HOE ZAL DE BABY
GAAN HETEN?
Soestdijkmiddelpunt
van nationale vreugde
Stamboom
Huis van
Oranje
Vivat Oranje, cle vlag in top
In speciaal jacquet
Vraag na spannende dagen in 1938:
BAARN Toen in 1938 aan de spanning een einde was gekomen en
we wisten dat op Soestdijk een baby was geboren, volgde er een
nieuwe spanning. Hoe zou het kind gaan heten?
In begin januari waagden tal van kranten zich al aan voorspellingen.
Was het een zoon, dan zou de naam Willem zgn, een dochter zou d®
naam Wilhelmina krijgen.
Op 1 februari 1938 vertelde een ochtendblad uit „betrouwbare bron"
te hebben vernomen, dat de baby van prinses Juliana zou worden
vernoemd naar overgrootmoeder Emma en grootmoeder Wilhel
mina. Hoe onbetrouwbaar die betrouwbare bron overigens was,
bleek enkele uren later, toen prins Bernhard bij de officiële ge
boorte-aangifte op paleis Soestdijk de ambtenaar van de burgelijke
stand meedeelde dat zijn dochter de namen Beatrix Wilhelmina
Armgard zou dragen.
Geluk
De eerste naam Beatrix „zij die geluk schenkt" was voor het
Nederlandse volk een volkomen verrassing- Men kon hem in het
geslachtsregister van het Huis van Oranje-Nassau moeilijk terug
vinden. De redacties „doken" in de geschiedenis, en enkele dagen
later wist een dagblad te vertellen, dat de naam Beatrix in het
Huis van Nassau toch al eens was voorgekomen. De moeder van
graaf Rupert van Laurenburg, die de burcht Nassau bouwde en
wiens zoon in 1160 voor het eerst de naam Nassau aannam, heette
ook Beatrix.
Een rooms-katholiek dagblad deed het anders. Het bestudeerde de
Heiligenkalender en vond onder de 29ste juli de heilige Beatrix,
Een Romeinse maagd, die in het jaar 304 bij de Christenvervolgin
gen onder keizer Diocletiaan ter dood werd gebracht nadat zij eerst
haar beide broers had zien sterven.
ENGELBERT I (circa 1380—
1442) was de eerste Nassauer
die in relatie kwam te staan
met de Nederlanden. Door
zijn huwelijk met Johanna
van Polanen, erfdochter van
Breda en de Lekgingen rijke
bezittingen van de familie
Van Duvenvoorde over naar
het Huis van de graven van
Nassau, o.a. domeinen en heer
lijkheden in Holland en Bra
bant.
Met kleinzoon Engelbert II
(14511504) begint de eigen
lijke Nederlandse tak der Nas-
saus. De laatste drie jaren van
zijn leven bestuurde hij in
naam van Filips de Schone al
le Nederlandse gewesten. Zijn
broer, JanV (1455—1516) was
de vader van Willem de Rijke
(1487—1559), die in 1531
trouwde met Juliana van Stol
berg.
Willem de Rijke is de ge
meenschappelijke stamvader
van Nassauers en Oranjes. Met
hem openen wij daarom het
genealogisch overzicht in onze
tekening van de stamboom der
Oranjes (midden-boven).
Het lint van opvolging naar
links volgend, zien wij in de
mannelijke lijn: prins Wil
lem I, Frederik Hendrik, Wil
lem II en Willem UI, de stad
houder-koning met wie deze
tak uitsterft.
Dat alle nadien geboren tel
gen uit de vrouwelijke lijn
toch afstammelingen zijn van
Willem de Zwijger, is te dan
ken aan de verbintenis van
Jan de Oude's kleinzoon Wil
lem Frederik (zie geheel
rechts-midden) met Albertina
Agnes (geheel links), dochter
van Frederik Hendrik en
Amalia van Solms.
Na de dood van Willem III
m 1702 nam Johan Willem
Friso, stadhouder van Fries
land, de titel van het prins
dom Oranje over. Als eerste
werd hij: Prins van Oranje-
Nassau.
Deze verbinding van beide
Huizen is zichtbaar gebleven
in het blazoen; in het eerste
en vierde kwartier de klim
mende Nassause leeuw en in
de twee andere kwartieren de
iachthoorn van de Oranjes.
Voor de jongste telg is het
wapen gelijk aan dat van prin
ses Beatrixmet uitzondering
van het hartschild (in het mid
den over de vier kwartieren)
dat niet de roos van Lippe-
Biesterfeld maar het kasteel
van Amsberg draagt.
Maar als prinses Beatrix geroepen wordt haar moeder op te volgen behoeft zij
zich geenszins koningin Beatrix te gaan noemen. Het is helemaal niet on
mogelijk, dat zij dan de naam kiest Wilhelmina II.
Immers koningin Wilhelmina werd als meisje Paulientje genoemd, by haar
derde naam, want voluit heette zij Wilhelmina Helena Paulina Maria.
Sinds Willem I in 1813 soeverein vorst der Nederlanden werd, kregen alle
prinsen van Oranje, niet alleen de troonopvolgers maar ook hun broers, als
eerste naam Willem.
Natuurlijk werden zij niet allen Willem genoemd. De broer van koning Willem
II, Willem Frederik Karei heette in de wandeling prins Frederik. En de twee
broers van koning Willem III, Willem Alexander Frederik Constantijn Nico-
laas Michiel en Willem Frederik Hendrik, werden resp. prins Alexander en
prins Hendrik.
Traditie
i de geboorte van prinses Beatrix komt binnen op de
n- °-t hoofdkantoor: toen het summum van razend
snelle berichtgeving.
BAARN Zo ging dat op die
31ste januari 1938 kanonnen
daverden, sirenes loeiden en van
vrijwel alle kerken beierden de
klokken. En meteen was heel Ne
derland op straat. In de grote ste
den stond het openbare leven zelfs
een ogenblik helemaal stil. Kan
toor- en winkelpersoneel renden
naar buiten om feest te vieren of
hingen uit de ramen om naar de
feestvierenden te kijken.
Overal werden vlaggen uitgestoken
en iedereen tooide zich met oranje. Als
uit het niet verschenen harmonicaspe
lers en straatorkestjes die non-stop va
derlandse liederen speelden. Versie
ringen, die al weken gereed lagen, wer
den haastig aan huizen en gebouwen
aangebracht. Het oranje bloesemde
van de gevels, schreef een journalist
Van Ypenburg stegen sportvliegtui
gen op voor het verspreiden van strooi
biljetten met als tekst: „Vivat Oranj.
de vlag in top, d'Oranjezon stijgt str
lend op".
MIDDELPUNT
Het middelpunt van de vreug.
werd Soestdijk. Reeds lang voord;
het middaguur was aangebroken wt
er uit alle streken een uittocht nar
het Witte Paleis. Men kwam per trei'
per auto en zelfs per fiets. Om kwa
voor tien moest de weg langs het p
leis al voor het verkeer worden a
gesloten.
De agenten, die de handen vol ha.
den aan enthousiaste automobilist,
en bovendien nog de nieuwsgierighe
van een enkele onwetende moesten b
vredigen, volstonden met de opmc
king: Prinses, doorrijden
Op het station van Baarn schreeu'
den opgetogen inwoners de uit pass
rende treinen hangende reizigers h
nieuws toe.
Door de straten van Baarn trokkt
drie trompetschallende herauten i
middeleeuwse kledij. Zij lazen op t'
hoeken en op de pleinen ee
boodschap voor: „Aan de burgerij va
Baarn wordt hierbij kond gedaan dr
ons heden op paleis Soestdijk een Prin
ses is geboren. Dat het Gode moge be
hagen dat zij groeie en bloeie tol
vreugde van haar prinselijke ouders
en tot heil van het vaderland. Lang
leve het prinselijk paar".
EVDIË
Niet minder groot was het enthousU
asme in Nederlands-Oost-Indië. Ook
daar werd direct feestgevierd. Een cor
respondent van een dagblad schreef la-
ter: „De vraag rijst of Nederland cn
Indië zich wel ooit op een moment nau
wer aaneengesloten en verbonden heb
ben gevoeld".
In de loop van die 31ste januari kwa
men uit alle delen van de wereld ge
lukwensen bij de jonge ouders binnen.
Zij ontvingen zelfs een telegram van
Adolf Hitler....
In Arosa werden juist de Neder
landse skikampioenschappen gehouden.
Toen het nieuws uit Holland bekend
werd, hetgeen gebeurde op de baan
door middel van een luidspreker, raak
ten de Nederlanders door het dolle
heen. Een oorverdovend gejuich werd
aangeheven, gevolgd door een spon
taan zingen van het Wilhelmus.
De hotels lieten het rood-wit-blauw
wapperen en zetten ook vlaggetjes
neer op de tafels van hun Nederlandse
gasten.
OVERAL
Overal in de wereld waar Nederlan
ders bijeen waren, werd gefeest. In
Oost en West, in Nederlandse clubs en
op vestigingen van Nederlandse onder
nemingen in de uithoeken van de aar
de. Alle Nederlanders waar ter wereld
ook voelden zich nauw verbonden met
het Huis van Oranje, waarvan het
voortbestaan door de geboorte van een
prinses was gewaarborgd.
't Was alles Oranje die dag. De direc
tie van twee Utrechtse bioscopen gaf
haar bezoekers een in een metalen
doosje verpakte beschuit met oranje
muisjes, en in een cafetaria verkocht
men oranje-gebak voor een dubbeltje.
oranje-ijs en oranje-salade voor
22,5 cent-
De naam Willem I is in het geslacht Oranje altijd een traditie geweest. Hij
komt, zoals bekend, ook al voor in de tyd van de stadhouders. De oudste
zoon van Willem de Zwijger heette Philips Willem, en de zoon en de klein
zoon van zijn broer Frederik Hendrik, waren Willem II en Willem III.
De laatste prinsen die de naam Willem droegen waren de drie jonggestorven
halfbroers van koningin Wilhelmina Willem Nicolaas Alexander Frede
rik Karei Hendrik (prins Willem), Willem Frederik Maurits (Alexander
Hendrik Karei (prins Maurits) en Willem Alexander Karei Hendrik Fre
derik (prins Alexander).
BAARN De man, die in 1938
de geboorte-akte van prinses Bea
trix verzorgde, is de heer J. J- P.
Renes, toen ambtenaar van de
burgerlijke stand te Baarn, nu een
van zijn pensioen genietend burger,
wonend in het landelijke Eemnes.
Op de grote dag reed hij met de burge
meester in een automobiel naar het
paleis Soestdijk. De burgemeester ge
kleed in het ambtskostuum van de
burgerlijke stand (met sabel en
steek doch zonder ambtsketen), hij in
een stemmig jacquet, dat hij voor
deze gebeurtenis speciaal had laten
maken bij een Domstedelijke kleer
maker voor de prijs van 25.
de dagen die aan de 31ste januari
voorafgingen, had de heer Renes
met collega's uit Amsterdam en Den
Haag de heren mr. dr. Versteeg en
Wesseling, de geboorteakte in con
cept gereedgemaakt. Men was er
toen n.l. nog niet zeker van. waar de
prinselijke baby het levenslicht zou
aanschouwen.
In de akte ontbraken natuurlijk ook
de namen van de baby. De namen
van de getuigen waren bekend.
Later maakte de heer Renes de akten
op bij de geboorten van prinses Ire
ne en prinses Christina. De laatste
keer kwam hij in het nieuws bij de
ondertrouw van prinses Beatrix en
prins Claus. Ook toen maakte hij de
akte op.
Men kon op die 31ste jan
niet genoeg te horen krijger
prinsesje. In de Ital van e
krantegebomv verdrongen d
gierigen zich om het laats
