongste werk dan
ook alleen maar zien als de persoon
lijke gedachten van Thijs Booy over
onze tijd. Weliswaar amusant om
lezen, maar geen inleiding tot een
gesprek, zelfs niet voor de grote massa
van ons volk, die misschien weinig
over deze dingen nagedacht hebben.
Morgen zal alles anders zijn,
Thijs Booy. Uitgave Ten Have, Am
sterdam. (Carillon-paperbackreeks,
230 blz. 11,90).
VALKENBURG Gisteravond
omstreeks negen uur werden in het
zuiden van Limburg, en voornamelijk
in Valkenburg een korte, hevige en
een kleinere aardschok gevoeld.
In vier dagen tijd zijn nu vier
aardschokken door de seismograaf van
het geologisch bureau voor het mijnge-
bied te Heerlen geregistreerd.
Volgens dr. W. Kimpe, directeur van
dit bureau, werden reeds de hele win
ter in toenemende mate kleinere en
hevigere schokken geregistreerd. De
oorzaak daarvan is hem nog niet duide
lijk. Dr. Kimpe noemde de bevingen
„zeer ondiep".
(Van onze parlementsredactie)
APELDOORN Het is een mis
vatting dat ik tegenstander ben
van staatkundige vernieuwingen.
Mijn woorden, tijdens de verkie
zingscampagne hierover zijn ver-
Jongeren op weg naar de binnenstad
Een charge van de politie op de Dam.
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM De viering van!
de verjaardag van Koningin Juliana
en het 1 mei-feest op dezelfde dag isj
gisteren niet in volmaakte harmonie!
verlopen, 's Morgens al begonnen, be- i
reikte de spanning in de namiddag,
een climax, met het gevolg dat poli-
tie en marechaussee op de Dam hard
handig moesten optreden en de om
geving van het Nationaal monument
met de gummiknuppel moesten
schoonvegen. In totaal werden 33 ar
restaties verricht. De GGD is echter
geen enkele maal opgeroepen waar-
De relletjes begonnen na de traditi
onele 1 mei-optocht, 's middags,
waaraan een kleine vierduizend
mensen deelnamen. Hoewel de op
tocht zelf ordelijk verliep (dankzij
een door de leiding goed georga
niseerde eigen ordedienst), kwam het
op de Dam tegen vijf uur tot ernsti
ge ongeregeldheden. Een deel van de
demonstranten, kennelijk op een rel
belust, trok naar het monument en
probeerde daarop een rode vlag te
planten. De mobiele eenheid van de
politie wist het echter te voorkomen,
Zonder harde klappen ging het. even
wel niet. Omdat de menigte her
rieschoppers nauwelijks aanstalten
maakte de bevelen op te volgen,
moest van de wapenstok gebruik
worden gemaakt.
Terzelfder tijd trok eer. andere
groep demonstranten naar het Griekse
consulaat en het Rokin om daar de
Griekse vlag neer te halen. Ook hier
was de mobiele eenheid net op tijd om
in te grijpen.
Onschuldigen
Na deze snelle actie bleef het echter
op de Dam nog tot half zeven on
rustig. Toen de omgeving van het mo
nument was schoongeveegd, verscholen
de herrieschoppers, het waren er enke
le honderden, zich tussen de feest-
kraampjes op het midden Damterrein.
waar ze uiteraard moeilijker waren te
verspreiden. Niet te voorkomen was.
dat bij de actie hier ook onschuldigen
klappen opliepen.
Onder hen was ook de acteur Henk
Molenberg, die van een repetitie op
weg naar huis was.
Overigens trad niet alleen de politie
op. Ook de herrieschoppers zelf traden
op en bekogelden de politie met ste
nen. Een ander slachtoffer was de
I penningmeester van provo Amsterdam,
Hugo Willems, die bij een rel op het
Spui was betrokken en die bij zijn
vlucht voor twee motorrijders tegen
een boom opliep en daar werd klem
gereden.
Afgelast
Tot laat in de avond is de sfeer
de hoofstad gespannen geweest.
Omstreeks elf uur deden zich opnieuw
ernstige ongeregeldheden in het cen
trum van de hoofdstad voor en wel op
De Dam, het Damrak, de Kalverstraat,
de N.Z. Voorburgwal en het Spui. En
kele jongens probeerden het gebouw
van De Telegraaf binnen te dringen.
Maar de mobiele eenheid greep weer
snel in.
Bij het Lieverdje stookte men
de gebruikelijke vuurtjes. Maar ook
hier maakte de politie snel een eind.
De politie voerde herhaaldelijk char
ges uit en deelde, wat zij noemde rake
klappen uit. Nog vijf jongens werden
opgepakt, waardoor het totaal aantal
arrestanten opliep tot 33.
Het gevolg van dit alles was, dat dc
fakkeloptocht tot besluit van de
mei-viering, waarvoor toestemming
was verleend, niet kon doorgaan. Ook
de taptoe yan de politiebapel, die op
De Dam zou worden gehouden kon
niet doorgaan.
Tot in de nacht waren nog duizen
den op straat, kennelijk in afwach
ting van nieuwe rellen.
De politiemacht bleek echter groot
genoeg te zijn om de herrieschoppers
rustig te houden.
Haarlem
In Haarlem had de politie het giste
ren tussen tien uur 's avonds en half
een 's nachts druk met honderden jon
geren, die tot baldadigheden overgln-
keerd uitgelegd. Aan onbezonnen
verandering of vernieuwing om da
vernieuwing heb ik geen behoefte.
Veranderingen die een verbete
ring inhouden ook in het kies
stelsel zijn mij echter vanzelf
sprekend van harte welkom-
Dit heeft de minister van binnen
landse zaken, mr. H. K. J. Beernlnk,
gezegd op de Algemene Vergadering
van de CHU in Apeldoorn. De be
windsman zei dat hij liever fractielei-
de CHU was gebleven maar
gegeven moment meende da
verantwoordelijkheid van het mi
nistersambt dat hem werd aangeboden
niet te mogen afwijzen.
CH-fractieleider J. Mellema betoog
de, dat de regering naar zijn mening
uiterst voorzichtig moet zijn de werk
gelegenheid te sterk aan de budgettai
re grenzen te binden.
De CH-fractie heeft de afgelopen ja
ren steeds aangedrongen op een voor
zichtiger financieel beleid. Maar zij
heeft daar altijd op laten volgen dat
de werkgelegenheid daarbij niet in da
knel mag komen.
Op dat standpunt staan we nog, al
dus de heer Mellema.
Hij sprak de hoop uit dat spoedig
een derde CH-staatssecretaris in het
kabinet-De Jong zal worden benoemd.
De heer Mellema noemde het van
het grootste belang dat de Unie posi
tief meewerkt en meedenkt aan da
discussie over de partij vernieuwing.
Deze gesprekken moeten naar zijn
mening in een rustige sfeer gevoerd
kunnen worden. Hij achtte het daarom
van het grootste belang dat het kabi
net-De Jong vier jaar kan aanblijven.
De heer Mellema achtte het voor de
image van de CHU nodig dat het in da
Unie tot een duidelijke besluitvorming
komt. „Men verwijt ons nog te vtel
vaagheid en het innemen van een
standpunt als andere partijen dat
reeds gedaan hebben", aldus de heer
Mellema.
We zullen oog moeten hebben voor
de toekomst; remmende behoudzucht
los moeten laten en ons bewust moe
ten zijn van de dynamische tijd waar
in we leven, zo zei de CH-fractielei-
„Arrestatie Hans
Metz onrechtmatig"
AMSTERDAM Het comité voor da
verdediging van de slachtoffers van de
klasse-justitie heeft mede namens on
geveer 200 personen een brief aan de
minister van justitie gezonden. Hierin
staat dat het comité de arrestatie van
Hans Metz onrechtmatig vindt
Hans Metz werd op 6 april gearres
teerd voor zijn aandeel in het provo
blad „God, Nederland en Oranje". In
dit blad stonden tekeningen die beledi
gend werden geacht voor de Koningin*
Ondertekenaars van de brief zijn
om.: Peter Schat Ed Hoornik, J. Ih
Donner, Louis Andriessen, Henk de By,
Renate Rubenstein, Rinus Ferdinandus-
se. Ton Regtien, Jan Blok, Simon Vin
kenoog, Roel van Duyn, Irene van da
Wetering, P. Eickenboom, W. Oskam,
Th. Wiering, Luud Schimmelpenninek,
O. Boetes en B. Opland.
grote groepen trok men door de stad,
het verkeer belemmerend. Op de Grota
Markt roofde men de gemeentevlag,
die in vlammen opging. Hier draaiden
de jongens de brandkraan open, zo een
grote fontein veroorzakend. Ook duw
de men nog een auto in het water.
